Η κλίση του Επιθέτου στα Νέα Ελληνικά

 

 

Πληροφορίες για το επίθετο

 

Το επίθετο είναι ένα μέρος του λόγου που κατά κανόνα δίνει ένα χαρακτηριστικό, μια ιδιότητα ή μια ποιότητα στο ουσιαστικό που προσδιορίζει, π.χ. Η ξύλινη πόρτα. Η σωστή απάντηση.

 

Συμφωνία επιθέτου με το ουσιαστικό

Το επίθετο συμφωνεί με το ουσιαστικό που προσδιορίζει ως προς το γένος, τον αριθμό και την πτώση.

 

Θέση του επιθέτου

Η θέση του επιθέτου μέσα στο λόγο ποικίλλει. Συνήθως τοποθετείται στο λόγο πριν από το ουσιαστικό, αλλά μπορεί να τοποθετείται και μετά από αυτό, π.χ. Ήταν μια ένοπλη ληστεία που κατέληξε σε φιάσκο, αλλά και Ήταν μια ληστεία ένοπλη που κατέληξε σε φιάσκο. Κάτι ανάλογο γίνεται, όταν μεταξύ ουσιαστικού και επιθέτου μεσολαβεί το ρήμα είμαι, π.χ. Οι πλανήτες είναι ετερόφωτοι, αλλά και Ετερόφωτοι είναι οι πλανήτες.

Διακρίσεις στη μορφολογία των επιθέτων
μονοκατάληκτα	δικατάληκτα	τρικατάληκτα
ισοσύλλαβα	ισοσύλλαβα ανισοσύλλαβα	ισοσύλλαβα ανισοσύλλαβα

 

Ορθογραφία-Τονισμός

 

Η γενική τάση που υπάρχει στον τονισμό των επιθέτων είναι να παραμένει ο τόνος στην ίδια συλλαβή, π.χ. ο άγριος λύκος, του άγριου λύκου, οι άγριοι λύκοι. Μερικές φορές, συνήθως σε τυπικό ύφος, ο τόνος των επιθέτων που τονίζονται στην προπαραλήγουσα μετακινείται, π.χ. Το βιβλίο των αγρίων ζώων.

Ορισμένα επίθετα, που δηλώνουν εθνική προέλευση, παρουσιάζονται στο λόγο με διαφορετικό τονισμό, π.χ. Βουλγάρικο τυρί, αλλά και Ο βουλγαρικός στρατός. Η αμερικάνικη κυριαρχία, αλλά και Η αμερικανική βοήθεια. Η διαφοροποίηση αυτή είναι τις περισσότερες φορές τυχαία. Σπανιότερα γίνεται για λόγους ύφους. Σ' αυτές τις περιπτώσεις το επίθετο που τονίζεται στη λήγουσα συναντάται σε τυπικό ύφος.

ΕΞΑΣΚΗΣΗ

http://users.sch.gr/ipap/NEGlossa/Ask-ep/dikatalikta-polys-1.htm

Ασκήσεις με επίθετα σε -ής,-ής.-ές/-ης,-ης,-ες 

1. Να συμπληρώσεις τα κενά βάζοντας στην κατάλληλη πτώση το επίθετο της παρένθεσης. 

• Στις υπηρεσίες πρέπει να υπάρχουν....................................................................(διαφανής) διαδικασίες. • Το τρένο θεωρείται πολύ ........................................................(ασφαλής) συγκοινωνιακό μέσο. • Η φυσική και τα μαθηματικά είναι ..................................................... (συγγενής) επιστήμες. • Η εξέλιξη στηρίζεται στη ...............................................(διαρκής) αναζήτηση. • Η σαμπάνια είναι ................................................(αφρώδης) οίνος. • Τα ...................................................(ογκώδης) κιβώτια μεταφέρονται δύσκολα. • Οι ..........................................................(συνεπής) επαγγελματίες έχουν πάντα δουλειά. • Το .............................................(συνεχής) ωράριο κουράζει τους καταστηματάρχες. 

2. Να μεταφέρεις τα επίθετα από τον ενικό στον πληθυντικό αριθμό ή αντίστροφα κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές στις προτάσεις. • Το θηριώδες οικοδόμημα ασχημίζει την πόλη. ........................................................................................................................................................................................ • Τα συμβούλια των μαθητών είναι πενταμελή. ........................................................................................................................................................................................ • Η προσφορά προϊόντων κρίνεται ανεπαρκής. ........................................................................................................................................................................................ • Η ειλικρινής σχέση των κρατών εξασφαλίζει την ειρήνη. ........................................................................................................................................................................................ • Το υπουργείο καθόρισε τον ακριβή όρο διεξαγωγής του διαγωνισμού. ........................................................................................................................................................................................ • Ο αθλητής νιώθει ευτυχής μετά τη νίκη. ........................................................................................................................................................................................ • Η πτώση δέντρων ήταν αποτέλεσμα των θυελλωδών ανέμων. ........................................................................................................................................................................................ • Οι παραστάσεις τραγωδίας στην Επίδαυρο είναι δημοφιλείς εκδηλώσεις. ........................................................................................................................................................................................ 

3. Να συμπληρώσεις τα κενά βάζοντας στην κατάλληλη πτώση το επίθετο της παρένθεσης. 

Αποτέλεσμα της .................................................. (συνεχής) κίνησης των αυτοκινήτων στις πόλεις είναι τα ............................................(διαρκής) προβλήματα. Η κυκλοφορία των οχημάτων δεν είναι .......................................(ασφαλής) , καθώς και η αστυνόμευση δεν μπορεί να είναι ............................................ (επαρκής) και η σήμανση είναι .....................................................(ελλιπής). Κάποιοι οδηγοί έχουν .........................................(εμφανής) αδυναμίες στην οδήγησή τους κι επιπλέον είναι ............................................... (αγενής) προς τους πεζούς. Λύση μπορεί να προκύψει από την ................................................ (ακριβής) τήρηση των διατάξεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας

OΔΥΣΣΕΙΑ -ΕΠΙΘΕΤΑ

 

«Αδέρφια, κάποια μέσα εκεί στον αργαλειό της φαίνει
κ 227και τραγουδάει γλυκόλαλα που αντιλαλεί το σπίτι, 
κ 228είτε γυναίκα είτε θεά. Μόν' ας φωνάξει κάποιος».
κ 229Έτσι είπε, κι όλοι φώναξαν καλώντας την, κι εκείνη
κ 230αμέσως βγήκε κι άνοιξε τις λαμπερές της πόρτες,
κ 231και τους καλούσε, κι έτρεξαν ανύποπτοι όλοι οι άλλοι,
κ 232κι απόμεινε ο Ευρύλοχος σα να 'νιωσε παγίδα.

Στης καλοπλέξουδης θεάς σταμάτησα την πόρτα
κ 311και φώναξα, κι ως άκουσε η Κίρκη τη φωνή μου 
κ 312αμέσως βγήκε κι άνοιξε τις λαμπερές της πόρτες,
κ 313και με καλούσε. Πήγαινα με σπλάχνα μαραμένα.
κ 314Σαν μπήκα μέσα μ' έβαλε σ' ένα θρονί να κάτσω,
κ 315πανώριο, αργυροκάρφωτο, που 'χε σκαμνί από κάτω,
κ 316κι ετοίμασε χυλό να πιω σ' ένα χρυσό ποτήρι 
κ 317κι έριξε μέσα με κακό σκοπό τα μαγικά της.
κ 318Σαν ήπια και δε μ' έπιασαν τα δολερά της μάγια,
κ 319με χτύπησε με το ραβδί κι έτσι δυο λόγια μου 'πε·
κ 320«Σύρε με τους συντρόφους σου στη χοιρομάντρα τώρα».

https://www.efsyn.gr/tehnes/art-nea/174477_anaktoro-toy-agamemnona-stin-karlsroyi