Οι Έλληνες στις παροικίες και τις παραδουνάβιες ηγεμονίες

ΒΙΑΙΟΣ ΕΠΟΙΚΙΣΜΟΣ-ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ

Το πρώτο κύμα μετανάστευσης δημιουργείται από τον 15ο έως τον 16ο αιώνα,
Πριν από την άλωση του 1453 πολλοί ευγενείς, λόγιοι και κληρικοι εγκατέλειψαν την Κωνσταντινούπολη.


1453, εάλω η Πόλις και ο κόσμος άλλαξε

Η τύχη του λαού: Λεηλασίες – Εξανδραποδισμοί

Εκείνη την περίοδο της επέκτασης του οθωμανικού κράτους, οι σουλτάνοι εφάρμοζαν στις περιοχές που είχαν κατακτήσει ,συστηματικά την πολιτική των εποικισμών. Αυτές οι μετακινήσεις πληθυσμού (sürgün) είχαν καταναγκαστικό χαρακτήρα,.

Μετα τη βίαιη άλωση ,στις29 Μαίου του 1453 οι κάτοικοι υπερασπιστές της Πόλης που δεν κατάφεραν να διαφύγουν, μεταφέρθηκαν από τους Οθωμανούς σε διάφορα μέρη προκειμένου να πωληθούν. Οι πηγες αναφέρουν πως χιλιάδες πολίτες σκοτώθηκαν και περίπου 30.000 πωλήθηκαν ως σκλάβοι.

Τα πρώτα μέτρα του Μωάμεθ Πορθητή για τους αναγκαστικούς εποικισμούς πάρθηκαν αμέσως μετά την Άλωση .

Εκδόθηκε διάταγμα που επέβαλλε τη μεταφορά πληθυσμού, μουσουλμανικού, χριστιανικού και εβραϊκού, από άλλες πόλεις της οθωμανικής επικράτειας στην Κωνσταντινούπολη.

Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας δημιουργούνται μεταναστευτικά κύματα των Ελλήνων προς την Ευρώπη ,όταν οι Έλληνες εγκαταλείπουν τις τουρκοκρατούμενες περιοχές ως πρόσφυγες πηγαίνοντας κυρίως στην Ιταλία.   Τις αθρόες μεταναστεύσεις και μετακινήσεις επέβαλαν οι Τουρκικοί εποικισμοί, οι εξισλαμισμοί και οι αιχμαλωσίες.

Οι πρόσφυγες διαλέγουν κυρίως παραθαλάσσια μέρη, όπως την Βενετία, την Νάπολη και την Μασσαλία, ιδρύοντας εκεί ελληνικές παροικίες .

Το δεύτερο κύμα μετανάστευσης γίνεται κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, όταν οι Έλληνες μεταναστεύουν, για οικονομικούς λόγους τώρα πια, κυρίως στην κεντρική Ευρώπη και την Ρωσία.

Οι Έλληνες μετανάστες εργάζονται ως ναυτικοί, στρατιώτες, τεχνίτες, ή αντιγραφείς χειρογράφων. Οι περισσότεροι όμως διαπρέπουν ως έμποροι.

Ιδρύουν παροικίες, συνήθως σε πόλεις που βρίσκονται κατά μήκος των εμπορικών δρόμων που διασχίζουν την Βαλκανική χερσόνησο και την Ευρώπη. Έτσι, δημιουργούνται σημαντικές παροικίες σε Οδησσό, Βουκουρέστι, Τεργέστη, Βιέννη και Βουδαπέστη, στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, την Μολδαβία και την Βλαχία, τις οποίες κυβερνούν Φαναριώτες ηγεμόνες.

.Στα ξένα που ήταν εγκαταστημένοι Έλληνες επαγγελματίες και έμποροι αρχίζουν τη δράση τους. Σφιχτοδένονται ακόμη περισσότερο σωματειακά σχηματίζοντας έτσι ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ και ΑΔΕΛΦΑΤΑ.

Στα Αδελφάτα μπορεί ελεύθερα να γραφτεί μέλος κάθε ορθόδοξος από οιαδήποτε κοινωνική τάξη και βαθμό, γυναίκα ή άντρας. Τα μέλη τους, που καλούνται αναμεταξύ τους «αδελφοί» ή «αδελφαί», πληρώνουν ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση μια ετήσια συνδρομή. Αν τα έσοδα του Αδελφάτου δεν επαρκούν τότε τα πλουσιότερα μέλη, προσφέρουν περισσότερα χρήματα και σκεπάζουν τα ελλείμματα από εράνους που γίνονται ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ.

 Με την πάροδο του χρόνου κτίζουν ελληνικά σχολεία και ναούς

Οι «Έλληνες της Διασποράς» με τα πλούτη που αποκτούν εκδίδουν ελληνικά βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες, αλλά και ενισχύουν οικονομικά τα σχολεία των ιδιαίτερων πατρίδων τους στις τουρκοκρατούμενες περιοχές.

Βοηθούν, έτσι, να μεταδοθούν οι νέες γνώσεις και οι ιδέες του Διαφωτισμού ανάμεσα στους ραγιάδες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. 

---

 Παροικία: Περιοχή μέσα σε μία πόλη, στην οποία ζει οργανωμένα μια κοινότητα ανθρώπων από ξένη χώρα, φροντίζοντας να διατηρεί ζωντανούς τους δεσμούς με την πατρίδα (με τα δικά τους καταστήματα, σχολεία, εκκλησίες, σωματεια κλπ.).

 Ερωτήσεις κατανόησης

üΠοια η βασικη διαφορά μεταξύ εποικισμού και μετανάστευσης;

üΠότε έγινε το πρώτο μεταναστευτικό κύμα των Ελλήνων προς την Δύση και πότε έγινε το δεύτερο;

ü  Ποια είναι η βασική διαφορά μεταξύ των δύο μεταναστευτικών κυμάτων;

ü Ποιο ήταν το επάγγελμα με το οποίο κυρίως ασχολήθηκαν οι Έλληνες στην Ευρώπη;

ü Σε ποιες πόλεις δημιουργήθηκαν οι σημαντικότερες ελληνικές παροικίες; Πως οργάνωσαν τα Αδελφάτα;

ü Πώς βοήθησαν οι Έλληνες της Δύσης στην αφύπνιση των ραγιάδων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας;