κλιματικη αλλαγη

 

Ορθογραφία της προστακτικής στα Νέα Ελληνικά

 

δανείζω	δαν    ή  ί  εί  οί  ύστε	ακολουθώ	ακολουθ    ή  ί  εί  οί  ύστε
αθροίζω	αθρ    ή  ί  εί  οί  ύστε	δακρύζω	δακρ    ή  ί  εί  οί  ύστε
μυρίζω	μυρ    ή  ί  εί  οί  ύστε	παρατηρώ	παρατηρ    ή  ί  εί  οί  ύστε
τρίζω	τρ    ή  ί  εί  οί  ύξτε	τηλεφωνώ	τηλεφων    ή  ί  εί  οί  ύστε
μπήζω	μπ    ή  ί  εί  οί  ύξτε	φιλώ	φιλ    ή  ί  εί  οί  ύστε
θερίζω	θερ    ή  ί  εί  οί  ύστε	σκουπίζω	σκουπ    ή  ί  εί  οί  ύστε
συγχύζω	συγχ    ή  ί  εί  οί  ύστε	κτυπώ	κτυπ    ή  ί  εί  οί  ύστε

Άσκηση στον σχηματισμό της προστακτικής αόριστου των σύνθετων ρημάτων στα ν.ε.

Το ρήμα στον ενεστώτα-                                                         αόριστο	στην υποτακτική αόριστου	στην προστακτική αόριστου
αντιγράφω-       αντέγραψα	να αντιγράψεις	αντέγραψε  αντίγραψε
αποβάλλω	να αποβάλεις	απόβαλε  απέβαλε
διακόπτω	να διακόψεις	διάκοψε  διέκοψε
καταστρέφω	να καταστρέψεις	κατέστρεψε  κατάστρεψε
αναπνέω	να αναπνεύσεις	ανάπνευσε  ανέπνευσε

Εκεί που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή είναι τα ρήματα της β' συζυγίας, δηλαδή τα ρήματα που στο α' εν. της οριστικής του ενεστώτα τονίζονται στο -ώ, π.χ. κτυπώ, τραγουδώ, σιωπώ, μιλώ, τηλεφωνώ, θεωρώ, ζητώ κ.ά.
Στην ενεργητική φωνή, στον ενεστώτα, διακρίνουμε τους τύπους:

 

	οριστική	υποτακτική	προστακτική
ενεστώτας ενεργ. φ.	ζητάτε θεωρείτε	να ζητάτε να θεωρείτε	ζητάτε θεωρείτε
αόριστος ενεργ. φ.	ζήτησες ζητήσατε θεώρησες, θεωρήσατε	να ζητήσεις να ζητήσετε να θεωρήσεις να θεωρήσετε	ζήτησε ζητήστε θεώρησε θεωρήσ(ε)τε
ενεστώτας παθητικής φ.	θεωρείστε	να θεωρείστε
αόριστος παθητικής φ.	ζητήθηκες ζητηθήκατε θεωρήθηκες θεωρηθήκατε	να ζητηθείς να ζητηθείτε να θεωρηθείς να θεωρηθείτε	ζητήσου ζητηθείτε θωρήσου θεωρηθείτε

Η αιτία λοιπόν του λάθους δικαιολογείται ίσως από τη διαφορά μεταξύ της προστακτικής αορίστου της ενεργητικής φωνής και της υποτακτικής ενεστώτα της παθητικής φωνής. Η προστακτική γράφεται με -η-, η υποτακτική με -ει-.

 

Σαν οδηγία: Όταν πρέπει να αναρωτηθούμε πώς θα γράψουμε την προστακτική, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας:

α) αν το ρήμα τελειώνει σε -izo, τότε διατηρούμε το -i- του θέματος, π.χ. δανείζω > δανείστε, γεμίζω > γεμίστε

β) αν το ρήμα τελειώνει σε -ώ (π.χ. ζητώ) και αν είναι προστακτική αορίστου ενεργητικής φωνής, τότε γράφεται με -η.

Β

Ένα δεύτερο πρόβλημα, όχι τόσο ορθογραφίας αλλά διατύπωσης, παρατηρείται στην προστακτική των σύνθετων ρημάτων με πρόθεση, π.χ. δια-γράφω, ανα-βάλλω. Πολύ συχνά οι ομιλητές παρασύρονται από την εσωτερική αύξηση των ρημάτων (διαγράφω > διέγραφα, αναβάλλω > ανέβαλα κι έτσι σχηματίζουν την προστακτική με αύξηση, κάτι που είναι λάθος.
Έτσι, όταν θέλουμε να προστάξουμε
δε λέμε: διέγραψε τη λανθασμένη απάντηση,  αλλά: διάγραψε τη λανθασμένη απάντηση
δε λέμε: ανέβαλε την αναχώρηση, αλλά ανάβαλε την αναχώρηση

Ένας εύκολος τρόπος για να αποφύγουμε το λάθος, είναι να σκεφτούμε πώς σχηματίζεται η υποτακτική, π.χ.
διαγράφω, να διαγράφεις > διάγραφε, να διαγράψεις > διάγραψε
αναβάλλω, να αναβάλλεις > ανάβαλλε, να αναβάλεις > ανάβαλε

	οριστική	προστακτική
-ίζω	ανθίζω, αντικρίζω, φτερνίζομαι	ανθίστε, σχίστε
-ήζω	μπήζω, πήζω, πρήζω	μπήξτε
-ύζω	αναβλύζω, δακρύζω,  κατακλύζω, κελαρύζω, συγχύζω, σφύζω,	δακρύστε
-οίζω,	αθροίζω	αθροίστε
-είζω	δανείζω	δανείστε

 

https://windows-movie-maker.en.softonic.com/download

  https://windows-movie-maker.en.softonic.com/download

https://www.videowinsoft.com/videowin-movie-maker.html?gclid=EAIaIQobChMI-POJ5YbI_QIVboxoCR3G5wRbEAAYASAAEgIqC_D_BwE

ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ

 ΣΧΟΛΕΙΟ

  x + 68 = 85  

    Χ=85  -  68

    Χ=
Ποια είναι η λύση της παραπάνω εξίσωσης;

  x – 1,3 = 1,275  

 Χ= 1,275  +1,3

 Χ=
Ποια είναι η λύση της παραπάνω εξίσωσης;

1.   x – 28 = 47  
   
   Ποια παράσταση δίνει τη λύση της παραπάνω εξίσωσης;
   
1.   x = 47 + 28
2.   x = 47 – 28
2.   x + 185 = 215  
   
   Ποια παράσταση δίνει τη λύση της παραπάνω εξίσωσης;
   
1.   x = 215 – 185
2.   x = 185 + 215
3.   x – 175 = 90  
   
   Ποια παράσταση δίνει τη λύση της παραπάνω εξίσωσης;
   
1.   x = 175 – 90
2.   x = 175 + 90
4.   x + 2 – 3 = 5 – 1  
   
   Ποια παράσταση δίνει τη λύση της παραπάνω εξίσωσης;
   
   1.   x = 5 – 1 + 2 – 3
   2.   x = 5 + 1 – 2 + 3
   3.   x = 5 – 1 – 2 + 3
5. Με ποια εξίσωση λύνεται το πρόβλημα;
6. Ο Γιαννάκης είχε 1,50 ευρώ. Αγόρασε έναν χυμό και έδωσε 0,70 ευρώ στον αδελφό του. Στο τέλος δεν του έμειναν καθόλου χρήματα. Πόσο κόστιζε ο χυμός;
   
   1.   x + 0,70 = 1,50
   2.   1,50 – x – 0,70 = 0
   3.   x – 0,70 = 1,50

Ενότητα 9 : Συσκευές

 λεξιλόγιο:

 συσκευή, οδηγίες χρήσης, περιγραφή, υποδείξεις ασφαλείας, λειτουργία, προετοιμασία, καθάρισμα, συντήρηση, υπάλληλος, ανταλλακτικά, επισκευή, βλάβη, εγγύηση, εκπαιδευμένο προσωπικό, αντικατάσταση, φθορά, πληροφορίες, διαδίκτυο, ηλεκτρονική διεύθυνση, ιστοσελίδα, πλοήγηση, υπολογιστής, σκληρός δίσκος, οθόνη, ηχείο, ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια, πληκτρολογώ, μήνυμα, σύστημα, ταχυδρομείο, πρόγραμμα, εξερχόμενα, μηχάνημα, δουλειά, εξυπηρέτηση, αδέξιος, εφευρετικός, αντιπροσωπεία, κατάστημα, μπαταρία, φιλμ, φυλλάδιο, κάρτα αλλαγής, ακρίβεια.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ-ΜΗΧΑΝΕΣ

Σε όλο τον πλανήτη Γη υπάρχουν περισσότερες από 200 χώρες και ο παγκόσμιος πληθυσμός υπολογίζεται πως έχει ξεπεράσει τα 8 δισεκατομμύρια! Σε κάθε χώρα κατοικούν περισσότεροι ή λιγότεροι άνθρωποι και η ζωή όλων μας έχει πολλές ομοιότητες αλλά και κάποιες διαφορές. Σήμερα σχεδόν σε όλες τις χώρες υπάρχει γεωργία, κτηνοτροφία και βιομηχανία που βασίζεται στο ηλεκτρικό ρεύμα και την αξιοποίηση μηχανών.
Βέβαια σε άλλες χώρες χρησιμοποιούνται πολύ μεγαλύτερες και πιο εξελιγμένες

και σε άλλες λιγότερο. Αλλά και πάλι υπάρχουν παραδείγματα  χωρών που μπορεί να σε εντυπωσιάσουν από το πόσο μεγάλη και αυτοματοποιημένη παραγωγή έχουν.
Στη σύγχρονη  κοινωνία για να κατασκευαστεί οτιδήποτε, χρειάζεται να έχουν δουλέψει πάρα πολλοί εργαζόμενοι σε πολλά διαφορετικά μέρη του κόσμου. Για παράδειγμα, για να φτιαχτεί ένα smartphone, εργαζόμενοι σε κάποιο ορυχείο εξορύσσουν πρώτες ύλες, άλλοι εργαζόμενοι σε κάποιο γραφείο κάποιας άλλης χώρας σχεδιάζουν και προγραμματίζουν, άλλοι δουλεύουν στα διαφορετικά εργοστάσια που κατασκευάζεται κάθε κομμάτι, άλλοι δουλεύουν στο εργοστάσιο που ενώνει τα διαφορετικά κομμάτια κι άλλοι μεταφέρουν από τον ένα στον άλλο, μέχρι τελικά το smartphone να φτάσει εκεί που θα πουληθεί.
Ψάξε τα αντίστοιχα καρτελάκια που δείχνουν τη χωρά παραγωγής σε ρούχα κι άλλα αντικείμενα και μέτρησε πόσες χώρες «χρειάζεσαι» σε μία μόνο μέρα.

https://www.unhcr.org/gr/student-contest-23

επαναληπτικο για τη ΔΕΥΤΕΡΑ

1.Τι είναι η μετοχη; Ποιες είναι οι καταλήξεις της στην Παθητική Φωνη;

2.Να βρείτε τη συντακτική λειτουργία των μετοχών στις ακόλουθες φράσεις:

(Υ-Ρ-Α-Κ-ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ)

Οι καλεσμένοι ήρθαν.

ΡΗΜΑ:

ΠΟΙΟΙ ΗΡΘΑΝ;

Το τραπέζι είναι στρωμένο.

ΡΗΜΑ:

ποιο είναι;

τι είναι;

Είδα  τα λυπημένα μάτια της .

ρήμα:

ποιος :

τι ειδα:

τα λυπημενα : μετοχή,...................

 Ψήφισαν μόνο οι εγγεγραμμένοι.

Είναι πραγματικά προσβεβλημένος .

Οι μαθητές αυτοί είναι καλά διαβασμένοι . 

Οι κουρασμένοι απολαμβάνουν τους καρπούς του κόπου τους.

Είμαι πολύ χαρούμενος, γιατί ήρθε η αγαπημένη μου φίλη.

Τι είναι η μετοχή;

Η μετοχή είναι ένας τύπος του ρήματος που:

α) μας δείχνει τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αυτό που περιγράφει το ρήμα, π.χ.

γελώντας 

β) δίνει μια ιδιότητα σε ένα ουσιαστικό (όπως και το επίθετο),

π.χ.  χαρούμενος,  αγαπημένη

 

Άρα, η μετοχή είναι και ρήμα και επίθετο· άλλωστε η λέξη μετοχή αυτό σημαίνει, ότι δηλαδή μετέχει και στο ρήμα και στο επίθετο.

Συνήθως ένα ρήμα έχει δύο μετοχές, την μετοχή του ενεστώτα της ενεργητικής φ. και τη μετοχή του παρακειμένου της παθητικής φ., π.χ.

 

ενεστώτας ε.φ.	μτχ. ενεστώτα ε.φ.	ενεστώτας π.φ.	μτχ. παρακείμενου π.φ.
κλαίω	κλαίγ-οντας	κλαίγομαι	κλα-μένος, -η, -ο

Γράφεται με δυο μ μόνο στα ρήματα που έχουν χαρακτήρα π, β, φ, πτ, π.χ.: , ράβω – ραμμένος, σκάβω >σκαμμένος  κτλ.

Τα ρήματα σε –ώνω σχηματίζουν μετοχή σε –ωμένος (ξαπλώνω>ξαπλωμένος)

Τα ρήματα σε –αίνω συνήθως σχηματίζουν μετοχή σε –ημένος (μαθαίνω>μαθημένος)

Τα ρήματα σε –ύνω σχηματίζουν μετοχή σε –υσμένος (μολύνω>μολυσμένος)

Κλίση των μετοχών

 

Οι μετοχές κλίνονται όπως τα επίθετα σε -ος, -η, -ο 

 

	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
Ενικός
ο	πληγωμένος	η	πληγωμένη	το	πληγωμένο
του	πληγωμένου	της	πληγωμένης	του	πληγωμένου
τον	πληγωμένο	την	πληγωμένη	το	πληγωμένο
	πληγωμένε		πληγωμένη		πληγωμένο
Πληθυντικός
οι	πληγωμένοι	οι	πληγωμένες	τα	πληγωμένα
των	πληγωμένων	των	πληγωμένων	των	πληγωμένων
τους	πληγωμένους	τις	πληγωμένες	τα	πληγωμένα
	πληγωμένοι		πληγωμένες		πληγωμένα

συντακτικό της μετοχής

 Καλωσορίσατε στον υπέροχο συντακτικό κόσμο της μετοχής!

Ας συμπορευτούμε σε ένα ακόμη ταξίδι γνώσεων, όπου

 

• θα θυμηθούμε σε τι “μετέχει” η εν λόγω λεξούλα

• θα δούμε αν μπορεί να πάρει υποκείμενο ή αντικείμενο

Η μετοχή, εφόσον είναι ταυτόχρονα και ρήμα και επίθετο, λειτουργεί στον λόγο και ως ρήμα και ως επίθετο.

Συνεπώς, αφού έχει διάθεση και χρόνους, μπορεί να πάρει υποκείμενο ή αντικείμενο.

 

Παραδείγματα

Ο Γιώργος μπήκε στην αίθουσα πηδώντας.

Ποιος πηδώντας;

ο Γιώργος = υποκείμενο της μετοχής

 

Ο Γιώργος μπήκε στην αίθουσα τρώγοντας κουλούρι.

Τι τρώγοντας;

κουλούρι = αντικείμενο της μετοχής

Στη φράση: Ο μαθητής ήρθε κρατώντας βιβλίο

η λέξη μαθητής λειτουργεί ως

• υποκείμενο της μετοχής κρατώντας
• αντικείμενο της μετοχής κρατώντας

Η άκλιτη μετοχή του ενεργητικού ενεστώτα (-οντας ή -ώντας) λειτουργεί στον λόγο ως επιρρηματικός προσδιορισμός, γι' αυτό και λέγεται επιρρηματική μετοχή.

Κυρίως δηλώνει τρόπο, αλλά και χρόνο, αιτιολογία, υπόθεση και εναντίωση. Συνεπώς, έχουμε

 

α. τροπική μετοχή, π.χ.

Ήρθε από το σπίτι τρέχοντας (πώς ήρθε; τρέχοντας)

β χρονική μετοχή, π.χ.

Μπαίνοντας στο σπίτι ακούστηκε το τηλέφωνο (πότε ακούστηκε το τηλέφωνο; μπαίνοντας)

γ αιτιολογική μετοχή, π.χ.

Μη καταλαβαίνοντας τι του είπα, πήγε από την άλλη μεριά (γιατί πήγε από την άλλη μεριά; επειδή δεν καταλάβαινε)

δ.  υποθετική μετοχή, π.χ.

Αγοράζοντας αυτό το κινητό θα έχεις πρόσβαση στο διαδίκτυο (αν αγοράσεις ...)

ε. εναντιωματική μετοχή, π.χ.

Δουλεύοντας τόσα χρόνια δεν κατάφερα τίποτα (αν και δούλευα τόσα χρόνια ...)

Η κλιτή μετοχή

είτε του παθητικού ενεστώτα 

είτε του παθητικού παρακείμενου (-μενος, -μενη, -μενο),

επειδή είναι και επίθετο,

λειτουργεί στον λόγο ως υποκείμενο (η μετοχή συνοδεύεται από το άρθρο της)

ή κατηγορούμενο

ή επιθετικός ή κατηγορηματικός προσδιορισμός, π.χ.

Οι καλεσμένοι ήρθαν = υποκείμενο

Το τραπέζι είναι στρωμένο = κατηγορούμενο

Με κοίταξε με τα λυπημένα μάτια της = επιθετικός προσδιορισμός

επιθετικός προσδιορισμός1 από 4 συρόμενα στοιχεία - λέξεις.

υποκείμενο2 από 4 συρόμενα στοιχεία - λέξεις.

κατηγορηματικός προσδιορισμός3 από 4 συρόμενα στοιχεία - λέξεις.

κατηγορούμενο4 από 4 συρόμενα στοιχεία - λέξεις.

Να βρείτε τη συντακτική λειτουργία των μετοχών στις ακόλουθες φράσεις:

1. Ψήφισαν μόνο οι εγγεγραμμένοι (= 

).
2.  Με στραβοκοίταξε με το προσβεβλημένο (= 

) ύφος της.
3 Είναι πραγματικά προσβεβλημένος (= 

).

4 Οι μαθητές αυτοί είναι καλά διαβασμένοι . 

.5. Κατέβηκε τη σκάλα με τα μάτια κατεβασμένα .

.6 Οι κουρασμένοι απολαμβάνουν τους καρπούς του κόπου τους.