Δευτέρα 5 Φεβρουαρίου 2024

1823 – 1825: Εμφύλιος πόλεμος


Από την αρχή της Επανάστασης άρχισαν να δημιουργούνται οι πρώτες διαμάχες για το ποιος θα έχει την αρχηγία και την εξουσία, όχι μόνο κατά την διάρκεια του Αγώνα αλλά και μετά, στο ελεύθερο ελληνικό κράτος που όλοι περίμεναν  πως θα ιδρυθεί σε λίγα χρόνια.

Από το ένα μέρος ήταν οι άνθρωποι που μέχρι τότε διοικούσαν τις πόλεις και τα χωριά: οι πρόκριτοι, οι κοτζαμπάσηδες και οι κάθε λογής ισχυροί.

Από το άλλο μέρος ήταν οι οπλαρχηγοί, τους οποίους ο λαός άρχισε σιγά σιγά να περιβάλλει με μεγάλη εκτίμηση και σεβασμό, αφού του ενέπνεαν ένα αίσθημα ασφάλειας απέναντι στις αυθαιρεσίες των Τούρκων κι ένα αίσθημα περηφάνιας, με την γενναιότητά τους στις μάχες.

Αυτή η αντίθεση, μεταξύ αφενός των αρχόντων που είχαν από παλιά την εξουσία και αφετέρου των οπλαρχηγών που άρχισαν να διακρίνονται στις μάχες και θεωρούσαν αυτονόητο δικαίωμά τους να συμμετέχουν κι αυτοί στα κοινά και την εξουσία, οδήγησε, το 1823, σε εμφύλια σύγκρουση τους Έλληνες.

 

Οι αντιθέσεις είχαν ήδη φανεί από την Β΄ Εθνοσυνέλευση, με τις τρεις παρατάξεις που δημιουργήθηκαν (των Κοτζαμπάσηδων, των Υδραίων εφοπλιστών και των Κολοκοτρωναίων,) και με τα τρία κόμματα που ιδρύθηκαν στην συνέχεια: το αγγλικό, το γαλλικό και το ρωσικό.

Στην πρώτη φάση του εμφυλίου συγκρούστηκαν δύο ομάδες: Η πρώτη ομάδα, από την πλευρά του Βουλευτικού, είχε επικεφαλής τον Κολοκοτρώνη. Η δεύτερη, από την πλευρά του Εκτελεστικού (της κυβέρνησης δηλαδή) είχε επικεφαλής τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.

Η πρώτη φάση τελείωσε με ήττα της ομάδας του Κολοκοτρώνη.

Κατά την δεύτερη φάση, ο Μαυροκορδάτος και οι Υδραίοι καραβοκύρηδες συμμάχησαν με τον Ιωάννη Κωλέττη, ο οποίος επηρέαζε πολλούς οπλαρχηγούς της Στερεάς Ελλάδας και απέκλεισαν τους Πελοποννήσιους από την εξουσία.

Εκείνοι αντέδρασαν και ξεσηκώθηκαν. Οι Στερεοελλαδίτες επιτέθηκαν και λεηλάτησαν την βόρεια Πελοπόννησο, αναγκάζοντας τους Πελοποννήσιους να συνθηκολογήσουν.

Στις αρχές του 1825 οι νικητές του εμφυλίου έκλεισαν στις φυλακές της Ύδρας τον Κολοκοτρώνη. Το επόμενο διάστημα φυλάκισαν και τον Οδυσσέα Ανδρούτσο στην Ακρόπολη της Αθήνας, ο οποίος λίγο καιρό αργότερα (5 Ιουνίου 1825) δολοφονήθηκε.

Στον εμφύλιο πόλεμο νίκησαν οι κοτζαμπάσηδες και οι Υδραίοι εφοπλιστές, και η Επανάσταση στερήθηκε έμπειρων και άξιων οπλαρχηγών, όπως ήταν ο Κολοκοτρώνης. Ο Αγώνας αποδυναμώθηκε, και μάλιστα σε μία κρίσιμη στιγμή κατά την οποίαν οι Τούρκοι αναδιοργανώνονταν για να καταπνίξουν την Ελληνική Επανάσταση.

Τα πρώτα δάνεια της Ανεξαρτησίας

Για τις ανάγκες της Επανάστασης οι Έλληνες χρειάζονταν χρήματα. Γι’ αυτό συνήψαν δύο δάνεια με την Αγγλία, συνολικού ποσού 2.800.000 λιρών (1824). Από το ποσό αυτό όμως, στα ελληνικά χέρια έφτασαν μόνο 1.124.000 λίρες, οι οποίες κι αυτές ξοδεύτηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους στον εμφύλιο πόλεμο, αντί να πάνε στις πραγματικές ανάγκες του Αγώνα...





1o δάνειο 800.000 λιρών

Ως εγγύηση για την αποπληρωμή του δανείου τέθηκαν από ελληνικής πλευράς τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα.

Όμως, το ποσό που έφθασε στην επαναστατική διοίκηση ήταν μόλις 298.000 λίρες, αφού το παραχωρούμενο δάνειο είχε οριστεί στο 59% του ονομαστικού (472.000 λίρες) και από αυτό παρακρατήθηκαν 80.000 ως προκαταβολή τόκων δύο ετών, 16.000 για χρεολύσια, 2.000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες.





Ερωτήσεις κατανόησης

ü Ποια θεωρείτε πως ήταν τα αίτια του εμφυλίου;

ü Ποιες ομάδες συγκρούστηκαν κατά την πρώτη φάση του εμφυλίου;

ü Τι έγινε κατά την δεύτερη φάση του εμφυλίου;

ü Ποιες ήταν οι συνέπειες του εμφυλίου για την Ελληνική Επανάσταση;