1823:

 1823: Η Επανάσταση τον τρίτο χρόνο – Β΄ Εθνοσυνέλευση

Το 1823 δεν συνέβησαν πολλά στρατιωτικά γεγονότα. Αντίθετα, ήταν έτος στο οποίο άρχισαν να μεγαλώνουν οι διαφορές μεταξύ οπλαρχηγών και κοτζαμπάσηδων.

Οι οπλαρχηγοί είχαν κερδίσει με την αξία τους την αγάπη και την υποστήριξη του κόσμου. Οι κοτζαμπάσηδες και οι πρόκριτοι, από την άλλη, προσπαθούσαν να μην χάσουν την εξουσία που είχαν μέχρι τότε ανάμεσα στους ραγιάδες.

Οι αντιθέσεις αυτές είχαν ως αποτέλεσμα να διχαστούν οι Έλληνες.

Στην Β΄ Εθνοσυνέλευση που έγινε τον Μάρτιο του 1823 στο Άστρος Κυνουρίας φάνηκαν πιο έντονες οι αντιθέσεις μεταξύ των οπλαρχηγών από την μια και των προκρίτων και Φαναριωτών από την άλλη.

Μερικές από τις αποφάσεις της Β΄ Εθνοσυνέλευσης ήταν οι παρακάτω:

• Κατήργησε τις τοπικές κυβερνήσεις (Πελοποννησιακή Γερουσία, κλπ.).

• Ψήφισε νέο Σύνταγμα.

• Κατήργησε την θέση του αρχιστρατήγου (προκειμένου να αποδυναμώσει τον Κολοκοτρώνη που κατείχε το αξίωμα αυτό).

• Πήρε διάφορες προοδευτικές αποφάσεις, όπως το να απαγορεύσει την δουλεία στο ελληνικό κράτος, όταν θα ιδρυόταν (που ήταν νόμιμη στις χώρες της Ευρώπης), και να προστατεύσει την ελευθερία του τύπου.

Κατά την διάρκεια των εργασιών της Εθνοσυνέλευσης, δημιουργήθηκαν τρία κόμματα: το ρωσικό του Κολοκοτρώνη, το γαλλικό του Ιωάννη Κωλέττη και το αγγλικό του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου.

Ο διχασμός των Ελλήνων φάνηκε στο πεδίο της μάχης λίγους μήνες μετά, όταν ο σουλτάνος έστειλε τον Μουσταφά πασά εναντίον του Μεσολογγίου.

Οι Έλληνες οπλαρχηγοί ήταν δυσαρεστημένοι με τον Σουλιώτη οπλαρχηγό Μάρκο Μπότσαρη, επειδή η κυβέρνηση τον είχε διορίσει αρχιστράτηγο.

Ο Μπότσαρης, για να τους συμφιλιώσει, έσκισε το δίπλωμα της αρχιστρατηγίας του και με την ομάδα του επιτέθηκε στον οθωμανικό στρατό.

Η μάχη έγινε στο Κεφαλόβρυσο, τον Αύγουστο. Οι Έλληνες, με τα γιουρούσια που έκαναν, εξόντωσαν εκατοντάδες Οθωμανούς στρατιώτες. Σ’ εκείνη την μάχη, όμως, ο Μπότσαρης τραυματίστηκε θανάσιμα και πέθανε.




Οι αντιζηλίες, οι έχθρες και οι προστριβές οδήγησαν τους Έλληνες το επόμενο διάστημα σε έναν καταστροφικό εμφύλιο, κατά τον οποίον η Επανάσταση κινδύνεψε πολύ σοβαρά να σβήσει.

Ερωτήσεις κατανόησης


Ποιες ήταν οι σημαντικότερες αιτίες σύγκρουσης μεταξύ κοτζαμπάσηδων και οπλαρχηγών;

Πού έγινε η Β΄ Εθνοσυνέλευση, και πότε;

Αναφέρετε κάποιες από τις αποφάσεις της.

Γιατί η Εθνοσυνέλευση κατήργησε την θέση του αρχιστρατήγου που κατείχε ο Κολοκοτρώνης;

Ποια κόμματα δημιουργήθηκαν; Γιατί, νομίζετε, ονομάστηκαν έτσι;

Σε ποια μάχη πήρε μέρος ο Μάρκος Μπότσαρης


1823 – 1825: Εμφύλιος πόλεμος


 Από την αρχή της Επανάστασης άρχισαν να δημιουργούνται οι πρώτες διαμάχες για το ποιος θα έχει την αρχηγία και την εξουσία, όχι μόνο κατά την διάρκεια του Αγώνα αλλά και μετά, στο ελεύθερο ελληνικό κράτος που όλοι περίμεναν πως θα ιδρυθεί σε λίγα χρόνια.

Από το ένα μέρος ήταν οι άνθρωποι που μέχρι τότε διοικούσαν τις πόλεις και τα χωριά: οι πρόκριτοι, οι κοτζαμπάσηδες και οι κάθε λογής ισχυροί.
Από το άλλο μέρος ήταν οι οπλαρχηγοί, τους οποίους ο λαός άρχισε σιγά σιγά να περιβάλλει με μεγάλη εκτίμηση και σεβασμό, αφού του ενέπνεαν ένα αίσθημα ασφάλειας απέναντι στις αυθαιρεσίες των Τούρκων κι ένα αίσθημα περηφάνιας, με την γενναιότητά τους στις μάχες.

Αυτή η αντίθεση, μεταξύ αφενός των αρχόντων που είχαν από παλιά την εξουσία και αφετέρου των οπλαρχηγών που άρχισαν να διακρίνονται στις μάχες και θεωρούσαν αυτονόητο δικαίωμά τους να συμμετέχουν κι αυτοί στα κοινά και την εξουσία, οδήγησε, το 1823, σε εμφύλια σύγκρουση τους Έλληνες.

Οι αντιθέσεις είχαν ήδη φανεί από την Β΄ Εθνοσυνέλευση, με τις τρεις παρατάξεις που δημιουργήθηκαν (των Κοτζαμπάσηδων, των Υδραίων εφοπλιστών και των Κολοκοτρωναίων,) και με τα τρία κόμματα που ιδρύθηκαν στην συνέχεια: το αγγλικό, το γαλλικό και το ρωσικό.

Στην πρώτη φάση του εμφυλίου συγκρούστηκαν δύο ομάδες: Η πρώτη ομάδα, από την πλευρά του Βουλευτικού, είχε επικεφαλής τον Κολοκοτρώνη. Η δεύτερη, από την πλευρά του Εκτελεστικού (της κυβέρνησης δηλαδή) είχε επικεφαλής τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.

Η πρώτη φάση τελείωσε με ήττα της ομάδας του Κολοκοτρώνη.

Κατά την δεύτερη φάση, ο Μαυροκορδάτος και οι Υδραίοι καραβοκύρηδες συμμάχησαν με τον Ιωάννη Κωλέττη, ο οποίος επηρέαζε πολλούς οπλαρχηγούς της Στερεάς Ελλάδας και απέκλεισαν τους Πελοποννήσιους από την εξουσία.

Εκείνοι αντέδρασαν και ξεσηκώθηκαν. Οι Στερεοελλαδίτες επιτέθηκαν και λεηλάτησαν την βόρεια Πελοπόννησο, αναγκάζοντας τους Πελοποννήσιους να συνθηκολογήσουν.




Στις αρχές του 1825 οι νικητές του εμφυλίου έκλεισαν στις φυλακές της Ύδρας τον Κολοκοτρώνη. Το επόμενο διάστημα φυλάκισαν και τον Οδυσσέα Ανδρούτσο στην Ακρόπολη της Αθήνας, ο οποίος λίγο καιρό αργότερα (5 Ιουνίου 1825) δολοφονήθηκε.



Στον εμφύλιο πόλεμο νίκησαν οι κοτζαμπάσηδες και οι Υδραίοι εφοπλιστές, και η Επανάσταση στερήθηκε έμπειρων και άξιων οπλαρχηγών, όπως ήταν ο Κολοκοτρώνης. Ο Αγώνας αποδυναμώθηκε, και μάλιστα σε μία κρίσιμη στιγμή κατά την οποίαν οι Τούρκοι αναδιοργανώνονταν για να καταπνίξουν την Ελληνική Επανάσταση.

Τα πρώτα δάνεια της Ανεξαρτησίας

Για τις ανάγκες της Επανάστασης οι Έλληνες χρειάζονταν χρήματα. Γι’ αυτό συνήψαν δύο δάνεια με την Αγγλία, συνολικού ποσού 2.800.000 λιρών (1824). Από το ποσό αυτό όμως, στα ελληνικά χέρια έφτασαν μόνο 1.124.000 λίρες, οι οποίες κι αυτές ξοδεύτηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους στον εμφύλιο πόλεμο, αντί να πάνε στις πραγματικές ανάγκες του Αγώνα...


Ερωτήσεις κατανόησης

Ποια θεωρείτε πως ήταν τα αίτια του εμφυλίου;

Ποιες ομάδες συγκρούστηκαν κατά την πρώτη φάση του εμφυλίου;

Τι έγινε κατά την δεύτερη φάση του εμφυλίου;

Ποιες ήταν οι συνέπειες του εμφυλίου για την Ελληνική Επανάσταση;