.....κολυμπώντας ανάμεσα στις τεκτονικές πλάκες στην Ισλανδία
Η λιθόσφαιρα της Γης αποτελείται από 12 γιγάντιες πλάκες που απαρτίζουν το στερεό φλοιό του πλανήτη μας. Αυτές οι πλάκες ονομάζονται τεκτονικές και άλλοτε συγκρούονται, άλλοτε απομακρύνονται και άλλοτε ολισθαίνουν πλευρικώς. Οι κινήσεις τους αυτές προκαλούν τους σεισμούς, τη δημιουργία ορεινών όγκων και τις εκρήξεις ηφαιστείων.
ΗΕυρώπη, γνωστή και ως ηΓηραιά ήπειρος, είναι η 2η μικρότερη ήπειρος του κόσμου, η οποία βρίσκεται εξ ολοκλήρου στο βόρειο ημισφαίριο. Αποτελούμενη από τη δυτικότερη χερσόνησο της Ευρασίας, η Ευρώπη χωρίζεται από την Ασία στην ανατολή με τα φυσικά σύνορα των Ουράλιων, του ποταμού Ουράλη, της Κασπίας Θάλασσας, της περιοχής του Καυκάσου και του Εύξεινου Πόντου προς τα νοτιοανατολικά.
Η Ευρώπη καταλαμβάνει συνολικά με τα νησιά έκταση 10.180.000 τετρ. χλμ. ή αλλιώς το 6,8% περίπου της συνολικής ξηράς του πλανήτη. Ο πληθυσμός της για το 2021 εκτιμάται σε 747.747.000 κατοίκους
Πάμε να δούμε μερικά βασικά γεωγραφικά πραγματάκια της ευρωπαϊκής ηπείρου; Μια συγνώμη στον δημιουργό του χάρτη που τον μαγάρισα έτσι, αλλά μια εικόνα 36 λέξεις και 9 βελάκια.
Το υψηλότερο βουνό της Ευρώπης
Το όρος Ελμπρούς είναι το υψηλότερο όρος του Καυκάσου και το ψηλότερο σημείο της Ευρώπης. ‘Eχει δύο κορυφές και δύο “κοιμώμενα” ηφαίστεια. Η δυτική κορυφή του βρίσκεται στα 5,642 μέτρα.
Το χαμηλότερο σημείο της Ευρώπης
Το χαμηλότερο σημείο της Ευρώπης είναι στα -28 μέτρα, βρίσκεται στη Ρωσία στις ακτές της Κασπίας Θάλασσας σε κοντινή απόσταση από το όρος Έλμπρους που όπως είπαμε είναι το ψηλότερο σημείο.
Η μεγαλύτερη οροσειρά της Ευρώπης
Οι Άλπεις είναι η μεγαλύτερη οροσειρά που βρίσκεται εξολοκλήρου στην Ευρώπη και εκτείνονται από την Αυστρία και την Σλοβενία στα ανατολικά, μέσω της Ιταλίας, της Ελβετίας, του Λιχτενστάιν και της Γερμανίας έως την Γαλλία στα δυτικά. Η ψηλότερη κορυφή των Άλπεων είναι το Μον Μπλαν με 4.810 μέτρα στα Γαλλοϊταλικά σύνορα.
Το μεγαλύτερο νησί της Ευρώπης
Η Μεγάλη Βρετανία είναι το μεγαλύτερο νησί της ηπείρου και 9ο στον κόσμο με έκταση 209.000 τ.χλμ.
Η μεγαλύτερη λίμνη της Ευρώπης
Η Λάντογκα είναι λίμνη γλυκού νερού της βορειοδυτικής Ρωσίας, στην περιφέρεια του Λένινγκραντ. Είναι η μεγαλύτερη λίμνη της Ευρώπης και η 16η μεγαλύτερη στον κόσμο, καταλαμβάνει δε έκταση 18.135 τ.χλμ., (λίγο μικρότερη από την Σλοβενία).
Το κέντρο της Ευρώπης
Το κέντρο της Ευρώπης δεν είναι τόσο εύκολο να προσδιοριστεί και μιλάμε για πονεμένη ιστορία. Υποστηρίζεται αυθαίρετα ότι εάν ληφθούν υπόψη όλα τα νησιά της Ευρώπης – από τις Αζόρες (που είναι και το δυτικότερο σημείο της Ευρώπης) μέχρι τη Γη του Φραγκίσκου Ιωσήφ (που είναι και το βορειότερο σημείο της Ευρώπης) και από την Γαύδο μέχρι την Ισλανδία – τότε το κέντρο της Ευρώπης βρίσκεται στους 58°18′14″N 22°16′44″E στο χωριό Mõnnuste του νησιού Saaremaa στη δυτική Εσθονία.
Οι Λευκορώσοι επιστήμονες προσπάθησαν το 2008 να προσδιορίσουν το κέντρο της ηπείρου λαμβάνοντάς τη σαν μια ενιαία μάζα και βρήκαν ότι το κέντρο βρίσκεται στο Polotsk βόρεια της χώρας. Έχει στηθεί και σχετικό μνημείο.
Το νοτιότερο σημείο της Ευρώπης
Το νοτιότερο σημείο της ηπειρωτικής Ευρώπης βρίσκεται στη Punta De Tarifa της Ισπανίας, και το νοτιότερο σημείο της Ευρώπης συμπεριλαμβανομένων των νησιών είναι η Γαύδος.
Το βορειότερο σημείο της Ευρώπης
Η Γη του Φραγκίσκου Ιωσήφ στον Αρκτικό Ωκεανό, ένα ακατοίκητο αρχιπέλαγος της περιφέρειας Αρχάγγελσκ της Ρωσίας είναι το βορειότερο σημείο της Ευρώπης. Πιο συγκεκριμένα είναι το ακρωτήριο Φλίγκελι στη νήσο Ροδόλφου.
Εδώ οι καλοί χάρτες: Το βορειότερο σημείο της Ευρώπης
Το βαθύτερο σημείο της Ευρώπης
Το βαθύτερο σημείο της Ευρώπης είναι στο Ιόνιο πέλαγος στα 5267 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ονομάζεται Φρέαρ των Οινουσσών (Calypso Deep στα αγγλικά). Αποτελεί σημείο του λεγόμενου Δειναροταυρικού τόξου που είναι η επί της ουσίας η επιφάνεια τριβής της Ευρασιατικής και της Αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας.
Εδώ οι καλοί χάρτες: Το φρέαρ των Οινουσσών
Bonus Facts
Στην Ευρώπη βρίσκονται τόσο η μικρότερη χώρα στον κόσμο, το Κράτος του Βατικανού όσο και η μεγαλύτερη, η Ρωσία (όσον αφορά την έκταση).
Δύο από τα μεγαλύτερα ενεργά ηφαίστεια του κόσμου και τα δυο στην Ιταλία: Η Αίτνα (υψόμετρο 3.3350 m) και το Στρόμπολι.
Εδώ έχουν ακμάσει οι μεγαλύτερες αυτοκρατορίες: Ρωμαϊκή, Βυζαντινή, Ισπανική, Ρωσική, Γαλλική, Πορτογαλική και η Βρετανική
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, υπάρχει μια λέξη με 58 γράμματα και είναι το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό, μονολεκτικό τοπωνύμιο. Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch (το όνομα του χωριού), σημαίνει «Η Εκκλησία της Αγίας Μαρίας (Llanfair) σε ένα κοίλωμα (pwll) με λευκές φουντουκιές (gwyngyll) κοντά (goger) στην περιστρεφόμενη δίνη (ychwyrndrobwll) της εκκλησίας του Αγίου Τυσίλιο (llantysilio) με την κόκκινη σπηλιά ([a]g ogo goch)
Και μη ξεχνάμε την ιστορία της ονοματοδοσίας της Ηπείρου. Ο Δίας ερωτεύτηκε την Ευρώπη και αποφάσισε να εμφανιστεί μπροστά της σαν ένας υπέροχος, λευκός ταύρος για να κερδίσει την εμπιστοσύνη της. Την απήγαγε και μαζί απέκτησαν τρία τουλάχιστον παιδιά, τον Μίνωα, τον Ραδάμανθυ και τον Σαρπηδώνα. Μετά από αυτά, ο Δίας αποκατέστησε την Ευρώπη παντρεύοντάς την με τον βασιλιά της Κρήτης Αστερίωνα.
Το πολύπλευρο έργο του Δημήτρη Γληνού είναι εξαιρετικής σπουδαιότητας όχι μόνο αν κριθεί με τα μέτρα της Ελληνικής κοινωνίας: το International Bureau of Education της UNESCO συμπεριέλαβε τον Γληνό μεταξύ των 100 πιο σημαντικών διανoουμένων, πολιτικών, δημοσιολόγων κ.λπ. όλου του κόσμου, που με το στοχασμό και τη δράση τους είχαν σημαντική συμβολή στην υπόθεση της εκπαίδευσης.
Στα 1905 ανέλαβε τη διεύθυνση της Αναξαγορείου Σχολής στα Βουρλά της Σμύρνης. Το 1906, ο Ν. Τσουρουκτσόγλου εκδίδει στη Σμύρνη την εφημερίδα «Ημερησία Σμύρνης» και με επιστολή του στην καθαρεύουσα προσκαλεί το Γληνό να γίνει συνεργάτης της. Ο Γληνός απαντά θετικά στην πρόσκληση της εφημερίδας με επιστολή γραμμένη στη δημοτική. Η εφημερίδα δημοσιεύει την επιστολή και οι διευθυντές των τριών σχολών της Σμύρνης ζητούν εγγράφως από το συμβούλιο της Αναξαγόρειου Σχολής την απόλυση του.
Ο Γληνός παραιτείται και προσλαμβάνεται στο νεοσύστατο Ελληνογερμανικό Λύκειο όπου δίδαξε ως το 1908. Εκεί είχε μαθητή τον Γ. Κορδάτο, ο οποίος μας χαρίζει πολύτιμες βιογραφικές σελίδες για το Δημήτρη Γληνό: «Ο κ. Διευθυντής είχε δίκαιο. Ο Γληνός ήταν κάτι παραπάνω από γόης στη διδασκαλία του. Δε θυμάμαι κανέναν άλλο καθηγητή να μου κάνει τέτοια εντύπωση. Κρεμνιούμαστε όλοι μας απ το στόμα του και δεν καταλαβαίναμε πώς περνούσε η ώρα ή πιο σωστά, θα θέλαμε η μια ώρα του μαθήματος να γίνει δύο και τρεις. Όχι μόνο δεν κούραζε αλλά και έκανε τη γραμματική και το συνταχτικό ευχάριστο μάθημα, ήταν παιχνίδε όπως τα δίδασκε. Έπειτα και στο μάθημα των εκθέσεων πρόσεχε πολύ. Μας έβαλε να διαβάζουμε νεοελληνικά κείμενα και χωρίς να φαίνεται πως είναι δημοτικιστής -τον καιρό εκείνο στη Σμύρνη οι καθηγητές δημοτικιστές παύονταν από τα Ελληνικά Σχολεία- μας προπαγάνδιζε το δημοτικισμό.
Λύσε τα παρακάτω προβλήματα με τη βοήθεια μιας εξίσωσης.
1. Ο κύριος Γιώργος είχε 2 χαρτονομίσματα των 20 ευρώ, 4 χαρτονομίσματα των 5 ευρώ και 4 ίδια κέρματα. Αν τα χρήματά του ήταν συνολικά 68 ευρώ, τι είδους κέρματα είχε;
2. Ο παππούς του Νίκου έχει 20 πρόβατα και μερικές κότες. Αν όλα του τα ζώα έχουν συνολικά 100 πόδια, πόσες κότες έχει;
3. Ο κύριος Παντελής έχει αγελάδες και κατσίκες. Την Παρασκευή από τις αγελάδες άρμεξε 130 κιλά γάλα και το πούλησε προς 0,40 ευρώ το κιλό. Από τις κατσίκες άρμεξε 50 κιλά γάλα. Αν από την πώληση του γάλακτος εισέπραξε συνολικά 82 ευρώ, πόσα ευρώ πούλησε το κιλό το κατσικίσιο γάλα;
4. Ο Νίκος ζυγίζει 63 κιλά. Η Μαριέττα και ο Νίκος μαζί ζυγίζουν 110 κιλά. Πόσα κιλά είναι η Μαριέτα;
5. Ένα κιβώτιο περιέχει συσκευασίες (σακουλάκια) με σοκολάτες. Κάθε συσκευασία περιέχει 6 σοκολάτες. Όλες οι σοκολάτες του κιβωτίου είναι 480. Πόσες συσκευασίες περιέχει το κιβώτιο;
6. Ένας δημόσιος υπάλληλος παίρνει 1280 ευρώ μισθό. Η γυναίκα του γέννησε τρίδυμα. Το κράτος δίνει πάντα στους γονείς ένα χρηματικό βοήθημα (επίδομα). Στον επόμενο μισθό ο υπάλληλος πήρε 1440 ευρώ μισθό. Πόσο επίδομα πήρε για κάθε παιδί;
7. Ο Ταμίας του συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων ενός Σχολείου συγκέντρωσε από τις εισφορές των γονέων και κηδεμόνων 2630 ευρώ. Τα 2000 ευρώ ήταν χάρτινα νομίσματα και τα υπόλοιπα ήταν κέρματα των δύο ευρώ. Πόσα ήταν τα κέρματα των 2 ευρώ;
8. Έχω στο νου μου έναν αριθμό ύστερα αφαιρώ το γινόμενο 41φορές το 8 και βρίσκω 57. Ποιον αριθμό είχα στο μυαλό μου;
9. Τρεις φορές το έντεκα και τρεις φορές το δώδεκα και τρεις φορές το δεκαπέντε και άλλος ένας αριθμός μας κάνουν 118. Ποιος είναι ο άλλος αριθμός;
10. Η ηλικία της μητέρας της Ελένης είναι έξι φορές μεγαλύτερη από εκείνη. Ο πατέρας της είναι 36, δηλαδή 6 χρόνια μεγαλύτερος από τη σύζυγό του. Πόσων χρόνων είναι η Ελένη;
«Χαράγματα και κώδικες…από την εποχή των παγετώνων.»Το θραύσμα καμένου οστού, που έχει μήκος μόλις 4,3 εκ. και φέρει δύο «σειρές» από εγχαράξεις, ανήκε σε θήραμα παλαιολιθικών κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, οι οποίοι διέμεναν εποχικά στο σημερινό Ζαγόρι. Οι πλανόβιοι εκείνοι κάτοικοι της Ηπείρου πριν από 17.000 χρόνια ενσωμάτωσαν το φαράγγι-κοιλάδα του Βίκου-Βοϊδομάτη στα περιφερειακά δίκτυα διαχείρισης φυσικών πόρων. Το νέο τοπίο δράσης τους διασυνδέεται με τις βελτιωμένες, αλλά ασταθείς, κλιματικές συνθήκες προς το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων.
Το ανασκαφικό εύρημα, μαζί με λίγα παρόμοια, προέρχεται από τη βραχοσκεπή Κλειδί. Το ευρύχωρο καταφύγιο χρησιμοποιούσαν εντατικά μεικτής σύνθεσης ομάδες (π.χ. οικογένειες) για τρεις κυρίως χιλιετίες. Το θραύσμα εντοπίστηκε ανάμεσα σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες κατακρεουργημένα οστά ζώων, πρωτίστως από αιγάγρους και αγριόγιδα. Πρόκειται για τα απορρίμματα τεμαχισμού και διαμοιρασμού της τροφής, κατεργασίας της προβιάς κ.ο.κ. Πολυπληθή είναι και τα σύνολα από τη λάξευση του πυριτόλιθου, πέτρωμα από το οποίο οι ένοικοι κατασκεύαζαν τον εξοπλισμό τους (π.χ. αιχμές για βέλη, μαχαίρια, κοπίδια, ξέστρα).
Το εγχάρακτο οστό τοποθετείται συμβατικά σε μια σπάνια, ανά τον κόσμο, «κατηγορία» πρώιμων τρόπων αποθήκευσης- μετάδοσης πληροφορίας και επικοινωνίας. Αναμφίβολα δυσερμήνευτα, συνδέονται με το πολυσύνθετο ζήτημα της συμβολοποίησης και του μακραίωνου «βιογραφικού» της. Πρόκειται για μια ζωηρή διεπιστημονική συζήτηση, όπου συνομιλούν αρχαιολόγοι, ανθρωπολόγοι, βιολόγοι, νευροεπιστήμονες, γλωσσολόγοι, ψυχολόγοι, φιλόσοφοι κ.ά. Η έρευνα προβληματίζεται ιδιαίτερα για τις «απαρχές», την ποικιλομορφία και τα συγκείμενα αποτύπωσης, χρήσης και κατανάλωσης αφηρημένων σημείων-σχημάτων και συνθέσεων που προσλάμβαναν νοήματα και σημασίες μέσα σε κοινωνικά και εθιμικά δρώμενα.
Στο συγκεκριμένο οστό, η εγχάραξη έγινε προσεκτικά στην ήδη επεξεργασμένη εξωτερική επιφάνεια. Οι εγκοπές, ανά «σειρά», έχουν το ίδιο σχεδόν μήκος και βάθος με καταφανή την πρόθεση να ισαπέχουν μεταξύ τους. Σημειακά, διακρίνονται κάποια πιο αβαθή χαράγματα, μάλλον δοκιμές κατά την διαδικασία. Δεν είναι σίγουρο, ωστόσο, εάν οι δύο «σειρές» έγιναν από το ίδιο «χέρι» και μονομιάς. Ερώτημα, ακόμη, παραμένει εάν τα μακροσκοπικά παρατηρούμενα ίχνη κόκκινου ιζήματος αποτελούν υπολείμματα του περιβάλλοντος ανεύρεσης ή επίθετης ώχρας. Σε όποια περίπτωση, η εμπεδωμένη γνώση και η τεχνική είναι αξιοσημείωτες. Περαιτέρω μικροσκοπικές και άλλες αναλύσεις αναμφίβολα θα αποδώσουν αξιοποιήσιμες «λεπτομέρειες» για την ερμηνευτική προσέγγιση.
Υλικά κατάλοιπα, όπως το εγχάρακτο οστό από την ορεινή ενδοχώρα της Ηπείρου, και η «βιογραφία» τους ενδυναμώνουν τη σύγχρονη πλέον θεώρηση πως οι κοσμοαντιλήψεις και οι κοινωνικές δομές των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών ήταν ιδιαίτερα περίπλοκες. Με την σπανιότητα τέτοιων δειγμάτων δεδομένη, η αρχαιολογική διερώτηση αγγίζει ιδιαίτερους ρόλους ή και ταυτότητες για ορισμένα ίσως μέλη των παλαιολιθικών κοινοτήτων και βίους που δεν εξισώνονται με μόνον τον σκοπό να «γεμίσει το στομάχι».
Το θραύσμα καμένου οστού, που έχει μήκος μόλις 4,3 εκ. και φέρει δύο «σειρές» από εγχαράξεις, ανήκε σε θήραμα παλαιολιθικών κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, οι οποίοι διέμεναν εποχικά στο σημερινό Ζαγόρι. Οι πλανόβιοι εκείνοι κάτοικοι της Ηπείρου πριν από 17.000 χρόνια ενσωμάτωσαν το φαράγγι-κοιλάδα του Βίκου-Βοϊδομάτη στα περιφερειακά δίκτυα διαχείρισης φυσικών πόρων. Το νέο τοπίο δράσης τους διασυνδέεται με τις βελτιωμένες, αλλά ασταθείς, κλιματικές συνθήκες προς το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων.
Το ανασκαφικό εύρημα, μαζί με λίγα παρόμοια, προέρχεται από τη βραχοσκεπή Κλειδί. Το ευρύχωρο καταφύγιο χρησιμοποιούσαν εντατικά μεικτής σύνθεσης ομάδες (π.χ. οικογένειες) για τρεις κυρίως χιλιετίες. Το θραύσμα εντοπίστηκε ανάμεσα σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες κατακρεουργημένα οστά ζώων, πρωτίστως από αιγάγρους και αγριόγιδα. Πρόκειται για τα απορρίμματα τεμαχισμού και διαμοιρασμού της τροφής, κατεργασίας της προβιάς κ.ο.κ. Πολυπληθή είναι και τα σύνολα από τη λάξευση του πυριτόλιθου, πέτρωμα από το οποίο οι ένοικοι κατασκεύαζαν τον εξοπλισμό τους (π.χ. αιχμές για βέλη, μαχαίρια, κοπίδια, ξέστρα).
Το εγχάρακτο οστό τοποθετείται συμβατικά σε μια σπάνια, ανά τον κόσμο, «κατηγορία» πρώιμων τρόπων αποθήκευσης- μετάδοσης πληροφορίας και επικοινωνίας. Αναμφίβολα δυσερμήνευτα, συνδέονται με το πολυσύνθετο ζήτημα της συμβολοποίησης και του μακραίωνου «βιογραφικού» της.
Πρόκειται για μια ζωηρή διεπιστημονική συζήτηση, όπου συνομιλούν αρχαιολόγοι, ανθρωπολόγοι, βιολόγοι, νευροεπιστήμονες, γλωσσολόγοι, ψυχολόγοι, φιλόσοφοι κ.ά.
Η έρευνα προβληματίζεται ιδιαίτερα για τις «απαρχές», την ποικιλομορφία και τα συγκείμενα αποτύπωσης, χρήσης και κατανάλωσης αφηρημένων σημείων-σχημάτων και συνθέσεων που προσλάμβαναν νοήματα και σημασίες μέσα σε κοινωνικά και εθιμικά δρώμενα.
Στο συγκεκριμένο οστό, η εγχάραξη έγινε προσεκτικά στην ήδη επεξεργασμένη εξωτερική επιφάνεια. Οι εγκοπές, ανά «σειρά», έχουν το ίδιο σχεδόν μήκος και βάθος με καταφανή την πρόθεση να ισαπέχουν μεταξύ τους. Σημειακά, διακρίνονται κάποια πιο αβαθή χαράγματα, μάλλον δοκιμές κατά την διαδικασία. Δεν είναι σίγουρο, ωστόσο, εάν οι δύο «σειρές» έγιναν από το ίδιο «χέρι» και μονομιάς. Ερώτημα, ακόμη, παραμένει εάν τα μακροσκοπικά παρατηρούμενα ίχνη κόκκινου ιζήματος αποτελούν υπολείμματα του περιβάλλοντος ανεύρεσης ή επίθετης ώχρας. Σε όποια περίπτωση, η εμπεδωμένη γνώση και η τεχνική είναι αξιοσημείωτες. Περαιτέρω μικροσκοπικές και άλλες αναλύσεις αναμφίβολα θα αποδώσουν αξιοποιήσιμες «λεπτομέρειες» για την ερμηνευτική προσέγγιση.
Υλικά κατάλοιπα, όπως το εγχάρακτο οστό από την ορεινή ενδοχώρα της Ηπείρου, και η «βιογραφία» τους ενδυναμώνουν τη σύγχρονη πλέον θεώρηση πως οι κοσμοαντιλήψεις και οι κοινωνικές δομές των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών ήταν ιδιαίτερα περίπλοκες. Με την σπανιότητα τέτοιων δειγμάτων δεδομένη, η αρχαιολογική διερώτηση αγγίζει ιδιαίτερους ρόλους ή και ταυτότητες για ορισμένα ίσως μέλη των παλαιολιθικών κοινοτήτων και βίους που δεν εξισώνονται με μόνον τον σκοπό να «γεμίσει το στομάχι».
Δράση «ΕΧΩ ΜΙΑ ΑΠΟΡΙΑ». Στο leptomeries100@gmail.com μπορείτε να στείλετε κάποιο ερώτημα για το πιο πάνω εύρημα-έκθεμα και ο/η αρχαιολόγος συντάκτης/τρια του λήμματος θα σας απαντήσει με περισσότερες πληροφορίες σε εύθετο χρόνο. Ευχαριστούμε για τη συμμετοχή σας!
Από την αίσθηση αριθμών στα σύμβολα αριθμών. Μια αρχαιολογική προοπτική
Θραύσμα μηριαίου οστού ύαινας από το Les Pradelles, Γαλλία, που φέρει ένα σύνολο βαθιών τομών. Τα γράμματα υποδεικνύουν υποσύνολα. οι αριθμοί δηλ. τομές που ανήκουν στα υποσύνολα α και β . Μπάρα κλίμακας γκρι, 1 cm.
Πώς και πότε οι ανθρωπίνοι μετακινήθηκαν από την αριθμητική γνώση που μοιραζόμαστε με τον υπόλοιπο κόσμο των ζώων στα σύμβολα αριθμών; ;;;;;;;
Οι προϊστορικοί πολιτισμοί έχουν μετακινηθεί από την έννοια των αριθμών στη χρήση των αριθμητικών συμβόλων;;;;;;
Η ανάλυση ενός συνόλου τομών σε μηριαίο οστό ύαινας ηλικίας 72–60 ka από την τοποθεσία Les Pradelles Mousterian, Γαλλία, δείχνει ότι οι τομές στο οστό Les Pradelles μπορεί να έχουν παραχθεί για να καταγράψουν ομόλογες μονάδες αριθμητικών πληροφοριών.
Η ικανότητα χρήσης συστημάτων συμβόλων για αριθμούς είναι ιδιαίτερα ανθρώπινη. Ο σημερινός τρόπος ζωής στις ανεπτυγμένες κοινωνίες είναι αδιανόητος χωρίς τέτοια συμβολικά συστήματα. Χρησιμοποιούμε αριθμούς σχεδόν σε κάθε τομέα, από την κουζίνα μέχρι τα επιστημονικά εργαστήρια υψηλής τεχνολογίας. Τα συστήματα σημειογραφίας, κυρίως με τη μορφή καταμέτρησης, έχουν μακρινή ιστορία. .... αναπτύχθηκαν στη Μεσοποταμία .
Ωστόσο, κάτω από την ανθρώπινη ικανότητα να εφαρμόζει συμβολικά συστήματα για αριθμούς, υπάρχουν γνωστικές ικανότητες που μοιραζόμαστε με πολλά άλλα είδη ζώων. Ένας μεγάλος όγκος πειραματικών στοιχείων δείχνει ότι πολλά μη ανθρώπινα είδη ζώων είναι ικανά να επεξεργάζονται αριθμητικές πληροφορίες .
Κατά την επεξεργασία αυτού του είδους πληροφοριών, τα ανθρώπινα και τα μη ανθρώπινα ζώα υπόκεινται στους ίδιους γνωστικούς περιορισμούς που προβλέπονται από τον νόμο Weber [ 7 ], ο οποίος δηλώνει, εν συντομία, ότι όταν συγκρίνονται δύο διαφορετικά μεγέθη, οι πιθανότητες να γίνει σωστή η διαφορά μειώνονται με μείωση της διαφοράς ή της αναλογίας μεταξύ των δύο ερεθισμάτων.Ωστόσο, υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο το είδος μας μπορεί να αντιμετωπίσει τις αριθμητικές πληροφορίες, ειδικά όσον αφορά τα συστήματα αριθμητικών συμβόλων. Αυτές οι διαφορές πρέπει να προέκυψαν κατά την εξέλιξη της γενεαλογίας μας και, αν και μπορεί εύλογα να υποστηριχθεί ότι τα συστατικά στοιχεία της αίσθησης των αριθμών είχαν ήδη κυριαρχήσει σε μεγάλο βαθμό από τους πρώτους ανθρωπίνους, τουλάχιστον τρεις βασικές προκλήσεις παραμένουν, δηλ. (i) όταν τα λεκτικά ή χειρονομικά συστήματα μέτρησης προέκυψαν στην ιστορία της ανθρωπότητας, (ii) όταν οι εξωσωματικές συσκευές, π.χ. συστήματα τεχνητής μνήμης (AMS), σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν για την αποθήκευση, επεξεργασία και/ή μετάδοση αριθμητικών πληροφοριών και (iii) πώς εξελίχθηκαν για να φτάσουν στα συμβολικά συστήματα γραφικών σημαδιών που χρησιμοποιούν σήμερα οι άνθρωποι για την καταγραφή αριθμών. Η πρώτη πρόκληση είναι η πιο δύσκολη, καθώς είναι δύσκολο να συναχθούν στοιχεία σχετικά με συστήματα λεκτικής ή χειρονομίας μέτρησης από τα αρχαιολογικά και παλαιοανθρωπολογικά αρχεία
Η ανασκόπηση των αποδεικτικών στοιχείων δείχνει ότι τα AMS που μεταφέρουν αριθμητικές πληροφορίες χρησιμοποιούνται τουλάχιστον από την αρχή της Ευρωπαϊκής Ανώτερης Παλαιολιθικής (42 ka). Λαμβάνουν τη μορφή στερεών, μακράς διάρκειας, μεταφερόμενων οστικών τεχνουργημάτων που φέρουν διαδοχικά σημάδια που παράγονται με μια ποικιλία τεχνικών και κινήσεων χεριών.
1823:Η Επανάσταση τον τρίτο χρόνο – Β΄ Εθνοσυνέλευση
Το 1823 δεν συνέβησαν πολλά στρατιωτικά γεγονότα. Αντίθετα, ήταν έτος στο οποίο άρχισαν να μεγαλώνουν οι διαφορές μεταξύ οπλαρχηγών και κοτζαμπάσηδων.
Οι οπλαρχηγοί είχαν κερδίσει με την αξία τους την αγάπη και την υποστήριξη του κόσμου. Οι κοτζαμπάσηδες και οι πρόκριτοι, από την άλλη, προσπαθούσαν να μην χάσουν την εξουσία που είχαν μέχρι τότε ανάμεσα στους ραγιάδες.
Οι αντιθέσεις αυτές είχαν ως αποτέλεσμα να διχαστούν οι Έλληνες.
Στην Β΄ Εθνοσυνέλευση που έγινε τον Μάρτιο του 1823 στο Άστρος Κυνουρίας φάνηκαν πιο έντονες οι αντιθέσεις μεταξύ των οπλαρχηγών από την μια και των προκρίτων και Φαναριωτών από την άλλη.
Μερικές από τις αποφάσεις της Β΄ Εθνοσυνέλευσης ήταν οι παρακάτω:
• Κατήργησε τις τοπικές κυβερνήσεις (Πελοποννησιακή Γερουσία, κλπ.).
• Ψήφισε νέο Σύνταγμα.
• Κατήργησε την θέση του αρχιστρατήγου (προκειμένου να αποδυναμώσει τον Κολοκοτρώνη που κατείχε το αξίωμα αυτό).
• Πήρε διάφορες προοδευτικές αποφάσεις, όπως το να απαγορεύσει την δουλεία στο ελληνικό κράτος, όταν θα ιδρυόταν (που ήταν νόμιμη στις χώρες της Ευρώπης), και να προστατεύσει την ελευθερία του τύπου.
Κατά την διάρκεια των εργασιών της Εθνοσυνέλευσης, δημιουργήθηκαν τρία κόμματα: το ρωσικό του Κολοκοτρώνη, το γαλλικό του Ιωάννη Κωλέττη και το αγγλικό του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου.
Ο διχασμός των Ελλήνων φάνηκε στο πεδίο της μάχης λίγους μήνες μετά, όταν ο σουλτάνος έστειλε τον Μουσταφά πασά εναντίον του Μεσολογγίου.
Οι Έλληνες οπλαρχηγοί ήταν δυσαρεστημένοι με τον Σουλιώτη οπλαρχηγό Μάρκο Μπότσαρη, επειδή η κυβέρνηση τον είχε διορίσει αρχιστράτηγο.
Ο Μπότσαρης, για να τους συμφιλιώσει, έσκισε το δίπλωμα της αρχιστρατηγίας του και με την ομάδα του επιτέθηκε στον οθωμανικό στρατό.
Η μάχη έγινε στο Κεφαλόβρυσο, τον Αύγουστο. Οι Έλληνες, με τα γιουρούσια που έκαναν, εξόντωσαν εκατοντάδες Οθωμανούς στρατιώτες. Σ’ εκείνη την μάχη, όμως, ο Μπότσαρης τραυματίστηκε θανάσιμα και πέθανε.
Οι αντιζηλίες, οι έχθρες και οι προστριβές οδήγησαν τους Έλληνες το επόμενο διάστημα σε έναν καταστροφικό εμφύλιο, κατά τον οποίον η Επανάσταση κινδύνεψε πολύ σοβαρά να σβήσει.
Ερωτήσεις κατανόησης
Ποιες ήταν οι σημαντικότερες αιτίες σύγκρουσης μεταξύ κοτζαμπάσηδων και οπλαρχηγών;
Πού έγινε η Β΄ Εθνοσυνέλευση, και πότε;
Αναφέρετε κάποιες από τις αποφάσεις της.
Γιατί η Εθνοσυνέλευση κατήργησε την θέση του αρχιστρατήγου που κατείχε ο Κολοκοτρώνης;
Από την αρχή της Επανάστασης άρχισαν να δημιουργούνται οι πρώτες διαμάχες για το ποιος θα έχει την αρχηγία και την εξουσία, όχι μόνο κατά την διάρκεια του Αγώνα αλλά και μετά, στο ελεύθερο ελληνικό κράτος που όλοι περίμεναν πως θα ιδρυθεί σε λίγα χρόνια.
Από το ένα μέρος ήταν οι άνθρωποι που μέχρι τότε διοικούσαν τις πόλεις και τα χωριά: οι πρόκριτοι, οι κοτζαμπάσηδες και οι κάθε λογής ισχυροί. Από το άλλο μέρος ήταν οι οπλαρχηγοί, τους οποίους ο λαός άρχισε σιγά σιγά να περιβάλλει με μεγάλη εκτίμηση και σεβασμό, αφού του ενέπνεαν ένα αίσθημα ασφάλειας απέναντι στις αυθαιρεσίες των Τούρκων κι ένα αίσθημα περηφάνιας, με την γενναιότητά τους στις μάχες.
Αυτή η αντίθεση, μεταξύ αφενός των αρχόντων που είχαν από παλιά την εξουσία και αφετέρου των οπλαρχηγών που άρχισαν να διακρίνονται στις μάχες και θεωρούσαν αυτονόητο δικαίωμά τους να συμμετέχουν κι αυτοί στα κοινά και την εξουσία, οδήγησε, το 1823, σε εμφύλια σύγκρουση τους Έλληνες.
Οι αντιθέσεις είχαν ήδη φανεί από την Β΄ Εθνοσυνέλευση, με τις τρεις παρατάξεις που δημιουργήθηκαν (των Κοτζαμπάσηδων, των Υδραίων εφοπλιστών και των Κολοκοτρωναίων,) και με τα τρία κόμματα που ιδρύθηκαν στην συνέχεια: το αγγλικό, το γαλλικό και το ρωσικό.
Στην πρώτη φάση του εμφυλίου συγκρούστηκαν δύο ομάδες: Η πρώτη ομάδα, από την πλευρά του Βουλευτικού, είχε επικεφαλής τον Κολοκοτρώνη. Η δεύτερη, από την πλευρά του Εκτελεστικού (της κυβέρνησης δηλαδή) είχε επικεφαλής τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.
Η πρώτη φάση τελείωσε με ήττα της ομάδας του Κολοκοτρώνη.
Κατά την δεύτερη φάση, ο Μαυροκορδάτος και οι Υδραίοι καραβοκύρηδες συμμάχησαν με τον Ιωάννη Κωλέττη, ο οποίος επηρέαζε πολλούς οπλαρχηγούς της Στερεάς Ελλάδας και απέκλεισαν τους Πελοποννήσιους από την εξουσία.
Εκείνοι αντέδρασαν και ξεσηκώθηκαν. Οι Στερεοελλαδίτες επιτέθηκαν και λεηλάτησαν την βόρεια Πελοπόννησο, αναγκάζοντας τους Πελοποννήσιους να συνθηκολογήσουν.
Στις αρχές του 1825 οι νικητές του εμφυλίου έκλεισαν στις φυλακές της Ύδρας τον Κολοκοτρώνη. Το επόμενο διάστημα φυλάκισαν και τον Οδυσσέα Ανδρούτσο στην Ακρόπολη της Αθήνας, ο οποίος λίγο καιρό αργότερα (5 Ιουνίου 1825) δολοφονήθηκε.
Στον εμφύλιο πόλεμο νίκησαν οι κοτζαμπάσηδες και οι Υδραίοι εφοπλιστές, και η Επανάσταση στερήθηκε έμπειρων και άξιων οπλαρχηγών, όπως ήταν ο Κολοκοτρώνης. Ο Αγώνας αποδυναμώθηκε, και μάλιστα σε μία κρίσιμη στιγμή κατά την οποίαν οι Τούρκοι αναδιοργανώνονταν για να καταπνίξουν την Ελληνική Επανάσταση.
Τα πρώτα δάνεια της Ανεξαρτησίας
Για τις ανάγκες της Επανάστασης οι Έλληνες χρειάζονταν χρήματα. Γι’ αυτό συνήψαν δύο δάνεια με την Αγγλία, συνολικού ποσού 2.800.000 λιρών (1824). Από το ποσό αυτό όμως, στα ελληνικά χέρια έφτασαν μόνο 1.124.000 λίρες, οι οποίες κι αυτές ξοδεύτηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους στον εμφύλιο πόλεμο, αντί να πάνε στις πραγματικές ανάγκες του Αγώνα...
Ερωτήσεις κατανόησης
Ποια θεωρείτε πως ήταν τα αίτια του εμφυλίου;
Ποιες ομάδες συγκρούστηκαν κατά την πρώτη φάση του εμφυλίου;
Τι έγινε κατά την δεύτερη φάση του εμφυλίου;
Ποιες ήταν οι συνέπειες του εμφυλίου για την Ελληνική Επανάσταση;
