Επαναστατικά κινήματα πριν το 1821

    ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ -ΣΧΟΛΕΙΟ

Κατάλογος ελληνικών εξεγέρσεων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (1453-1830)

ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

Στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας έγιναν αρκετές εξεγέρσεις των υποδούλων εναντίον των Οθωμανών. Οι Δυτικοί πρώτα και οι Ρώσοι αργότερα, προκειμένου να ικανοποιούν τα συμφέροντά τους διέδιδαν τις φήμες πως θα βοηθούσαν τους Έλληνες, αν ξεσηκώνονταν εναντίον των Οθωμανών.

Παρ’ όλα αυτά, ποτέ δεν βοήθησαν πραγματικά.

Έτσι, καθώς οι Έλληνες βασίζονταν στην βοήθεια των άλλων –που δεν ερχόταν– οι εξεγέρσεις που έκαναν δεν είχαν επιτυχία μια που, εκτός των άλλων, ήταν ανοργάνωτες και τοπικού χαρακτήρα.

ΜΕΣΑ 16ου ΑΙΩΝΑ: ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ (1571)

Ο ενωμένος ευρωπαϊκός στόλος, μαζί και με ελληνικά πλοία, σε μια μεγάλη ναυμαχία στην θάλασσα της Ναυπάκτου, νίκησε και κατέστρεψε τον τουρκικό στόλο. Ήταν η πρώτη μεγάλη ήττα των Οθωμανών και αυτό έκανε τους υποδουλωμένους πληθυσμούς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας να αναθαρρήσουν και να αναπτερωθούν οι ελπίδες τους για απελευθέρωση.

ΑΡΧΕΣ 17ου ΑΙΩΝΑ: ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ (1611)

Ο Διονύσιος ήταν Μακεδόνας ιερέας. Ήταν τόσο μορφωμένος που ο κόσμος τον έλεγε “Φιλόσοφο”. Έγινε μητροπολίτης, αλλά εξαιτίας της επαναστατικής του δράσης το Πατριαρχείο τον καθαίρεσε. Οι εχθροί του (οι θρησκόληπτοι και αυτοί που δεν ήθελαν τις εξεγέρσεις και τις φασαρίες) κάνοντας λογοπαίγνιο τον έβριζαν “Σκυλόσοφο”. Οργάνωσε την σημαντικότερη εξέγερση του 17ου αιώνα, η οποία απέτυχε, εξαιτίας προδοσίας. Συνελήφθη από τους Τούρκους και πέθανε με μαρτυρικό θάνατο.

ΤΕΛΗ 17ου ΑΙΩΝΑ: ΠΟΛΕΜΟΙ ΒΕΝΕΤΩΝ εναντίον των Οθωμανών

Κατά την πολιορκία της Αθήνας το 1687 οι Τούρκοι είχαν αποθηκεύσει τα πυρομαχικά τους μέσα στον Παρθενώνα. Οι Βενετοί, με αρχηγό τον Μοροζίνι, τον βομβάρδισαν και τον ανατίναξαν. Ο Παρθενώνας καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς και αυτός είναι ο λόγος που σήμερα βρίσκεται σ’ αυτήν την κατάσταση...

ΤΕΛΗ 18ου ΑΙΩΝΑ: ΟΡΛΩΦΙΚΑ (1770)

Οι Ρώσοι αδελφοί Ορλώφ (για να βοηθήσουν την Ρωσία στον πόλεμό της με την Οθωμανική αυτοκρατορία) κατέβηκαν στην Ελλάδα γύρω στο 1770 και ξεσήκωναν τους Έλληνες σε επανάσταση. Οι Έλληνες και οι άλλοι ορθόδοξοι λαοί ξεσηκώθηκαν σε μία από τις σημαντικότερες εξεγέρσεις που έγιναν σε όλη την Τουρκοκρατία. Η εξέγερση απέτυχε και οι επαναστάτες υπέστησαν σκληρά αντίποινα. Παρ’ όλα αυτά ο ρωσοτουρκικός πόλεμος είχε και ένα καλό αποτέλεσμα για τους Έλληνες: την συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774).

ΤΕΛΗ 18ου ΑΙΩΝΑ: ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΤΣΩΝΗΣ (1788)

Ο Κατσώνης, αξιωματικός του ρωσικού στρατού, έχοντας ορμητήριο την Κέα (Τζια), και νομίζοντας πως οι Ρώσοι θα τον βοηθούσαν, κατάφερε με τον μικρό του στρατό να γίνει για λίγα χρόνια ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων αλλά και των πειρατών. Όμως οι Ρώσοι, που στο μεταξύ είχαν κλείσει ειρήνη με τους Τούρκους, τον εγκατέλειψαν στην τύχη του. Το αποτέλεσμα ήταν να αγωνίζεται μόνος του και τελικά να καταστραφεί ο στόλος του από τους Τούρκους στην θαλάσσια περιοχή έξω από την Άνδρο.

Ερωτήσεις κατανόησης

ü Γιατί αποτύγχαναν διαρκώς οι εξεγέρσεις που γίνονταν από τους υποδούλους;

ü Ναυμαχία της Ναυπάκτου: Πότε έγινε, ποιοι πήραν μέρος και σε τι ήταν σημαντική για τους Έλληνες;

ü Λίγα λόγια για τον Διονύσιο τον Φιλόσοφο (ποιαν εποχή έζησε, γιατί έγινε γνωστός και γιατί καθαιρέθηκε από το Πατριαρχείο;

ü Πότε καταστράφηκε ο Παρθενώνας, από ποιον και με ποιον τρόπο;

ü Τι ήταν τα Ορλωφικά, πότε έγιναν και ποιες συνέπειες είχαν για τους Έλληνες;

ü «Σαν σ’ αρέσει μπαρμπα-Λάμπρο, ξαναπέρν’ από την Άνδρο» λέει ένα παλιό λαϊκό δίστιχο. Τι εννοεί; Ποιος ήταν ο μπαρμπα-Λάμπρος και τι έπαθε;

ΒΙΝΤΕΟ ΑΠΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΟΒΑ 

ΟΜΙΛΙΑ

 

Συνήθως εστιάζουμε στην επανάσταση του 1821 γιατί ήταν η τελική, αυτή που μας απελευθέρωσε. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι ο πόθος των Ελλήνων, ο πόθος όλων μας γιά ελευθερία δεν εκδηλώθηκε μόνο το 1821. Από το 1453 μέχρι το 1821 πέρασαν 3....... χρόνια   και σε αυτά τα ατελείωτα χρόνια, μέσα στην σκλαβιά, επαναστατήσαμε 124 φορές, 124!!! Με μιά απλή διαίρεση βλέπουμε ότι εκδηλώνόταν μία επανάσταση κάθε 2,9 χρόνια!!!!! Ούτε καν 3!!!! Βέβαια όλες οι επαναστάσεις δεν έγιναν στον ίδιο χώρο ούτε είχαν την ίδια έκταση, αλλά η πρώτη  σημαντικη , στα 1481, έγινε μόλις 28 χρόνια μετά την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως, όταν ο Κορκόδειλος Κλαδάς και οι Μανιάτες αγωνιστές επαναστάτησαν. Έφτασαν ως την Ήπειρο κι απελευθέρωσαν την περιοχή της  Χειμάρρας. Πρέπει να πούμε  ότι η νίκη του Κλαδά κράτησε μόνο 9 χρόνια και καταπνίγηκε αφού η Δύση, που τον είχε ενθαρρύνει αρχικά, τελικά τον εγκατέλειψε. 

Η ίδια ιστορία, σε διαφορετικές στιγμές και άλλους πρωταγωνιστές, παίχθηκε πολλές φορές με την ίδια κατάληξη. Δεν θέλουμε αλλά και δεν μπορούμε  να αγνοήσουμε  τα ιστορικά δεδομένα. Μιλησαμε  για πρωταγωνιστές, ανεξάρτητα από τα άτομα και τους ηγέτες, ο κύριος πρωταγωνιστής ήταν ο λαός που επαναστατούσε κάθε φορά και το έκανε, επαναλαμβάνουμε, 124 φορές.

 Οι Οθωμανοί κατέκτησαν μιά πανσπερμία λαών και όλοι κατά καιρούς όλοι επαναστάτησαν, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, Σέρβοι, Βλάχοι, Βούλγαροι, Ρουμάνοι, Αλβανοί, Άραβες και άλλοι τόσοι και τόσοι , αλλά κανένας λαός δεν επαναστάτησε 124 φορές, ΚΑΝΕΝΑΣ. Υπερβολική αισιοδοξία; Ίσως, ξεροκεφαλιά; Πιθανόν. πείτε το ό,τι θέλετε αλλά αίμα να χύνεται κάθε 2,9 χρόνια λέει ένα πράγμα ΔΕΝ ΘΑ ΜΕΙΝΟΥΜΕ ΔΟΥΛΟΙ-ΕΛΗΞΕ. Πως το λέτε εσείς οι στην εσπερία, OVER.

      Τι έγινε όμως και μας πήρε 124 επαναστάσεις να διώξουμε τον Αγαρηνό; Δύσκολη η απάντηση και σίγουρα παίζει σε πολλά επίπεδα. Συνελόντι ειπείν, για να μην ξεχνάμε ότι η παράδοσή μας μετράει 3000 τόσα χρόνια μαζί με τον πόθο για ελευθερία, θα καταλήξουμε σε δύο προβλήματα, την διχόνοια μεταξύ μας και την εμπιστοσύνη στους ξένους, όποιους ξένους, από τους Βενετούς που κάνανε 7, ναι 7, πολέμους κατά των Τούρκων στην Ελλάδα μέχρι το 1718, βάζοντας εμάς πάντα μπροστά γιά τα δικά τους ιντερέσα, γιά να χρησιμοποιήσουμε και λέξεις του 1821, και να μας πουλήσουν με την συνθήκη του Πασάροβιτς μαζί με τους συμμάχους τους Αυστριακούς, Ισπανούς, Πορτογάλους, το Παπικό Κράτος και τους Ιωαννίτες της Μάλτας! Είπαμε για αυτήν την περίπτωση γιατί σε αυτόν τον πόλεμο οι Ηπειρώτες είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο. Το άλλο μεγάλο μας πρόβλημα είναι η διχόνοια, κρίμα που θα το πούμε, αλλά δεν είναι καινούργιο, πιάνει από την Ιλιάδα και δυστυχώς μας ακολουθεί, και μάλιστα κατά πόδας.

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΚΛΗΔΟΝΑ

25 Ιουνίου

Έλαμπε ολόκληρη η Καλλινίτσα. Φέτος ήταν η σειρά της Λαμπρινής να ντυθεί Καλλινίτσα, δηλαδή νύφη για τον Αϊ-Γιάννη τον Κλήδονα. Η Λαμπρινή είναι 12 χρονών.

Μαζευτήκαμε όλο κορίτσια και γυναίκες στο σπίτι της.
Την ντύσαμε και την στολίσαμε. Όταν την βγάλαμε
έξω άρχισαν να της τραγουδούν. Η Καλλινίτσα
κράταγε τον τέτζερη με το αμίλητο νερό, που το
'χε φέρει από την πηγή δίχως να βγάλει

τσιμουδιά. Πήγαινε μπροστά κι από πίσω
ολόκληρη πομπή οι φίλες της. Περπατούσε
αργά και ήταν πολύ σοβαρή. Σαν ιέρεια,
σαν θεά έμοιαζε. Λες και την ώρα εκείνη
γινόταν μάντισσα αληθινή. Τη
σεργιανίσαμε σ' όλο το μαχαλά
και η κάθε κόρη έβγαζε
κάτι δικό της και τό 'ριχνε στο δοχείο με το αμίλητο νερό. Άλλη βραχιόλι, άλλη κουμπί, άλλη το χτένι της. Το βράδυ η μάνα της Λαμπρινής έβγαλε το ΄τετζερη με το αμίλητο νερό στον μπαχτσέ της. Εκέι θα έμενε όλο το βράδυ, κάτω από τ' άστρα. Φαίνεται πως τ' άστρα θα το μαγεύουν. 'Επειτα ανάψαμε φωτιές και τις πηδούσαμε και παίζαμε. Ο μπαμπάς λέει ότι τις φωτιές του Αϊ-Γιαννιού τις ανάβουμε για να δυναμώσουμε τον ήλιο, που μπαίνει σε άλλη τροχιά μετά τις 21 Ιουνίου, πιο αδύναμη. Για να κάνουμε μια καινούργια, καθαρή αρχή, "να φύγει το κακό, να μείνει το καλό", λέει.

Πέμπτη 10 Ιουλίου, του Αλωνιάρη  

Σήμερα πήγα με τον μπαμπά στο αλώνισμα. Ο πατέρας με κάθισε πάνω στο άλογο, για να έχει βάρος το ζώο και να πιάνει καλύτερα η δοκάνα τα άχυρα. Η δοκάνα είναι ένα επίπεδο ξύλο με τσακμακόπετρες από κάτω. Αυτές κάνουν τη δουλειά, το ξεχώρισμα του καρπού. Μόλις μ' έβαλε ο μπαμπάς στο άλογο, ο αλωνιάρης έδεσε το σχοινί των αλόγων στον στρίγερο, στο ξύλο που είναι στημένο στη μέση του αλωνιού. "Άπλωσε!" φώναξε στ' άλογα ο αλωνιάρης, και τους έδωσε μια στα πισινά με τα καμουτσίκια. Παραλίγο να γκρεμιστώ! Όταν τυλίχθηκε το σχοινι στον στρίγερο, ο αλωνιάρης ξαναφώναξε στ' άλογα "Άλλαξε!" κι αυτά τα καημένα άρχισαν να τρέχουν από την αντίθετη πλευρά. Εγώ το απόλάμβανα πια να τρέχω στην πλάτη του αλόγου και να βλέπω να πετιούνται τ' άχυρα αριστερά και δεξιά. Η σοδειά φέτος είναι καλή, λέει ο μπαμπάς.

15 Ιουλίου

Χαρά μεγάλη έχω. Θα πάμε φέτος σε ΟΛΑ τα πανηγύρια. 17 Ιουλίου της Αγίας Μαρίνας, 20 του Προφήτη Ηλία, 26 της Αγίας Παρασκευής και 28 του Αγίου Παντελεήμονα... Του Αϊ-Λιά θα ανέβουμε στο εκκλησάκι, στην κορφή του βουνού, με τα πόδια! Θα κοιμηθούμε κάτω από τ' άστρα και θα πούμε πάλι την ιστορία του προφήτη που κουβαλούσε ένα κουπί παντού και ρωτούσε τι ήταν αυτό που κουβαλά. Κι όλοι του λέγανε κουπί. Μα όταν κάποιος του απάντησε ότι είναι ξυλο, δε γνώριζε δηλαδή την θάλασσα, τότε έστησε πια το καλύβι του κι έμεινε εκεί μια ζωή. Την ιστορία αυτή την λένε κάθε χρόνο, μα κάθε φορά την ακούω σα να'ταν καινούργια.

ετερώνυμα κλάσματα

 Ομώνυμα λέγονται τα κλάσματα που έχουν τον ίδιο παρονομαστή.

Ετερώνυμα λέγονται τα κλάσματα που έχουνε διαφορετικούς παρονομαστές.

Για να προσθέσουμε ή να αφαιρέσουμε ετερώνυμα κλάσματα, πρέπει πρώτα να τα μετατρέψουμε σε ομώνυμα. ή. Παράδειγμα άλλο παράδειγμα http://e-library.iep.edu.gr/iep/collection/browse/item.html?code=01-17549&tab=01

ΠΕΡΙΛΗΨΗ -"Μυστικό ημερολόγιο του Θοδωρή και της Μυρσiνης".

Περίληψη = πύκνωση του κειμένου, με άλλα λόγια, αντικατάσταση του αρχικού κειμένου από ένα κείμενο δικό μας, μικρότερο σε έκταση (σύντομο), που θα αποδίδει με αποτελεσματικό τρόπο τα κύρια σημεία.

1 ο βήμα : Μελέτη του κειμένου με δύο αναγνώσεις

2 ο βήμα : Επιλογή των ΄λέξεων που κατά τη γνώμη μου είναι χρήσιμες στην περίληψη. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ

3 ο βήμα : Σύνταξη της περίληψης και έλεγχος

Δευτέρα 1η Ιουνίου, δηλαδή του Θεριστή, 1950

Πρώτη του Θεριστή σήμερα. Ο μπαμπάς λέει ότι θα έχουμε πολύ καλή σοδειά γιατί έβρεξε πολύ το Μάρτη. Φέτος θα μας πάρει μαζί στο χωράφι να βοηθήσουμε. Γι' αυτό σηκώθηκα από τις 5 το πρωί και γράφω βιαστικά... Ο μπαμπάς ήδη σαμαρώνει και ποτίζει το ζώο. Φωνάζει τον Θοδωρή να φέρει τα δρεπάνια. Η μαμά βάζει ψωμί, ελιές και κρεμμύδια  στο σακούλι μας. Ανάστα ο Κύριος είναι το σπίτι... Πάω!

1η Ιουνίου, αργά το βράδυ
Νύχτα ακόμη ξεκινήσαμε με τους άλλους θεριστές που δουλεύουν στο χωράφι μας. Και αυτοί μαζί με όλη την οικογένεια. Αξημέρωτα φτάσαμε στο χωράφι. "Ώρα καλή κι ευλογημένη μας!" είπε η μάνα μου στις άλλες γυναίκες, για ν' αρχίσουν. "Καλά μπερεκέτια!" είπαν οι άντρες και μεμιάς, φράπ φριπ, άναψαν τα δρεπάνια στο σταροχώραφό μας. Στην αρχή κοίταζα σαν χαμένος... Οι δυνατοί άντρες, με τα μεγάλα δρεπάνια, δούλευαν στη μέση του χωραφιού. Οι αδύναμοι, με τα μικρά, στις άκρες. "Το σταυρό πρώτα!" φώναξε ο πατέρας. Θερίσαν πρώτα ένα κομμάτι σε σχήμα σταυρού. Για καλή αρχή, λέει. Μετά τις πρώτες πέντ' έξι χεριές, η μάνα μου πέρασε το δρεπάνι στον ώμο της για να ελευθερώσει τα χέρια της, πήρε τα στάχυα, ξεχώρισε τα πιο μακριά και τά 'δεσε. Το πρώτο δεμάτι έτοιμο. Μπήκα και γω στη δουλειά. Με τους αδύναμους τώρα. Του χρόνου ελπίζω στους δυνατούς. Όταν ανέβηκε ο ήλιος για τα καλά, μαζευτήκαμε κάτω από το δέντρο ιδρωμένοι και κατακόκκινοι! Φαγαμε και ήπιαμε και τραγουδήσαμε.

. Βρείτε μέσα στο κείμενο όλες τις λέξεις που έχουν σχέση με τις αγροτικές ασχολίες και με τη ζωή στο χωριό. Αφού τις βρείτε, τοποθετήστε τες στη σωστή κατηγορία:

Oυσιαστικά	Pήματα

παραθερίζω παραθέριση παραθέρισμα  παραθερισμός παραθεριστής
θερίζω θερινά   θερινός θέρισμα θερισμένος θερισμός θεριστήρι θεριστής
θεριστικά θεριστική  θεριστικός

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

 

 

ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΛΑΣΜΑΤΩΝ Πρόσθεση ομώνυμων κλασμάτων

KANONEΣ

Όπως και όλοι οι αριθμοί, τα κλάσματα μπορούν να προστεθούν, να αφαιρεθούν, να πολλαπλασιαστούν και να διαιρεθούν.

 Ειδικοί κανόνες ισχύουν για την πρόσθεση και την αφαίρεση, όπου για να μπορέσει να εκτελεστεί η πράξη πρέπει τα κλάσματα να είναι ομώνυμα, δηλαδή να έχουν ίδιο παρονομαστή

Πρόσθεση ομώνυμων κλασμάτων

Προσθέτουμε τους αριθμητές και αφήνουμε τον ίδιο παρονομαστή

---

Παράδειγμα

Αφαίρεση ομώνυμων κλασμάτων
Αφαιρούμε τους αριθμητές και αφήνουμε τον
ίδιο παρονομαστή.
Παράδειγμα

 

---

Πρόσθεση ομώνυμων κλασμάτων

ΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΙΣ  ΣΧΕΔΙΑΖΩ ΣΤΟ 1ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ......ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΟΚΙΜΑΣΕΤΕ ΚΑΙ ΕΣΕΙς 

Oμώνυμα και ετερώνυμα  κλάσματα

πως μαθαινουν τα κλάσματα σε άλλες χωρες; με σχήματα

Homonyme und heteronyme Brüche

Homonymous and heteronymous fractions

Fractions homonymes et hétéronymes

Омонимные и гетеронимные дроби

Thyesat homonime dhe heteronime

Ορισμός κλάσματος: από γερμανικό βιβλίο

---

Κλάσμα είναι μια διαίρεση που  δεν εκτελέστηκε.

απο΄ρώσικα βιβλία μαθηματικών

Για να προσθέσετε κλάσματα με διαφορετικούς παρονομαστές, πρέπει να χρησιμοποιήσετε τους ακόλουθους κανόνες.

1. Φέρτε αυτά τα κλάσματα με κοινό παρονομαστή . Για να το κάνετε αυτό, βρείτε το (ΕΚΠ)  ελάχιστο κοινό πολλαπλάσιο των παρονομαστών.

Παράδειγμα. Προσθέστε κλάσματα.

Πώς να βρείτε έναν κοινό παρονομαστή

Βρείτε το (ΕΚΠ) (15, 18) .

(ΕΚΠ)  (15, 18) = 2. 3. 3 .5 = 90

2. το (ΕΚΠ)  διαιρείται με τη σειρά του με τον παρονομαστή κάθε κλάσματος.
   
   
   
   90: 15 = 6 -πολλαπλασιαστής για το κλάσμα

   3

   15

   ...
   
   90: 18 = 5 -  πολλαπλασιαστής για το κλάσμα

   4

   δεκαοχτώ

   ...
   
   
3. Πολλαπλασιάζουμε τον αριθμητή και τον παρονομαστή κάθε κλάσματος με τον  συντελεστή μας, χρησιμοποιώντας τη βασική ιδιότητα του κλάσματος .
   
   Αφού πολλαπλασιάσετε τους παρονομαστές και των δύο κλασμάτων, θα πρέπει να λάβετε τον χαμηλότερο κοινό παρονομαστή. Στη συνέχεια προσθέστε τα κλάσματα ως κλάσματα με τους ίδιους παρονομαστές.
4. Ελέγχουμε το κλάσμα που προκύπτει.

απο γαλλικο βιβλιο

επαναληψη ΓΛΩΣΣΑ-ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ-ΣΧΟΛΕΙΟ

 Η ΝΤΙΝΤΟΝ, Ο ΠΑΒΕΛΑΚΗΣ ΜΟΥ ΚΙ ΕΓΩ  Στη χώρα μας, την Κοντοτροζία, κατοικούν Κοντέζοι και Τροντέζοι. Οι Κοντέζοι είμαστε εμείς, ο  μπαμπάς,  η  μαμά,  η  Μελίνα,  η  γιαγιά,  εγώ  και  άλλοι  πολλοί.  Μιλούμε  τη  δικιά  μας  γλώσσα  και έχουμε διαφορετική θρησκεία από τους Τροντέζους. Γι’ αυτό έχουμε και τα δικά μας σχολειά. Πολλοί  Τροντέζοι όμως ξέρουν τη γλώσσα μας. Το ίδιο και πολλοί από μας ξέρουν τη γλώσσα των Τροντέζων. Τα  σπίτια  και  τα  περβόλια  μας  είναι  πλάι  πλάι. Μια  μέρα  ρώτησα  τον  μπαμπά  γιατί  να  μην  έχουν  άλλο χρώμα τα πορτοκάλια των Τροντέζων και κείνος γέλασε. «Γιατί είναι κι αυτά πορτοκάλια. Αυτό  μας έλειπε!», μου είπε αυστηρά. 

–  Παύλο, Παύλο, ακούω μια φωνή πίσω  μου. Είναι ο Βρόντης και η Τέιζη, η μικρή του αδελφή. Πιο πίσω έρχεται ο Ντοσίρ. 

  – Μπα, για πού το ’βαλες, Τέιζη; τη ρωτώ. – Για το σχολειό, δε βλέπεις; αποκρίνεται και μου γυρίζει την πλάτη για να δω τη σάκα της.

 – Σαν πολύ μεγάλη δε σου φαίνεται; της αστειεύομαι. 

–  Στο  δικό  μας  το  σχολειό  μαθαίνουμε  πολλά  γράμματα.  Αλίμονο  αν  μαθαίναμε  τόσα  λίγα  όσα  οι  Κοντέζοι! λέει η Τέιζη.

     Δεν  πρόλαβε  η  Τέιζη  να  τελειώσει  την  κουβέντα  της  και  ο  Ντοσίρ  που  άκουσε  τι  έλεγε,  της  τραβάει την κοτσίδα με δύναμη.

 – Άλλη φορά να μη λες ανοησίες, ακούς; της θυμώνει ο Ντοσίρ.       Ο Βρόντης βάζει μια τρικλοποδιά στον Ντοσίρ και αυτός πέφτει φαρδύς πλατύς κάτω. Αρπάζει  την  Τέιζη  από  το  χέρι  και  το  βάζουν  στα  πόδια.  Στο  μεταξύ  καταφθάνουν  και  άλλα  παιδιά, Τροντεζάκια και Κοντεζάκια. Κάνουν έναν κύκλο γύρω από τον Ντοσίρ και μένα. 

– Τι πάθατε;

 – Τι συμβαίνει; 

– Γιατί σε χτύπησε; Οι ερωτήσεις πέφτουν βροχή.

 – Τίποτα, τίποτα, λέει ο Ντοσίρ ξαναμμένος, ενώ σηκώνεται από χάμω. Όλοι γυρίζουν σε μένα.

 – Τίποτα, λέω ξερά και σηκώνω τους ώμους. Η αλήθεια είναι ότι ήθελα να τους εξηγήσω τι έγινε. Δεν είπα όμως τίποτα. 

                      Φιλίσα Χατζηχάννα,  Η Ντιντόν, ο Παβελάκης μου κι εγώ ,                                             εκδ. Ψυχογιός,  Αθήνα, 1995 (διασκευή)

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ  1. Βάλτε Σ στο τέλος κάθε σωστής πρότασης και Λ στο τέλος κάθε λανθασμένης.  

 Οι Κοντέζοι και οι Τροντέζοι έχουν την ίδια θρησκεία. ............................

Ο Παύλος είναι Κοντέζος.   ..................

Ο Βρόντης, ο Ντοσίρ και η Τέιζη είναι Τροντέζοι.  .........

 Τα παιδιά επιστρέφουν από το σχολείο.  ..................

 2. Τι νομίζετε ότι εννοεί ο πατέρας του Παύλου όταν λέει: «Γιατί είναι και αυτά πορτοκάλια. Αυτό  μας έλειπε!»; _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 3. Γράψτε τι δείχνουν οι υπογραμμισμένες λέξεις (χρόνο, τόπο, αιτία, τρόπο).    α) Πέφτει φαρδύς πλατύς κάτω.  ______________    

  β) Της τράβηξε την κοτσίδα με δύναμη.   _____________ 

4. Μεγαλώστε τις προτάσεις με βάση το κείμενο έτσι ώστε να δείχνουν: 

α) σκοπό:  Τα παιδιά έκαναν έναν κύκλο γύρω από τον Ντοσίρ και τον Παύλο ___________________ ___________________________________________________________________________ 

β) αιτία:   Ο Ντοσίρ τράβηξε την κοτσίδα της Τέιζη ________________________________________ __________________________________________________________________________ 

 5. «Η  αλήθεια  είναι  ότι  ήθελα  να  τους  εξηγήσω  τι  έγινε.  Δεν  είπα  όμως  τίποτα.»  Γράψτε  τι  θα  μπορούσε να είχε πει ο Παύλος στα παιδιά σχετικά με το τι είχε γίνει.________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________  __________________________________________________________________________  __________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________  __________________________________________________________________________ 

Η ΠΟΜΠΗ ΤΗΣ ΘΥΣΙΑΣ ΣΤΗ ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ  

    Οι  αρχαίοι  Έλληνες  τιμούσαν  τους  θεούς  τους  προσφέροντάς  τους  θυσίες.  Ακολουθούσαν  ειδικό τελετουργικό και χρησιμοποιούσαν ιερά σκεύη. Κατά την ιερή τελετουργία, έκαναν σπονδές* με κρασί, προσέφεραν τους πολυτιμότερους καρπούς και θυσίαζαν ζώα. Τα μέρη του ζώου που δεν  τρώγονταν προσφέρονταν στους θεούς και καίγονταν στη φωτιά του βωμού. Τα υπόλοιπα ψήνονταν  και τρώγονταν από τους Αθηναίους στο πανηγύρι που ακολουθούσε τις θυσίες. 

  Η  ζωφόρος  του  Παρθενώνα  είναι  μία  μακριά  λωρίδα  με  ανάγλυφες  παραστάσεις.    Είναι  σκαλισμένη περιμετρικά  στο ψηλότερο  σημείο  του  τοίχου  του κυρίως ναού. Απεικονίζει  την πομπή  των  Αθηναίων  προς  την  Ακρόπολη  που  γινόταν  κάθε  τέσσερα  χρόνια  προς  τιμήν  της  θεάς  Αθηνάς.   Στη  βόρεια και  τη νότια πλευρά  της  ζωφόρου εικονίζονται  τα  ζώα  για  τη  θυσία,  βόδια και κριάρια, που  προχωρούν  με  τους  οδηγούς  τους.  Οι  οδηγοί  των  ζώων  φορούν  μακριά  ιμάτια  δεμένα  με διάφορους τρόπους. Κάποιοι τα έχουν περάσει γύρω από τους ώμους τους και άλλοι είναι τυλιγμένοι  ολόκληροι με αυτά. Ακολουθούν άνδρες που κρατούν στα χέρια τους δίσκους με προσφορές στη θεά  και νέοι που μεταφέρουν βαριά αγγεία με το νερό που είναι απαραίτητο για τη θυσία. Ακολουθούν  οι  μουσικοί  με  αυλούς  και  κιθάρες.  Στη  συνέχεια  απεικονίζονται  ηλικιωμένοι  άνδρες  που  κρατούν  κλαδιά ελιάς.    

        Η πομπή της θυσίας συνεχίζεται στην ανατολική πλευρά. Η πλευρά αυτή της ζωφόρου είναι η  ιερότερη  και  για  αυτό  εδώ  δεν  απεικονίζονται  ζώα.  Είναι  επίσης  η  μόνη  πλευρά,  στην  οποία  συμμετέχουν  γυναίκες.  Κρατούν  τελετουργικά  σκεύη  για  τη  θυσία,  φιάλες  για  προσφορές  και  θυμιατήρια. 

  *  τελετουργικές πράξεις κατά  τις οποίες οι αρχαίοι Έλληνες έχυναν στη γη κρασί ή άλλο υγρό προς  τιμήν  του  θεού  Κ. Χατζηασλάνη & Σ. Μαυρομάτης, 28η  Εκατομβαιώνος. Μια μέρα με τη ζωφόρο του Παρθενώνα, εκδ. Υπουργείο Πολιτισμού, Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης,   Τομέας Ενημέρωσης & Εκπαίδευσης, Αθήνα, 2004 (διασκευή) http://www.parthenonfrieze.gr/#/view/tour4

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ  

 1. Συμπληρώστε τις προτάσεις σύμφωνα με το κείμενο.      

 Οι  νέοι  μεταφέρουν  αγγεία  που  περιέχουν  ___________________________________________   Οι άνδρες κρατούν στα χέρια τους δίσκους με  __________________________________________ 

2.  Υπογραμμίστε  στο  κείμενο  που  ακολουθεί  τα  ουσιαστικά  που  αναφέρονται  σε  θρησκευτική  τελετή.

 Οι  αρχαίοι  Έλληνες  έκαναν  θυσίες  ζώων.  Κατά  την  ιερή  τελετουργία  χρησιμοποιούσαν  ειδικά  σκεύη και προσέφεραν σπονδές.

3. Πού είναι σκαλισμένες οι παρακάτω μορφές σύμφωνα με το κείμενο; 

Αντιστοιχίστε κατάλληλα.   

 νέοι που κουβαλούν νερό για τη θυσία  ●              ●  βόρεια και νότια πλευρά της ζωφόρου   

           γυναίκες με θυμιατήρια ● 

       βόδια και κριάρια ●                                             ●  ανατολική πλευρά της ζωφόρου

     μουσικοί με αυλούς και κιθάρες  ●                           

       4. Ξαναγράψτε τις προτάσεις αντικαθιστώντας τις υπογραμμισμένες λέξεις με συνώνυμες χωρίς να  αλλάξετε το νόημά τους.

 Οι Έλληνες στην αρχαιότητα χρησιμοποιούσαν πολύτιμα σκεύη για τις τελετές τους.   _________________________________________________________________________

 Η ζωφόρος του Παρθενώνα απεικονίζει την πομπή των Αθηναίων προς την Ακρόπολη.    __________________________________________________________________________                                     

  5. Η παρακάτω παράσταση είναι από τη βόρεια ζωφόρο και απεικονίζει νέους άνδρες να οδηγούν  τα ζώα στη θυσία.

 Φανταστείτε ότι συμμετέχετε κι εσείς στην πομπή και είστε ένας από αυτούς  τους νέους. Γράψτε τι βλέπετε, τι ακούτε, τι αγγίζετε, τι νιώθετε, τι σκέφτεστε.