επαναληπτικο για τη ΔΕΥΤΕΡΑ

1.Τι είναι η μετοχη; Ποιες είναι οι καταλήξεις της στην Παθητική Φωνη;

2.Να βρείτε τη συντακτική λειτουργία των μετοχών στις ακόλουθες φράσεις:

(Υ-Ρ-Α-Κ-ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ)

Οι καλεσμένοι ήρθαν.

ΡΗΜΑ:

ΠΟΙΟΙ ΗΡΘΑΝ;

Το τραπέζι είναι στρωμένο.

ΡΗΜΑ:

ποιο είναι;

τι είναι;

Είδα  τα λυπημένα μάτια της .

ρήμα:

ποιος :

τι ειδα:

τα λυπημενα : μετοχή,...................

 Ψήφισαν μόνο οι εγγεγραμμένοι.

Είναι πραγματικά προσβεβλημένος .

Οι μαθητές αυτοί είναι καλά διαβασμένοι . 

Οι κουρασμένοι απολαμβάνουν τους καρπούς του κόπου τους.

Είμαι πολύ χαρούμενος, γιατί ήρθε η αγαπημένη μου φίλη.

Τι είναι η μετοχή;

Η μετοχή είναι ένας τύπος του ρήματος που:

α) μας δείχνει τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αυτό που περιγράφει το ρήμα, π.χ.

γελώντας 

β) δίνει μια ιδιότητα σε ένα ουσιαστικό (όπως και το επίθετο),

π.χ.  χαρούμενος,  αγαπημένη

 

Άρα, η μετοχή είναι και ρήμα και επίθετο· άλλωστε η λέξη μετοχή αυτό σημαίνει, ότι δηλαδή μετέχει και στο ρήμα και στο επίθετο.

Συνήθως ένα ρήμα έχει δύο μετοχές, την μετοχή του ενεστώτα της ενεργητικής φ. και τη μετοχή του παρακειμένου της παθητικής φ., π.χ.

 

ενεστώτας ε.φ.	μτχ. ενεστώτα ε.φ.	ενεστώτας π.φ.	μτχ. παρακείμενου π.φ.
κλαίω	κλαίγ-οντας	κλαίγομαι	κλα-μένος, -η, -ο

Γράφεται με δυο μ μόνο στα ρήματα που έχουν χαρακτήρα π, β, φ, πτ, π.χ.: , ράβω – ραμμένος, σκάβω >σκαμμένος  κτλ.

Τα ρήματα σε –ώνω σχηματίζουν μετοχή σε –ωμένος (ξαπλώνω>ξαπλωμένος)

Τα ρήματα σε –αίνω συνήθως σχηματίζουν μετοχή σε –ημένος (μαθαίνω>μαθημένος)

Τα ρήματα σε –ύνω σχηματίζουν μετοχή σε –υσμένος (μολύνω>μολυσμένος)

Κλίση των μετοχών

 

Οι μετοχές κλίνονται όπως τα επίθετα σε -ος, -η, -ο 

 

	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
Ενικός
ο	πληγωμένος	η	πληγωμένη	το	πληγωμένο
του	πληγωμένου	της	πληγωμένης	του	πληγωμένου
τον	πληγωμένο	την	πληγωμένη	το	πληγωμένο
	πληγωμένε		πληγωμένη		πληγωμένο
Πληθυντικός
οι	πληγωμένοι	οι	πληγωμένες	τα	πληγωμένα
των	πληγωμένων	των	πληγωμένων	των	πληγωμένων
τους	πληγωμένους	τις	πληγωμένες	τα	πληγωμένα
	πληγωμένοι		πληγωμένες		πληγωμένα

συντακτικό της μετοχής

 Καλωσορίσατε στον υπέροχο συντακτικό κόσμο της μετοχής!

Ας συμπορευτούμε σε ένα ακόμη ταξίδι γνώσεων, όπου

 

• θα θυμηθούμε σε τι “μετέχει” η εν λόγω λεξούλα

• θα δούμε αν μπορεί να πάρει υποκείμενο ή αντικείμενο

Η μετοχή, εφόσον είναι ταυτόχρονα και ρήμα και επίθετο, λειτουργεί στον λόγο και ως ρήμα και ως επίθετο.

Συνεπώς, αφού έχει διάθεση και χρόνους, μπορεί να πάρει υποκείμενο ή αντικείμενο.

 

Παραδείγματα

Ο Γιώργος μπήκε στην αίθουσα πηδώντας.

Ποιος πηδώντας;

ο Γιώργος = υποκείμενο της μετοχής

 

Ο Γιώργος μπήκε στην αίθουσα τρώγοντας κουλούρι.

Τι τρώγοντας;

κουλούρι = αντικείμενο της μετοχής

Στη φράση: Ο μαθητής ήρθε κρατώντας βιβλίο

η λέξη μαθητής λειτουργεί ως

• υποκείμενο της μετοχής κρατώντας
• αντικείμενο της μετοχής κρατώντας

Η άκλιτη μετοχή του ενεργητικού ενεστώτα (-οντας ή -ώντας) λειτουργεί στον λόγο ως επιρρηματικός προσδιορισμός, γι' αυτό και λέγεται επιρρηματική μετοχή.

Κυρίως δηλώνει τρόπο, αλλά και χρόνο, αιτιολογία, υπόθεση και εναντίωση. Συνεπώς, έχουμε

 

α. τροπική μετοχή, π.χ.

Ήρθε από το σπίτι τρέχοντας (πώς ήρθε; τρέχοντας)

β χρονική μετοχή, π.χ.

Μπαίνοντας στο σπίτι ακούστηκε το τηλέφωνο (πότε ακούστηκε το τηλέφωνο; μπαίνοντας)

γ αιτιολογική μετοχή, π.χ.

Μη καταλαβαίνοντας τι του είπα, πήγε από την άλλη μεριά (γιατί πήγε από την άλλη μεριά; επειδή δεν καταλάβαινε)

δ.  υποθετική μετοχή, π.χ.

Αγοράζοντας αυτό το κινητό θα έχεις πρόσβαση στο διαδίκτυο (αν αγοράσεις ...)

ε. εναντιωματική μετοχή, π.χ.

Δουλεύοντας τόσα χρόνια δεν κατάφερα τίποτα (αν και δούλευα τόσα χρόνια ...)

Η κλιτή μετοχή

είτε του παθητικού ενεστώτα 

είτε του παθητικού παρακείμενου (-μενος, -μενη, -μενο),

επειδή είναι και επίθετο,

λειτουργεί στον λόγο ως υποκείμενο (η μετοχή συνοδεύεται από το άρθρο της)

ή κατηγορούμενο

ή επιθετικός ή κατηγορηματικός προσδιορισμός, π.χ.

Οι καλεσμένοι ήρθαν = υποκείμενο

Το τραπέζι είναι στρωμένο = κατηγορούμενο

Με κοίταξε με τα λυπημένα μάτια της = επιθετικός προσδιορισμός

επιθετικός προσδιορισμός1 από 4 συρόμενα στοιχεία - λέξεις.

υποκείμενο2 από 4 συρόμενα στοιχεία - λέξεις.

κατηγορηματικός προσδιορισμός3 από 4 συρόμενα στοιχεία - λέξεις.

κατηγορούμενο4 από 4 συρόμενα στοιχεία - λέξεις.

Να βρείτε τη συντακτική λειτουργία των μετοχών στις ακόλουθες φράσεις:

1. Ψήφισαν μόνο οι εγγεγραμμένοι (= 

).
2.  Με στραβοκοίταξε με το προσβεβλημένο (= 

) ύφος της.
3 Είναι πραγματικά προσβεβλημένος (= 

).

4 Οι μαθητές αυτοί είναι καλά διαβασμένοι . 

.5. Κατέβηκε τη σκάλα με τα μάτια κατεβασμένα .

.6 Οι κουρασμένοι απολαμβάνουν τους καρπούς του κόπου τους.

παθητική μετοχή

α) Τα ρήματα σε -ώνω σχηματίζουν παθητική μετοχή σε -ωμένος: 

π.χ. οργώνω οργωμένος

 Ίδια κατάληξη έχουν και οι μετοχές κάποιων ανώμαλων ρημάτων, όπως: 

λέγω ειπωμένος (παθ. αόρ.: ειπώθηκα)

 τρώω φαγωμένος (παθ. αόρ.: φαγώθηκα) 

βλέπω ιδωμένος (παθ. αόρ.: ειδώθηκα) 

κάνω καμωμένος

β) Τα ρήματα σε -ίζω σχηματίζουν παθητική μετοχή σε -ισμένος:

π.χ. χαρίζω χαρισμένος, -η, -ο κτίζω κτισμένος, -η, -ο

. Προσοχή όμως: δανείζω δανεισμένος 

β) Τα ρήματα σε -εύω,  σχηματίζουν παθητικές μετοχές σε - εμένος: π.χ. μαζεύω μαζεμένος

δ) Τα ρήματα σε -ύνω σχηματίζουν παθητική μετοχή σε -υμένος ή -υσμένος: π.χ. διευκολύνω διευκολυμένος, -η, -ο μολύνω μολυσμένος, -η, -ο

. ε) Τα ρήματα με χαρακτήρα π, β, φ ή πτ της α' συζυγίας σχηματίζουν παθητική μετοχή σε -μμένος: π.χ. ανάβω αναμμένος, -η, -ο καλύπτω καλυμμένος, -η, -ο. 

στ) Ορισμένα ρήματα σε -αίνω σχηματίζουν παθητική μετοχή σε -αμένος, ενώ κάποια άλλα σε -ημένος: π.χ. τρελαίνω τρελαμένος, -η, -ο μαθαίνω μαθημένος, -η, -ο.

Το 1926 ο Τσαμαντιώτης λόγιος Νικόλαος Νίτσος (1865-1940), αριστούχος απόφοιτος της Μεγάλης του Γένους Σχολής της Κωνσταντινούπολης, εκδίδει την «Μονογραφία περί της εν Ηπείρω Κώμης του Τσαμαντά» και γράφει για το γλωσσικό ιδίωμα της περιοχής 

«Το λαλούμενον εν τω Ηπεριωτικώ τούτω τμήματι γλωσσικόν ιδίωμα ,Ο τότε καθηγητής της λαογραφίας Στίλπων Κυριακίδης, θα διατυπώσει αμφιβολίες ως προς την ύπαρξη τέτοιου γλωσσικού ιδιώματος.

Και ο Νίτσος θα του απαντήσει: «Κι όμως παραδόξως η νησίς αυτή απαντάται ενταύθα – περιοχή Μουργκάνας – εις δε τον αμφιβάλλοντα δύναμαι άνευ ουδενός φόβου διαψεύσεως να είπω ‘‘έρχου και άκουσον’’».

«Ουρανός απ’ άλλους τόπους»

Αφηγείται µια σχεδόν εκατόχρονη γυναίκα από την Ήπειρο. Δεν της φτάνει –κατά τα λόγια της– ο ουρανός για χαρτί, θέλει ουρανούς κι απ' άλλους τόπους.

 το τελευταίο βιβλίο του Σωτήρη Δημητρίου, το οποίο είναι ένα τεράστιο εργόχειρο, γραμμένο στην ηπειρωτική διάλεκτο, αποδοσμένη σε μια πιο «γραπτή» μορφή

Το γλωσσικό αυτό ιδίωμα αποτύπωσε γραπτά μ’ έναν, θα έλεγα, τρόπο μοναδικό και αξεπέραστο ο Σωτήρης Δημητρίου στο προσφάτως εκδοθέν βιβλίο του «Ουρανός απ’ άλλους τόπους».

Με τα φωνήεντα να κυριαρχούν μ’ έναν χορευτικό ρυθμό, σε αντίθεση με άλλες περιοχές της Ηπείρου, στις οποίες τα «σκοτώνουν» μέχρι εξαφανίσεως στον προφορικό τους λόγο. Έτσι με το παραπάνω βιβλίο του ο Σ.Δ. εμπλουτίζει την Ελληνική λογοτεχνία με ένα πανάρχαιο ιδίωμα, το οποίο ωμιλείτο σε μια γωνιά των απέραντων συνόρων του ελληνικού κόσμου.

Η γραπτή του διατύπωση όχι μόνο διασώζει και αναδεικνύει τον γλωσσικό πλούτο της περιοχής, αλλά είναι και μια νίκη της λογοτεχνίας.

 Πρόκειται για προφορικό λόγο («Χα, χα, χα, μωρέ κόσμε!»), που χαρακτηρίζεται από συγκοπές κι αποκοπές («περσότερες», «έτσι ’μολογιέται»), τις συμπροφορές των λέξεων («εδώγια», «πούημασταν»), την άναρχη σύνταξη και τις ιδιαίτερες γραμματικές καταλήξεις («πεθαινήσκει»), τις αποφθεγματικές θυμοσοφικές ρήσεις («Μπερδέυονται τα άντερα στην κοιλιά, δυο ξένοι δεν θα μπερδευτούν;»), τα τραγούδια, το πλήθος των σύνθετων τύπων ( «ο ντουφεκαλεύρης») και των κύριων ονομάτων («Μια Αλέξαινα, μια Αντώνη Τσίταινα, μια Γιωρητσίταινα, δυο Γιωρητσίταινες, η Αγγελούδω»).Οι σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικά τα μαυρο-, δολιο-, παλιο- («μαυρογονέοι», «δολιοάνθρωπος», «παλιοτσάνταλα») δείχνουν συναίσθηση και συμπάθεια προς ανθρώπους που μονίμως δεινοπαθούν.

https://diastixo.gr/kritikes/ellinikipezografia/17075-ouranos-topous

https://www.youtube.com/live/6chWZz4Q00o?si=Li3AN1gtvqL5gCvi

Τι είναι η μετοχή;

Η μετοχή είναι ένας τύπος του ρήματος που:

α) μας δείχνει τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αυτό που περιγράφει το ρήμα, π.χ.

Η Νίκη ήρθε κλαίγοντας, ενώ η Ελένη ήρθε γελώντας (πώς ήρθαν η Νίκη και η Ελένη;)

β) δίνει μια ιδιότητα σε ένα ουσιαστικό (όπως και το επίθετο),

π.χ. είμαι πολύ χαρούμενος, γιατί ήρθε η αγαπημένη μου Ελένη.

 

Άρα, η μετοχή είναι και ρήμα και επίθετο· άλλωστε η λέξη μετοχή αυτό σημαίνει, ότι δηλαδή μετέχει και στο ρήμα και στο επίθετο.

 

Στη νέα ελληνική γλώσσα έχουμε τρεις μετοχές:

α. Η μετοχή του ενεστώτα της ενεργητικής φ. που έχει κατάληξη -οντας ή -ώντας και είναι άκλιτη, π.χ.

Η Νίκη ήρθε κλαίγοντας, ενώ η Ελένη ήρθε γελώντας

β. Η μετοχή του ενεστώτα της παθητικής φ. που κλίνεται ως επίθετο σε όλες τις πτώσεις και στα τρία γένη και έχει τις εξής καταλήξεις

-άμενος, -άμενη, -άμενο, π.χ.

τρεμάμενος,

υφιστάμενος, υφιστάμενη, υφιστάμενο (από την αρχαία ελληνική)

-όμενος, -όμενη, -όμενο, π.χ.

διαμαρτυρόμενος, διαμαρτυρόμενη, διαμαρτυρόμενο,

εργαζόμενος, εργαζόμενη, εργαζόμενο

-ούμενος, ούμενη, -ούμενο, π.χ.

κρατούμενος, κρατούμενη, κρατούμενο,

αμφισβητούμενος, αμφισβητούμενη, αμφισβητούμενο

-ώμενος, -ώμενη, -ώμενο (κυρίως από την αρχαία ελληνική) π.χ.

τιμώμενος, τιμώμενη, τιμώμενο

Ορθογραφία των μετοχών

 Οι μετοχές του παθητικού παρακειμένου που τελειώνουν σε -μένος, -μένη, -μένο κανονικά γράφονται με ένα μ

π.χ. ιδρύω > ιδρυμένος, λύνω > λυμένος, καίω > καμένος.

Γράφονται με δύο μμ όταν το ρήμα από το οποίο προέρχονται είναι ρήμα της α' συζυγίας (π.χ. γράφω) και έχει χαρακτήρα π, β, φ (πτ, φτ). Μπορείς να δεις παρακάτω όλα τα ρήματα που γράφονται στον παρακείμενο με δύο μμ

 

Με χαρακτήρα π
εγκαταλείπω, επιτρέπω	εγκαταλειμμένος, επιτετραμμένος (λογ.)
Με χαρακτήρα β
ανάβω,  κλέβω, κόβω, κρύβω, ράβω, σκάβω, σκύβω, στρίβω, στύβω, τρίβω, θλίβω	αναμμένος,  κλεμμένος, κομμένος, κρυμμένος, ραμμένος, σκαμμένος, σκυμμένος, στριμμένος, στυμμένος, τριμμένος, θλιμμένος
Με χαρακτήρα φ
αλείφ(β)ω, βάφω, γράφω, γλείφω, γλύφω, στρέφω, θρέφω	αλειμμένος, βαμμένος, γραμμένος, γλειμμένος, γλυμμένος, στραμμένος, θρεμμένος
Με χαρακτήρα πτ
απορρίπτω, αποκόπτω, βλάπτω, καλύπτω, συνάπτω	απορριμμένος (απορρίμματα), αποκομμένος, βλαμμένος, καλυμμένος, συνημμένος

 

Ασκήσεις

Πήρε μερικά από τα κομ  μμένα ξύλα και τα έριξε πάνω στα αναμ  μμένα κάρβουνα. Ήταν πολύ χαρούμ  μμενη.Οι τοίχοι των σπιτιών είναι λερωμ  μμένοι και γραμ  μμένοι με συνθήματα.Στη συνέχεια θα ρίξετε πάνω στις τις κομ  μμένες πατάτες το τριμ  μμένο τυρί, το στυμ  μμένο λεμόνι.

1. Η μετοχή του ενεστώτα της ενεργητικής φωνής, όπως είπαμε, έχει κατάληξη [ontas].

● Γράφεται -οντας όταν η μετοχή δεν τονίζεται στο [o] και προέρχεται από ρήμα α' συζυγίας, π.χ.

γράφω - γράφοντας, διαβάζω - διαβάζοντας, παίζω - παίζοντας, ακούω - ακούοντας

● Γράφεται -ώντας όταν η μετοχή τονίζεται στο [ο] και προέρχεται από ρήμα β' συζυγίας, π.χ.

μιλώ - μιλώντας, γελώ - γελώντας, θεωρώ - θεωρώντας, παρατηρώ - παρατηρώντας

 

2. Η μετοχή του παθητικού ενεστώτα ή του παθητικού παρακείμενου σε [omenos]

● Γράφεται -όμενος όταν η μετοχή τονίζεται στο [ο], π.χ.

εργάζομαι - εργαζόμενος,

λέγω - λέγομαι - λεγόμενος,

έρχομαι - ερχόμενος

● Γράφεται -ωμενος όταν η μετοχή δεν τονίζεται στο [ο], π.χ.

ξηλώνομαι - ξηλωμένος,

διορθώνομαι - διορθωμένος,

λέγω - λέγομαι - ειπωμένος

Εξαίρεση: Μερικές μετοχές που προέρχονται από λόγια ρήματα της β' συζυγίας δεν ακολουθούν τον κανόνα και γράφονται με ώ, π.χ.

τιμώ - τιμώμενος,

προσδοκώ - προσδοκώμενο

1821: Η Επανάσταση εξαπλώνεται

 

Για να αντιμετωπίσει την Επανάσταση στο ξεκίνημά της, ο αρχηγός του οθωμανικού στρατού, Χουρσίτ πασάς, τον Απρίλιο του 1821 έστειλε εναντίον των επαναστατών τον στρατηγό του Ομέρ Βρυώνη.

• Οι οπλαρχηγοί της Στερεάς Ελλάδας, Αθανάσιος Διάκος, Πανουργιάς και Δυοβουνιώτης, προσπάθησαν να αμυνθούν συντονισμένα στις δυνάμεις του Ομέρ Βρυώνη. Μετά τη σφοδρή επίθεση που δέχτηκαν οι Έλληνες από το στράτευμα του Ομέρ Βρυώνη το σώμα του Δυοβουνιώτη υποχώρησε μπροστά στην τεράστια δύναμη του εχθρικού πεζικού και ιππικού, ενώ το σώμα του Πανουργιά αναγκάστηκε μετά από αρκετή αντίσταση να καμφθεί και να υποχωρήσει, ιδίως μετά το σοβαρό τραυματισμό του ίδιου του Πανουργιά που μαχόταν στη πρώτη γραμμή. Η αντίσταση όμως στην Αλαμάνα, εναντίον των ανδρών του Κιοσέ Μεχμέτ, εξακολουθούσε.Ο Διάκος, βλέποντας ότι λιγόστευε η δύναμη των μαχητών πάνω στη γέφυρα, έτρεξε σε βοήθεια.Βλέποντας οι άνδρες του Διάκου, που ήταν πια 50  ή 10 ότι δεν ωφελούσε πλέον η παραπέρα αντίσταση, προσπάθησαν να τον πείσουν να υποχωρήσουν. Αυτός όμως συνέχισε απτόητος να πολεμάει και τελικά τραυματίστηκε και συνελήφθη.

Ο Αθανάσιος Διάκος είχε πληγωθεί στον ώμο και το γιαταγάνι του είχε σπάσει κατά τη μάχη.

 Στη Λαμία όπου μεταφέρθηκε εξέπληξε τους πασάδες με το θάρρος του, μάλιστα ο Ομέρ Βρυώνης εντυπωσιάστηκε τόσο που θέλησε να τον προσλάβει στην υπηρεσία του και του έταξε να τον κάνει αξιωματικό στο στρατό του. Ο Διάκος αρνήθηκε απαντώντας: 

"Ούτε σε δουλεύω πασά, ούτε σ' ωφελώ κι αν σε δουλέψω".Ο Βρυώνης τότε προσφέρθηκε να του σώσει τη ζωή αν αλλαξοπιστούσε και ασπαζόταν το Ισλάμ. Ο Διάκος απάντησε:

«Πάτε κι εσείς στην πίστη σας μουρτάτες, να χαθείτε. Εγώ γραικός εγεννήθηκα, γραικός θελ' να αποθάνω!» 

Τότε ο Βρυώνης τον απείλησε πως θα τον εξοντώσει, αλλά ο γενναίος Διάκος απάντησε πάλι: 

"Η Ελλάς έχει πολλούς Διάκους".

Στην μάχη της Αλαμάνας (24 Απριλίου) οι Τούρκοι σκότωσαν όλους τους άντρες της ομάδας του Αθανάσιου Διάκου. Τον ίδιο τον Διάκο τον θανάτωσαν με φρικτό θάνατο.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

Αν και στη μάχη της Αλαμάνας(Σπερχειού).  οι Έλληνες δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους, η πεισματική αντίστασή τους και ιδίως ο μαρτυρικός και ηρωικός θάνατος του Αθανάσιου Διάκου έδωσε δύναμη στους Έλληνες να συνεχίσουν τον αγώνα και έπλασε έναν από τους πρώτους ηρωικούς θρύλους της Ελληνικής Επανάστασης.

Η κοντινή τοποθεσία με τις Θερμοπύλες και η ηρωική αντίσταση των Ελλήνων και του Διάκου, σαφώς αριθμητικά λιγότερων των Τούρκων, φέρνει μάλιστα παραλληλισμό με την ιδιαίτερα γνωστή μάχη των Σπαρτιατών υπό τον Λεωνίδα ενάντια τους Πέρσες

Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΒΑΛΤΕΤΣΙ (12-13 Μαΐου 1821) 

Η Μάχη στο Βαλτέτσι  

 Η πρώτη σπουδαία νίκη της Ελληνικής Επανάστασης – Η Τρίπολη θα πέσει 4 μήνες μετά

 Αντίπαλες δυνάμεις : Οθωμανοί, με ένοπλο σώμα 12.000 ανδρών  και κανόνια.

 Επαναστατημένοι Έλληνες 2.800 άνδρες με ελλιπή οπλισμό και μαχητική ικανότητα.

     Το δίλημμα στην έναρξή της Επανάστασης ήταν πρώτα αν προηγηθεί η κατάληψη των περιφερειακών κάστρων ή έπρεπε να δοθεί προτεραιότητα στην άλωση του κάστρου της οθωμανικής πρωτεύουσας του Μοριά, της Τριπολιτσάς. Η στρατηγική ιδιοφυία του Κολοκοτρώνη επέβαλε τελικά τη δεύτερη επιλογή.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, που πρόσφατα είχε οριστεί αρχιστράτηγος των στρατευμάτων της Καρύταινας, φρόντιζε για τον συντονισμό των ελληνικών σωμάτων και για τις θέσεις που έπρεπε να λάβουν, ώστε να διασφαλίσει την δυνατότητα αλληλοβοήθειας σε περίπτωση τουρκικής επίθεσης σε ένα από αυτά. Η θέση του Βαλτετσίου ήταν την στιγμή εκείνη σημαντική . 

.

Ο «Γέρος του Μωριά» καταφέρνει με μεγάλη δυσκολία να επιβάλει το στρατηγικό του σχέδιο στους άλλους οπλαρχηγούς. Καθημερινά πηγαινοέρχεται σε όλα τα στρατόπεδα για να επιλύει τυχόν προβλήματα και για να εμψυχώνει τους πολεμιστές. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από τα απομνημονεύματά του «Εκοιμόμουν εις το Βαλτέτσι, εγευμάτιζα στην Πιάνα και εδείπναγα εις το Χρυσοβίτσι».Ακολούθως ο Κολοκοτρώνης τοποθέτησε σκοπιές στα γύρω υψώματα και με το σύστημα των αρχαίων φρυκτωριών (φωτιά με καπνό), φρόντισε να επικοινωνούν τα τρία στρατόπεδα μεταξύ τους (Βαλτέτσι, Πιάνα, Χρυσοβίτσι), έτσι ώστε να γνωρίζουν που κατευθύνεται ο εχθρός. Ο Γέρος του Μοριά, ψυχή και νους της επιχείρησης, επιτηρούσε τα πάντα.
    Οι Oθωμανοί αντιλαμβάνονται αμέσως την στρατηγική σημασία του Βαλτετσίου και κινούνται επιθετικά προς αυτή την τοποθεσία. Ο Κεχαγιάμπεης πληροφορήθηκε την ανασύσταση του στρατοπέδου στο Βαλτέτσι από έναν προδότη από τα Τσιπιανά, που μετέφερε τα γράμματα μεταξύ των στρατοπέδων της Πιάνας και των Μύλων του Άργους. Ο προδότης αποκαλύφθηκε και οδηγήθηκε στον Κολοκοτρώνη, στον οποίο ομολόγησε την προδοσία.

Τα τουρκικά στρατιωτικά σώματα

Πριν ακόμη χαράξει και φανεί το πρώτο φως της ημέρας (περίπου 5.30΄ ήταν το χάραμα)  οι Τούρκοι της Τριπολιτσάς άρχισαν να βγαίνουν από το κάστρο σε τέσσερις κολώνες και βάδισαν δυτικά προς το Βαλτέτσι, στο οποίο έφθασε περίπου στις 8 το πρωί .Απλώθηκε ανατολικά και βορειοανατολικά του χωριού. Θα προσέβαλλε τα οχυρώματα των Ελλήνων και θα εμπόδιζε βοήθεια από το Χρυσοβίτσι και την Πιάνα.

Ο Ρουμπής,αρχηγός των Τούρκων, αρχικά ζήτησε από τους υπερασπιστές των οχυρωμάτων να παραδώσουν τα όπλα, υποσχόμενος αμνηστία. Οι Έλληνες απάντησαν με γέλωτες και ζήτησαν και αυτοί από τους αντιπάλους τους να παραδώσουν τα όπλα, υποσχόμενοι να τους μεταφέρουν σε όποιο μέρος ήθελαν εκτός του Μοριά.

 Τα κλειστά ταμπούρια των Ελλήνων κρατούσαν ηρωικά, προκαλώντας σοβαρές απώλειες στους πολιορκητές τους. Οι Έλληνες έμεναν κλεισμένοι στα ταμπούρια τους και πολεμούσαν, ενώ οι Τούρκοι είχαν εισχωρήσει μέσα στο χωριό και κυκλοφορούσαν ελεύθεροι.

Ταμπούρια του Κολοκοτρώνη

Πριν σκοτεινιάσει ο Κολοκοτρώνης ανέβηκε σε μια ραχούλα και φώναξε με τη βροντώδη φωνή του στον Μητροπέτροβα, για να ακούσουν οι Έλληνες και αναθαρρήσουν και να φοβηθούν οι Τούρκοι: «Μπάρμπα Μήτρο, έρχεται ο Κολοκοτρώνης με 10.000, έρχεται και ο Πετρόμπεης με όλους τους Μανιάτες».

Όταν άρχισε να σκοτεινιάζει ο Κολοκοτρώνης με τον Πλαπούτα συγκέντρωσαν σε ένα βαθούλωμα του εδάφους, για να μη φαίνονται, από τα σώματά τους 60 άνδρες, τους πιο γενναίους. Όταν δόθηκε το σύνθημα, έγινε έφοδος και απώθησαν τους Τούρκους και μπήκαν στο χωριό. Εκεί έδωσαν στους κλεισμένους στα ταμπούρια πυρομαχικά και τροφές.

Η μάχη συνεχίστηκε μέχρι αργά τη νύχτα, χωρίς να υποχωρεί καμία πλευρά. Τα μεσάνυχτα έφτασαν στο Καλογεροβούνι Έλληνες αγωνιστές από τα Βέρβενα και τα ξημερώματα άλλοι 400.

Την αυγή της 13ης Μαΐου ο Κεχαγιάς έφερε τα κανόνια απέναντι από τα ανατολικά ταμπούρια και προσπαθούσε να χτυπήσει το ταμπούρι του Ηλία Μαυρομιχάλη, δηλαδή το Χωματοβούνι. Δεν μπορούσαν όμως οι κανονιέρηδες να πετύχουν τον στόχο τους και, αν οι μπάλες έπεφταν χαμηλότερα χτυπούσαν τους Τούρκους που πολιορκούσαν τα οχυρώματα, και αν περνούσαν πάνω από το ταμπούρι, χτυπούσαν τις θέσεις τον Ρουμπή.

Μετά από 23 ώρες γενναίας μάχης και από τις δύο πλευρές ο Κεχαγιάμπεης διέταξε υποχώρηση.Οι Οθωμανοί σκοποί στο Καλογεροβούνι είχαν δει να έρχεται από τα Βέρβενα ο Νικηταράς, ο Ιωάννης Κολοκοτρώνης και άλλοι.

«Σταθῆτε, Περσιάνοι νὰ πολεμήσωμεν!»
η κραυγή του Νικηταρά κατά την υποχώρηση των Οθωμανών στις 13 Μαΐου 1821.

Οι κλεισμένοι στα ταμπούρια Έλληνες, και κυρίως το σώμα του Πλαπούτα, κυνήγησαν τους Οθωμανούς προκαλώντας τους τέτοια φθορά που τράπηκαν σε άτακτη υποχώρηση.

Η μάχη υπήρξε καθοριστική για το ηθικό των αντιμαχομένων. Οι Έλληνες, οι οποίοι πολέμησαν για πρώτη φορά κάτω από σωστή οργάνωση, πήραν θάρρος συνειδητοποιώντας την ανωτερότητά τους έναντι των Οθωμανών, ενώ οι δεύτεροι κατάλαβαν ότι η επανάσταση ήταν κάτι σοβαρότερο από μία απλή εξέγερση ολιγάριθμων Ελλήνων. Ο Κανέλλος Δεληγιάννης περιγράφει τη μάχη με τα παρακάτω λόγια:

Αυτή η ένδοξος νίκη ήταν η κρίσις της Ελληνικής Επαναστάσεως και εις αυτήν χρεωστείται η ανεξαρτησία της πατρίδος καθ' ότι ενεθάρρυνε και εμψύχωσε τους Έλληνας.

Απώλειες τουρκικής πλευράς: 300 στρατιώτες νεκροί και 500 τραυματίες.  Απώλειες ελληνικής πλευράς: 4 αγωνιστές νεκροί και 17 τραυματίες.  Το πολεμικό υλικό που πέφτει στα χέρια των Ελλήνων επαρκεί για τον εξοπλισμό 4.000 μαχητών. Η μάχη στο Βαλτέτσι αναπτερώνει το ηθικό των Ελλήνων και αποτελεί προπομπό για την άλωση της Τριπολιτσάς που ακολουθεί τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.

Η τέχνη της πέτρας και ο απελευθερωτικός Αγώνας του 1821

Τα «κλειστά ταμπούρια»

Τα «κλειστά ταμπούρια», στρατιωτική έμπνευση του Κολοκοτρώνη και  βασικό χαρακτηριστικό του επαναστατικού πολέμου, σώθηκαν ως τις μέρες μας.Η σχετιζόμενη με το κλειστό ταμπούρι τέχνη έκανε την εμφάνισή της στη μάχη του Βαλτετσίου (12 και 13 Μαΐου 1821) και εξελίχθηκε σε βασικό χαρακτηριστικό του επαναστατικού πολέμου.

Τα Τρίκορφα, οι βουνοκορφές του ανατολικού Μαινάλου στην Αρκαδία, όπου σώζονται ακόμα τα ίχνη από τα ταμπούρια του Κολοκοτρώνη, του Υψηλάντη και των άλλων επαναστατών του 1821, κηρύσσονται ιστορικός τόπος.