Οι Φιλικοί είχαν επιλέξει η Επανάσταση να ξεκινήσει από την Πελοπόννησο, επειδή:
είχε ορεινό έδαφος και κατάλληλο για κλεφτοπόλεμο,
πολλοί πρόκριτοι ήταν μέλη της Φιλικής Εταιρείας, και
ο ελληνικός πληθυσμός εκεί ήταν πολύ περισσότερος από τον τουρκικό.
Ως έναρξη της Επανάστασης είχε οριστεί η 25η Μαρτίου, για συμβολικούς λόγους (ταυτόχρονα με τον Eυαγγελισμό της Θεοτόκου).
Οι κινήσεις αυτές ανησύχησαν τους Τούρκους. Κάλεσαν, υποτίθεται για σύσκεψη, τους προεστούς στην Τριπολιτσά (Τρίπολη). Τους λίγους που πήγαν, όμως, τους φυλάκισαν και τους κράτησαν ομήρους.
Η Επανάσταση, τελικά, ξεκίνησε κατά τα τέλη Μαρτίου, σε διάφορες περιοχές: \Στις 17 Μαρτίου ξέσπασε στην Μάνη, στις 20 Μαρτίου στην Γορτυνία, στις 21 στα Καλάβρυτα, στις 23 στην Καλαμάτα και το Αίγιο, και στις 25 στην Πάτρα.
Στην Στερεά Ελλάδα, όπου ζούσαν περισσότεροι Τούρκοι, οι συνθήκες για εξέγερση ήταν δυσκολότερες απ' ό,τι στην Πελοπόννησο, αφού εκτός των άλλων η Θεσσαλία –που ήταν έδρα ισχυρών τουρκικών δυνάμεων– βρισκόταν αρκετά κοντά και ήταν εύκολο στους Τούρκους να στείλουν στρατεύματα για να καταστείλουν γρήγορα μια εξέγερση. Παρ' όλα αυτά, στις 27 Μαρτίου ο Αθανάσιος Διάκος και άλλοι οπλαρχηγοί συγκεντρώθηκαν στην μονή Οσίου Λουκά, κοντά στην Λιβαδειά, και ορκίστηκαν «Ελευθερία ή Θάνατο». Οι πρώτες πόλεις που ξεσηκώθηκαν ήταν τα Σάλωνα, η Λιβαδειά, η Θήβα και η Λαμία.
Παρόμοιο κλίμα επικρατούσε και στο Αιγαίο, όπου ένα-ένα τα νησιά ξεσηκώνονταν. Τον Μάιο επαναστάτησαν στην Θεσσαλία οι κάτοικοι του Πηλίου. Με την έλευση, όμως, του γνωστού για την αγριότητά του Τούρκου στρατηγού Μαχμούτ (Δράμαλη), διασκορπίστηκαν. Τον ίδιο μήνα ο Φιλικός Εμμανουήλ Παπάς, με ορμητήριο το Άγιο Όρος, κήρυξε την Επανάσταση στην Μακεδονία. Η τουρκική αντίδραση εκεί, όμως, ήταν άμεση και η εξέγερση καταπνίγηκε.
Οι Οθωμανοί στην εξέγερση των ραγιάδων απάντησαν με τρομοκρατία, δολοφονώντας χριστιανούς σε διάφορες πόλεις και κρεμώντας και τον ίδιο τον πατριάρχη (τον Γρηγόριο Ε΄) στην Κωνσταντινούπολη.
Τον πρώτο καιρό οι επαναστάτες δρούσαν αυθόρμητα και ανοργάνωτα. Όλοι τους ήταν απλοί αγρότες, δεν είχαν σχέση με όπλα και με μάχες, ούτε ήξεραν από πόλεμο. Για όπλα είχαν μόνο τα μαχαίρια τους και τα αγροτικά τους εργαλεία. Ευτυχώς για τους Έλληνες, μεγάλο μέρος του οθωμανικού στρατού της Πελοποννήσου είχε φύγει στην Ήπειρο, για να καταστείλει την ανταρσία του Αλή πασά εναντίον της Υψηλής Πύλης (του σουλτάνου). Αυτό βοήθησε πολύ τους άπειρους επαναστάτες να πετύχουν μερικές πρώτες νίκες, οι οποίες τους ανέβασαν το ηθικό.
Με την εξάπλωση της Επανάστασης, την αρχηγία των στρατιωτικών δυνάμεων των εξεγερμένων ανέλαβε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
Για να αντιμετωπίσει την Επανάσταση στο ξεκίνημά της, ο αρχηγός του οθωμανικού στρατού, Χουρσίτ πασάς, τον Απρίλιο του 1821 έστειλε εναντίον των επαναστατών τον στρατηγό του Ομέρ Βρυώνη.Στις 12 και 13 Μαΐου στο Βαλτέτσι (χωριό κοντά στην Τρίπολη) δόθηκε μια μεγάλη μάχη κάτω από την αρχηγία τού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, κατά την οποίαν νίκησαν οι Έλληνες.
Οι Έλληνες, οι οποίοι πολέμησαν για πρώτη φορά κάτω από σωστή οργάνωση, πήραν θάρρος συνειδητοποιώντας την ανωτερότητά τους έναντι των Τούρκων, ενώ οι δεύτεροι κατάλαβαν ότι η επανάσταση ήταν κάτι σοβαρότερο από μία απλή εξέγερση ολιγάριθμων Ελλήνων.
Αυτό ήταν το πρώτο σημαντικό πολεμικό γεγονός της Επανάστασης, αφού η νίκη αναπτέρωσε το ηθικό των εξεγερμένων και άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς (Τρίπολης), που ήταν το διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο των Τούρκων στην Πελοπόννησο.
• Η Επανάσταση άρχισε να μετρά τις πρώτες νίκες της και στο Αιγαίο:
• Τον Ιούνιο, ο Δημήτριος Υψηλάντης, αδελφός του Αλέξανδρου, έφτασε στην Πελοπόννησο και οι Έλληνες του έδωσαν την γενική αρχηγία του Αγώνα.
•
• Μετά από πολιορκία αρκετών μηνών, στις 23 Σεπτεμβρίου η Τριπολιτσά έπεσε στα χέρια των Ελλήν
ων.Από τις πρώτες μέρες του εθνικού ξεσηκωμού, ο Κολοκοτρώνης είχε συλλάβει την ιδέα της πολιορκίας και της άλωσης της Τριπολιτσάς (σημερινής Τρίπολης), επειδή κατείχε στρατηγική θέση και ήταν το διοικητικό κέντρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Μοριά.Αυτό ήταν ένα πολύ σπουδαίο στρατιωτικό γεγονός, αφού σήμανε την επικράτηση των Ελλήνων στην Πελοπόννησο.
• Οι οπλαρχηγοί της Στερεάς Ελλάδας, Αθανάσιος Διάκος, Πανουργιάς και Δυοβουνιώτης, προσπάθησαν να αμυνθούν συντονισμένα στις δυνάμεις του Ομέρ Βρυώνη.
.
Μια ελληνική νίκη, υψηλής στρατηγικής αξίας. 117 στρατιώτες σταμάτησαν 9000 Τούρκους...
• Λίγες μέρες αργότερα, στις 8 Μαΐου, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος έδωσε νικηφόρα μάχη στο χάνι της Γραβιάς
Προκειμένου να εδραιωθεί η Επανάσταση, εκτός από τις πολεμικές ενέργειες χρειαζόταν και μια πολιτική οργάνωση των επαναστατημένων περιοχών. Έτσι, από την αρχή δημιουργήθηκαν τρεις τοπικές «κυβερνήσεις»: η Πελοποννησιακή Γερουσία στην Πελοπόννησο, η Γερουσία στην Δυτική Στερεά και ο Άρειος Πάγος στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα.
Αυτές οι κυβερνήσεις ελέγχονταν από ανθρώπους που και πριν είχαν εξουσία στις ελληνικές κοινότητες: τους προεστούς, τους Φαναριώτες και τους ιεράρχες. Γι’ αυτόν τον λόγο η παρουσία σ’ αυτές άλλων κοινωνικών τάξεων ήταν πολύ μικρή.
Στις τοπικές κυβερνήσεις υπήρχαν συχνές αντιζηλίες και διαμάχες ανάμεσα στους Έλληνες. Οι άνθρωποι που είχαν την εξουσία στις κοινότητες τα χρόνια της Τουρκοκρατίας (προεστοί και ιεράρχες) θεωρούσαν φυσικό να εξακολουθούν να ελέγχουν την κατάσταση και τα επόμενα χρόνια. Έτσι, προσπαθούσαν να παραμερίσουν τους οπλαρχηγούς, επειδή τους έβλεπαν ως απειλή για τα συμφέροντά τους.
Από την άλλη, οι οπλαρχηγοί, βλέποντας την αξία τους στις μάχες και την αγάπη του λαού προς τα πρόσωπά τους, θεωρούσαν λογικό να έχουν και αυτοί λόγο στην διακυβέρνηση.
Μετά τον ερχομό του Δημήτριου Υψηλάντη στην Πελοπόννησο το καλοκαίρι του 1821, οι εντάσεις μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών, αλλά και μεταξύ των κυβερνήσεων, μεγάλωσαν.
Έγινε τότε αισθητή η ανάγκη να δημιουργηθεί μία ενιαία κεντρική διοίκηση, η οποία θα αναλάμβανε τον συντονισμό του Αγώνα, θα απευθυνόταν σε όλους τους Έλληνες, αλλά και θα τους εκπροσωπούσε στο εξωτερικό.
Η πρώτη Εθνοσυνέλευση συνήλθε στην Επίδαυρο από τον Δεκέμβριο του 1821 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1822. Σ’ αυτήν συμμετείχαν εκπρόσωποι από τις περισσότερες επαναστατημένες περιοχές.
Σ’ αυτήν την πρώτη Εθνική Συνέλευση:
Διακηρύχθηκε η ανεξαρτησία των Ελλήνων.
Ψηφίστηκε το πρώτο ελληνικό Σύνταγμα, γνωστό ως Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδας, το οποίο μάλιστα ήταν το πιο προοδευτικό Σύνταγμα εκείνης της εποχής, αφού μεταξύ των άλλων κατοχύρωνε την πλήρη ισότητα όσων θα ζούσαν στο ελληνικό κράτος και όριζε ως πολίτευμα την αβασίλευτη δημοκρατία, κάτι πρωτοπόρο σε όλη την Ευρώπη.
Δημιουργήθηκαν δύο σώματα: το Βουλευτικό (η Βουλή, με πρόεδρο τον Δημήτριο Υψηλάντη) και το Εκτελεστικό (η Κυβέρνηση, με πρόεδρο τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο).
Οργανώθηκαν Υπουργεία και ρυθμίστηκε η απονομή δικαιοσύνης.
Ορίστηκαν το σχέδιο (σταυρός με εννέα ρίγες) και τα χρώματα (γαλάζιο-λευκό) της ελληνικής σημαίας.
Ορίστηκε πρωτεύουσα του νέου κράτους η Κόρινθος.
