Η Αγία του Θεού Σοφία, Κωνσταντινούπολη 537 μ.Χ.
Το
θαύμα του κόσμου,
το θαύμα του Βυζαντίου
Η Αγία
Σοφία ακτινοβολούσε μια τόσο εκπληκτική
λαμπρότητα ,ώστε να μπορεί να πει κανείς πως δεν φωτίζεται από τις ακτίνες του
ήλιου αλλά κλείνει αυτή μέσα της την πηγή του φωτός....
Ας μπούμε
στον ιερό μεγαλοπρεπή ναό για να τον
δούμε ,έτσι όπως τον έβλεπαν οι Βυζαντινοί της εποχής του Ιουστινιανού.
…Μπροστά
μας απλώνεται μια αυλή
πενήντα μέτρων πλάτους και τριάντα μήκους, που είναι περιστοιχισμένη από στοές.Στο
κέντρο υπήρχε μια μαρμαρινη βρύση.Στην
δυτική πλευρά υψώνεται ένα είδος πύργου,είναι το ρολόι της Αγίας Σοφίας. Εικοσιτέσσερις μικρές θύρες του ρολογιου
αντιστοιχουν στις ώρες της ημέρας και της νύχτας. Μόλις τελειώσει μια ώρα, ανοίγει αυτόματα η επόμενη
θύρα και βγαίνει έξω ένα αγαλματάκι . Το αγαλματάκι παραμένει έξω για μια ώρα
και η θύρα ξανακλείνει για να βγει το επόμενο.
Από την αυλή
περνάμε σε μια κλειστή στοά, στον νάρθηκα,
που επικοινωνεί με το εσωτερικό της εκκλησίας με εννέα πύλες. Η κεντρική πύλη, η
λεγόμενη ‘’ βασίλειος’’ προορίζεται για τον αυτοκράτορα και την ακολουθία του.
Ο μεγάλος κυρίως ναός σχηματίζει ένα τετραγωνο πλατους 70 μ.. Aπό το δάπεδο έως την κορυφή του θόλου η απόσταση, το ύψος δηλ. είναι 56 μ. Ο τρούλος που τον σκεπάζει ΄΄εχει διάμετρο 31 μέτρων. Ο τρούλος δίνει την εντύπωση ότι αιωρείται εξαιτίας των παραθύρων που βρίσκονται γύρω στη βάση του (ο ιστορικός Προκόπιος λέει: ...δίνει την εντύπωση ότι είναι ένα κομμάτι ουρανού που κρέμεται στη γη...). Η απεραντοσύνη του τρούλου εξαιτίας μιας τολμηρής παράβασης των κανόνων της αρχιτεκτονικής και της ισορροπίας ,του επιτρέπει να δημιουργεί την εικόνα του ΟΥΡΑΝΙΟΥ ΘΟΛΟΥ.
Τα πλάγια του ναού ,που χωρίζονται από τον κυρίως ναό με μαρμάρινους κίονες που είχαν μεταφερθει από τον ναό της Αρτέμιδος της Εφέσσου, καλύπτονται από έναν εξώστη ,που πιάνει όλο τον γύρο της εκκλησίας. Ο εξώστης αυτός προορίζεται για τις γυναίκες.
Στο κέντρο κάτω από τον τρούλο ,υψώνεται ο άμβωνας , με επένδυση από ασήμι και ελεφαντόδοντο ,που στεγάζεται από ένα γείσο επιχρυσωμένο με πλάκες χρυσού.
Η Αγία Τράπεζα ,κατασκευασμένη από καθαρό χρυσάφι, πολύτιμους λίθους (διαμάντια, ρουμπίνια, ζαφείρια...) και σμάλτο ,δίνει την εντύπωση όταν τη βλέπει κανείς από μακριά , ανάμεσα από τους ιριδισμούς των χρωμάτων της ,ότι έχειμια υπερφυσική ελκυστική δύναμη.
<<Σπινθηροβολά κάτω από τα διαφορετικά χρώματα ,γράφει ένας Βυζαντινός που παραυρέθηκε στα δεύτερα εγκαίνια του 563,ο Παύλος.Την βλέπει κανείς πότε να αντανακλά την λάμψη του χρυσού και του ασημιού ,και πότε να ακτινοβολεί σαν ζαφείρι και να να ρίχνει ποικίλες ακτίνες ,ανάλογα με τον χρωματισμό των πετραδιών και των μεταλλων που την συνθετουν>>.
Το φως της ημέρας διαχέεται από σαράντα παράθυρα που βρίσκονται στη βάση του τρούλου και από άλλα ανοίγματα που διαμορφώνονται στους παράπλευρους τοίχους.
....Μα εκείνο που εντυπωσιάζει περισσότερο είναι ο βραδινός φωτισμός.Εκτός από τον τεράστιο πολυέλαιο που κρέμεται στο κέντρο ,υπάρχουν λυχνίες παντού,στους τοίχους και στα ενδιάμεσα των τοιχων. Ένας περιηγητής , ο Ροβέρτος ντε Κλαρύ, είχε δει πολλές εκαντοντάδες πολυελαίους,και σε κάθε πολυελαιο εικοσιπέντε και περισσότερες λυχνίες.
Η στιλβωση (γυάλισμα) των μαρμάρων ,που είχε φτάσει στην πιο μεγάλη τελειότητα, η στίλβωση των μετάλλων και των πολύχρωμων πολύτιμων πετραδιών , επέτρεπαν να δημιουργούνται μοναδικά φωτιστικά εφέ με τις φωτεινές αντανακλάσεις να πολλαπλασιαζονται σαν απειρες....
<< Όλα είναι μαγευτικά, όλα προκαλούν τον θαυμασμό , γράφει ο Παύλος. Αλλά καμμία ανθρωπινη λέξη δεν μπορεί να εκφράσει την εντύπωση που προκαλεί ο βραδινός φωτισμός. Νομίζει κανείς, ότι ένας νυχτερινός ήλιος σκορπίζει μέσα σε όλη την εκκλησία την λάμψη του και διώχνει τα σκοτάδια, ώστε να μπορεί να πει κανείς πως η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ δεν φωτίζεται από τις ακτίνες του ήλιου ,αλλά αυτή η ίδια κλείνει μέσα της την πηγή του φωτός >>
.....
Τα πρώτα εγκαίνια ,στις 27 Δεκεμβρίου του 537,σύμφωνα με το θρύλο, ο Ιουστινιανός αναφώνησε «Δόξα τω Θεώ τω καταξιώσαντί με τοιούτον έργον επιτελέσαι. Νενίκηκά σε, Σολομών!»,
Η Αγία Σοφία προορίζεται για τον Θεό , είναι ο Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας .
.............................................................
Οσο υπάρχουν τα μνημεία η μνήμη καίει άκαυτη...
Α-ΛΗΘΕΙΑ!...
Η Παναγία-Πλατυτέρα των Ουρανών της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως, ίσως η πιο όμορφη Παναγία της Χριστιανοσύνης....
Το ψηφιδωτό εγκαινιάστηκε από τον Πατριάρχη Φώτιο Α'.
867 μ.Χ., αρχή της δυναστείας των Μακεδόνων...
Ο Ιησούς Χριστός αποκαλύπτεται ως το φως... «Εγώ ειμι το φως του κόσμου» ( Ιωάννου 8, 12) .
Με τον ερχομό του Χριστού ανατέλλει το αληθινό φως ,«Ο 'Ηλιος της δικαιοσύνης»
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Φ. ΚΟΥΚΟΥΛΕ
Το 529 ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός απαγόρευσε την εργασία και τα δημόσια έργα κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και τα ανακήρυξε δημόσια αργία.
Συνηθιζόταν να καλλωπίζονται οι οικίες, να στολίζονται οι πόρτες και τα παράθυρα και να καθαρίζονται οι δρόμοι. Αυτό γινόταν και κατά την εορτή της Γεννήσεως του Κυρίου, οπότε «… εγένετο, και στολισμός διαφόρων κατά διαστήματα στηνομένων στύλων με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και άνθη εποχής».
Κατά το Δωδεκαήμερο τα παιδιά γυρνούσαν τα σπιτια, από τις πρώτες πρωινές ώρες μέχρι το δειλινό και με αυλούς και με σύριγγες (μουσικό όργανο) έλεγαν τα κάλαντα.
|
Το γιορτινό τόνο της ημέρας φυσικά τον έδιναν τα ανάκτορα, όπου γινόταν προετοιμασία για την πομπική μετάβαση του βασιλιά, από το ιερό παλάτι ως την Αγία Σοφία
.Ο βασιλιάς φορώντας την χλαμύδα και το στέμμα και συνοδευόμενος από πατρίκιους, συγκλητικούς και στρατηγούς, έβγαινε από τα ανάκτορα και διά μέσου της κεντρικής οδού , της Μέσης Οδού, κατευθυνόταν προς την Αγία Σοφία, επευφημούμενος από το λαό που του εύχονταν «Εις πολλά τα έτη».
ΣΠΟΛΛΑΤΗ!
Την λαμπρή και ένδοξη μέρα των Χριστουγέννων οι βασιλείς έδιδαν επίσημο γεύμα στα ανάκτορα, στο οποίο ήταν καλεσμένοι άρχοντες και αντιπρόσωποι ξένοι αλλά και δώδεκα φτωχοί κατά το παράδειγμα των δώδεκα μαθητών του Κυρίου.
Οι σημαντικότεροι σταθμοί στην ιστορία του μνημείου
360: Εγκαίνια της Μεγάλης Εκκλησίας επί βασιλείας του Κωνσταντίου Β΄
404: Ο ναός καταστρέφεται από πυρκαγιά κατά τη διάρκεια της στάσης που ακολούθησε την καθαίρεση του πατριάρχη Ιωάννου Χρυσοστόμου
415: Εγκαίνια της Αγίας Σοφίας του Θεοδοσίου Β΄
532: Ο ναός καίγεται κατά τη διάρκεια της Στάσης του Νίκα
537: Εγκαίνια της καινούργιας τρουλαίας βασιλικής του Ιουστινιανού Α΄
