Ο Ιπποκράτης έλεγε «η τροφή να είναι το φάρμακό σου και το φάρμακό σου η τροφή σου».
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ
Αρχαίος ελληνικός πολιτισμός δεν είναι μόνο τα υλικά κατάλοιπα των προγόνων μας, που αποκαλύπτουμε στις ανασκαφές. Πολιτισμός είναι και ο τρόπος ζωής παλαιότερα και σήμερα, το πώς σκεπτόμαστε, πώς αντιδρούμε και τι τρώμε.
Οι 5 χρυσοί κανόνες περί γαστρονομικής τέχνης του Αρχέστρατου (επίκαιροι σήμερα περισσότερο από ποτέ) ήταν:
*Αγνά υλικά για την παρασκευή φαγητού.
*Αρμονία των υλικών μεταξύ τους.
*Όχι στις βαριές σάλτσες και στα καυτερά υλικά. Καλύπτουν και δεν αναδεικνύουν τις επιμέρους γεύσεις.
*Ελαφρές σάλτσες. Βοηθούν στην απόλαυση του ουρανίσκου.
*Καρύκευμα του πιάτου με μέτρο έτσι ώστε να υπάρχει αρμονία των γεύσεων και των αρωμάτων του φαγητού.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ
Πίτες:
Oι αρχαίοι μεταχειρίζονταν άριστη ποιότητα αλεύρου Στη ζύμη της πίτας προσέθεταν : γάλα, τυρί, αυγά, λάδι, λάδι, άνηθο, μάραθο, κύμινο, πιπέρι κτλ. ή ακόμα κάρυα, αμύγδαλα, σταφίδες κτλ
Τότε που δεν είχαν ψυγεία και δεν διατηρούνταν τα τρόφιμα, όπως είναι φυσικό, για πολλές μέρες, επικράτησε η συνήθεια να σφάζει κάθε Σάββατο ένας ένα πρόβατο ή γίδα, αρνί ή κατσίκι, να το ψήνει στην κεντρική πλατεία και να το μοιράζονται πολλές οικογένειες.
πηγη: Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
συμποσιο
ταβέρνες , καταστήματα και έτοιμο φαγητό για το σπίτι
ΠΑΤΑ ΣΤΗ ΦΩΤΟ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Με αφορμή το υλικό για τη Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα:
• Διάλεξεένα από τα αντικείμενα των εικόνων που είδες, φτιάξε τη δική σου ιστορία και εικονογράφησε την. Μπορείς αν θέλεις να την αφηγηθείς στην οικογένειά σου.
• Φτιάξε με τους γονείς σου το μενού μιας εβδομάδας και εφαρμόσέ το.
• Με σημερινή συνταγή για μπισκότο ή κρέπες φτιάξτε μπισκότα, κρέπες, τηγανίτες χρησιμοποιώντας υλικά που υπήρχαν και στην αρχαία Ελλάδα.
• Σχεδιάστε ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ ερωτήσεις για ένα παιχνίδι γνώσεων τύπου trivial pursuit, παίρνοντας πληροφορίες από τα κείμενα που διαβάσατε και παίξτε όλη η οικογένεια.
• Παρατήρησε τα διάφορα σκεύη της κουζίνας στο σπίτι σου και αντιστοίχισέ τα με τα αντικείμενα των εικόνων ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
. ΑΓΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΚΕΥΗ ΧΡΗΣΙΜΑ ΣΤΟ ΦΑΓΗΤΟ
Η κουζίνα στα σπίτια της αρχαίας Ελλάδας ονομαζόταν οπτάνιο, το μαγειρείο δηλαδή όπου μαγείρευαν το φαγητό. Συνήθως για κουζίνα και αποθήκη, επέλεγαν ένα σκιερό δωμάτιο, χωρίς υγρασία.
Σε κεντρικό σημείο του οπτανίου υπήρχε, στο δάπεδο, μία ορθογώνια ή τετράγωνη κατασκευή από πέτρες, η εστία. Στην εστία άναβαν φωτιά και μαγείρευαν το φαγητό.
Τα απαραίτητα κουζινικά σκεύη ήταν πολλά και ποικίλα και χρησίμευαν στην προετοιμασία, στο μαγείρεμα, στο σερβίρισμα ή την αποθήκευση του φαγητού. Έτσι, από την κουζίνα ενός σπιτιού δεν έλειπαν χύτρες, γουδιά, πινάκια (πιάτα), λεκάνες και σκάφες για το ζύμωμα, διάφορα ποτήρια, καθώς και εργαλεία, όπως μαχαίρια, κουτάλες (αρύταινες), πιρούνες (κρεάγρες) και άλλα.
Τα περισσότερα μαγειρικά σκεύη ήταν τοποθετημένα σε ράφια, ενώ κάποια μικρότερα αγγεία ήταν κρεμασμένα στον τοίχο. Το ίδιο έκαναν με τις τροφές και τα διάφορα βότανα και μυρωδικά. Τα τοποθετούσαν στα ράφια ή τα κρεμούσαν στον τοίχο. Στην κουζίνα χρησιμοποιούσαν το χειρόμυλο, με τον οποίο άλεθαν το σιτάρι για να έχουν αλεύρι, καθώς έφτιαχναν συχνά διάφορα αρτοπαρασκευάσματα.
Στο οπτάνιο επίσης υπήρχαν και τα γουδιά για να τρίβουν μικρότερες ποσότητες καρπών. Εκτός από τα ράφια και την εστία, απαραίτητοι ήταν και οι ξύλινοι πάγκοι (τραπέζια) που χρησίμευαν στην προετοιμασία του φαγητού, καθώς και στην τοποθέτηση του φαγητού.
Η εικόνα της κουζίνας ενός αρχαίου σπιτιού δεν διαφέρει πάρα πολύ από τις σημερινές παραδοσιακές κουζίνες. Συνήθειες, όπως η τοποθέτηση τροφών και σκευών σε ράφια ή το κρέμασμά τους στον τοίχο ή ακόμα και στα δοκάρια της ξύλινης οροφής, έφτασε έως τις μέρες μας σε ορισμένες περιοχές.
Η ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΙΤΑ (ΔΙΑΤΡΟΦΗ) ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Οι αρχαίοι με την ανατολή του ήλιου ξεκινούσαν τις καθημερινές τους ασχολίες. Πριν ξεκινήσουν για τις δουλειές τους, έτρωγαν κάτι λιτό, γάλα, ψωμί,μέλι, αμύγδαλα. Αυτό το πρώτο γεύμα λεγόταν ακράτισμα,.
Προς το μεσημέρι ή το απόγευμα έπαιρναν ένα απλό και γρήγορο γεύμα, το άριστον, σαλάτα, πουρέ ή πίτα ,τυρι, ελιες.
Πριν από το βραδινό γεύμα έτρωγαν κάτι στα γρήγορα, το εσπέρισμα, φρούτα, αμύγδα,καρύδια.
Το κανονικό γεύμα, που ήταν πλουσιοπάροχο, το έπαιρναν στο τέλος της μέρας και λεγόταν δείπνον , ρεβύθια, φασόλια ή φάβα από κουκιά και φακές , χόρτα, όσπρια, κρεμμύδια, σκόρδα, ελιές, τυρί και ψωμί ,κρέας ψητο ή βραστο.Τα ψάρια ήταν βασική τροφή, τα έτρωγαν φρέσκα ή παστά. Έτρωγαν κανονικά μόνο τα βράδια, γιατί σχεδόν καθημερινά είχαν καλεσμένους,δεν έτρωγαν μοναχικά και επινόησαν τα συμπόσια..
Η ελληνιστική περίοδος σηματοδοτείται από αρκετές εισαγωγές εδεσμάτων. Γίνονται γνωστά τα, εξ Ανατολής, ροδάκινα, βερίκοκα, φυστίκια. Οι κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου ανοίγουν ένα νέο γαστρονομικό κεφάλαιο και εμπλουτίζουν την υπάρχουσα διατροφική πυραμίδα.
Σμύρνη και Χριστούγεννα: «Αχ, αυτά τα σπίτια.!..»
«Αχ, αυτά τα σπίτια που τα καμάρωνα όταν περνούσαμε. Είχαν εάν συνήθειο στη Σμύρνη, να τρώνε με τις πόρτες ανοιχτές. Τα σπίτια ήταν διώροφα, πάντα υπερυψωμένα, με τρία τέσσερα σκαλάκια, και οι πόρτες τους έμπαιναν λίγο πιο μέσα, ώστε τον χειμώνα δε βρεχόσουν μέχρι να σου ανοίξουν. Όταν άνοιγε η πόρτα, αμέσως ήταν η τραπεζαρία. Λοιπόν τα βράδια έβλεπες τις οικογένειες μαζεμένες τριγύρω στο τραπέζι σε φρεσκοσιδερωμένα, λινά άσπρα τραπεζομάντηλα .Τα σερβίτσια άστραφταν και τα ποτήρια ήταν πάντα ακριβά κολονάτα. Χουρμάδες, μέλι, καρύδια, κάστανα, αμύγδαλα, φρούτα όλα σε πιατέλες στο τραπέζι .Τα σαραλγιά, οι μπακλαβάδες, τα φοινίκια, οι κουραμπιέδες τα λουκούμια τα κανταΐφια, οι λουκουμάδες οι βασιλόπιττες ήταν τα γλυκά των εορτών της Σμύρνης. Συναγωνίζονταν στη γειτονιά για την καλύτερη εμφάνιση και πάντα οι πόρτες ορθάνοιχτες…» Οι Σμυρνιές στα σπίτια τους, μέρες πριν από τα Χριστούγεννα άρχιζαν τις μπουγάδες και τ’ ασπρίσματα. Στόλιζαν συνήθως καραβάκια. Κάτω από τη μεγάλη κρεμαστή λάμπα του πετρελαίου ή κάτω από τον πολυέλαιο , κρεμούσαν ένα κλαδί από γκι, το οποίο ονόμαζαν “φιλί”, γιατί όποιος περνούσε από κάτω έπρεπε να το φιλήσει.
Περπάτησα πολλή ώρακαικουράστηκα. (σύνδεση προτάσεων, κύρια με κύρια)
Σου είπα (ότι δε θα αργήσω.) ( κύρια με δευτερεύουσα)
Κυριακή 28 Νοεμβρίου 2021
Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2021
Οι Έλληνες στις παροικίες
και τις παραδουνάβιες ηγεμονίες
ΒΙΑΙΟΣ ΕΠΟΙΚΙΣΜΟΣ-ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ
Το πρώτο κύμα μετανάστευσης δημιουργείται από τον 15ο έως τον 16ο αιώνα, Πριν από την άλωση του 1453 πολλοί ευγενείς, λόγιοι και κληρικοι εγκατέλειψαν την Κωνσταντινούπολη.
1453, εάλω η Πόλις και ο κόσμος άλλαξε
Η τύχη του λαού: Λεηλασίες – Εξανδραποδισμοί
Εκείνη την περίοδο της επέκτασης του οθωμανικού κράτους, οι σουλτάνοι εφάρμοζαν στις περιοχές που είχαν κατακτήσει ,συστηματικά την πολιτική των εποικισμών. Αυτές οι μετακινήσεις πληθυσμού (sürgün) είχαν καταναγκαστικό χαρακτήρα,.
Μετα τη βίαιη άλωση ,στις29 Μαίου του 1453 οι κάτοικοι υπερασπιστές της Πόλης που δεν κατάφεραν να διαφύγουν, μεταφέρθηκαν από τους Οθωμανούς σε διάφορα μέρη προκειμένου να πωληθούν. Οι πηγες αναφέρουν πως χιλιάδες πολίτες σκοτώθηκαν και περίπου 30.000 πωλήθηκαν ως σκλάβοι.
Τα πρώτα μέτρα του Μωάμεθ Πορθητή για τους αναγκαστικούς εποικισμούς πάρθηκαν αμέσως μετά την Άλωση .
Εκδόθηκε διάταγμα που επέβαλλε τη μεταφορά πληθυσμού, μουσουλμανικού, χριστιανικού και εβραϊκού, από άλλες πόλεις της οθωμανικής επικράτειας στην Κωνσταντινούπολη.
Κατά την
διάρκεια της Τουρκοκρατίας δημιουργούνται μεταναστευτικά κύματα των Ελλήνων προς την Ευρώπη ,όταν οι Έλληνες εγκαταλείπουν τις τουρκοκρατούμενες περιοχές ως πρόσφυγες πηγαίνοντας κυρίως στην Ιταλία. Τις αθρόες μεταναστεύσεις και μετακινήσεις επέβαλαν οι Τουρκικοί εποικισμοί, οι εξισλαμισμοί και οι αιχμαλωσίες.
Οι πρόσφυγες διαλέγουν κυρίως παραθαλάσσια μέρη,
όπως την Βενετία, την Νάπολη και την Μασσαλία, ιδρύοντας εκεί ελληνικές παροικίες.
Το δεύτερο κύμα μετανάστευσης γίνεται κατά
τον 17ο και 18ο αιώνα, όταν οι Έλληνες μεταναστεύουν,
για οικονομικούς λόγους τώρα πια, κυρίως στην κεντρική Ευρώπη και την
Ρωσία.
Οι Έλληνες μετανάστες εργάζονται
ως ναυτικοί, στρατιώτες, τεχνίτες, ή αντιγραφείς χειρογράφων. Οι περισσότεροι
όμως διαπρέπουν ως έμποροι.
Ιδρύουν παροικίες,συνήθως σε πόλεις που βρίσκονται κατά μήκος των εμπορικών δρόμων
που διασχίζουν την Βαλκανική χερσόνησο και την Ευρώπη. Έτσι, δημιουργούνται σημαντικές
παροικίες σε Οδησσό, Βουκουρέστι, Τεργέστη, Βιέννη και Βουδαπέστη, στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, την Μολδαβία
και την Βλαχία, τις οποίες κυβερνούν Φαναριώτες ηγεμόνες.
.Στα ξένα που ήταν εγκαταστημένοι Έλληνες επαγγελματίες και έμποροι αρχίζουν τη δράση τους. Σφιχτοδένονται ακόμη περισσότερο σωματειακά σχηματίζοντας έτσι ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ και ΑΔΕΛΦΑΤΑ.
Στα Αδελφάτα μπορεί ελεύθερα να γραφτεί μέλος κάθε ορθόδοξος από οιαδήποτε κοινωνική τάξη και βαθμό, γυναίκα ή άντρας. Τα μέλη τους, που καλούνται αναμεταξύ τους «αδελφοί» ή «αδελφαί», πληρώνουν ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση μια ετήσια συνδρομή. Αν τα έσοδα του Αδελφάτου δεν επαρκούν τότε τα πλουσιότερα μέλη, προσφέρουν περισσότερα χρήματα και σκεπάζουν τα ελλείμματα από εράνους που γίνονται ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ.
Με την πάροδο του χρόνου κτίζουν ελληνικά σχολεία και ναούς
Οι «Έλληνες της
Διασποράς» με τα πλούτη που αποκτούν εκδίδουν ελληνικά βιβλία, περιοδικά
και εφημερίδες, αλλά και ενισχύουν οικονομικά τα σχολεία των ιδιαίτερων
πατρίδων τους στις τουρκοκρατούμενες περιοχές.
Βοηθούν, έτσι, να μεταδοθούν
οι νέες γνώσεις και οι ιδέες του Διαφωτισμού ανάμεσα στους ραγιάδες της
Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Παροικία: Περιοχή μέσα σε μία πόλη, στην οποία ζει
οργανωμένα μια κοινότητα ανθρώπων από ξένη χώρα, φροντίζοντας να διατηρεί
ζωντανούς τους δεσμούς με την πατρίδα (με τα δικά τους καταστήματα, σχολεία, εκκλησίες, σωματεια κλπ.).
Ερωτήσεις κατανόησης
üΠοια η βασικη διαφορά μεταξύ εποικισμού και μετανάστευσης;
üΠότε έγινε το πρώτο μεταναστευτικό κύμα
των Ελλήνων προς την Δύση και πότε έγινε το δεύτερο;
ü Ποια είναι η βασική διαφορά μεταξύ των δύο
μεταναστευτικών κυμάτων;
üΠοιο ήταν το επάγγελμα με το οποίο
κυρίως ασχολήθηκαν οι Έλληνες στην Ευρώπη;
üΣε ποιες πόλεις δημιουργήθηκαν οι
σημαντικότερες ελληνικές παροικίες; Πως οργάνωσαν τα Αδελφάτα;
üΠώς βοήθησαν οι Έλληνες της Δύσης στην
αφύπνιση των ραγιάδων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας;
Τα χαρακτηριστικά των δακτυλίων μέσα σε ένα δέντρο μπορούν να πουν στους επιστήμονεςπόσο χρονών είναι ένα δέντρο και ποιες ήταν οικαιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια κάθε έτους ζωής αυτού του δέντρου. Τα πολύ ηλικιωμένα δέντρα μπορούν να προσφέρουν ενδείξεις για το πώς ήταν το κλίμασε μια περιοχή πολύ πριν από την καταγραφή των μετρήσεων.
Για παράδειγμα, οι δακτύλιοι δέντρων συνήθωςφαρδαίνουν σε ζεστά, υγρά χρόνια και είναιλεπτότεροι σε χρόνια που είναι κρύο και ξηρό.
Εάν το δέντρο έχει βιώσει αγχωτικές συνθήκες, όπως ξηρασία, το δέντρο μπορεί να μην αναπτυχθεί καθόλου εκείνα τα χρόνια.
Τα ανοιχτόχρωμα και σκοτεινά δαχτυλίδια ενός δέντρου. Οι ανοιχτόχρωμοι δακτύλιοι αντιπροσωπεύουν το ξύλο που φύτρωνε την άνοιξη και τις αρχές του καλοκαιριού, ενώ οι σκούροι δακτύλιοι αντιπροσωπεύουν το ξύλο που φύτρωσε στα τέλη του καλοκαιριού και το φθινόπωρο. Ένας ανοιχτός δακτύλιος συν ένα σκούρο δαχτυλίδι ισούται με ένα χρόνο ζωής του δέντρου.
Πρέπει να κόψεις ένα δέντρο για να δεις τα δαχτυλίδια;
Με τιποτα!Μπορείτε να μετρήσετε τα δαχτυλίδια ενός δέντρου συλλέγοντας ένα δείγμα με ένα όργανο . Ο τρυπητής εξάγει μια λεπτή λωρίδα ξύλου που φτάνει μέχρι το κέντρο του δέντρου. Όταν τραβήξετε τη λωρίδα έξω, μπορείτε να μετρήσετε τα δαχτυλίδια στη λωρίδα του ξύλου και το δέντρο είναι ακόμα όσο πιο υγιές γίνεται!
ΕΝΑΣ ΜΑΘΗΤΗΣ ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΙΡΝΕΙ ΔΕΙΓΜΑ ΠΥΡΗΝΑ
ΜΕΓΑΛΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
ΣΧΟΛΕΙΟ
Πώς εισέρχεται ο άνθρακας στα ζωντανά όντα;
CO 2 .
Διοξείδιο του άνθρακα μέσα, νερό και οξυγόνο έξω.
Τα φυτά προσλαμβάνουνCO 2 .
Διατηρούν τον άνθρακαC και δίνουν το οξυγόνο.O
Τα ζώα εισπνέουν το οξυγόνο και εκπνέουν διοξείδιο του άνθρακα.
Τα φυτά και τα ζώα εξαρτώνται το ένα από το άλλο.
Λειτουργεί καλά....... Για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια .....
ΠΑΝΤΑ ....ΣΕ ΚΙΝΗΣΗ ....ΠΟΙΟΣ;;;
Ο ά.....................είναι πάντα σε κίνηση. Τα φ............... χρησιμοποιούν δ...................... του ά.........................και ηλιακό φως για να αναπτυχθούν. Ο ά................ γίνεται μέρος του φ................ Τα φυτά που πεθαίνουν και θάβονται μπορεί να μετατραπούν σε ο............ κ............... όπως ο ά...................... και το π......................... για εκατομμύρια χρόνια.
Όταν καίμε ο...................... κ.....................το μεγαλύτερο μέρος αυτού του μακροχρόνιου αποθηκευμένου ά.................... εισέρχεται γρήγορα στην ατμόσφαιρα ως δ..........................του ά........................
ΑΠΟΡΙΑ....
Με τόσο ά................
γιατί δεν είναι όλα μαύρα;
Τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα έχουν αυξηθεί από την αρχή της Βιομηχανικής Εποχής.
ΤΟ μυστικό.....ΜΑΣ ΘΕΜΑ Δραστηριότητα Μέρος Ι (45 λεπτά)
1.παρατηρήσεις
«Παρατηρώ…», «Παρατηρώ…» ή «Αναρωτιέμαι γιατί…»
2.υπόθεση
υποθέσεις στον πίνακα.
3.αναπαραγωγή του κλιπ
4. ΠΕΡΙΓΡΑΦΟΥΜΕ
Παιχνίδι ρόλων- Το μπλε και το πράσινο χρώμα
5. ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ τα χρώματα στον χάρτη-παρατηρήσεις 6.ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ τις παρατηρήσεις ΜΑΣ,τις ιδέες με την τάξη. 7. έρευνα ως ατομική εργασία για το σπίτι
Δραστηριότητα Μέρος ΙΙ (60 λεπτά): Συνεδρία αφίσας
Περίληψη (15 λεπτά)
1.Κάθε ομάδα θα είναι μια ομάδα ηθοποιών (ατμόσφαιρα, νερό, φύκια, θαλάσσια σαλιγκάρια, ιζήματα και βράχοι, δέντρα ή κάμπιες)
2. 2-4 ΜΠΑΛΕΣ Η ΚΑΡΥΔΙΑ Η ...
3. Κάθε ομάδα που παίρνει το άτομο παίρνει μια απόφαση για το πού θα πάει στη συνέχεια.....ΚΑΙ κινείται σε πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις ταυτόχρονα.
Οι άνθρωποι εξάγουν και καίνε ορυκτά καύσιμα για ενέργεια (ο άνθρακας μετακινείται από τα ιζήματα και τους βράχους όπου τα ορυκτά καύσιμα είναι θαμμένα στην ατμόσφαιρα). • Οι άνθρωποι κόβουν και καίνε δέντρα για να χρησιμοποιήσουν τη γη για γεωργία, κτηνοτροφία ή οικοδόμηση (ο άνθρακας μετακινείται από τα φυτά της γης στην ατμόσφαιρα).Μερικά αξιοσημείωτα παραδείγματα: • Η καύση ορυκτών καυσίμων παίρνει τον άνθρακα από τα ιζήματα και τα πετρώματα όπου είναι θαμμένα τα ορυκτά καύσιμα και τον ρίχνει στην ατμόσφαιρα γιατί όταν καίγονται ορυκτά καύσιμα απελευθερώνουν αέρια που περιέχουν άνθρακα. • Η κοπή και η καύση δέντρων παίρνει άνθρακα από τα φυτά της γης και τον ρίχνει στην ατμόσφαιρα γιατί όταν καίγονται τα δέντρα, ο άνθρακας που ήταν αποθηκευμένος στις δομές τους απελευθερώνεται ως αέρια που περιέχουν άνθρακα.
• Η κοπή και η καύση δέντρων παίρνει άνθρακα από τα φυτά της γης και τον ρίχνει στην ατμόσφαιρα γιατί όταν καίγονται τα δέντρα, ο άνθρακας που ήταν αποθηκευμένος στις δομές τους απελευθερώνεται ως αέρια που περιέχουν άνθρακα.
5.Μπορούμε να σκεφτούμε άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες που μπορεί να επηρεάσουν τον κύκλο ;.
Το ομηρικό έπος «Οδύσσεια» αποτέλεσε πρότυπο για όλους τους μετέπειτα συγγραφείς. Έτσι, καθώς η θεά Αθηνά φτάνει με ανθρώπινη μορφή στην Ιθάκη, στο σπίτι του Οδυσσέα, ο γιος του Τηλέμαχος την καλεί σε γεύμα και της προσφέρει φαγητό με κρέας, ψωμί και κρασί πριν μιλήσουν.
Πηγή: https://www.tempo.gr/
Πηγή: https://www.tempo.gr/
"Λωξάνδρα" της Μ. Ιορδανίδου :
"Η μεγάλη πράσινη πήλινη σόμπα φλοκάριζε με δύναμη...Το τραπέζι ήταν στρωμένο φαρδύ - πλατύ σ΄όλο το μάκρος της κάμαρας και το κάτασπρο λινό τραπεζομάντηλο δε φαίνουνταν απ΄τους πολλούς μεζέδες. Το καρυδένιο μπουφεδάκι, που σα λεπτοκόκαλη γυναίκα δεν έδειχνε τον όγκο του, ήταν φορτωμένο με τ΄αγιοβασιλιάτικα τα φρούτα...Με κατάνυξη κάθισαν όλοι γύρω στο τραπέζι κι άρχισαν να δένουν στο λαιμό τους τις πετσέτες τους. Το φαγητό άρχισε αργά, ιεροτελεστικά και βαθυστόχαστα..."
«Οι Άθλιοι» του Βίκτωρος Ουγκώ
Ο πάμφτωχος Γιάννης Αγιάννης καταλήγει στη φυλακή επειδή έκλεψε ένα καρβέλι ψωμί για να φάει.
Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, όλα τα έμβια, αποτελούνται από ένα ή
περισσότερα κύτταρα.
Έχουν εξαιρετικά μικρό μέγεθος (δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι), γι’ αυτό η
ύπαρξή τους έγινε αντιληπτή αφού
εφευρέθηκε το μικροσκόπιο.
Υπολογίζεται πως το σώμα του ανθρώπου αποτελείται από 100
τρισεκατομμύρια κύτταρα.
Ηζωήστον
πλανήτη μας ξεκίνησε από ένα μικροσκοπικό κύτταρο!
τα μέρη του κυττάρου
• Κυτταρική ονομάζεται η μεμβράνη που διαχωρίζει το κύτταρο
από το περιβάλλον του. Από αυτήν περνούν χρήσιμα υλικά προς το κύτταρο, ενώ τα
άχρηστα υλικά αποβάλλονται από τη μεμβράνη προς το εξωτερικό του κυττάρου.
• Κυτταρόπλασμα ονομάζεται ο χώρος ανάμεσα στην κυτταρική
μεμβράνη και τον πυρήνα. Εκεί υπάρχουν πολλά διαφορετικά μικροσκοπικά οργανίδια
με διάφορες λειτουργίες.
• Πυρήνας κυττάρου είναι το «κέντρο» που ελέγχει όλες τις
λειτουργίες του κυττάρου.
• Μονοκύτταρος ονομάζεται ο οργανισμός που αποτελείται από
ένα μόνο κύτταρο.
• Πολυκύτταρος ονομάζεται ο οργανισμός που αποτελείται από
πολλά κύτταρα.
Θυμήσου:
κυτταρική μεμβράνη
κυτταρόπλασμα
πυρήνας
Μονοκύτταροι
οργανισμοί είναι ορισμένοι μύκητες, τα βακτήρια, τα πρωτόζωα και ορισμένα φύκη
Κάποιοι είναι παθογόνοι, όμως πολλοί από αυτούς είναι
χρήσιμοι όπως οι ζυμομύκητες και άλλοι για την παρασκευή εμβολίων.
Με τη βοήθεια μικροοργανισμών γίνεται ζύμωση του γάλακτος
και έτσι φτιάχνεται το γιαούρτι.Με τη βοήθεια μικροοργανισμών γίνεται ζύμωση του
μούστου και έτσι φτιάχνεται το κρασί.
