Πώς Βλέπουμε;
Αναλυτικό διάγραμμα του ματιού και των μερών του. Κάντε κλικ για περισσότερες λεπτομέρειες.
Ρίξτε μια ματιά γύρω σας. Τι βλέπεις? Μπορεί να δείτε έναν υπολογιστή ή ένα τηλέφωνο με μια λαμπερή, πολύχρωμη οθόνη. Ένα κομμάτι χαρτί μπορεί να βρίσκεται κάτω από το αριστερό σας χέρι και ένα ακονισμένο μολύβι στο δεξί σας χέρι. Ενώ κοιτάτε αυτά τα αντικείμενα με τα μάτια σας, ο εγκέφαλός σας είναι αυτός που αναγνωρίζει τα αντικείμενα. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν δεδομένη την όραση, αλλά πώς μπορείτε να δείτε και να καταχωρήσετε αντικείμενα;
Προς το παρόν, ας σκεφτούμε το μάτι ως ένα είδος κάμερας.
Η εξήγηση οφείλεται στο όργανο που έχει αναπτύξει ο άνθρωπος και τον κάνει να διαφέρει από τα άλλα έμβια όντα, τον εγκέφαλο.
Συγκεκριμένα από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα, που αποτελείται από εκατομμύρια κύτταρα ευαίσθητα στο φως, το οπτικό σήμα μετατρέπεται σε ηλεκτρικό και διοχετεύεται μέσω του οπτικού νεύρου στον εγκέφαλο. Εκεί, τα ηλεκτρικά σήματα αποκωδικοποιούνται και αναγνωρίζονται ως εικόνες.
Πώς βλέπουμε το χρώμα;
Το ανθρώπινο μάτι και ο εγκέφαλος μαζί μεταφράζουν το φως σε χρώμα. Οι υποδοχείς φωτός μέσα στο μάτι μεταδίδουν μηνύματα στον εγκέφαλο, ο οποίος παράγει τις γνωστές αισθήσεις του χρώματος.
Ο Νεύτων παρατήρησε ότι το χρώμα δεν είναι εγγενές στα αντικείμενα. Μάλλον, η επιφάνεια ενός αντικειμένου αντανακλά κάποια χρώματα και απορροφά όλα τα άλλα. Αντιλαμβανόμαστε μόνο τα ανακλώμενα χρώματα.
Έτσι, το κόκκινο δεν είναι «μέσα» σε ένα μήλο. Η επιφάνεια του μήλου αντανακλά τα μήκη κύματος που βλέπουμε ως κόκκινο και απορροφά όλα τα υπόλοιπα. Ένα αντικείμενο εμφανίζεται λευκό όταν αντανακλά όλα τα μήκη κύματος και μαύρο όταν τα απορροφά όλα.
Το κόκκινο, το πράσινο και το μπλε είναι τα πρόσθετα κύρια χρώματα του χρωματικού φάσματος. Ο συνδυασμός ισορροπημένων ποσοτήτων κόκκινου, πράσινου και μπλε φωτός παράγει επίσης καθαρό λευκό. Μεταβάλλοντας την ποσότητα του κόκκινου, πράσινου και μπλε φωτός, μπορούν να παραχθούν όλα τα χρώματα στο ορατό φάσμα.
ΠΩΣ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΤΟ ΧΡΩΜΑ;
Το φως ταξιδεύει μέσα στο μάτι στον αμφιβληστροειδή, που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού. Ο αμφιβληστροειδής καλύπτεται με εκατομμύρια κύτταρα που δέχονται το φως που ονομάζονται ράβδοι και κώνοι. Όταν αυτά τα κύτταρα ανιχνεύουν φως, στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τρία είδη κωνικών κυττάρων και κάθε χρώμα διεγείρει περισσότερους από έναν κώνους. Η συνδυασμένη απόκρισή τους παράγει ένα μοναδικό σήμα για κάθε χρώμα και εκατομμύρια διαφορετικά χρώματα μπορούν να διακριθούν με αυτόν τον τρόπο. Αυτά τα κύτταρα, λειτουργώντας σε συνδυασμό με συνδετικά νευρικά κύτταρα, δίνουν στον εγκέφαλο αρκετές πληροφορίες για να ερμηνεύσει και να ονομάσει τα χρώματα.
ΠΟΣΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ;
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να δουν περίπου ένα εκατομμύριο διαφορετικά χρώματα. Αυτό συμβαίνει επειδή ένα υγιές ανθρώπινο μάτι έχει τρεις τύπους κωνικών κυττάρων, καθένα από τα οποία μπορεί να καταγράψει περίπου 100 διαφορετικές χρωματικές αποχρώσεις, που ανέρχονται σε περίπου ένα εκατομμύριο συνδυασμούς. Φυσικά, αυτό θα διαφέρει για άτομα που έχουν χρωματική βλάβη (ή είναι «αχρωματοψία»).
Όσον αφορά την ποικιλία της απόχρωσης, το ανθρώπινο μάτι μπορεί να αντιληφθεί περισσότερες παραλλαγές σε πιο ζεστά χρώματα από ότι σε πιο ψυχρά. Αυτό συμβαίνει επειδή σχεδόν τα 2/3 των κώνων επεξεργάζονται τα μεγαλύτερα μήκη κύματος φωτός (κόκκινα, πορτοκαλί και κίτρινα).
λεξικό
ὁράω,-βλέπω, κοιτάζω, σε Όμηρ
ὅρᾱσις, -εως, ἡ, I. φυσική ικανότητα να βλέπει κάποιος
ὁρᾱτός, -ή, -όν, αυτός που μπορεί να ιδωθεί
ὀφθαλμός, -οῦ, ὁ οφθαλμός, μάτι, σε Όμηρ
ὀφθαλμο-φᾰνής, -ές (φαίνομαι), αυτός που είναι φανερός στο μάτι, σε Στράβ.
