Η Ακρόπολη της Αθήνας διέθετε φυσικές πηγές νερού . Επιπλέον, το Μεσαίωνα, είχαν κατασκευαστεί δεξαμενές τόσο στις πλαγιές όσο και στο ίδιο το πλάτωμα του λόφου.
Ο εφοδιασμός σε νερό έπαιξε καθοριστικό ρόλο για την έκβαση των πολιορκιών της Ακρόπολης στην Ελληνική επανάσταση.Στο διάστημα μέχρι την πολιορκία του 1826-1827 οι Έλληνες, που τώρα ήταν κάτοχοι του Ιερού βράχου, έκαναν κάποιες απαραίτητες επιδιορθώσεις και κάποιες προσθήκες στις οχυρώσεις. Η πιο σημαντική ήταν οικοδόμηση ενός στιβαρού προμαχώνα στην ΒΔ γωνιά των οχυρώσεων.
Ο προμαχώνας αυτός οικοδομήθηκε από τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, ο οποίος είχε οριστεί φρούραρχος της Αθήνας και ονομαζόταν «Ντάπια του Δυσσέα» ή «Ντάπια του Νερού». Το σημείο της κατασκευής δεν ήταν τυχαίο, καθώς στο σημείο αυτό βρισκόταν η αρχαία κρήνη Κλεψύδρα.
Η περιοχή Βορειοδυτικά του Ιερού Βράχου. Από τα Προπύλαια διακρίνεται η Πινακοθήκη (επάνω αριστερά), και μπροστά σ’ αυτή, το Μνησίκλειο ανάλημμα, στο οποίο έχει ανοιχτεί η μεσαιωνική πύλη που οδηγούσε στην Κλεψύδρα. Πιο χαμηλά και κάτω από τη σκάλα διακρίνεται ό,τι έχει απομείνει από την «Ντάπια του νερού».
Σχέδιο του 1853 από τον Stilling, στο οποίο φαίνεται η Ντάπια του Νερού
Η δεύτερη πολιορκία της Ακρόπολης, αυτή τη φορά με τους Τούρκους πολιορκητές και τους Έλληνες αμυνόμενους, ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1826 και διήρκεσε ως και τον Μάιο του 1827.
Στην πρώτη φάση της πολιορκίας, οι Οθωμανοί, έχοντας πλήρη γνώση της σημασίας που είχε για τους αμυνόμενους η πηγή της Κλεψύδρας, προσπάθησαν πολλές φορές να καταστρέψουν με υπονομεύσεις τον προμαχώνα και να τον καταλάβουν εξ εφόδου, προσπάθειες οι οποίες αντιμετωπίστηκαν με επιτυχία από τους Έλληνες υπερασπιστές.
Στο διάστημα των 10 μηνών που κράτησε η πολιορκία και ο αποκλεισμός, η Κλεψύδρα, τα πηγάδια της περιοχής του Σερπεντζέ, αλλά και οι δεξαμενές της Ακρόπολης, εξασφάλισαν στους 2.250 μαχητές και αμάχους επαρκείς ποσότητες νερού για την επιβίωση τους. Το πόσο σημαντική ήταν η Κλεψύδρα αποδεικνύεται από το γεγονός ότι, προς το τέλος της πολιορκίας, ενώ οι άλλες πηγές νερού είχαν στερέψει και οι δεξαμενές ήδη αδειάσει, η μόνη πηγή νερού που είχε μείνει ήταν η Κλεψύδρα. Το νερό που έδινε αναλογούσε σε 200 δράμια ανά άτομο (640 γραμμάρια), το οποίο έπρεπε να χρησιμοποιηθεί και για το μαγείρεμα.
Παρά το φονικό πυρ των Οθωμανικών δυνάμεων, τις ασθένειες και τις ελλείψεις σε τρόφιμα, 2.110 από τους πολιορκημένους επέζησαν.
Το νησάκι της σωτηρίας που υπερασπίστηκε ο Νικηταράς και ο Γενναίος Κολοκοτρώνης, μετά την τελευταία μάχη στην Ακρόπολη...
Ερωτήσεις κατανόησης
1. Ποιες ήταν οι ενέργειες του Κιουταχή µετά την κατάληψη του Μεσολογγίου;
2. Για ποιον λόγο προσπαθούσε τόσον καιρό (περίπου 10
µήνες) να καταλάβει (ο Κιουταχής) την Ακρόπολη;
Ποιος διορίστηκε τότε αρχιστράτηγος; Ποιες ήταν οι κινήσεις του;
3. Τι ήταν οι λαγουµιτζήδες; Ποια ήταν η βοήθειά τους
στις µάχες εναντίον των Τούρκων;
4. Ποιο ήταν το πρόβληµα των οπλαρχηγών µε τους δύο
Άγγλους στρατιωτικούς που ανέλαβαν την αρχηγία;
Γιατί είχαν παρεξηγηθεί οι Έλληνες στρατιωτικοί;
5. Πώς πέθανε ο Καραϊσκάκης;
6. Γιατί πιστεύετε πως έπαθε πανωλεθρία ο ελληνικός
στρατός στην µάχη του Αναλάτου;
7. Γιατί ήταν χρήσιµο να υπάρχουν, έστω και µικρές, επαναστατικές εστίες σε διάφορα µέρη της Ελλάδας;
Κυριακή 12 Μαρτίου 2023
Το υποκείμενο, το ρήμα και το αντικείμενο ή το κατηγορούμενο σε μια πρόταση
Μπορείς να βρεις σε ποια πτώση βρίσκονται τα ουσιαστικά μέσα στην πρόταση;
Σε ποια πτώση βρίσκεται το ουσιαστικό με τα έντονα γράμματα;
Οι κάτοικοι των πόλεων είναι περισσότεροι από τους κατοίκους της υπαίθρου.
Ονομαστική
Γενική
Αιτιατική
Κλητική
Το κουνέλι έφαγε το καρότο.
Ονομαστική
Γενική
Αιτιατική
Κλητική
Οι κάτοικοι των πόλεων είναι περισσότεροι από τους κατοίκους της υπαίθρου.
Ονομαστική
Γενική
Αιτιατική
Κλητική
Το μολύβι μου είναι μηχανικό.
Ονομαστική
Γενική
Αιτιατική
Κλητική
Όταν χάνω τη γόμα μου, χρησιμοποιώ τη γόμα του φίλου μου.
Ονομαστική
Γενική
Αιτιατική
Κλητική
Το αντικείμενο στα δίπτωτα ρήματα
Στα δίπτωτα ρήματα τα αντικείμενα θα μπαίνουν στις εξής πτώσεις:
α) γενική - αιτιατική,
β) αιτιατική (προσώπου) - αιτιατική (πράγματος).
Από τα δύο αυτά αντικείμενα το ένα λέγεται άμεσο και το άλλο έμμεσο.
Λέγεται άμεσο εκείνο στο οποίο πηγαίνει άμεσα η ενέργεια του υποκειμένου ή γιατί αυτό σχετίζεται άμεσα με το ρήμα.
Λέγεται έμμεσο εκείνο στο οποίο πηγαίνει έμμεσα η ενέργεια του υποκειμένου.
Επειδή είναι πολύ φυσιολογικό να μην κατάλαβες τίποτα απ' όσα διάβασες παραπάνω για το άμεσο και το έμμεσο, και να νιώθεις λίγο αγχωμένος/η γι' αυτό ας τα δούμε σε παραδείγματα.
Παραδείγματα
γενική
έμμεσο
αιτιατική
άμεσο
α) Ο Γιώργος μου ζήτησε χρήματα
μου
χρήματα
β) Του έδωσα το βιβλίο.
Του
το βιβλίο
Όταν ακούμε ή λέμε παρόμοιες προτάσεις, καταλαβαίνουμε αμέσως το νόημά τους. Ας υποθέσουμε όμως ότι δεν ακούσαμε καλά και το μόνο που καταλάβαμε ήταν ότι ο Γιώργος ζήτησε. Τότε θα ρωτήσουμε:
-- Τι ζήτησε ο Γιώργος; χρήματα θα είναι η απάντηση.
Αλλά επειδή είμαστε περίεργοι θα ρωτήσουμε και πάλι:
-- Από ποιον τα ζήτησε τα χρήματα ο Γιώργος; Και θα μας απαντήσουν: από μένα (μου).
Να λοιπόν τι σημαίνει ότι το άμεσο αντικείμενο συμπληρώνει άμεσα την ενέργεια του υποκειμένου. Είναι αυτό που στην καθημερινή μας ζωή θέλουμε να μάθουμε πρώτο, η πρώτη πληροφορία που μας ενδιαφέρει.
Επειδή όμως αυτά τα ζητήματα τα έχουν μελετήσει ήδη δεκάδες γενιές καθηγητών και μαθητών, και επειδή είμαστε πολύ οργανωτικοί, γι' αυτό βγάλαμε και κάποιους κανόνες που μας κάνουν τη ζωή πιο εύκολη. Αυτούς τους κανόνες θα τους δούμε στη συνέχεια, αναλυτικά κατά περίπτωση:
1α. Το αντικείμενο σε γενική και αιτιατική.
Διάβασε προσεκτικά τα παραδείγματα:
Παραδείγματα
γενική έμμεσο
αιτιατική άμεσο
α) Έδωσα του Γιώργουτο βιβλίο.
του Γιώργου
το βιβλίο
β) Του έδωσα το βιβλίο.
Του
το βιβλίο
γ) Έδωσα στον Γιώργοτο βιβλίο.
στον Γιώργο
το βιβλίο
δ) Έδωσα του Γιώργου και του Γιάννητο βιβλίο και το τετράδιο.
του Γιώργου του Γιάννη
το βιβλίο, το τετράδιο
ε) Έδωσα στον Γιώργο και στον Γιάννητο βιβλίο και το τετράδιο.
στον Γιώργο στον Γιάννη
το βιβλίο, το τετράδιο
στ) Σ'το έδωσα. (Σου το έδωσα και όχι Στο έδωσα)
Σου
το
ζ) Του ζήτησα χρήματα.
Του
χρήματα
η) Ζήτησα από τον Γιώργοχρήματα.
από τον Γιώργο
χρήματα
Πρώτα απ' όλα στα παραπάνω παραδείγματα διαπιστώνουμε ότι:
Το ένα αντικείμενο βρίσκεται σε πτώση γενική και το άλλο σε αιτιατική.
Αυτό που βρίσκεται σε γενική είναι έμμεσο κι αυτό που βρίσκεται σε αιτιατική είναι άμεσο.
Για να βρούμε το αντικείμενο σε μια πρόταση πρέπει να ακολουθούμε πιστά ένα συγκεκριμένο και απλό τρόπο, κάνοντας τα εξής βήματα: 1ο βήμα: Διαβάζουμε προσεκτικά την πρόταση και βρίσκουμε το ρήμα. Υποθέτουμε ότι δεν ξέρουμε τίποτα άλλο παρά μόνο το ρήμα, γι' αυτό και αρχίζουμε τις ερωτήσεις. 2ο βήμα: Ρωτάμε ποιος (ή ποια ή ποιο) + το ρήμα για να βρούμε το υποκείμενο. 3ο βήμα: Ελέγχουμε αν το ρήμα είναι απρόσωπο, συνδετικό ή μεταβατικό μονόπτωτο ή δίπτωτο. 4ο βήμα: Ρωτάμε τι ή ποιον ή σε ποιον ή από ποιον + το ρήμα + το υποκείμενο, για να βρούμε το αντικείμενο. 5ο βήμα: Επαναλαμβάνουμε την ερώτηση τι ή ποιον ή σε ποιον + το ρήμα + α’ αντικείμενο + το υποκείμενο, για να βρούμε και το δεύτερο αντικείμενο (αν υπάρχει). 6ο βήμα: Αφού βρήκαμε το αντικείμενο/α ελέγχουμε την πτώση τους. 7ο βήμα: Διαπιστώνουμε ποιο είναι το άμεσο και ποιο το έμμεσο.
Προσοχή
1. Δεν κάνουμε ποτέ την ερώτηση πού ή πώς, γιατί οι απαντήσεις που θα πάρουμε δε μας δίνουν αντικείμενο.
2. Το αντικείμενο, όπως έχουμε ξαναπεί, δε βρίσκεται ποτέ σε ονομαστική.
Ας εφαρμόσουμε τη θεωρία:
Οι Αθηναίοι μετέφεραν τα παιδιά τους στην Τροιζήνα.
1ο βήμα: βρίσκουμε το ρήμα:
μετέφεραν
ρήμα
2ο βήμα: βρίσκουμε το υποκείμενο ρωτώντας: ποιοι μετέφεραν;
Οι Αθηναίοι
υποκείμενο
3ο βήμα: διαπιστώνουμε ότι το ρήμα είναι μεταβατικό-μονόπτωτο (μεταφέρω κάποιον).
μετέφεραν
μεταβατικό
4ο βήμα: Ρωτάμε τι, ποιον, σε ποιον μετέφεραν οι Αθηναίοι;
τα παιδιά
αντικείμενο
5ο βήμα: Ρωτάμε τι, ποιον, σε ποιον μετέφεραν οι Αθηναίοι;
---
---
6ο βήμα: Η πρόταση έχει ένα αντικείμενο σε πτώση
αιτιατική
7ο βήμα: Αφού έχουμε ένα αντικείμενο δε χρειάζεται έλεγχος
Να βρεις το άμεσο και το έμμεσο αντικείμενο στις παρακάτω προτάσεις, κάνοντας τις απαραίτητες ερωτήσεις.
(συμπληρώστε τα κενά και υπογραμμίστε τη σωστή απάντηση)
Οι αρχαίοι Αθηναίοι δίδασκαν στα παιδιά μουσική. ρήμα: υποκ.: ποιοι-ες-α δίδασκαν: αντ.: τι δίδασκαν: ___________________ αντ.: σε ποιον δίδασκαν: ___________________
Ο Νίκος μου χάρισε το στυλό του. ρήμα: υποκ.: ποιος-α-ο χάρισε: αντ.: τι χάρισε: ___________________ αντ.: σε ποιον χάρισε: ___________________
Η μητέρα μου μας φόρεσε στρατιωτικά ρούχα. ρήμα: υποκ.: ποιος-α-ο φόρεσε: αντ.: τι φόρεσε: ___________________ αντ.: σε ποιον φόρεσε: ___________________
Η πεθερά μου φόρτωσε τη νύφη χρυσαφικά. ρήμα: υποκ.: ποιος-α-ο φόρτωσε: αντ.: τι φόρτωσε: ___________________ αντ.: σε ποιον φόρτωσε: ___________________
Στο σπίτι της η γιαγιά μου κερνάει τους επισκέπτες κρασί.
Οι εργάτες του εργοστασίου φόρτωσαν το αμάξι κιβώτια.
-Τι γνωρίζουμε για τα μονόπτωτα και δίπτωτα ρήματα;
-Τι πρεπει να προσέχουμε όταν ψαχνουμε το Αντικείμενο;
.
Το αντικείμενο μπαίνει μόνο στις πλάγιες πτώσεις, δηλαδή στη γενική και στην αιτιατική.
. Συνήθως αντί για τη γενική χρησιμοποιούμε εμπρόθετο αντικείμενο, δηλ. αντί να πούμε «Η Στέλλα μοιάζει του μπαμπά της» λέμε: «Η Στέλλα μοιάζει στον μπαμπά της.»
Το αντικείμενο στα μονόπτωτα ρήματα
Στα μονόπτωτα ρήματα το αντικείμενο βρίσκεται ή σε γενική ή σε αιτιατική. Ποτέ σε ονομαστική.
Παραδείγματα
Την φίλησε. Αιτιατική
Του μοιάζει. γενική
Ο Πετρος κλάδεψε την τριανταφυλλιά και τη λεμονιά. Αιτιατική
Ναι αλλά... θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος, πώς γίνεται στο παράδειγμα που έχουμε δύο αντικείμενα (την τριανταφυλλιά - τη λεμονιά) το ρήμα να είναι μονόπτωτο;
Γίνεται γιατί και τα δύο αντικείμενα βρίσκονται στην ίδια πτώση (αιτιατική) και δηλώνουν και τα δύο πράγμα.
Στα δίπτωτα ρήματα τα αντικείμενα θα μπαίνουν στις εξής πτώσεις:
α) γενική - αιτιατική,
Του έδωσα το βιβλίο.
Προσοχή
1. Δεν κάνουμε ποτέ την ερώτηση πού ή πώς, γιατί οι απαντήσεις που θα πάρουμε δε μας δίνουν αντικείμενο.
2. Το αντικείμενο, όπως έχουμε ξαναπεί, δε βρίσκεται ποτέ σε ονομαστική.
στο τετράδιο
ΑΣΚΗΣΗ
Να βρείτε το Υποκείμενο ,το άμεσο και το έμμεσο αντικείμενο στις παρακάτω προτάσεις, κάνοντας τις απαραίτητες ερωτήσεις.
Ρ Α Α
Επιτέλους, δώσε μου εκείνο το κλειδί. ρήμα: δώσε υποκ.: ποιος-α-ο δώσε: αντ.: τι δώσε: ___________________ είναι σε
αντ.: ποιον-σε ποιον
Σου αφιερώνω αυτό το τραγούδι. ρήμα: αφιερώνω υποκ.: ποιος-α-ο αφιερώνω: αντ.: τι αφιερώνω: ___________________
αντ.: ποιον-σε ποιον αφιερώνω:
Φίλησε μου τοΝίκο και τηνΕλένη.
Δε σ' το ζήτησα εγώ
Σου έστειλα το γράμμα.
Έδωσα στον Γιώργο και στον Γιάννη το βιβλίο και το τετράδιο.
Σχέδιο του 1853 από τον Stilling, στο οποίο φαίνεται η Ντάπια του Νερού
Επειδή είναι πολύ φυσιολογικό να μην κατάλαβες τίποτα απ' όσα διάβασες παραπάνω για το άμεσο και το έμμεσο, και να νιώθεις λίγο αγχωμένος/η γι' αυτό ας τα δούμε σε παραδείγματα.
