Η κλίση του Επιθέτου στα Νέα Ελληνικά
Το επίθετο είναι ένα μέρος του λόγου που κατά κανόνα δίνει ένα χαρακτηριστικό, μια ιδιότητα ή μια ποιότητα στο ουσιαστικό που προσδιορίζει, π.χ. Η ξύλινη πόρτα. Η σωστή απάντηση.
Συμφωνία επιθέτου με το ουσιαστικό
Το επίθετο συμφωνεί με το ουσιαστικό που προσδιορίζει ως προς το γένος, τον αριθμό και την πτώση.
Θέση του επιθέτου
Η θέση του επιθέτου μέσα στο λόγο ποικίλλει. Συνήθως τοποθετείται στο λόγο πριν από το ουσιαστικό, αλλά μπορεί να τοποθετείται και μετά από αυτό, π.χ. Ήταν μια ένοπλη ληστεία που κατέληξε σε φιάσκο, αλλά και Ήταν μια ληστεία ένοπλη που κατέληξε σε φιάσκο. Κάτι ανάλογο γίνεται, όταν μεταξύ ουσιαστικού και επιθέτου μεσολαβεί το ρήμα είμαι, π.χ. Οι πλανήτες είναι ετερόφωτοι, αλλά και Ετερόφωτοι είναι οι πλανήτες.
| Διακρίσεις στη μορφολογία των επιθέτων | ||
| μονοκατάληκτα | δικατάληκτα | τρικατάληκτα |
| ισοσύλλαβα | ισοσύλλαβα ανισοσύλλαβα | ισοσύλλαβα ανισοσύλλαβα |
Ορθογραφία-Τονισμός
Η γενική τάση που υπάρχει στον τονισμό των επιθέτων είναι να παραμένει ο τόνος στην ίδια συλλαβή, π.χ. ο άγριος λύκος, του άγριου λύκου, οι άγριοι λύκοι. Μερικές φορές, συνήθως σε τυπικό ύφος, ο τόνος των επιθέτων που τονίζονται στην προπαραλήγουσα μετακινείται, π.χ. Το βιβλίο των αγρίων ζώων.
ΕΞΑΣΚΗΣΗ
http://users.sch.gr/ipap/NEGlossa/Ask-ep/dikatalikta-polys-1.htm
Ασκήσεις με επίθετα σε -ής,-ής.-ές/-ης,-ης,-ες
1. Να συμπληρώσεις τα κενά βάζοντας στην κατάλληλη πτώση το επίθετο της παρένθεσης.
• Στις υπηρεσίες πρέπει να υπάρχουν....................................................................(διαφανής) διαδικασίες. • Το τρένο θεωρείται πολύ ........................................................(ασφαλής) συγκοινωνιακό μέσο. • Η φυσική και τα μαθηματικά είναι ..................................................... (συγγενής) επιστήμες. • Η εξέλιξη στηρίζεται στη ...............................................(διαρκής) αναζήτηση. • Η σαμπάνια είναι ................................................(αφρώδης) οίνος. • Τα ...................................................(ογκώδης) κιβώτια μεταφέρονται δύσκολα. • Οι ..........................................................(συνεπής) επαγγελματίες έχουν πάντα δουλειά. • Το .............................................(συνεχής) ωράριο κουράζει τους καταστηματάρχες.
2. Να μεταφέρεις τα επίθετα από τον ενικό στον πληθυντικό αριθμό ή αντίστροφα κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές στις προτάσεις. • Το θηριώδες οικοδόμημα ασχημίζει την πόλη. ........................................................................................................................................................................................ • Τα συμβούλια των μαθητών είναι πενταμελή. ........................................................................................................................................................................................ • Η προσφορά προϊόντων κρίνεται ανεπαρκής. ........................................................................................................................................................................................ • Η ειλικρινής σχέση των κρατών εξασφαλίζει την ειρήνη. ........................................................................................................................................................................................ • Το υπουργείο καθόρισε τον ακριβή όρο διεξαγωγής του διαγωνισμού. ........................................................................................................................................................................................ • Ο αθλητής νιώθει ευτυχής μετά τη νίκη. ........................................................................................................................................................................................ • Η πτώση δέντρων ήταν αποτέλεσμα των θυελλωδών ανέμων. ........................................................................................................................................................................................ • Οι παραστάσεις τραγωδίας στην Επίδαυρο είναι δημοφιλείς εκδηλώσεις. ........................................................................................................................................................................................
3. Να συμπληρώσεις τα κενά βάζοντας στην κατάλληλη πτώση το επίθετο της παρένθεσης.
Αποτέλεσμα της .................................................. (συνεχής) κίνησης των αυτοκινήτων στις πόλεις είναι τα ............................................(διαρκής) προβλήματα. Η κυκλοφορία των οχημάτων δεν είναι .......................................(ασφαλής) , καθώς και η αστυνόμευση δεν μπορεί να είναι ............................................ (επαρκής) και η σήμανση είναι .....................................................(ελλιπής). Κάποιοι οδηγοί έχουν .........................................(εμφανής) αδυναμίες στην οδήγησή τους κι επιπλέον είναι ............................................... (αγενής) προς τους πεζούς. Λύση μπορεί να προκύψει από την ................................................ (ακριβής) τήρηση των διατάξεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας
