Ερωτήσεις κατανόησης
ü
Γιατί η Οθωμανική αυτοκρατορία έχασε
την οικονομική της σπουδαιότητα μετά τις γεωγραφικές ανακαλύψεις του 15ου
αιώνα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Μετά τις Γεωγραφικές Ανακαλύψεις του 15ου αιώνα βρέθηκαν νέοι δρόμοι για την Ασία, με αποτέλεσμα οι Ευρωπαίοι έμποροι να μπορούν να παρακάμπτουν τα οθωμανικά εδάφη, στα ταξίδια τους προς τις Ινδίες.
Συνέπεια αυτής της κατάστασης ήταν να μειωθεί η σπουδαιότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για την Δύση.
Οι Οθωμανοί έχασαν τον έλεγχο του παγκόσμιου εμπορίου, η αυτοκρατορία άρχισε να παρακμάζει .
ü
Τι μορφή είχε η οθωμανική οικονομία κατά
τους πρώτους αιώνες της Οθωμανικής κυριαρχίας;
οικονομία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στηριζόταν κυρίως στις αγροτικές καλλιέργειες (σιτάρι, κριθάρι, βαμβάκι, καπνός, λάδι, σταφίδα).Οι περισσότεροι άνθρωποι ασχολούνταν με την γεωργία και την κτηνοτροφία, κυρίως για τις ανάγκες του σπιτιού τους. Εμπορεύονταν μόνο όσα προϊόντα τούς περίσσευαν.
ü Για ποιον λόγο είχαν αποχωρήσει οι Βενετοί και οι Γενουάτες από τις οθωμανικές θάλασσες;
Οι Έλληνες, εκμεταλλευόμενοι δύο συνθήκες,του Κάρλοβιτς και του Κιουτσούκ Καϊναρτζή είχαν υψώσει αυστριακές και ρωσικές σημαίες στα καράβια τους και ταξίδευαν ανενόχλητοι. Το γεγονός μάλιστα πως οι Βενετοί, από τον 17ο αιώνα και μετά, είχαν αποχωρήσει από το Αιγαίο, βοήθησε τους Έλληνες ναυτικούς να κυριαρχήσουν στις οθωμανικές θάλασσες και να αναπτύξουν έναν αξιόλογο εμπορικό στόλο
ΠΑΡΑΤΗΡΩ ΤΟΝ ΧΑΡΤΗ
ü Πότε υπογράφηκαν οι συνθήκες του Κάρλοβιτς και του Κιουτσούκ Καϊναρτζή; Πώς βοήθησαν να αναπτυχθεί η ελληνική ναυτιλία;
Δύο ακόμη παράγοντες ωφέλησαν τους Έλληνες: οι συνθήκες του Κάρλοβιτς (1699) και του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774), που υπέγραψε η ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία, επέτρεψαν, κυρίως στην Αυστρία και τη Ρωσία, να επηρεάζουν τις εξελίξεις στο εσωτερικό της.
ü
Γιατί, νομίζετε, μόνον οι Έλληνες
ανάμεσα στους λαούς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ανέπτυξαν σπουδαίο εμπορικό
στόλο;
ü
Αναφέρετε μερικά ελληνικά μέρη που
παρουσίασαν σημαντική οικονομική ανάπτυξη.
ü
Ποια ήταν η «παγκόσμια πρωτιά» που
πέτυχαν τα Αμπελάκια στην Θεσσαλία;
ü
Πώς συνέβαλαν οι Έλληνες έμποροι του
εξωτερικού στην διάδοση των ιδεών του
Διαφωτισμού ανάμεσα στους κατακτημένους
πληθυσμούς;
Αναγκαστικός εποικισμός της Κωνσταντινούπολης
1. Εισαγωγή
1.ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ -Πριν από την άλωση του 1453 ξεκίνησαν αθρόες μεταναστεύσεις και μετακινήσεις Ελληνικών πληθυσμών. Φυγάδες από την Κωνσταντινούπολη, σύμφωνα με την παράδοση, έφτασαν στη Θάσο, στη Μυτιλήνη, στη Χίο και στην Ικαρία. Άλλοι πάλι κατέφυγαν στην Κύπρο, στη Ρόδο, στην Εύβοια και στην Πελοπόννησο. Αξιόλογο μεταναστευτικό ρεύμα σημειώθηκε και προς τη Δύση, σε πόλεις της Ιταλικής χερσονήσου και κυρίως στη Βενετία. Η Κρήτη αποτέλεσε ασφαλές καταφύγιο για πολλούς μετανάστες, ευγενείς, λόγιους και κληρικούς.
2.ΒΙΑΙΟΣ ΕΠΟΙΚΙΣΜΟΣ-ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ
. Εκείνη την περίοδο της επέκτασης του οθωμανικού κράτους, οι σουλτάνοι εφάρμοζαν στις περιοχές που είχαν κατακτήσει ,συστηματικά την πολιτική των εποικισμών. Αυτές οι μετακινήσεις πληθυσμού (sürgün) είχαν καταναγκαστικό χαρακτήρα,.
1453, εάλω η Πόλις και ο κόσμος άλλαξε
Η τύχη του λαού: Λεηλασίες – Εξανδραποδισμοί
Μετα τη βίαιη άλωση ,στις29 Μαίου του 1453 οι κάτοικοι υπερασπιστές της Πόλης που δεν κατάφεραν να διαφύγουν, μεταφέρθηκαν από τους Οθωμανούς σε διάφορα μέρη προκειμένου να πωληθούν. Οι πηγες αναφέρουν πως χιλιάδες πολίτες σκοτώθηκαν και περίπου 30.000 πωλήθηκαν ως σκλάβοι.
Τα πρώτα μέτρα του Μωάμεθ Πορθητή για την πληθυσμιακή ανασυγκρότηση της Κωνσταντινούπολης πάρθηκαν αμέσως μετά την Άλωση .
Εκδόθηκε διάταγμα που επέβαλλε τη μεταφορά πληθυσμού, μουσουλμανικού, χριστιανικού και εβραϊκού, από άλλες πόλεις της οθωμανικής επικράτειας στην Κωνσταντινούπολη.
Οι μετακινήσεις αυτές αφορούσαν κυρίως αστικό πληθυσμό που ασκούσε βιοτεχνικές και εμπορικές δραστηριότητες, ώστε η παρουσία τους να συμβάλει άμεσα στην αναζωογόνηση της οικονομίας της πόλης.
Στόχος βέβαια του σουλτάνου δεν ήταν η διατήρηση της Κωνσταντινούπολης ως χριστιανικής πόλης, αλλά και η ανάδειξή της σε ισλαμικό κέντρο,
Οι εποικισμοι , , αυτοί εξελίσσονταν καθ’ όλη τη διάρκεια της βασιλείας του Μωάμεθ Πορθητή και προς το τέλος αυτής είχαν αποδώσει θεαματικά αποτελέσματα. Σε απογραφικό κατάστιχο του 1477 καταγράφονται 14.803 νοικοκυριά, Οι περισσότεροι ήταν μουσουλμάνοι
Εθνοθρησκευτική ομάδα
Αριθμός νοικοκυριών
Μουσουλμάνοι 8.951, Ορθόδοξοι χριστιανοί 3.151,Εβραίοι 1.647 ,Καφφαίοι (πιθανώς εννοούνται Ιταλοί) 267 ,Αρμένιοι 372, Καραμανλήδες ορθόδοξοι και Αρμένιοι 384
Τσιγγάνοι 31 Σύνολο14.803
Είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακός ο αριθμός των μουσουλμάνων που μετακινήθηκαν ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΟΙΚΙΣΜΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ.
Γνωστές περιπτώσεις αναγκαστικης μετακίνησης πληθυσμού στην Κωνσταντινούπολη έπειτα από νέες κατακτήσεις είναι:
Οι οθωμανικές πηγές αναφέρουν ότι αυτό το μέτρο επιβλήθηκε με ιδιαίτερη σκληρότητα.
Ο Πάπας Ιννοκέντιος ΙΑ΄, οργανωτής του Ιερού Συνασπισμού, που σκοπό είχε να αντιμετωπισθεί η Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην επιδίωξή της να επεκταθεί στην κεντρική Ευρώπη.
Την συνομολόγηση της συνθήκης την έκαναν 7 πρόσωπα, 5 πληρεξούσιοι αντιπρόσωποι των Αυτοκρατόρων και Βασιλέων των αντίστοιχων δυνάμεων που είχαν εμπλακεί.
Με τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς οι Δαλματικές ακτές, η Πελοπόννησος, η Λευκάδα, η Αίγινα και η Κρήτη περιήλθαν στο κράτος της Βενετίας. Η Τρανσυλβανία, (περιοχή της Ρουμανίας), στην Αυστρία. Η Ποδολλία, (περιοχής της Ουκρανίας), στο βασίλειο της Πολωνίας
Ακολούθησαν άλλες δύο Συνθήκες που καλλιέργησαν το έδαφος για να σπαρθεί ο σπόρος των απελευθερωτικών κοινωνικών και πολιτικών κινημάτων του 19ου αιώνα. Όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου. Μετά από 19 χρόνια και τον Ενετοθωμανικό πόλεμο(1714-18), ακολούθησε η Συνθήκη του Πασάροβιτς (Ιούλιος-1718) μεταξύ Αυστρίας, Βενετίας και Οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλάζοντας και πάλι τα γεωγραφικά δεδομένα. Οι Οθωμανοί ξαναπήραν την Πελοπόννησο και την Κρήτη και μέρος των δαλματικών ακτών.
Η Συνθήκη του Πασάροβιτς (1718).Οι Αυστριακοί φοβούμενοι μη χάσουν τις κτήσεις στις Δαλματία, νίκησαν και πάλι τους Οθωμανούς, παρεμβαίνοντας υπέρ της Βενετίας.
Η Βενετία υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει στους Οθωμανούς την Πελοπόννησο, (που την είχε καταλάβει το 1687), ό,τι της είχε απομείνει στην Κρήτη, την Τήνο και την Αίγινα. Ωστόσο, διατήρησε στην Δαλματία τα Ιόνια Νησιά και τα απέναντι ηπειρωτικά φρούρια του Βουθρωτού και της Πρέβεζας, καθώς και την Βόνιτσα και τα Κύθηρα.
Η πόλη του Ναυπλίου. Υπό την κυριαρχία των Ενετών ονομάζονταν Νάπολη της Ρουμανίας.
Η 3η σημαντική Συνθήκη ήταν του Βελιγραδίου (1739). Κατάληξη και πάλι ενός Αυστροοθωμανικού πολέμου που συνομολογήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1739 στο Βελιγράδι, κατόπιν μεσολάβησης της Γαλλίας και υπογράφτηκε μεταξύ Οθωμανικής και Αψβουργικής αυτοκρατορίας αφενός, και Ρωσικής και Οθωμανικής αυτοκρατορίας αφετέρου.
Η Συνθήκη του Βελιγραδίου (1739) υπογράφτηκε στις όχθες του Δούναβη.
Με τη συνθήκη του Βελιγραδίου, οι Αψβούργοι επέστρεψαν στους Οθωμανούς τη Βόρειο Σερβία και το Βελιγράδι και στη Βλαχία την Ολτένια (Wallachia Minor), μεταθέτοντας έτσι τα Αυστρο-οθωμανικά σύνορα στη γραμμή των ποταμών Σαύο και Δούναβη. Η συνθήκη αυτή ανάγκασε τους Ρώσους να υπογράψουν και εκείνοι ειρήνη με τους Οθωμανούς, τερματίζοντας τον μεταξύ τους πόλεμο με την συνθήκη της Νύσσας.
Η Συνθήκη του Βελιγραδίου δημιούργησε ένα μεγάλο κύμα προσφύγων Σέρβων, εγκαταλείποντας τις πατρίδες τους.
Τα εδάφη που είχε κερδίσει η Αυστρία (1718), επανήλθαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία, η οποία αναγνώρισε τον αυστριακό αυτοκράτορα ως προστάτη όλων των Χριστιανών υπηκόων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σε βάρος της Ρωσίας που έχασε την προοπτική πρόσβασή της στη Μαύρη Θάλασσα. (Η Οθωμανική αυτοκρατορία αργότερα κατέστησε την αυτοκρατορική Ρωσία προστάτρια των χριστιανών υπηκόων, με τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή 1774).
Οι τρεις Συνθήκες του 18ου αιώνα. δρομολόγησαν μια περίοδο ειρήνης πάνω από 50 χρόνια και δημιούργησαν τις προεπαναστατικές προϋποθέσεις με τη θέσπιση των αρχών των Διομολογήσεων που επέτρεπαν, με προνομιακούς όρους, δραστηριότητες εμπορικού και επιχειρηματικού χαρακτήρα εταιριών και προσώπων, υπηκόων άλλων αυτοκρατορικών δυνάμεων.
