Αναπαραγωγικό Σύστημα τετραδιο ΕΡΓΑΣΙΩΝ

 

Τα κορίτσια θήλυ  -θηλυκό       

. Τα αγόρια  αρρεν-αρσενικό

Η αναπαραγωγή είναι η βιολογική διαδικασία με την οποία παράγεται κάθε νέος οργανισμός. Η αναπαραγωγή είναι ένας θεμελιώδες χαρακτηριστικό της ζωής.

Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας
Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας είναι έτσι διαμορφωμένο, ώστε να εξυπηρετεί την ωρίμανση των ωαρίων, τη γονιμοποίηση, την κύηση και τον τοκετό.
Αποτελείται από τις ωοθήκες, τις σάλπιγγες, τη μήτρα και τον κόλπο.

1. Ωοθήκες. Σε αυτές φυλάσσονται και ωριμάζουν τα ωάρια. Εδώ επίσης παράγονται οι γυναικείες ορμόνες.

2 Σάλπιγγες. Συνδέουν τις ωοθήκες με τη μήτρα. Στην ιατρική ορολογία ονομάζονται ωαγωγοί, επειδή είναι οι «δρόμοι» από τους οποίους περνούν τα ωάρια για να πάνε στη μήτρα.


3 Μήτρα. Στα τοιχώματά της εμφυτεύεται το γονιμοποιημένο ωάριο και, αργότερα, το έμβρυο

.4 Κόλπος  Εκει εισέρχεται το πεος. Στο εσωτερικό του κόλπου απελευθερώνονται εκατομμύρια σπερματοζωάρια, τα οποία κινούνται με τη βοήθεια της ουράς τους προς τις σάλπιγγες, ώ­στε να συναντηθούν με το ωάριο.

Το αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα

1. Όρχεις. Βρίσκονται μέσα σε έναν μικρό σάκο κάτω από το πέος, το όσχεο. Εκεί πα­ράγονται τα σπερματοζωάρια (τα αναπαραγωγικά κύτταρα του άντρα), καθώς και οι αν­δρικές
ορμόνες.

* Το όσχεο δεν προστατεύει μόνο τους όρχεις αλλά εξασφαλίζει και την κατάλληλη θερμοκρασία για την παραγωγή των σπερματοζωαρίων.

Ο όρχις είναι αρχαιόκλιτο αρσενικό, γι’ αυτό χρειάζεται προσοχή στην κλίση και στην ορθογραφία του:

• ο όρχις, του όρχεως, τον όρχι
• οι όρχεις, των όρχεων, τους όρχεις

2-3. Εκφορητική οδός και ουρήθρα. Μέσα από αυτές οδηγούνται τα σπερματοζωάρια από τους όρχεις στο πέος.


4. Πέος. Μεταφέρει τα σπερματοζωάρια στον κόλπο της γυναίκας

Γλωσσάρι...
Αναπαραγωγικό σύστημα

• .............  ονομάζεται το αναπαραγωγικό κύτταρο της γυναίκας.

• ...................... ονομάζεται το αναπαραγωγικό κύτταρο του άνδρα.

• .......................... ονομάζεται η ένωση του σπερματοζωαρίου με το ωάριο.

• Οι ...................είναι τα όργανα του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας όπου φυλάσσονται τα ωάρια.

• Οι ................... είναι τα όργανα του αναπαραγωγικού συστήματος του άνδρα, που παράγουν τα σπερματοζωάρια.


• ....................ονομάζεται το όργανο του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας μέσα από το οποίο τα σπερματοζωάρια φτάνουν στη μήτρα.

• Το ........... είναι το όργανο του αναπαραγωγικού συστήματος του άνδρα που μεταφέρει σπερματοζωάρια στον κόλπο της γυναίκας .

το σπερματοζωαριο

Ε.Κ.Π.

 

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ- γινόμενο πρωτων παραγόντων

Πρώτος λέγεται κάθε αριθμός που διαιρείται μόνο από τον εαυτό του και το 1.
π.χ. πρώτοι είναι το 2, το 3, το 5, το 7, το 11,.......




Για να αναλύσετε έναν αριθμό σε γινόμενο πρώτων, εξετάζετε με ποιον πρώτο αριθμό διαιρείται ξεκινώντας από το 2, το 3, το 5, 7,11.... κτλ

. πχ. η ανάλυση του 140 είναι




Όπως είπαμε και στο μάθημα, η ανάλυση σε γινόμενο πρώτων παραγόντων, είναι χρήσιμη για να βρίσκουμε το ΕΚΠ και το ΜΚΔ μεγάλων αριθμών σε ασκήσεις κλασμάτων.

ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ

Βρείτε το (ΕΚΠ) (15, 18) .

ΕΚΠ  (15, 18) = 

2. 
   

ΚΑΝΟΝΑΣ

ΕΚΠ=Για να βρουμε το ΕΚΠ πολλαπλασιάζουμε κοινούς και μη κοινούς παράγοντες με τον μεγαλύτερο εκθέτη

2.Να βρεθει  το Ε.Κ.Π. των φυσικων αριθμών ( με ανάλυση  κάθε αριθμού σε γινόμενο πρωτων  παραγοντων)

3Ο=

60=

90=

ΕΚΠ=

3.Να βρεθει  το Ε.Κ.Π. των φυσικων αριθμών 18 και 24 ( με ανάλυση  κάθε αριθμού σε γινόμενο πρωτων  παραγοντων)

18=

24=

ΕΚΠ=

Βρίσκω το ΕΚΠ των αριθμών 

4,5,2

ΕΚΠ 

Βρίσκω το ΕΚΠ των αριθμών .

30, 40, 60

ΣΧΟΛΕΙΟ 

Β΄ΤΡΌΠΟΣ   καλυτερος για προβλήματα με μικρούς αριθμούς

προβλήματα Ε.Κ.Π.

Σε ποια προβλήματα χρειαζόμαστε το Ε.Κ.Π.

🤚

 ΕΚΠ: Θα βρούμε τις εκφράσεις :το λιγότερο, μαζί , ξανά, ξανασυναντηθούν, συναντηθούν, ταυτόχρονα.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ....... 

Δύο καλικαντζαράκια , ο Α και ο Β, τρέχουν γύρω από ένα δέντρο. Ο πρωτος ολοκληρώνει έναν πλήρη γύρο σε 3 λεπτά,ο δεύτερος σε 4 λεπτά. Αν ξεκινήσουν και οι δύο από την αφετηρία ταυτόχρονα, μετά από πόσα λεπτά θα ξανασυναντηθούν;

Τρεις καμπάνες μιας εκκλησίας χτυπάνε η Α ανά 2 δευτερόλεπτα, η Β ανά 3δευτερόλεπτα και η Γ ανά 4 δευτερόλεπτα. Κάποια στιγμή χτυπάνε και οι τρεις ταυτόχρονα. Μετά από πόσα δευτερόλεπτα θα χτυπήσουν πάλι ταυτόχρονα οι καμπάνες

ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ

26-11-2022

Τρία λεωφορεία των αστικών συγκοινωνιών ξεκινούν στις 6.15΄το πρωί από την ίδια αφετηρία για τρεις διαφορετικές διαδρομές. Το πρώτο λεωφορείο για μία διαδρομή χρειάζεται 40 λεπτά, το δεύτερο 30 λεπτά, και το τρίτο 45 λεπτά. Έπειτα από πόσο χρόνο θα ξαναβρεθούν και τα τρία λεωφορεία στην αφετηρία; 

Το σχολειό μας έχει μια μαθητική χορωδία. Σ’ αυτήν οι μαθητές μας μπορούν να παραταχθούν είτε σε 4-άδες είτε σε 6-άδες. Πόσοι ΤΟ ΛΙΓΟΤΕΡΟ μπορεί να είναι οι μαθητές της χορωδίας;

Ποιος είναι ο μικρότερος αριθμός από μαθητές που μπορούν να παρελάσουν σε 2- άδες, 4-άδες και 7-άδες;

Θέλουμε να στοιχίσουμε σε σειρές τις καρέκλες της κεντρικής αίθουσας εκδηλώσεων. Έχουμε την δυνατότητα τα τις στοιχίσουμε ή σε 6-άδες, ή σε 7-άδες ή σε 9-άδες. Αλήθεια πόσες το λιγότερο καρέκλες έχουμε;

Ζυμαρόπιτα, κριτσιανιστή* ...απο συγγραφεα

 Ζυμαρόπιτα, κριτσιανιστή* 

(Υπάρχουν πολλές παραλλαγές στη συνταγή όπως γάλα γιαούρτι ούζο "μπέικιν" φαρινάπ κλπ, εγώ την κάνω σαν τη γιαγιά μου και χωρίς πολλά πολλά ...)

Ομπζέερβ κέρφουλλυ - δώστε προσοχή

-ανάβουμε φούρνο

-ανοίγουμε ένα σακούλι αλεύρι του κιλού και αδειάζουμε ΤΟ ΜΙΣΟ σε ένα βαθύ αγγειό (πλαστικό, ίνοξ, ό,τι έχουμε)

-αλατίζουμε

- ανακατεύουμε στεγνά τα υλικά, με το ΜΕΓΑΛΟ "σύρμα" της κουζίνας (τα μικρά δεν κάνουν προκοπή)

- βγάζουμε το ταψί στον πάγκο να το έχουμε έτοιμο, και ρίχνουμε μπόλικο ευλογημένο λαδάκι (το ταψί να είναι εμαγιέ, χάλκωμα ή αλουμινένιο σινί)

-το σηκώνουμε και το γυρίζουμε πέρα δώθε πάνω κάτω (στα χέρια), να πάει το λάδι παντού, ΧΩΡΙΣ να πασαλειφτούμε

-αφήνουμε το ταψί στον πάγκο και πιάνουμε πάλι το "σύρμα", Α!!!, εκείνο το αγαπημένο μας τραγούδι στο ράδιο -πόσα χρόνια είχαμε να το ακούσουμε, αμάαν...

-παρατάμε το αγγειό και τρέχουμε να δυναμώσουμε, τέρμα!!! (χανόμαστε, Παρελθόν Παρόν και Μέλλον, ΕΝΑ )

-προς το τέλος του τραγουδιού επιστρέφουμε στη θέση μας

-παίρνουμε το αγγειό (με το αλατισμένο αλεύρι), και με το άλλο χέρι ανοίγουμε τη βρύση "τέντα" (δηλ.πολύ), και οπωσδήποτε ΑΝΑΚΑΤΕΥΟΝΤΑΣ, το βάζουμε κάτω απ΄το νερό συνεχίζοντας το ανακάτεμα ΓΡΗΓΟΡΑ και ασταμάτητα, μέχρι αυτό το κουρκούτι να ξεπεράσει σε χρόνο ντε τε το στάδιο "ουχ, κολλάει σα ζυμάρι", και να γίνει "νερούτσα" (νερουλό) -βαράει τηλέφωνο??ΤΩΡΑ??-άστο να βαράει, ΟΠΟΙΟΣ ΘΕΛΕΙ ΘΑ ΞΑΝΑΠΑΡΕΙ

- μόλις φτάσουμε στο σωστό νέρωμα, τραβάμε απότομα το αγγειό απ το νερό που τρέχει, και κλείνουμε βρύση -το ακουμπάμε στον πάγκο και ανακατεύουμε ..ίσως χρειάζεται λίγο ακόμα νεράκι..

-ξανά κάτω απ΄τη βρύση για πολύ ΛΙΓΟ, και ΠΑΝΤΑ ανακατεύοντας - "κλατς" "κλατς" "κλατς" (ο ήχος στο αυτί μας να έρχεται ρηχός και "τραγουδιστός" και όχι βαθύς και "υποχθόνιος", όπως γίνεται με τον βαρύ χυλό), ωραία.

-ρίχνουμε λίγο λάδι

- σπάμε δυο τρία αυγά (αν έχουμε υπόνοιες πως δεν είναι φρέσκα, τα σπάμε ένα ένα στο πιατάκι), και τα ρίχνουμε -αν κατα λάθος μας πέσει μέσα και το τσόφλι, το βγάζουμε με ταχύτητα αστραπής και το πετάμε στο νεροχύτη   και ανακατεύουμε (πάντα με το σύρμα), μέχρι το ωχρό κουρκούτι να πάρει χρώμα αυγουλί

- αφήνουμε το σύρμα, μαζεύουμε πιο πάνω τα μανίκια και τρίβουμε με το χέρια κάμποση φέτα *σε περίπτωση που η φέτα είναι σπιτική γίδινη, προσέχτε το αλάτι γιατί συνήθως αυτές είναι λύσσα, και μη σας γίνει η ζυμαρόποτα για "προυτσιάλω"

-μόλις πλύνουμε τα χέρια και τα σκουπίσουμε, ανακατεύοντας μια τελευταία, αποφασίζουμε πως θέλει λίγη φέτα ακόμη

(ανοίγουμε ξανά το τάπερ, ξανά ατσιέβουμε τα χέρια, ξανά τα πλένουμε, τα σκουπίζουμε..)

-και φτάνουμε στο *τελικό στάδιο, όπου αδειάζουμε το υλικό στο ταψί, το σταυρώνουμε και το χώνουμε στο φούρνο για μια *ώρα σε αρκετά δυνατή θερμοκρασία

- όσο να ψηθεί, ακούμε και σκεφτόμαστε ό,τι θέλουμε 

(από τις αναμνήσεις January 15, 2015)

TΡΩΓΟΝΤΑΣ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΙΟΥ ΤΟΞΟΥ

«Νεαρὸν ὕδωρ»: τὸ μυστικὸ τῆς ζωῆς 

ΝΕΑΡΟΝ ΥΔΩΡ =  H20

 Αυτός που προσπάθησε να εξηγήσει γιατί οι Έλληνες, παρότι «απόγονοι» των αρχαίων Ελλήνων, δεν πίνουν ὕδωρ αλλά νερό, έχοντας έτσι «χάσει» μια από τις σημαντικότερες λέξεις τους , ήταν ο Αδαμάντιος Κοραής....

Λεπτομέρεια από την «τοιχογραφία με τις πέρδικες» (1450-1350 π.Χ.), ύψος: 1,09 μ., πλάτος: 1,95 μ., Κνωσός, . Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου  

Στις κρήνες και τις βρύσες οι κοπέλες συναντιόνται και συνομιλούν όσο να γεμίσουν τις στάμνες τους με νερό. 

Το νερό, ο τόπος, οι άνθρωποι 

Το νερό οδήγησε τα βήματα των ανθρώπων, τις επιλογές τους για μόνιμη εγκατάσταση, συνέβαλε στην διαχείριση των καλλιεργήσιμων εδαφών, στην επιβίωση των κοπαδιών. Έκανε εύφορη και εύκαρπη τη γη, φιλόξενο έναν τόπο. Πλάι σε ποτάμια και πηγές γεννήθηκαν οι πρώτοι οικισμοί και με τη χάρη των υδάτων άνθισαν οι πόλεις και ο πολιτισμός τους. Με τον καιρό, φράγματα και μεγάλα εγγειοβελτιωτικά έργα άρδευσαν τις καλλιέργειες, υδραγωγεία έφεραν το νερό από μακριά, οι κρήνες έγιναν η καρδιά της πόλης, ενώ οι στέρνες διαφύλαξαν τη δροσιά της βροχής. Το νερό που κίνησε φτερωτές και μύλους, πολλαπλασίασε την ανθρώπινη δύναμη αλλά κυρίως κινητοποίησε την εφευρετικότητα και επινοητικότητα του νου, χαρίζοντας στις κοινωνίες τεχνογνωσία και επιστημονική σκέψη. Και πάλι το νερό ταξίδεψε τους ανθρώπους και τους έδειξε πόσο μεγάλος μπορεί να είναι ο κόσμος, πόσο απέραντος ο ουρανός στον υδάτινο καθρέφτη.  

Έρωτας που ποτίζει λουλούδια, λεπτομέρεια παράστασης σε αττική ερυθρόμορφη υδρία του Ζωγράφου του Ιππολύτου (375-350 π.Χ.), 

Τι θα μαγειρέψεις σήμερα μαμά ; 

Αγαπημένη μακαρονάδα  ή μήπως .....λατρεμένα ντολμαδάκια ; Όπως και να ΄χει εμείς τ ΄αγαπάμε και θα τα φάμε όλα !!!👦😍😍😍😍😍😍👧

Διάλεξε τρόφιμα και από τις 6 ομάδες καθημερινά.

😊😊😊😊😊😊ο Ηρακλής τι ετρωγε;;;;

Η ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΙΤΑ (ΔΙΑΤΡΟΦΗ) ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ 

     1.         Οι αρχαίοι με την ανατολή του ήλιου ξεκινούσαν τις καθημερινές τους ασχολίες. Πριν ξεκινήσουν για τις δουλειές τους, έτρωγαν κάτι λιτό, γάλα, ψωμί,μέλι, αμύγδαλα. Αυτό το πρώτο γεύμα λεγόταν ακράτισμα,. 

2.Προς το μεσημέρι ή το απόγευμα έπαιρναν ένα απλό και γρήγορο γεύμα, το άριστον, σαλάτα, πουρέ ή πίτα ,τυρι, ελιες,σα.  

 3.Πριν από το βραδινό γεύμα έτρωγαν κάτι στα γρήγορα, το εσπέρισμα, φρούτα, αμύγδα,καρύδια. 

4. Το κανονικό γεύμα, που ήταν πλουσιοπάροχο, το έπαιρναν στο τέλος της μέρας και λεγόταν δείπνον , ρεβύθια, φασόλια ή φάβα από κουκιά και φακές , χόρτα, όσπρια, κρεμμύδια, σκόρδα, ελιές, τυρί και ψωμί ,κρέας ψητο ,οπτόν ή βραστο.Τα ψάρια ήταν βασική τροφή, τα έτρωγαν φρέσκα ή παστά. Έτρωγαν κανονικά μόνο τα βράδια, γιατί σχεδόν καθημερινά είχαν καλεσμένους,δεν έτρωγαν μοναχικά και επινόησαν τα συμπόσια.. 

    Η ελληνιστική περίοδος σηματοδοτείται από αρκετές εισαγωγές εδεσμάτων. Γίνονται γνωστά τα, εξ Ανατολής, ροδάκινα, βερίκοκα, φυστίκια. Οι κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου ανοίγουν ένα νέο γαστρονομικό κεφάλαιο και εμπλουτίζουν την υπάρχουσα διατροφική πυραμίδα. 

ΜΚΔ

 1.Να βρεθεί ο ΜΚΔ των αριθμών 60, 120 και 210.

  2.Να βρεθει ο Μ.Κ.Δ. των αριθμων :            48, 60, 80

Πρόβλημα  

1. Ένας ανθοπώλης διαθέτει 84 ζουμπούλια , 64 τουλίπες και  24  κρίνους. Πόσες το πολύ ομοιόμορφες ανθοδέσμες μπορεί να φτιάξει; Πόσα άνθη από το κάθε είδος θα περιέχει καθεμία από αυτές;

λύση

απάντηση

2.Το σχολείο θα μοιράσει 120 τετράδια, 80 στυλο και 60 γόμες σε πακέτα δώρων, ώστε τα πακέτα να είναι τα ίδια και να περιέχουν και τα τρία είδη.

1.Μπορεί να γίνουν 10 πακέτα δώρων; Αν ναι, πόσα από κάθε είδος που έχει κάθε πακέτο;

λύση

απάντηση

2.Πόσα το πολύ πακέτα δώρων μπορεί να γίνει με όλα τα διαθέσιμα είδη;

λύση

απάντηση

σχολειο μια άσκηση απο παλιο βιβλιο  του 1800

https://www.calculatorsoup.com/calculators/math/gcf.php

Νεοελληνικός Διαφωτισμός – Δάσκαλοι του Γένους

 

«Στοχάσου και Αρκεί» 

Από τον 18ο αιώνα και μετά, μαζί με την οικονομική ανάπτυξη των Ελλήνων άρχισε και η πνευματική τους αφύπνιση. Πολλοί Έλληνες έμποροι, όπως και μορφωμένοι Έλληνες του εξωτερικού, έρχονταν σε επαφή με τον Διαφωτισμό και συγκινούνταν από τις ιδέες του. Δημιουργήθηκε έτσι ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός.

Οι Έλληνες διαφωτιστές δυνάμωναν την επαναστατική διάθεση των ραγιάδων, βοηθώντας τους να συνειδητοποιήσουν πως ο ορθός λόγος και η μόρφωση μπορούσαν να τους απελευθερώσουν, όχι μόνον από τους Τούρκους, αλλά ταυτόχρονα και από την αμάθεια και τις κοινωνικές αδικίες.

Θαύμαζαν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και προσπαθούσαν να μεταφέρουν και στους υπόδουλους Έλληνες την νοσταλγία για την αρχαία ελληνική δόξα. Φρόντισαν όσο μπορούσαν για την ίδρυση και λειτουργία σχολείων στον ελληνικό χώρο.

Σημαντικοί εκπρόσωποι του ελληνικού διαφωτισμού υπήρξαν ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Ρήγας Βελεστινλής (Φεραίος), ο Κωνσταντίνος Κούμας, ο Ευγένιος Βούλγαρης,ο Νεόφυτος Δούκας, ο Άνθιμος Γαζής,  και αρκετοί άλλοι.

Οι μορφωμένοι Έλληνες που, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, με την προφορική διδασκαλία τους ή με τα κείμενα τους, βοήθησαν να καλλιεργηθεί η ελληνική παιδεία, ονομάζονται Δάσκαλοι του Γένους.

Το 1806 τυπώθηκε στην Ιταλία, από άγνωστο συγγραφέα, η «Ελληνική Νομαρχία», το σημαντικότερο κείμενο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

Ο συγγραφέας της Ελληνικής Νομαρχίας προσπαθεί να πείσει τους Έλληνες να στηριχθούν στις δικές τους μόνο δυνάμεις, προκειμένου να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό και να φτιάξουν ένα νέο κράτος στο οποίο θα κυριαρχούν η ελευθερία, η ισότητα και η δικαιοσύνη των νόμων.

Οι Δάσκαλοι του Γένους βοήθησαν στην ανάπτυξη του Φιλελληνισμού στην Ευρώπη, όπως επίσης και στην ιδεολογική προετοιμασία της Επανάστασης του 1821.

Ξεχωριστή προσωπικότητα αποτέλεσε ο Κοσμάς ο Αιτωλός ,ο οποίος συνδύαζε το πνεύμα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και της παιδείας με τη θρησκευτική πίστη και την εθνική συνείδηση. Το κήρυγμά του έβρισκε μεγάλη απήχηση στον υπόδουλο ελληνικό πληθυσμό της υπαίθρου, όπου περιόδευσε για να αναχαιτίσει τους εξισλαμισμούς, ιδρύοντας σχολεία.

Ερωτήσεις κατανόησης

ü Ποιοι παράγοντες βοήθησαν στην ανάπτυξη του κινήματος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού; 

ü Τι υποστήριζε το κίνημα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού ; 

ü Ποιο είναι το σημαντικότερο κείμενο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού; Πότε γράφτηκε και για ποιον σκοπό; 

 ΄Ιδρυση και λειτουργία σχολείων στον ελληνικό χώρο.

     ΗΛΙΟΚΕΝΤΡΙΚΑ                  VS            ΓΕΩΚΕΝΤΡΙΚΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ,ΚΟΣΜΟΓΡΑΦΙΑ.....

  ΣΧΟΛΕΙΑ ΕΜΠΟΡΩΝ

Ο Αθανάσιος Ψαλίδας (1767-1829), ήταν ο μεγαλύτερος λόγιος και φιλόσοφος του Ελληνικού Διαφωτισμού. Γεννήθηκε στα Γιάννενα. Τελειώνοντας τη Μπαλάνειο Σχολή, φεύγει για να φοιτήσει σε σχολές της Πολτάβας και της Ουκρανίας. Συνεχίζει στη Βιέννη, σπουδάζοντας ιατρική, ξένες γλώσσες, ελληνική φιλοσοφία, φυσικομαθηματικά και πειραματική φυσική (νέα επιστήμη τότε). Ήταν κοντά στο Ρήγα Φεραίο στη Βιέννη. Αργότερα έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Τον καλεί η Δημογεροντία των Ιωαννίνων να διδάξει και επιστρέφει μετά από 8 χρόνια στα Γιάννενα. Αναλαμβάνει τη Μαρούτσειο Σχολή.

 Στη θέση αυτή ο Α. Ψαλίδας εμπλουτίζει με όρεξη το πρόγραμμα της σχολής με μαθήματα φυσικών επιστημών, ιστορίας, γεωγραφίας, εμπορικών γνώσεων και ξένων γλωσσών. Έφερνε από ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ειδικά όργανα μετρήσεων και χάρτες, με τα οποία δίδασκε αστρονομία και κοσμογραφία, και εκτελούσε πειράματα φυσικής και χημείας, προσελκύοντας το ενδιαφέρον ακόμη και εξωσχολικών θεατών.

https://www.vrellis.gr/daskaloi-toy-genoys/   Μουσείο Ελληνικής ΙστορίαςΠαύλου Βρέλλη

Πρόταση - επανάληψη

 Όταν μιλάμε ή γράφουμε, τοποθετούμε τις λέξεις τη μια δίπλα στην άλλη, με σκοπό να μεταφέρουμε κάποιο μήνυμα που θα το καταλάβει ο ακροατής ή ο αναγνώστης μας, ακολουθώντας κάποιους κανόνες. Με λίγα λόγια δεν κάνουμε του κεφαλιού μας, γιατί δε θα μας καταλάβει κανείς.

Δε θα τολμούσαμε να πούμε: σπίτι στο Γιάννης βρίσκεται ο. Ίσως να καταλάβαινε κάποιος τι λέμε, σίγουρα όμως δε θα έβγαζε και το καλύτερο συμπέρασμα για μας!

 

Τους κανόνες αυτούς, όταν πρόκειται για τη μητρική μας γλώσσα, τους μαθαίνουμε, μαθαίνοντας τη γλώσσα στη νηπιακή μας ηλικία.

Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι:

 

Πρόταση είναι μια ομάδα λέξεων που είναι τοποθετημένες η μια δίπλα στην άλλη σύμφωνα με τους γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες και έχει κάποιο νόημα.

Γ ια να υπάρξει μια πρόταση πρέπει να υπάρχει ή να εννοείται η βασικότερη μονάδα του λόγου που είναι το ρήμα.

Με βάση τα παραπάνω θα μπορούσαμε να πούμε ότι κάθε ρήμα αποτελεί και ξεχωριστή πρόταση. Συνεπώς, στο παράδειγμα:

Ο Γιάννης σηκώθηκε το πρωί,πλύθηκε, έφαγε πρωινό και έφυγε για το σχολείο

αφού έχουμε 4 ρήματα, έχουμε και 4 προτάσεις.

Κάθε λέξη σε μια πρόταση έχει ένα συγκεκριμένο ρόλο.

Μια λέξη μπορεί να δηλώνει για ποιον γίνεται λόγος μέσα στην πρόταση, είναι δηλ. το υποκείμενο. Μια άλλη δηλώνει τι είδους είναι το υποκείμενο (κατηγορούμενο ή επιθετικός προσδιορισμός) ή τι κάνει το υποκείμενο (ρήμα), πού βρίσκεται (προσδιορισμός του τόπου), γιατί κάνει μια ενέργεια (προσδιορισμός της αιτίας) κ.τ.λ.

 

Ένα μικρό παράδειγμα.

Ο Γιάννης βρίσκεται στο σπίτι.

Η λέξη Ο Γιάννης δηλώνει για ποιον γίνεται λόγος μέσα στην πρόταση, δηλ. είναι υποκείμενο.

Η λέξη βρίσκεται δηλώνει τι κάνει το υποκείμενο ο Γιάννης, δηλ. είναι ρήμα.

Η λέξη στο σπίτι δηλώνει πού είναι το υποκείμενο ο Γιάννης, είναι δηλ. προσδιορισμός του τόπου.

 Οι προτάσεις ως προς τη σχέση τους με τις άλλες. (Κύριες και δευτερεύουσες ή εξαρτημένες) ασκηση

Κάποιες από τις προτάσεις που χρησιμοποιούμε "στέκονται μόνες τους στον λόγο", δίνουν ένα πλήρες νόημα. Κάποιες άλλες, όμως, δεν μπορούν να σταθούν μόνες τους, δε δίνουν νόημα· χρειάζονται δίπλα τους και κάποια άλλη πρόταση, π.χ.

Αν ακούσουμε την πρόταση: «γιατί είμαι κουρασμένος» μπορεί να καταλαβαίνουμε ότι αυτός που το λέει είναι κουρασμένος, αλλά δεν καταλαβαίνουμε γιατί λέει την πρόταση. Δεν καταλαβαίνουμε τι ακριβώς εννοεί. Αν όμως μας πει: «Δε θα έρθω, γιατί είμαι κουρασμένος», τότε δε μας δημιουργείται καμιά απορία.

 Οι δευτερεύουσες / εξαρτημένες προτάσεις αρχίζουν - ξεκινούν μ' ένα σύνδεσμο ή με αναφορική αντωνυμία .

Με μπλε σημειώνονται οι δευτερεύουσες / εξαρτημένες και με κόκκινο οι λέξεις με τις οποίες ξεκινούν.

 

1. Ο Γιάννης κοιμάται, γιατί είναι κουρασμένος.

2. Αν πεινάς, φάε κάτι.

3. Ξύπνα με, όταν αρχίσει ο αγώνας.

4. Πρέπει να διαβάζεις.

5. Μου είπε ότι θα έρθει οπωσδήποτε.

6. Θα με βοηθήσει ο Γιώργος που είναι πολύ καλός στα Μαθηματικά.

7. Για να πάρεις καλό βαθμό, χρειάζεται προσεκτικό διάβασμα.

 

Συμπεράσματα:

1. Μια κύρια πρόταση στέκεται μόνη της στον λόγο.

2. Μια δευτερεύουσα δε στέκεται μόνη της στον λόγο, γι’ αυτό εξαρτάται από μια κύρια.

3. Η δευτερεύουσα εισάγεται (αρχίζει) με σύνδεσμο ή αναφορική αντωνυμία ή αναφορικό επίρρημα.

4. Από μια κύρια μπορεί να εξαρτάται μία ή περισσότερες δευτερεύουσες προτάσεις.

5. Μια δευτερεύουσα πρόταση μπορεί να εξαρτάται και από μια άλλη δευτερεύουσα.

6. Τι άλλο παρατηρω;;;;

7. α σ κ η σ ε ι ς

   Τα αυτοκίνητα πήγαιναν αργά, επειδή εβρεχε.
   .

   Ήταν τόσο  χαρουμενοι, ωστε απόλαυσαν το παιχνίδι.
   , ώστε τίποτα δε θα τους έκανε να γελάσουν.

   Ήταν στενοχωρημένοι, επειδή έχασαν το πλοίο.

   Μπόρεσε να ξεπεράσει τα εμπόδια, ενώ ταλαιπωρήθηκε αρχικά.

   Του δόθηκαν τόσες λίγες ευκαιρίες, ώστε να μην μπορεί να κάνει τίποτα.

   Μου άρεσε το ταξίδι, μολονότι ήταν πολύ κουραστικό.

   Αφού μελέτησες τόσο σκληρά, θα αποδώσεις πολύ καλά.

   Ενώ δεν ήταν ιδιαίτερα ταλαντουχος, εξελιχθηκε σε πολυ καλό σολιστα.
   .

   Έμοιαζαν τόσο χαρούμενοι, ώστε τίποτα δε θα τους προκαλούσε ανησυχία.

   Αν πάρεις εισιτηριο,θα ταξιδεψεις.
   .

   Θα περάσεις να τον δεις,  οταν  τελειωσεις τη δουλεια σου .

   Όταν απογειωθεί το αεροπλάνο, θα ζητήσουμε ένα μπουκάλι νερό.

   Θα χαρείς τόσο πολύ, ώστε θα ξεχάσεις την ταλαιπωρία σε χρόνο μηδέν.

   Μολονότι ήμουν άρρωστη, πήγα με ανυπομονησία στο σχολείο.

   
   

8. Τα αυτοκίνητα πήγαιναν τόσο αργά, που έμοιαζαν σταματημένα.

9. https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20Nea/epir.(tel-ait-apot)1.htm

10. https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20Nea/epir.(tel-ait-apot)2.htm

11. https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20Nea/epir.(yp-ena-par-xro)1.htm