Μέθοδος για να βρίσκουμε το αντικείμενο

 Η θεωρία είναι καλή και απαραίτητη, εξίσου απαραίτητη όμως είναι και η μέθοδος. Αν δεν ακολουθήσουμε συγκεκριμένα βήματα, τότε είναι πολύ εύκολο να κάνουμε λάθη, παρόλο που ξέρουμε άριστα τη θεωρία. Γι' αυτό λοιπόν προσοχή.

 

Για να βρούμε το αντικείμενο σε μια πρόταση πρέπει να ακολουθούμε πιστά ένα συγκεκριμένο και απλό τρόπο, κάνοντας τα εξής βήματα:

1ο βήμα: Διαβάζουμε προσεκτικά την πρόταση και βρίσκουμε το ρήμα.  αρχίζουμε τις ερωτήσεις.Ελέγχουμε αν το ρήμα είναι απρόσωπο, συνδετικό ή μεταβατικό 

2ο βήμα: Ρωτάμε ποιος (ή ποια ή ποιο) + το ρήμα για να βρούμε το υποκείμενο.

3ο βήμα: Ρωτάμε τι + το ρήμα για να βρούμε το αντικείμενο σε αιτιατική

4ο βήμα: Ρωτάμε  ποιον ή σε ποιον+ το ρήμα για να βρούμε και το δεύτερο αντικείμενο (αν υπάρχει).γενικη ή αιτιατικη

Προσοχή

1. Δεν κάνουμε ποτέ την ερώτηση πού ή πώς, γιατί οι απαντήσεις που θα πάρουμε δε μας δίνουν αντικείμενο.

2. Το αντικείμενο, όπως έχουμε ξαναπεί, δε βρίσκεται ποτέ σε ονομαστική.

 

Ας εφαρμόσουμε τη θεωρία:

 Οι Αθηναίοι μετέφεραν τα παιδιά τους στην Τροιζήνα.

ρήμα:

ποιοι μετέφεραν;

τι  μετέφεραν ;

Η Ελβίρα μου έδωσε το βιβλίο.

ρήμα:

ποιος έδωσε;

 τι έδωσε;

 σε ποιον έδωσε;

Η πρόταση έχει δύο αντικείμενα σε πτώση

αιτιατική  και

γενική

Να δώσεις χαιρετίσματα στον Κώστα.

πατα για περισσοτερες ασκησεις👇

Μαθαίνω να βρίσκω τα αντικείμενα (στα δίπτωτα ρήματα)

Ο Διονύσης χάρισε τα βιβλία του στη βιβλιοθήκη του σχολείου.

1. Βρίσκουμε το ρήμα: ρήμα;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε

2. Ρωτάμε: ποιος + ρήμα;

 ρήμα;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε ποιος;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε = υποκείμενο

3. Ρωτάμε: τι + ρήμα + υπκ.;

  ρήμα;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε ποιος;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε τι;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε = α' αντικείμενο

4. Ρωτάμε σε ποιον + ρ. + υπκ. + α' αντ.

ρήμα;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε ποιος;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε τι;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε σε ποιον;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε = β' αντικείμενο

Οι αρχαίοι Αθηναίοι δίδασκαν στα παιδιά μουσική.
Ρήμα:	δίδασκαν	γεν., αιτ. ή εμπρόθετο	άμεσο ή έμμεσο
Υποκ. (ποιοι δίδασκαν;)	Οι αρχαίοι  μουσική  οι Αθηναίοι  στα παιδιά
Αντ. (τι δίδασκαν;)	Οι αρχαίοι  μουσική  οι Αθηναίοι  στα παιδιά	γενική  αιτιατική  εμπρόθετο	άμεσο  έμμεσο
Αντ. (σε ποιον δίδασκαν;)	Οι αρχαίοι  μουσική  οι Αθηναίοι  στα παιδιά	γενική  αιτιατική  εμπρόθετο	άμεσο  έμμεσο

αμετάβατα και μεταβατικά -αντικείμενο

 ρήματα, αμετάβατα και μεταβατικά

                    ===================                                     

Ο ήλιος       φωτίζει            τη γη

Στο παράδειγμά μας έχουμε ένα ρήμα που μας δείχνει ότι ο ήλιος κάνει μια ενέργεια (φωτίζει).

Αν σκεφτούμε λίγο περισσότερο, θα πούμε ότι το ρήμα (φωτίζει) δείχνει πως το υποκείμενο (ήλιος) ενεργεί.

Ακόμη μπορούμε να πούμε ότι η ενέργεια του ήλιου πηγαίνει (μεταβαίνει) στη γη.

 

Τι χρησιμοποιείται ως αντικείμενο; Ως αντικείμενο χρησιμοποιείται μόνο το ουσιαστικό;

 

Αυτά είναι κάποια εύλογα ερωτήματα, που για να δούμε την απάντηση θα μας βοηθήσουν κάποια παραδείγματα:

 

Ο γεωργός οργώνει το χωράφι. Δες τον ανόητο τι κάνει! Απελευθέρωσαν τους κρατούμενους. Εγώ θέλω μόνο εκείνον και κανέναν άλλο. Φίλησέ με! Ποτέ δε λέει ευχαριστώ! Άκουσα ένα οχ! Θέλω να φάω. Είπε ότι δε με θέλει πια! Πάρε ό,τι σου αρέσει.

ουσιαστικό επίθετο μετοχή αντωνυμία αντωνυμία ρήμα επιφώνημα πρόταση πρόταση πρόταση

Σε ποια πτώση μπαίνει το αντικείμενο;

 

Το αντικείμενο μπαίνει μόνο στις πλάγιες πτώσεις, δηλαδή στη γενική και στην αιτιατική. Ποτέ δεν μπαίνει στην ονομαστική. Περισσότερο χρησιμοποιούμε το αντικείμενο στην αιτιατική. Το αντικείμενο στη γενική είναι αρκετά σπάνιο. Συνήθως αντί για τη γενική χρησιμοποιούμε εμπρόθετο αντικείμενο, δηλ. αντί να πούμε «Η Στέλλα μοιάζει του μπαμπά της» λέμε: «Η Στέλλα μοιάζει στον μπαμπά της.»

Ρήματα μονόπτωτα και δίπτωτα

το αντικείμενο βρίσκεται ή σε γενική ή σε αιτιατική. Ποτέ σε ονομαστική.

Ο Γιώργος κλάδεψε την τριανταφυλλιά και τη λεμονιά.

αιτιατική

Μου αγόρασε	μια τυρόπιτα. γενική - αιτιατική
	Με ρώτησε κάτι.	αιτιατική - αιτιατική
	Με ρώτησε τι κάνω.	αιτιατική - πρόταση

Παραδείγματα  μονόπτωτα
1η ομάδα	α)	Ο Γιώργος φίλησε την Ελένη.	αιτιατική
	β)	Την φίλησε.	αιτιατική
	γ)	Αυτό δε με αφορά.	αιτιατική
	δ)	Ο νόμος αφορά όλους τους μαθητές.	αιτιατική

Το αντικείμενο στα δίπτωτα ρήματα

 

Στα δίπτωτα ρήματα τα αντικείμενα μπαίνουν στις εξής πτώσεις:

α) γενική - αιτιατική,

β) αιτιατική (προσώπου) - αιτιατική (πράγματος).

Από τα δύο αυτά αντικείμενα το ένα λέγεται άμεσο και το άλλο έμμεσο.

Λέγεται άμεσο εκείνο στο οποίο πηγαίνει άμεσα η ενέργεια του υποκειμένου ή γιατί αυτό σχετίζεται άμεσα με το ρήμα.

Λέγεται έμμεσο εκείνο στο οποίο πηγαίνει έμμεσα η ενέργεια του υποκειμένου.

 

Επειδή είναι πολύ φυσιολογικό να μην κατάλαβες τίποτα απ' όσα διάβασες παραπάνω για το άμεσο και το έμμεσο, και να νιώθεις λίγο αγχωμένος/η γι' αυτό ας τα δούμε σε παραδείγματα.

Παραδείγματα	γενική έμμεσο	αιτιατική άμεσο
α) Ο Γιώργος μου ζήτησε χρήματα	μου	χρήματα
β) Του έδωσα το βιβλίο.	Του	το βιβλίο

 

αντικείμενο

 

Επανάληψη στη θεωρία για το αντικείμενο της ν.ε.

 

 1 / 20 

1. Όλα τα ρήματα συνοδεύονται από αντικείμενο.
1.   Σωστό
2.   Λάθος

2.  

    2 / 20 
   
   1. Ποια κατηγορία ρημάτων παίρνει αντικείμενο
   1.   ενεργητικά μεταβατικά
   2.   ενεργητικά αμετάβατα

   2.  

       3 / 20 
      
      1. Σε ποια πτώση δεν μπαίνει το αντικείμενο
      1.   ονομαστική
      2.   γενική
      3.   αιτιατική

      2.  

          4 / 20 
         
         1. Ως αντικείμενο χρησιμοποιείται μόνο το ουσιαστικό
         1.   Σωστό
         2.   Λάθος
         2.  5 / 20 
            
            1. Το αντικείμενο μπορεί να μην υπάρχει μέσα στην πρόταση και να εννοείται.
            1.   Σωστό
            2.   Λάθος

            2.  

                6 / 20 
               
               1. Μπορεί ένα ρήμα σε μια πρόταση να παίρνει αντικείμενο και σε μια άλλη να μην παίρνει.
               1.   Σωστό
               2.   Λάθος
               2. 
                  

το υποκείμενο της πρότασης

     Τι είναι το υποκείμενο;             

Υποκείμενο είναι η λέξη για την οποία γίνεται λόγος στην πρόταση. Με άλλα λόγια υποκείμενο είναι η λέξη που δείχνει σε μια πρόταση ποιος είναι ο πρωταγωνιστης  !!!!!!!!!!!!!!!!

Ο ήλιος λάμπει.

Βρίσκουμε το ρήμα: λάμπει

 Ρωτάμε: ποιος + ρήμα; ποιος λάμπει

Ο ήλιος- υποκείμενο σε πτώση ονομαστική

Πώς βρίσκουμε το υποκείμενο                                                                       

 

Πώς βρίσκουμε το υποκείμενο στα νέα ελληνικά;

-Ο Αλέξανδρος κατέβηκε τη σκάλα.

1. ρημα   :     κατέβηκε

2.ρωτάμε: ποιος ή ποια ή ποιο +κατέβηκε   = Ο Αλέξανδρος ,ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ σε Ονομαστική

Μαθαίνω να βρίσκω το ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ 

Ο κηπουρός κλάδεψε το δέντρο

1. Βρίσκουμε το ρήμα: ρήμα;  κλάδεψε  ο κηπουρός  το δέντρο

2. Βλέπουμε αν το ρήμα είναι στον ενικό ή στον πληθυντικό: αριθμός;  ενικός  πληθυντικός

3. Ρωτάμε: ποιος + ρήμα;

 ρήμα;  κλάδεψε  ο κηπουρός  το δέντρο; ποιος;  κλάδεψε  ο κηπουρός  το δέντρο = υποκείμενο

Οι μαθητές κατασκεύασαν ένα τηλεκατευθυνόμενο αυτοκίνητο.

1. Βρίσκουμε το ρήμα: ρήμα;  αυτοκίνητο  κατασκεύασαν  οι μαθητές  τηλεκατευθυνόμενο

2. Βλέπουμε αν το ρήμα είναι στον ενικό ή στον πληθυντικό: αριθμός;  ενικός  πληθυντικός

3. Ρωτάμε: ποιοι + ρήμα;

 ρήμα;  αυτοκίνητο  κατασκεύασαν  οι μαθητές  τηλεκατευθυνόμενο ποιοι;  αυτοκίνητο  κατασκεύασαν  οι μαθητές  τηλεκατευθυνόμενο = υποκείμενο

Πολλά παιδιά δεν τρώνε πρωινό.

1. Βρίσκουμε το ρήμα: ρήμα;  πολλά  δεν τρώνε  πρωινό  τα παιδιά

2. Βλέπουμε αν το ρήμα είναι στον ενικό ή στον πληθυντικό: αριθμός;  ενικός  πληθυντικός

3. Ρωτάμε: ποιοι + ρήμα;

  ρήμα;  πολλά  δεν τρώνε  πρωινό  τα παιδιά ποιοι;  πολλά  δεν τρώνε  πρωινό  τα παιδιά = υποκείμενο

Μαμά, εγώ και η Στέλλα θέλουμε παγωτό.

1. Βρίσκουμε το ρήμα: ρήμα;  εγώ και η Στέλλα  θέλουμε  παγωγό  μαμά

2. Βλέπουμε αν το ρήμα είναι στον ενικό ή στον πληθυντικό: αριθμός;  ενικός    πληθυντικός

3. Ρωτάμε: ποιοι + ρήμα;

 ρήμα;  εγώ και η Στέλλα  θέλουμε  παγωγό  μαμά ποιοι;  εγώ και η Στέλλα  θέλουμε  παγωγό  μαμά = υποκείμενο

Ο Διονύσης χάρισε τα βιβλία του στη βιβλιοθήκη του σχολείου.

1. Βρίσκουμε το ρήμα: ρήμα;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε

2. Βλέπουμε αν το ρήμα είναι στον ενικό ή στον πληθυντικό: αριθμός;  ενικός  πληθυντικός

3. Ρωτάμε: ποιος + ρήμα;

 ρήμα;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε ποιος;  του σχολείου  ο Διονύσης  στη βιβλιοθήκη  τα βιβλία  χάρισε = υποκείμενο

Πυρήνας της πρότασης είναι το ρήμα. Με το που χρησιμοποιούμε το ρήμα ταυτόχρονα εννοούμε και ένα δεύτερο στοιχείο της πρότασης το υποκείμενο. Σ’ αυτό βοηθούν οι καταλήξεις των ρημάτωνΣυμπεραίνουμε συνεπώς ότι όλα τα ρήματα έχουν υποκείμενο.

Πρόσωπο	Υποκείμενο	Ρήμα ενεργητικής	Ρήμα παθητικής
α' εν	εγώ	ντύν-ω	ντύν-ομαι
β' εν	εσύ	ντύν-εις	ντύν-εσαι
γ' εν	αυτός, αυτή, αυτό	ντύν-ει	ντύν-εται
α' πληθ.	εμείς	ντύν-ουμε	ντυν-όμαστε
β' πληθ.	εσείς	ντύν-ετε	ντύν-εστε
γ' πληθ.	αυτοί, αυτές, αυτά	ντύν-ουν	ντύν-ονται

Τι μέρος του λόγου είναι το υποκείμενο;;;;;;;

ΑΣΚΗΣΗ 

ΠΑΤΑ ΕΔΩ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟ 👉Να βρεις το υποκείμενο στις παρακάτω προτάσεις

Σήμερα γιορτάζω εγώ.	εγώεσύαυτός  εμείςεσείςαυτοί
Εσύ έκανες τη ζημιά!	εγώεσύαυτός  εμείςεσείςαυτοί
Θα έρθει κι αυτός μαζί μας;	εγώεσύαυτός  εμείςεσείςαυτοί
Εμείς θα μείνουμε μέχρι αργά.	εγώεσύαυτός  εμείςεσείςαυτοί
Γιατί δεν μένετε κι εσείς;	εγώεσύαυτός  εμείςεσείςαυτοί
Μας έσωσαν αυτοί.	εγώεσύαυτός  εμείςεσείςαυτοί
Γιατί δεν με περίμενες;	εγώεσύαυτός  εμείςεσείςαυτοί
Σήμερα θα μείνω σπίτι.	εγώεσύαυτός  εμείςεσείςαυτοί
Με περιμένουν στην αυλή.	εγώεσύαυτός  εμείςεσείςαυτοί
Γελάσαμε πολύ με το αστείο του.	εγώεσύαυτός  εμείςεσείςαυτοί
Επιτέλους έφτασε.	εγώεσύαυτός  εμείςεσείςαυτοί
Έχετε φάει;	εγώεσύαυτός  εμείςεσείςαυτοί

ΠΑΤΑ ΕΔΩ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟ 👉Ποια είναι τα υποκείμενα των υπογραμμισμένων ρημάτων

 στις παρακάτω προτάσεις και σε ποια πτώση βρίσκονται; Ποια μορφή έχουν 

(ουσιαστικό, επίθετο, αντωνυμία, πρόταση ή κάτι άλλο);

 1 / 11 

1. Βρες το υποκείμενο της πρότασης: Ο Μαρίνος, ο Νικόλας, η Δέσποινα και η Κασσάνδρα είχαν αποφασίσει να εξερευνήσουν το Φαράγγι τοΒίκου .
1.   Ο Μαρίνος, ο Νικόλας, η Δέσποινα και η Κασσάνδρα
2.   το Φαράγγι
3.   του Διαβόλου
4. Σε ποια πτώση βρίσκονται τα υποκείμενα;
1.   ονομαστική
2.   γενική
3.   αιτιατική
4. ποια μορφή έχουν τα υποκείμενα;
1.   ουσιαστικό
2.   επίθετο
3.   αντωνυμία
1. Βρες το υποκείμενο της πρότασης: Θα σας οδηγήσω εγώ.
1.   εγώ
2.   εσύ
3.   αυτός
4. Σε ποια πτώση βρίσκεται το υποκείμενο;
1.   ονομαστική
2.   γενική
3.   αιτιατική
2.      Σε ποια πτώση μπαίνει το υποκείμενο του ρήματος;          
   Κλίνω την προσωπικη αντωνυμία και την μαθαινω καλά 
   
1. ΑΣΚΗΣΕΙΣ

   Να βρεις το υποκείμενο στις παρακάτω προτάσεις 

   
   

   • Εγώ γράφω ένα γράμμα.

   • Εσύ διαβάζεις συνέχεια.

   • Η Ελένη κάθεται .

   • Εμείς σήμερα θα πάμε εκδρομή

   • Θα έρθετε κι εσείς στη γιορτή;

   • Οι θεατές του αγώνα βράχηκαν από την ξαφνική νεροποντή.

   Σήμερα γιορτάζω εγώ.

    Θα έρθει κι αυτός μαζί μας;

   Μαμά, σήμερα το φαγητό είναι πολύ νόστιμο!

   Νίκο, θα καθυστερήσει πολύ ώρα η Ελένη;

   Τα χελιδόνια ήρθαν και πάλι.

   Ο ήλιος μόλις είχε φανεί πάνω στο φρύδι του βουνού.

    Τα φυτά άρχιζαν το θαύμα της φωτοσύνθεσης.

   Τα ζώα και τα πουλιά ξεκινούσαν την καθημερινή πάλη τους για τροφή και επιβίωση.

   Μας έσωσαν αυτοί.

   Γιατί δε μένετε κι εσείς;
   Εμείς θα μείνουμε μέχρι αργά.
2.