Οι Έλληνες στις παροικίες και τις παραδουνάβιες ηγεμονίες

 ΒΙΑΙΟΣ ΕΠΟΙΚΙΣΜΟΣ-ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ

Το πρώτο κύμα μετακίνησης πληθυσμών δημιουργείται από τον 15ο έως τον 16ο αιώνα,
1453, εάλω η Πόλις και ο κόσμος άλλαξε....

Η τύχη του λαού: 

Εκείνη την περίοδο της επέκτασης του οθωμανικού κράτους, οι σουλτάνοι εφάρμοζαν στις περιοχές που είχαν κατακτήσει ,συστηματικά την πολιτική των εποικισμών. Αυτές οι μετακινήσεις πληθυσμού (sürgün) είχαν καταναγκαστικό χαρακτήρα,.


Τα πρώτα μέτρα του Μωάμεθ Πορθητή για τους αναγκαστικούς εποικισμούς πάρθηκαν αμέσως μετά την Άλωση .

Εκδόθηκε διάταγμα που επέβαλλε τη μεταφορά πληθυσμού, μουσουλμανικού, χριστιανικού και εβραϊκού, από άλλες πόλεις της οθωμανικής επικράτειας στην Κωνσταντινούπολη.

Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας δημιουργούνται κύματα μετακίνησης

 των Ελλήνων προς την Ευρώπη ,όταν οι Έλληνες εγκαταλείπουν τις τουρκοκρατούμενες περιοχές ως πρόσφυγες πηγαίνοντας κυρίως στην Ιταλία.   Τις αθρόες μετακινήσεις επέβαλαν οι Τουρκικοί εποικισμοί, οι εξισλαμισμοί και οι αιχμαλωσίες.

Οι πρόσφυγες διαλέγουν κυρίως παραθαλάσσια μέρη, όπως την Βενετία, την Νάπολη και την Μασσαλία, ιδρύοντας εκεί ελληνικές παροικίες .

Το δεύτερο κύμα μετανάστευσης γίνεται κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, όταν οι Έλληνες μεταναστεύουν, για οικονομικούς λόγους τώρα πια, κυρίως στην κεντρική Ευρώπη και την Ρωσία.

Οι Έλληνες μετανάστες εργάζονται ως ναυτικοί, στρατιώτες, τεχνίτες, ή αντιγραφείς χειρογράφων. Οι περισσότεροι όμως διαπρέπουν ως έμποροι.

Ιδρύουν παροικίες, συνήθως σε πόλεις που βρίσκονται κατά μήκος των εμπορικών δρόμων που διασχίζουν την Βαλκανική χερσόνησο και την Ευρώπη. Έτσι, δημιουργούνται σημαντικές παροικίες σε Οδησσό, Βουκουρέστι, Τεργέστη, Βιέννη και Βουδαπέστη, στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, την Μολδαβία και την Βλαχία, τις οποίες κυβερνούν Φαναριώτες ηγεμόνες.

.Στα ξένα που ήταν εγκαταστημένοι Έλληνες επαγγελματίες και έμποροι αρχίζουν τη δράση τους. Σφιχτοδένονται ακόμη περισσότερο σωματειακά σχηματίζοντας έτσι ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ και ΑΔΕΛΦΑΤΑ.

Στα Αδελφάτα μπορεί ελεύθερα να γραφτεί μέλος κάθε ορθόδοξος από οιαδήποτε κοινωνική τάξη και βαθμό, γυναίκα ή άντρας. Τα μέλη τους, που καλούνται αναμεταξύ τους «αδελφοί», πληρώνουν ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση μια ετήσια συνδρομή. Αν τα έσοδα του Αδελφάτου δεν επαρκούν τότε τα πλουσιότερα μέλη, προσφέρουν περισσότερα χρήματα και σκεπάζουν τα ελλείμματα από εράνους που γίνονται ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ.

                                                                                                

                                              
 Με την πάροδο του χρόνου κτίζουν ελληνικά σχολεία και ναούς

Οι «Έλληνες της Διασποράς» με τα πλούτη που αποκτούν εκδίδουν ελληνικά βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες, αλλά και ενισχύουν οικονομικά τα σχολεία των ιδιαίτερων πατρίδων τους στις τουρκοκρατούμενες περιοχές.

Βοηθούν, έτσι, να μεταδοθούν οι νέες γνώσεις και οι ιδέες του Διαφωτισμού ανάμεσα στους ραγιάδες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. 

Στις παροικίες, λοιπόν, της Διασποράς προετοιμάστηκε ιδεολογικά η Επανάσταση του 1821. Από την Μολδοβλαχία ξεκινούν οι πρώτες επαναστατικές κινήσεις της Επανάστασης του 1821.

                                                          Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης   της Ερωφίλης του Γεωργίου Χορτάτζη,       1637.                                   

---

 Παροικία: Περιοχή μέσα σε μία πόλη, στην οποία ζει οργανωμένα μια κοινότητα ανθρώπων από ξένη χώρα, φροντίζοντας να διατηρεί ζωντανούς τους δεσμούς με την πατρίδα (με τα δικά τους καταστήματα, σχολεία, εκκλησίες, σωματεια κλπ.).

 Ερωτήσεις κατανόησης

üΠοια η βασικη διαφορά μεταξύ εποικισμού και μετανάστευσης;

üΠότε έγινε το πρώτο μεταναστευτικό κύμα των Ελλήνων προς την Δύση και πότε έγινε το δεύτερο;

ü  Ποια είναι η βασική διαφορά μεταξύ των δύο μεταναστευτικών

κυμάτων;

ü Ποιο ήταν το επάγγελμα με το οποίο κυρίως ασχολήθηκαν οι Έλληνες στην Ευρώπη;

ü Σε ποιες πόλεις δημιουργήθηκαν οι σημαντικότερες ελληνικές παροικίες; Πως οργάνωσαν τα Αδελφάτα;

ü Πώς βοήθησαν οι Έλληνες της Δύσης στην αφύπνιση των ραγιάδων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας;

για την παρουσιαση στο σχολειο

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ -ΣΧΟΛΕΙΟ

 Οδησσός

Η Οδησσός των Ελλήνων

Οι Ελληνες της Οδησσού, γενικά της Ρωσίας, αποτέλεσαν τις πιο δραστήριες πατριωτικές επαναστατικές δυνάμεις της Ελληνικής Διασποράς. Η ελληνική παροικία της Οδησσού στάθηκε ένα αξιόλογο κέντρο ελληνικής παιδείας του Ελληνισμού.Οι Ελληνες της Οδησσού, γενικά της Ρωσίας, στην πλειοψηφία τους, ήταν οπαδοί του άμεσου ένοπλου αγώνα.
Ο Ρήγας,ο Αδαμάντιος Κοραής κι άλλοι λόγιοι υποστήριζαν ότι η απελευθέρωση του ελληνικού λαού από την τουρκική τυραννία θα πρέπει να επιτευχθεί διά μέσω της μόρφωσης, της παιδείας του Ελληνα. 

Λιμάνι της Οδησσού

ΟΔΟΣ  ΕΛΛΗΝΩΝ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

Μαριούπολη 

Το πρώτο έντυπο ελληνικό βιβλίο: η Ἐπιτομὴ του Κωνσταντίνου Λάσκαρι με χαρακτήρες του Δημητρίου Δαμιλά, Μιλάνο, 1476

Στις αρχές του 19ου αιώνα τα ελληνικά πλοία, προερχόμενα από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, μετέφεραν στο Λιβόρνο σιτηρά από τον Εύξεινο Πόντο. 

Εδώ: Το στόμιο της Μαύρης Θάλασσας,τα θαλάσσια ταξίδια διαρκούν πολύ κι έτσι το δρομολόγιο "Οδησσός-Λιβόρνο-Οδησσός" μπορεί να γίνει μόνο δυο φορές το χρόνο, στην καλύτερη περίπτωση. Εδώ: 'Aποψη της πόλης και του λιμανιού της Οδησσού.

Οι έμποροι ταξίδευαν σε κοινές πορείες, καραβάνια, και κατά τη διάρκεια του μεγάλου ταξιδιού σταματούσαν για ξεκούραση στα λεγόμενα καραβάν-σεράγια.                           Εδώ: Έμποροι ξεκουράζονται σε καραβάν-σεράι στη Βουλγαρία  

Στη Βιέννη εκδόθηκαν ειδικά εμπορικά εγχειρίδια, τα οποία χρησιμοποιούσαν οι έλληνες έμποροι ως πρακτικά βοηθήματα για τις συναλλαγές τους. Εδώ: Σελίδα τίτλου του βιβλίου "Ιστορίας του εμπορίου επιτομή", 

Τα πανεπιστήμια και οι ακαδημίες της Ιταλίας ήταν πολύ φημισμένα την περίοδο μεταξύ 15ου-αρχές 19ου αιώνα, έτσι ώστε πολλοί Έλληνες τα προτιμούσαν για τις σπουδές τους. Εδώ: Δίπλωμα Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο του Τορίνο όπου δίδασκαν και Ελληνες καθηγητές .

Οι αυτοκράτορες της Αυστρίας παραχωρούσαν κατά καιρούς προνόμια στους βαλκάνιους ορθόδοξους εμπόρους. Εδώ: Το καισαροβασιλικό προνόμιο του αυτοκράτορα Ιωσήφ Β', 1783.

Στη Βιέννη οι Ελληνες πάροικοι προχώρησαν σε έκδοση εφημερίδων και περιοδικών. Εδώ: Οι   σημαντικότερες ελληνικές εφημερίδες της Βιέννης,

Εξεγέρσεις και πόλεμοι με τους Οθωμανούς Τούρκους πριν το 1821

 

Στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας οι Έλληνες έκαναν διάφορες εξεγέρσεις εναντίον των Τούρκων, πότε μόνοι τους, πότε με την βοήθεια των Ευρωπαίων ή των Ρώσων. Οι πρώτες εξεγέρσεις των Ελλήνων κατά των Οθωμανών απέτυχαν κυρίως λόγω της στρατιωτικής υπεροχής των Τούρκων και της έλλειψης  οργάνωσης από την ελληνική πλευρά.

ΤΕΛΗ 15ου ΑΙΩΝΑ: 

Κροκόδειλος Κλαδάς 

Η οικογένεια Κλαδά ζούσε  στην Μάνη, στην υπηρεσία των Παλαιολόγων. Μετά την Άλωση τηςΚωνσταντινούπολης, ο Κροκόδειλος Κλαδάς πολέμησε στο πλευρό των Βενετών εναντίον των Τούρκων. Όταν οι Βενετοί συνθηκολόγησαν με τους Τούρκους, ο Κλαδάς συνέχισε να αγωνίζεται μόνος του. Το 1490 οι Τούρκοι τον συνέλαβαν και τον σκότωσαν με μαρτυρικό θάνατο. 

ΜΕΣΑ 16ου ΑΙΩΝΑ: 

Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571)

 Αρκετοί Έλληνες συμμετείχαν με τα πλοία τους σε μια μεγάλη ναυμαχία στην θάλασσα της Ναυπάκτου, κατά την οποίαν οι ενωμένοι Ευρωπαίοι με τον στόλο τους νίκησαν και κατέστρεψαν τον τουρκικό στόλο. Αυτή ήταν η πρώτη μεγάλη ήττα των Οθωμανών στον ευρωπαϊκό χώρο.

 ΑΡΧΕΣ 17ου ΑΙΩΝΑ:

 Διονύσιος ο Φιλόσοφος (1611) 

Ο Διονύσιος ήταν Μακεδόνας ιερέας. Ήταν τόσο μορφωμένος, που ο κόσμος τον έλεγε “Φιλόσοφο”.

Έγινε μητροπολίτης, όμως εξαιτίας της επαναστατικής του δράσης το Πατριαρχείο τον καθαίρεσε. Οι εχθροί του (προεστοί, θρησκόληπτοι, κλπ.) τον κορόιδευαν βρίζοντάς τον “Σκυλόσοφο”. Οργάνωσε την σημαντικότερη εξέγερση του 17ου αιώνα, η οποία δυστυχώς προδόθηκε και απέτυχε. Συνελήφθη από τους Τούρκους και πέθανε με μαρτυρικό θάνατο. 

ΤΕΛΗ 17ου ΑΙΩΝΑ:

 Πόλεμοι Βενετών εναντίον των Οθωμανών

Παρασκευή, κατά τις 7 το βράδυ, έγινε το μεγάλο κατά της ελληνικής και της παγκόσμιας κληρονομιάς ανοσιούργημα. Ο Παρθενώνας καταστράφηκε.

Οι Βενετοί συγκρούστηκαν αρκετές φορές με τους Τούρκους για να ανακτήσουν τα παλιά χαμένα τους

εδάφη. Σε έναν τέτοιον πόλεμο, με αρχηγό τους τον Μοροζίνι, πολιόρκησαν και την Αθήνα.

Το  1687 ο Μοροζίνι βομβάρδισε τον Παρθενώνα. Κάποια από τις βόμβες έπεσε πάνω στα βαρέλια με το μπαρούτι που οι Τούρκοι αποθήκευαν στο μνημείο. Ο Παρθενώνας ανατινάχτηκε, καταστράφηκε το τελειότερο κτίσμα της κλασικής τέχνης.Οι Βενετοί, σύμφωνα με τις πηγές, ξέσπασαν σε ζητωκραυγές. .  Η πυρκαγιά μεταδόθηκε στα γύρω σπίτια, καθώς μάλιστα δεν υπήρχε αρκετό νερό η φωτιά απλωνόταν όλο και περισσότερο. Όλη τη νύχτα της 26ης προς 27η Σεπτέμβρη και όλη την επόμενη ημέρα η Ακρόπολη καιγόταν.

Ο Φραντσέσκο Μοροζίνι, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του εναντίον των Οθωμανών, βομβάρδισε  ΚΑΙ την Ηγουμενίτσα στις 28 Οκτωβρίου 1685

ΜΕΣΑ 18ου ΑΙΩΝΑ: Ορλωφικά (1770) 

Οι Ρώσοι αδελφοί Ορλώφ, όταν η Ρωσία ξεκινούσε πόλεμο με την Οθωμανική αυτοκρατορία, γύρω στο
1770 κατέβηκαν στην Ελλάδα και ξεσήκωναν τους Έλληνες σε επανάσταση. Οι Έλληνες και οι άλλοι ορθόδοξοι λαοί ξεσηκώθηκαν σε μία από τις σημαντικότερες εξεγέρσεις που έγιναν σε όλη την Τουρκοκρατία. Η εξέγερση απέτυχε και οι επαναστάτες υπέστησαν σκληρά αντίποινα. Παρ’ όλα αυτά ο ρωσοτουρκικός πόλεμος είχε και ένα καλό αποτέλεσμα για τους Έλληνες: την συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774). 

ΤΕΛΗ 18ου ΑΙΩΝΑ: ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΤΣΩΝΗΣ (1788) 

Ο Κατσώνης, αξιωματικός του ρωσικού στρατού, έχοντας ορμητήριο

την Κέα (Τζια), και με την πεποίθηση πως οι Ρώσοι θα τον βοηθούσαν, κατάφερε με τον μικρό του στρατό να γίνει για λίγα χρόνια ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων αλλά και των πειρατών της περιοχής.   Η Γαλλία, φοβούμενη για τα εμπορικά της συμφέροντα, αφού από την περιοχή διέπλεαν αρκετά γαλλικά εμπορικά  πλοία, σε συνεργασία με 30 Τούρκικα πλοία επιτέθηκαν κατά του στόλου του Κατσώνη τον Ιούνιο του 1792. Το αποτέλεσμα ήταν να αγωνίζεται μόνος του και τελικά να καταστραφεί εντελώς ο στόλος του από τους Τούρκους στην θαλάσσια περιοχή έξω από την Άνδρο.Εγκαταστάθηκε στην Κριμαία, σε κτήμα έκτασης 22.000 που του είχε δωρίσει η Αικατερίνη Β΄, το οποίο και ονόμασε Λιβαδειά. Παραιτήθηκε από τον ρωσικό στρατό το 1802

Πέθανε το 1804 

Ερωτήσεις κατανόησης

 1.Ποιες ηταν οι πιο σημαντικές εξεγέρσεις;  Γιατί αποτύγχαναν διαρκώς οι εξεγέρσεις που γίνονταν; 

2. Πότε έγινε η ναυμαχία της Ναυπάκτου, ποιοι πήραν μέρος και ποια ήταν η θετική της συνέπεια για τους Έλληνες;

3. Τι θυμάστε για τον Διονύσιο τον Φιλόσοφο (ποιαν εποχή έζησε, για τί έγινε γνωστός και γιατί καθαιρέθηκε από το Πατριαρχείο)

4.Πότε καταστράφηκε ο Παρθενώνας, από ποιον και µε ποιον τρόπο; 

5. Τι ήταν τα Ορλωφικά, πότε έγιναν και ποιες συνέπειες είχαν για τους Έλληνες;

–  Η Ρωσία απέκτησε το δικαίωμα ελεύθερης ναυσιπλοΐας στα τουρκικά χωρικά ύδατα, και το δικαίωμα να ενεργεί με επεμβάσεις ή παρεμβάσεις ως προστάτιδα δύναμης των απανταχού ορθοδόξων χριστιανών που ζούσαν κάτω από τον τούρκικο ζυγό.

–   Απέκτησε το δικαίωμα να διορίζει προξένους και υποπρόξενους σε διάφορα μέρη της αυτοκρατορίας, Στις θέσεις αυτές κατά πλειοψηφία, διοριζόντουσαν ‘Ελληνες.

–   Αναγνωρίστηκε η αυτονομία των ηγεμονιών Μολδαβίας και Βλαχίας και περιοχής της Κριμαίας, την οποίαν ενσωμάτωσε αργότερα η Ρωσία.

 8. «Σαν σ’ αρέσει µπαρµπα-Λάµπρο, ξαναπέρν’ από την Άνδρο» έλεγε ένα λαϊκό δίστιχο της εποχής τής τουρκοκρατίας. Τι εννοεί; Ποιος ήταν ο µπαρµπαΛάµπρος και τι είχε πάθει;

τοπικη ιστορια-ενεργος πολιτης

Διονύσιος ο Φιλόσοφος-Θεσπρωτία

«Γεννήθηκε στα μέρη της Παραμυθιάς το 1541. Αργότερα, σπούδασε σε μεγάλα Ευρωπαϊκά κέντρα (Βενετία, “Πατάβιον” [Πάδοβα]) φιλολογία, φιλοσοφία και ιατρική. Μετά, συνέχισε στην Κωνσταντινούπολη λογική, ποίηση, γραμματική και αστρονομία. Μέχρι τα 39 του χρόνια, σπούδαζε. Από τότε πήρε τον τίτλο του “Διονύσιος ο Φιλόσοφος”. Σκυλόσοφο τον έλεγαν οι συκοφάντες και πολέμιοί του. Βλέποντας την καταπίεση των σκλάβων, τους εξισλαμισμούς και τα βασανιστήρια. οργανώνει το πρώτο του κίνημα, το 1600 στην έδρα του, τα Τρίκαλα. Αποτυγχάνει και ο ίδιος φεύγει για Ιταλία. Στα 70 περίπου χρόνια του, επιστρέφει και πάλι και αρχίζει τις περιοδείες του σε χωριά της Θεσπρωτίας. Με τη φλόγα της ψυχής του, ο σοφός ρήτορας άρχισε να συγκεντρώνει κόσμο. Συγκέντρωσε 1.100 περίπου και βάζει στόχο τα Γιάννενα.

Η επίθεση έγινε στις 10 Σεπτέμβρη 1611, στον Τουρκικό συνοικισμό στην Καλούτσιανη. Εκεί ήταν και το Διοικητήριο του Οσμάν-πασά των Γιαννίνων. Στην πρώτη αυτή αιφνιδιαστική επίθεση, κάηκε το παλάτι του πασά, σκοτώθηκε η φρουρά του και ο ίδιος διέφυγε και κλείστηκε στο Κάστρο. Τα ξημερώματα, κάνουν αντεπίθεση οι Τούρκοι του Κάστρου, έφιπποι και καλά οπλισμένοι και η κατάσταση άλλαξε. Τελικά, υποχωρούν. 

Κρύφτηκε για τρεις μέρες, σε μια σπηλιά του βράχου πάνω στον οποίο είναι χτισμένο το Κάστρο των Ιωαννίνων. Με προδοσία τον έπιασαν. Στο πρόσωπό του, είδαν έναν επαναστάτη, έναν κληρικό και έναν Έλληνα που έπρεπε να θανατωθεί με παραδειγματικό τρόπο. 

Παύλος Βρέλλης,   https://youtu.be/_HuEWvgknWc?si=kDHNvDy-bxVndaJI

Στις 4 Δεκέμβρη 1687, η Γερουσία της Βενετίας είχε στείλει το εξής ψήφισμα στον Μοροζίνι:

«Ελάβαμε το σχεδιάγραμμα της πόλης των Αθηνών και του φρουρίου αυτής το οποίο εξεπόνησε ο Κόμης ντε Σαν Φελίτσε και μετ’ ευχαριστήσεως παρατηρήσαμε τα υπάρχοντα εκεί αρχαία περίφημα μνημεία. Εξουσιοδοτούμεν την Υμετέραν Σύνεσιν να αφαιρέσει και να αποστείλει εις ημάς ενταύθα εκείνο που θα έκρινε πιο σπουδαίο και πιο καλλιτεχνικό δυνάμενο να επαυξήσει την αίγλην της Κυριάρχου, το οποίο θα χρησιμεύσει επίσης ως νέο αιώνιο μνημείο της Ημετέρας Διακεκριμένης Αρετής».

Ο Μοροζίνι επιλέγει τα καλύτερα διατηρημένα αγάλματα του δυτικού αετώματος και προσπαθεί να τα αποσπάσει. Γράφει στην αναφορά του στις 19 Μαρτίου: «Κατεβλήθη προσπάθεια να αφαιρεθεί το μέγα αέτωμα αλλά κατέπεσεν από το πελώριο εκείνο ύψος και είναι θαύμα πως δεν έπαθε κάτι κάποιος εργάτης. Η αιτία είναι ότι το οικοδόμημα είναι καμωμένο χωρίς κονίαμα και οι διάφοροι λίθοι είναι συνηρμοσμένοι ο ένας με τον άλλο με αξιοθαύμαστη τέχνη. Άλλωστε από την έκρηξη της εν αυτώ πυριτιδαποθήκης το οικοδόμημα υπέστη σοβαρότατον κλονισμόν. Η αδυναμία, του να εγκαταστήσουμε ικριώματα, μεταφέροντας από τις γαλέρες τα ψηλά κατάρτια και άλλα αναγκαία μηχανήματα μας αναγκάζει να εγκαταλείψωμεν κάθε περαιτέρω απόπειραν. Διακόπτεται συνεπώς κάθε προσπάθεια περί αφαιρέσεως άλλων ανάγλυφων κοσμημάτων. Άλλωστε ελλείπουν από τα οικοδομήματα τα πλέον αξιοθαύμαστα κομμάτια και όλα τα υπολειφθέντα είναι κατώτερα και παρουσιάζουν ελλείψεις οφειλομένας εις την πολυκαιρίαν.

Οπωσδήποτε», συνεχίζει, «αποφάσισα να παραλάβω μία λέαινα ωραιοτάτης τέχνης, αν και της λείπει το κεφάλι, το οποίο όμως μπορεί κάλλιστα να αντικατασταθεί με το μάρμαρο που θα σας στείλω μαζί με τη λέαινα και που είναι καθ’ όλα όμοιο».

Συνολικά ο Μοροζίνι πήρε όσα λιοντάρια βρήκε: ένα από την Ακρόπολη, ένα από την περιοχή του Θησείου και βέβαια τον γνωστό Λέοντα του Πειραιά εξαιτίας του οποίου το λιμάνι του Πειραιά είχε ονομασθεί Πόρτο Λεόνε. Οι λέοντες αυτοί μεταφέρθηκαν στη Βενετία και από τότε κοσμούν ως τρόπαια των νικητών τον ναύσταθμο της Δημοκρατίας.

Το Λιοντάρι του Πειραιά στον ναύσταθμο της Βενετίας

Η θρησκευτική και πολιτική οργάνωση των Ελλήνων

1. Αναγνωση κατανοησης

2.  Απαντω  στο τετραδιο  2 ερωτησεις  της επλογης μου

Οι Κλέφτες και οι Αρματολοί Ενότητα Β΄ - Κεφάλαιο 5

 ΚΛΕΦΤΕΣ 

Στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας κάποιοι άνθρωποι αποφάσιζαν να καταφύγουν στα βουνά, για να ζουν πιο ελεύθερη ζωή, μακριά από την καταπίεση των Τούρκων. Στην συνέχεια ακολουθούσαν τον δρόμο της παρανομίας και γίνονταν κλέφτες. Οι κλέφτες για να επιβιώνουν έκαναν επιδρομές εναντίον των χωριών. Επειδή οι επιδρομές τους στρέφονταν κυρίως εναντίον των Τούρκων και των κοτζαμπάσηδων, με τα χρόνια έγιναν αγαπητοί στον λαό. 

 Οι απλοί άνθρωποι θαύμαζαν την λεβεντιά και την παλικαριά τους και τους θεωρούσαν ήρωες, και αυτό φαίνεται από τα πολλά δημοτικά τραγούδια που τους εξυμνούν.

  Τα λημέρια τους (τα καταφύγιά τους) τα είχαν σε δύσβατα μέρη,

για να μην τους ενοχλούν οι Τούρκοι.

  Ήταν οργανωμένοι σε μικρές ομάδες· η κάθε μία είχε τον δικό της καπετάνιο (αρχηγό) και το δικό της μπαϊράκι (σημαία). 

 Για λόγους ασφάλειας, συχνά αναγκάζονταν να αλλάζουν λημέρια.

  Παντού τοποθετούσαν καραούλια (σκοπιές)

.  Πολεμούσαν με γιουρούσια (αιφνιδιαστικές επιθέσεις), στήνοντας ενέδρες στους εχθρούς. Αυτός ο τρόπος πολέμου ονομάστηκε κλεφτοπόλεμος.

ΑΡΜΑΤΟΛΟΙ 

Προκειμένου να αντιμετωπίσουν τους κλέφτες, οι Τούρκοι είχαν συστήσει ειδικά στρατιωτικά σώματα, τους αρματολούς. Αυτοί αναλάμβαναν την φύλαξη μιας περιοχής που ονομαζόταν αρματολίκι. Συχνά, πολλοί αρματολοί εγκατέλειπαν τις θέσεις τους και, μαζί με τους στρατιώτες τους, πήγαιναν με το μέρος των κλεφτών. Συχνό ήταν, επίσης, και το αντίστροφο: οι κλέφτες να γίνονται αρματολοί για κάποιο διάστημα, και αργότερα να ξαναγίνονται κλέφτες.

 Φημισμένοι κλέφτες και αρματολοί, «κλεφταρματολοί» όπως έγιναν γνωστοί με μία λέξη, ήταν ο  Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Νικηταράς, ο Μάρκος Μπότσαρης, ο Λάμπρος Τζαβέλλας, ο Κατσαντώνης, ο Νικοτσάρας, και πολλοί άλλοι. Οι Κλέφτες και οι Αρματολοί, οι «κλεφταρματολοί», με την δράση και τα κατορθώματά τους έδιναν κουράγιο στους ραγιάδες και, όταν ήρθε η ώρα του μεγάλου ξεσηκωμού, αποτέλεσαν τον πυρήνα των αγωνιστών της ελευθερίας. 

Σ’ Ανατολή και Δύση και Νότον και Βοριά

για την πατρίδα όλοι να ‘χωμεν μία καρδιά

στην πίστη του καθένας ελεύθερος να ζει

στη δόξαν του πολέμου να τρέξωμεν μαζί

Οι συνθήκες ζωής των υποδούλων-Ενότητα Β΄ - Κεφάλαιο 4

 

πληροφορίες για τη Φορολογία-

Με σουλτανικούς νόμους επετράπη στους χωρικούς, όχι βέβαια η ιδιοκτησία της γης αλλά η χρησιμοποίησή της. Οι αγρότες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας έχασαν τη γη τους , και όφειλαν ως καλλιεργητές πια να καταβάλουν ορισμένους φόρους.

Οι Χριστιανοί (οι ραγιάδες)

ήταν υποχρεωμένοι να πληρώνουν περισσότερους φόρους από τους Τούρκους. Πλήρωναν φόρους για τα πάντα:

·  Κεφαλικό φόρο (χαράτσι): όσο πιο πολλά άτομα είχε η οικογένεια, τόσο περισσότερα χρήματα πλήρωναν,

·  Φόρο για την αγροτική παραγωγή τους (την δεκάτη, δηλ. το 1/10 της παραγωγής). Οι Έλληνες δεν είχαν δικαίωμα ιδιοκτησίας, διότι κύριος όλης της γης εθεωρείτο ο Σουλτάνος. 

  ·Φόρο για τα σπίτια τους,

·  Φόρο για τα χωράφια τους, ανάλογα με την εποχή του χρόνου, π.χ. Αϊδημητρησιος, Αϊγεωργίσιος....

·ΑΛΛΟΙ ΦΌΡΟΙ:  φόρο καπνού, γάμου, καταλυμάτων, , καφτανίων, καρφοπετάλλων, 😵😵😵😵😵😵😵

για τη μακριά κόμη😏. Από τον τελευταίο , έμεινε παροιμιώδης η φράση: «πλήρωσε τα μαλλιά της κεφαλής του»👦....μετρουσαν οι φοροεισπρακτορες δηλ.το μηκος των μαλλιων της κεφαλης.....

Για να συντηρηθούν οι κρατικές εγκαταστάσεις και οι δαπάνες των ανακτόρων του Σουλτάνου, ο Ελληνικός λαός πλήρωνε ειδικό φόρο το ονομαστό «σουφράτ», εξ’ ου παραμένει μέχρι και σήμερα η φράση «τα σούφρωσες». 😏 

Το «πανιάτικο», ήταν ο φόρος για τα καραβόπανα των πλοίων του Τουρκικού στόλου. Πάλι η παροιμιώδης φράση έχει μείνει και αυτή «Έμεινα πανί με πανί».😏

Για να έχεις το δικαίωμα να παντρευτεί κάποιος έπρεπε να πληρώσει ένα φόρο τον ονομαζόμενο «νιγιαμπέτ», διαφορετικά ο γάμος κρινόταν άκυρος 😏και επιβάλλονταν πρόστιμο το πενταπλάσιο του «νιγιαμπέτ».

Δικαίωμα φορολόγησης είχε η Τουρκική εξουσία για την σφαγή των ζώων τα ονομαστά «σφαχτικά»

Στα λιμάνια πληρώνονταν τελωνειακό δικαίωμα στους Τούρκους και στις εμπορικές συναλλαγές, τα «ζυγιστικά». Ένας άλλος φόρος ήταν το «αλατιάτικο», που ήταν το δικαίωμα πάνω στην παραγωγή του αλατιού. Στον Καζα των Φιλιατών τον πλήρωναν  οι Σαγιαδινοί.

Έκτακτους φόρους, περισσότερους ή λιγότερους, ανάλογα με την εποχή.

Εκτός από τους φόρους του Σουλτάνου, σε πολλά μέρη οι τοπικοί άρχοντες (προεστοί, κοτζαμπάσηδες, κλπ.) εκμεταλλεύονταν την εξουσία τους και με διάφορες δικαιολογίες ζητούσαν επί πλέον φόρους από τους κατοίκους, για το προσωπικό τους ταμείο.

ΕΝΟΤΗΤΑ Β΄ – Κεφάλαιο 1 Η κατάκτηση των ελληνικών περιοχών – Τουρκοκρατία

Μέσα σε δυο αιώνες (15ος - 17ος αιώνας) οι Οθωμανοί Τούρκοι κατέκτησαν ολόκληρη σχεδόν την ελληνική Χερσόνησο. Ορισμένες όμως περιοχές παρέμειναν, ήδη από το 1204, για μεγαλύτερο ή μικρότερο χρονικό
διάστημα στην κυριαρχία των Λατίνων και κυρίως των Βενετών, των Γενουατών και των Φράγκων.Η Βυζαντινή αυτοκρατορία, ήδη από τον 13ο αιώνα, αντιμετώπιζε πάρα πολλά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, όπως συνεχείς πολέμους με γειτονικούς λαούς, καταλήψεις πολλών περιοχών από τους Δυτικούς, κοινωνικές ανισότητες.

Η κατάκτηση λοιπόν του βυζαντινού κράτους από τους Οθωμανούς το 1453 ήρθε ως φυσική συνέπεια της παρακμής του. Μέσα σε δυο αιώνες όλες οι ελληνικές περιοχές είχαν κατακτηθεί. Μόνο τα Ιόνια νησιά, με εξαίρεση την Λευκάδα για κάποια διαστήματα, δεν πέρασαν ποτέ στην οθωμανική εξουσία, αλλά βρίσκονταν κάτω

                                                                                                             Λιστον-Κέρκυρα 

 από την κατοχή των Βενετών (μέχρι το 1797), και αργότερα των Γάλλων και των
Άγγλων.  Έως τον 16ο αιώνα οι Έλληνες υπήκοοι των Βενετών αντιμετώπιζαν
πολλά προβλήματα .Η βαριά φορολογία προκαλούσαν συχνά διαμαρτυρίες ακόμη και εξεγέρσεις εναντίον των κατακτητών, με γνωστότερη την εξέγερση στη Ζάκυνθο το 1628, γνωστή ως «ρεμπελιό των ποπολάρων».

Ο πρώτος αιώνας ήταν πολύ δύσκολος για τους Έλληνες και τους υπόλοιπους “Ρωμιούς”, τους χριστιανούς δηλαδή της αυτοκρατορίας. Πολλοί από τους πλούσιους, τους ευγενείς και τους λόγιους κατέφυγαν τότε στις χώρες της Δύσης.(ΑΝΑΓΈΝΝΗΣΗ ΣΤΗ ΔΥΣΗ)

Οι πιο φτωχοί έμειναν και προσπαθούσαν να υπομείνουν τα βάσανα της σκλαβιάς. Αρκετοί άνθρωποι εγκαταστάθηκαν ψηλά στα βουνά για να απολαμβάνουν κάποιας μορφής ελευθερία..

Β. Ερωτήσεις κατανόησης 

 1. Πόσο διάστηµα χρειάστηκε για να κατακτηθεί όλη η ελληνική χερσόνησος από τους Τούρκους;  

2. Πώς εξηγείτε την πρόταση «Η κατάκτηση του βυζαντινού κράτους από τους Οθωµανούς το 1453 ήρθε ως φυσική συνέπεια της παρακµής του»; 

3. Ποιες ελληνικές περιοχές δεν πέρασαν ποτέ στα χέρια των Τούρκων; 

4. Γιατί υπάρχουν σήµερα τόσο πολλά χωριά, κτισµένα σε αποµονωµένα µέρη στα βουνά; 

5. Από πότε άρχισε να προετοιµάζεται το έδαφος για την Απελευθέρωση; Τι βοήθησε σ’ αυτό; 

6. Γιατί αποτύγχαναν τα διάφορα επαναστατικά κινήµατα στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας;

ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ 

Αναζητούμε πληροφορίες  στο διαδίκτυο ( Βικιπαίδεια) για τον  Κροκόδειλο Κλαδά ή πάτα επάνω στην εικόνα...

δεν είναι η σημαια της Αλβανίας

1.ΠΑΙΔΙΑ,

Συνήθως εστιάζουμε στην επανάσταση του 1821 γιατί ήταν η   τελική, αυτή που μας απελευθέρωσε. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι ο πόθος των Ελλήνων, ο πόθος όλων μας γιά ελευθερία δεν εκδηλώθηκε μόνο το 1821. Από το 1453 μέχρι το 1821 πέρασαν 374 χρόνια και σε αυτά τα ατελείωτα χρόνια, μέσα στην σκλαβιά, επαναστατήσαμε 124 φορές, 124!!! Με μιά απλή διαίρεση βλέπουμε ότι εκδηλώνόταν μία επανάσταση κάθε 2,9 χρόνια!!!!! Ούτε καν 3!!!! Βέβαια όλες οι επαναστάσεις δεν έγιναν στον ίδιο χώρο ούτε είχαν την ίδια έκταση, αλλά η πρώτη, στα 1481, έγινε μόλις 28 χρόνια μετά την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως, όταν ο Κορκόδειλος Κλαδάς και οι Μανιάτες αγωνιστές επαναστάτησαν. Έφτασαν ως την Ήπειρο κι απελευθέρωσαν την περιοχή της Χειμάρρας. Πρέπει να πούμε ότι η νίκη του Κλαδά κράτησε μόνο 9 χρόνια και καταπνίγηκε αφού η Δύση, που τον είχε ενθαρρύνει αρχικά, τελικά τον εγκατέλειψε. Η ίδια ιστορία, σε διαφορετικές στιγμές και άλλους πρωταγωνιστές, παίχθηκε πολλές φορές με την ίδια κατάληξη.

2. ΠΡΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΒΕΝΕΤΩΝ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ....ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ΤΙ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ.....ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕς 

ΤΟ ΧΡΥΣΟΒΟΥΛΟ ΤΟΥ 1082