ΠΑΡΙΣΙ 1790 Ρήγας Βελεστινλής ή Φεραίος ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

  «Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή με την οποίαν λάμπουν τα ελεύθερα έθνη»

«Βιβλίον ηθικόν» 

Πριν ο Ρήγας Βελεστινλής επικεντρωθεί στα επαναστατικά του κείμενα (1797) εξέδωσε μια σειρά άλλων βιβλίων με στόχο τη διάδοση της γνώσης, νέων ιδεών, καθώς και της ελληνικής γλώσσας ανάμεσα στον υπόδουλο ελληνισμό. Ένα από αυτά τα βιβλία είναι και το «Σχολείον των ντελικάτων εραστών». Το  βιβλίο είναι το νεανικό έργο του εθνομάρτυρα Ρήγα, αφιερωμένο από τον ίδιο «εις τες αισθαντικές νέες και νέους» το 1790.Διακόσια τριάντα δύο  χρόνια από την έκδοσή του στη Βιέννη, το τολμηρότατο αυτό έργο συνδέει εμμέσως τον έρωτα με την επανάσταση

 Ο ίδιος ο Ρήγας προσπαθώντας να προλάβει τις αντιδράσεις για το βιβλίο του, χρησιμοποίησε σε αυτό τον υπότιτλο «Βιβλίον ηθικόν» ενώ στον πρόλογο του τόνιζε ότι οι ιστορίες τις οποίες διηγείται οδηγούν όλες σε παντρειά.Ο Ρήγας εμπνεύστηκε τον τίτλο του βιβλίου του από τις παραστάσεις της κωμικής όπερας του Μότσαρτ που παιζόταν την εποχή εκείνη

2.Φυσικής Απάνθισμα, Βιέννη 1790,

 

 Προς τους αναγνώστας ψηφιοποιημένα από τις συλλογές της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης .
Επιγράμματα

ΠΑΡΙΣΙ 1790
 Κεφάλαιον Α΄.Περί Σελήνης
 Κεφάλαιον Β΄.Περί Αστέρων

 Κεφάλαιον Γ΄.Περί Πλανητών

 Κεφάλαιον Δ΄.Περί Γης
 Κεφάλαιον Ε΄.Περί των Ακολούθων τήι Γήι
 Κεφάλαιον ΣΤ' .Περί Ηλίου
 Κεφάλαιον Ζ΄.Περί Αέρος
 Κεφάλαιον Η΄.Περί Ύδατος
 Κεφάλαιον Θ΄.Περί Παλιρροιών ήτοι ρευμάτων της θαλάσσης
 Κεφάλαιον Ι΄.Περί Πυρός
 Κεφάλαιον ΙΑ΄.Περίτων αναθυμιάσεων της γης
 Κεφάλαιον ΙΒ΄.Περί Κατεχνιάς και συννέφων
 Κεφάλαιον ΙΓ΄.Περί Βροχής
 Κεφάλαιον ΙΔ΄.Περί Χιόνος και χαλάζης
 Κεφάλαιον ΙΕ΄.Περί Δρόσου και Πάχνης
 Κεφάλαιον ΙΣΤ΄.Περί Αστραπής και Βροντής
 Kεφάλαιον ΙΖ΄.Περί Ανέμων
 Κεφάλαιον ΙΗ΄.Περί των Πυρίνων Φαινομένων εν τω Αέρι
 Κεφάλαιον ΙΘ΄.Περί Μετάλλων
 Κεφάλαιον Κ΄.Περί Δένδρων και Φυτών
 Κεφάλαιον ΚΑ΄.Περί Σκωλήκων και Φλέτρων
 Κεφάλαιον ΚΒ΄.Περί Ψαριών και Οστρακοδέρμων
 Κεφάλαιον ΚΓ΄.Περί Πουλιών
 Κεφάλαιον ΚΔ΄.Περί Ανθρώπου Ζώων και ετέρων τινών
 Σημείωσαι
Είδησις
 Πίναξ

Οι Έλληνες στις παροικίες και τις παραδουνάβιες ηγεμονίες

Βυζαντινοί πρόσφυγες τον 15ο αιώνα

ΒΙΑΙΟΣ ΕΠΟΙΚΙΣΜΟΣ-ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ

Το πρώτο κύμα μετανάστευσης δημιουργείται από τον 15ο έως τον 16ο αιώνα,
Πριν από την άλωση του 1453 πολλοί ευγενείς, λόγιοι και κληρικοι εγκατέλειψαν την Κωνσταντινούπολη.


1453, εάλω η Πόλις και ο κόσμος άλλαξε

Η τύχη του λαού: Λεηλασίες – Εξανδραποδισμοί

Εκείνη την περίοδο της επέκτασης του οθωμανικού κράτους, οι σουλτάνοι εφάρμοζαν στις περιοχές που είχαν κατακτήσει ,συστηματικά την πολιτική των εποικισμών. Αυτές οι μετακινήσεις πληθυσμού (sürgün) είχαν καταναγκαστικό χαρακτήρα,.

Μετα τη βίαιη άλωση ,στις29 Μαίου του 1453 οι κάτοικοι υπερασπιστές της Πόλης που δεν κατάφεραν να διαφύγουν, μεταφέρθηκαν από τους Οθωμανούς σε διάφορα μέρη προκειμένου να πωληθούν. Οι πηγες αναφέρουν πως χιλιάδες πολίτες σκοτώθηκαν και περίπου 30.000 πωλήθηκαν ως σκλάβοι.

Τα πρώτα μέτρα του Μωάμεθ Πορθητή για τους αναγκαστικούς εποικισμούς πάρθηκαν αμέσως μετά την Άλωση .

Εκδόθηκε διάταγμα που επέβαλλε τη μεταφορά πληθυσμού, μουσουλμανικού, χριστιανικού και εβραϊκού, από άλλες πόλεις της οθωμανικής επικράτειας στην Κωνσταντινούπολη.

Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας δημιουργούνται μεταναστευτικά κύματα των Ελλήνων προς την Ευρώπη ,όταν οι Έλληνες εγκαταλείπουν τις τουρκοκρατούμενες περιοχές ως πρόσφυγες πηγαίνοντας κυρίως στην Ιταλία.   Τις αθρόες μεταναστεύσεις και μετακινήσεις επέβαλαν οι Τουρκικοί εποικισμοί, οι εξισλαμισμοί και οι αιχμαλωσίες.

Οι πρόσφυγες διαλέγουν κυρίως παραθαλάσσια μέρη, όπως την Βενετία, την Νάπολη και την Μασσαλία, ιδρύοντας εκεί ελληνικές παροικίες .

Το δεύτερο κύμα μετανάστευσης γίνεται κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, όταν οι Έλληνες μεταναστεύουν, για οικονομικούς λόγους τώρα πια, κυρίως στην κεντρική Ευρώπη και την Ρωσία.

Οι Έλληνες μετανάστες εργάζονται ως ναυτικοί, στρατιώτες, τεχνίτες, ή αντιγραφείς χειρογράφων. Οι περισσότεροι όμως διαπρέπουν ως έμποροι.

Ιδρύουν παροικίες, συνήθως σε πόλεις που βρίσκονται κατά μήκος των εμπορικών δρόμων που διασχίζουν την Βαλκανική χερσόνησο και την Ευρώπη. Έτσι, δημιουργούνται σημαντικές παροικίες σε Οδησσό, Βουκουρέστι, Τεργέστη, Βιέννη και Βουδαπέστη, στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, την Μολδαβία και την Βλαχία, τις οποίες κυβερνούν Φαναριώτες ηγεμόνες.

.Στα ξένα που ήταν εγκαταστημένοι Έλληνες επαγγελματίες και έμποροι αρχίζουν τη δράση τους. Σφιχτοδένονται ακόμη περισσότερο σωματειακά σχηματίζοντας έτσι ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ και ΑΔΕΛΦΑΤΑ.

Στα Αδελφάτα μπορεί ελεύθερα να γραφτεί μέλος κάθε ορθόδοξος από οιαδήποτε κοινωνική τάξη και βαθμό, γυναίκα ή άντρας. Τα μέλη τους, που καλούνται αναμεταξύ τους «αδελφοί» ή «αδελφαί», πληρώνουν ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση μια ετήσια συνδρομή. Αν τα έσοδα του Αδελφάτου δεν επαρκούν τότε τα πλουσιότερα μέλη, προσφέρουν περισσότερα χρήματα και σκεπάζουν τα ελλείμματα από εράνους που γίνονται ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ.

 Με την πάροδο του χρόνου κτίζουν ελληνικά σχολεία και ναούς

Οι «Έλληνες της Διασποράς» με τα πλούτη που αποκτούν εκδίδουν ελληνικά βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες, αλλά και ενισχύουν οικονομικά τα σχολεία των ιδιαίτερων πατρίδων τους στις τουρκοκρατούμενες περιοχές.

Βοηθούν, έτσι, να μεταδοθούν οι νέες γνώσεις και οι ιδέες του Διαφωτισμού ανάμεσα στους ραγιάδες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. 

---

 Παροικία: Περιοχή μέσα σε μία πόλη, στην οποία ζει οργανωμένα μια κοινότητα ανθρώπων από ξένη χώρα, φροντίζοντας να διατηρεί ζωντανούς τους δεσμούς με την πατρίδα (με τα δικά τους καταστήματα, σχολεία, εκκλησίες, σωματεια κλπ.).

 Ερωτήσεις κατανόησης

üΠοια η βασικη διαφορά μεταξύ εποικισμού και μετανάστευσης;

üΠότε έγινε το πρώτο μεταναστευτικό κύμα των Ελλήνων προς την Δύση και πότε έγινε το δεύτερο;

ü  Ποια είναι η βασική διαφορά μεταξύ των δύο μεταναστευτικών κυμάτων;

ü Ποιο ήταν το επάγγελμα με το οποίο κυρίως ασχολήθηκαν οι Έλληνες στην Ευρώπη;

ü Σε ποιες πόλεις δημιουργήθηκαν οι σημαντικότερες ελληνικές παροικίες; Πως οργάνωσαν τα Αδελφάτα;

ü Πώς βοήθησαν οι Έλληνες της Δύσης στην αφύπνιση των ραγιάδων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας;

Οι φορτωτικές ήταν συνοδευτικά έγγραφα των εμπορευμάτων, όπου αναφέρονταν λεπτομερώς σημαντικά χαρακτηριστικά, όπως η ποσότητα και το είδος του εμπορεύματος. Εδώ: Φορτωτική από την Τεργέστη,

Στις παροικίες, λοιπόν, της Διασποράς προετοιμάστηκε ιδεολογικάη Επανάσταση του 1821. 

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ -ΣΧΟΛΕΙΟ

 Οδησσός

Η Οδησσός των Ελλήνων

Η Οδησσός ιδρύθηκε το 1794 από τη Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας
Οι Ελληνες της Οδησσού, γενικά της Ρωσίας, αποτέλεσαν τις πιο δραστήριες πατριωτικές επαναστατικές δυνάμεις (πρόκειται για την επανάσταση του 1821) της Ελληνικής Διασποράς. Η ελληνική παροικία της Οδησσού στάθηκε ένα αξιόλογο κέντρο ελληνικής παιδείας του Ελληνισμού.Οι Ελληνες της Οδησσού, γενικά της Ρωσίας, στην καταπληκτική πλειοψηφία τους, ήταν οπαδοί του άμεσου ένοπλου αγώνα.
Ο Ρήγας,ο Αδαμάντιος Κοραής κι άλλοι λόγιοι υποστήριζαν ότι η απελευθέρωση του ελληνικού λαού από την τουρκική τυραννία θα πρέπει να επιτευχθεί διά μέσω της μόρφωσης, της παιδείας του Ελληνα. 

-Το ελληνικό εμπόριο από την αρχή βασίστηκε κυρίως στην πώληση της πλούσιας  σοδειάς σιτηρών.

-45 εμπορικοί οίκοι

-  Στην Οδησσό υπήρχαν και αρκετές λέσχες , ναυτικές, εμπορικές πχ η ΟΜΟΝΟΙΑ  , κέντρα συνάντησης Ελλήνων και ντόπιων, πολιτιστικοί κύκλοι, κέντρα μουσικής

-Διαμόρφωση των δρόμων της πόλης και στρώσιμο με γρανιτένιες πέτρες.

-

-κτήρια δημόσιας ωφέλειας όπως θέατρο, νοσοκομεία, γηροκομείο για τους «πτωχούς και έρημους ομογενείς», υδραγωγείο, πληθώρα σχολείων, παιδικοί σταθμοί, πανεπιστήμια ,δημοτικό αναγνωστήριο, τυπογραφεία, θέατρα, τυπώθηκαν βιβλία, έγιναν μεταφράσεις.

- Η Ελληνική Κοινότητα, περίλαμπρη εστία ελληνικού πλούτου και πολιτισμού, διατηρούσε, εκτός από την εκκλησιά, και δυο σχολεία τα οποία συγκαταλέγονταν στα καλύτερα της πόλης: αρρεναγωγείο (ήταν και Εμπορική Σχολή) και παρθεναγωγείο (γνωστό ως Ροδοκανάκειο )

- Σχολή Ιχνογραφίας της Οδησσού που μετετράπη σε Σχολή Καλών Τεχνών.

-δημοτικό πτωχοκομείο χωρητικότητας 150 ατόμων,   μεγάλο δημοτικό πάρκο,ακόμη και σιδηρόδρομο.

- διαγωνισμοί ανάδειξης πολιτισμού :ποίησης, ιστορίας, κοινωνιολογίας, θεατρικών έργων, γλώσσας.

Λιμάνι της Οδησσού

ΟΔΟΣ  ΕΛΛΗΝΩΝ

Το κτίριο της Ελληνο-εμπορικής Σχολής Οδησσού

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Μαριούπολη 

Το πρώτο έντυπο ελληνικό βιβλίο: η Ἐπιτομὴ του Κωνσταντίνου Λάσκαρι με χαρακτήρες του Δημητρίου Δαμιλά, Μιλάνο, 1476

Στις αρχές του 19ου αιώνα τα ελληνικά πλοία, προερχόμενα από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, μετέφεραν στο Λιβόρνο σιτηρά από τον Εύξεινο Πόντο. Εδώ: Το στόμιο της Μαύρης Θάλασσας,

τα θαλάσσια ταξίδια διαρκούν πολύ κι έτσι το δρομολόγιο "Οδησσός-Λιβόρνο-Οδησσός" μπορεί να γίνει μόνο δυο φορές το χρόνο, στην καλύτερη περίπτωση. Εδώ: 'Aποψη της πόλης και του λιμανιού της Οδησσού.

Οι έμποροι ταξίδευαν σε κοινές πορείες, καραβάνια, και κατά τη διάρκεια του μεγάλου ταξιδιού σταματούσαν για ξεκούραση στα λεγόμενα καραβάν-σεράγια. Εδώ: Έμποροι ξεκουράζονται σε καραβάν-σεράι στη Βουλγαρία

Στη Βιέννη εκδόθηκαν ειδικά εμπορικά εγχειρίδια, τα οποία χρησιμοποιούσαν οι έλληνες έμποροι ως πρακτικά βοηθήματα για τις συναλλαγές τους. Εδώ: Σελίδα τίτλου του βιβλίου "Ιστορίας του εμπορίου επιτομή", 

Τα πανεπιστήμια και οι ακαδημίες της Ιταλίας ήταν πολύ φημισμένα την περίοδο μεταξύ 15ου-αρχές 19ου αιώνα, έτσι ώστε πολλοί Έλληνες τα προτιμούσαν για τις σπουδές τους. Εδώ: Δίπλωμα Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο του Τορίνο όπου δίδασκαν και Ελληνες καθηγητές .

Οι αυτοκράτορες της Αυστρίας παραχωρούσαν κατά καιρούς προνόμια στους βαλκάνιους ορθόδοξους εμπόρους. Εδώ: Το καισαροβασιλικό προνόμιο του αυτοκράτορα Ιωσήφ Β', 1783.

Στη Βιέννη οι Ελληνες πάροικοι προχώρησαν σε έκδοση εφημερίδων και περιοδικών. Εδώ: Οι   σημαντικότερες ελληνικές εφημερίδες της Βιέννης,