Το ημερολόγιο της γιορτής

 Το ημερολόγιο της γιορτής 8η ημέρα του Ελαφηβολιώνα, ο προάγων 

Δύο μέρες πριν την έναρξη των δραματικών αγώνων γίνεται η επίσημη παρουσίαση όλων των δραμάτων που θα διαγωνιστούν  στο ωδείο του Περικλή, δίπλα ακριβώς από το θέατρο του Διονύσου. Οι ποιητές και ο θίασός τους, ο χορός, οι υποκριτές και ο χορηγός, εμφανίζονται φορώντας στεφάνια μπροστά στο συγκεντρωμένο πλήθος και ανακοινώνουν τους τίτλους και το θέμα των έργων τους ή δίνουν μια περίληψή τους. 

9η ημέρα του Ελαφηβολιώνα, η αναβίωση του ερχομού του θεού στην πόλη

 Μία μέρα πριν τη γιορτή οι Αθηναίοι αναβιώνουν τον ερχομό του θεού Διόνυσου στην πόλη τους.

10η ημέρα του Ελαφηβολιώνα, η γιορτή ξεκινά 

Τη μέρα αυτή αρχίζει στην ουσία η γιορτή. Νωρίς το πρωί ξεκινά η μεγάλη πομπή . Κόσμος πολύς… Πολίτες χωρισμένοι ανά φυλές, μέτοικοι (ξένοι κάτοικοι), ακόμα και γυναίκες συμμετέχουν σε μία από τις σπάνιες ευκαιρίες που έχουν να βγουν από το σπίτι. 

. Η κούραση είναι μεγάλη κι ο κόσμος έχει ανάγκη να εκτονωθεί.  Χαρούμενες παρελάσεις στους δρόμους , γέλια και πειράγματα, ξεφάντωμα παντού. Ένα μικρό διάλειμμα πριν τους θεατρικούς αγώνες που θα ακολουθήσουν τις επόμενες τέσσερις μέρες…

ΟΙ 3 ΜΕΓΑΛΟΙ ΤΡΑΓΙΚΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ 

Σαν να ήμασταν εκεί…

11η έως 14η του Ελαφηβολιώνα, οι δραματικοί αγώνες 

Καιρός ειρήνης και οι αγώνες κρατούν τέσσερις μέρες. Οι παραστάσεις ξεκινούν με την ανατολή του ήλιου, όσο περισσότερο φυσικό φως τόσο το καλύτερο, άλλωστε. Διαρκούν μέχρι και τη δύση. Χρόνος πολύς για διαλείμματα δεν υπάρχει. Απαραίτητος εξοπλισμός για τους θεατές λίγο πρόχειρο φαγητό για να αντέξουν, μαξιλάρια για να κάθονται πιο άνετα και κυρίως ζεστά ρούχα. Πριν ξεκινήσουν οι παραστάσεις, δεν ξεχνούν τις θυσίες στον Διόνυσο.  Η σειρά εμφάνισης των διαγωνιζόμενων ορίζεται με κλήρωση, όπως και στους διθυραμβικούς χορούς. Τυχερός αυτός που θα κληρωθεί τελευταίος, αφού το κοινό θα έχει νωπές ακόμη τις εντυπώσεις του από τα έργα του. Η πρώτη μέρα ξεκινά πάντα με το διαγωνισμό πέντε κωμικών ποιητών. Ο καθένας παρουσιάζει από ένα έργο. Τις υπόλοιπες τρεις σειρά έχουν τρεις τραγικοί ποιητές. Κάθε μία μέρα αντιστοιχεί σε ένα ποιητή που πρέπει να παρουσιάσει τέσσερα έργα του, τρεις τραγωδίες και ένα σατυρικό δράμα. Η θεατρική πράξη σε όλο της το μεγαλείο! Είναι 5ος αιώνας και κατά τη διάρκεια της σπουδαίας γιορτής των Μεγάλων Διονυσίων οι θεατές ζουν μία ξεχωριστή εμπειρία. Παρακολουθούν συνολικά 20 διθυραμβικούς χορούς και 17 έργα, όλα καινούργια και για μία μόνο παράσταση! Αν μετρήσει κανείς και τον αριθμό των συντελεστών, το άθροισμα είναι εντυπωσιακό. Σ’ όλες τις κατηγορίες μαζί συμμετέχουν περίπου 1.160 χορευτές, 24 υποκριτές και 28 αυλητές! Το βράδυ της πέμπτης ημέρας είναι η μεγάλη στιγμή της ανάδειξης των νικητών του τραγικού αγώνα. Η γιορτή των Μεγάλων Διονυσίων φτάνει στο τέλος της. Τις επόμενες μέρες (συνήθως την 16η Ελαφηβολιώνα) η εκκλησία του δήμου θα συγκεντρωθεί στο θέατρο για να κρίνει τη διοργάνωση της γιορτής από τον Επώνυμο άρχοντα. Σε περίπτωση που έχουν γίνει καταγγελίες για παραβάσεις ή κακή συμπεριφορά άλλων πολιτών κατά τη διάρκεια της γιορτής, πρέπει οπωσδήποτε να συζητηθούν. Κι αν έρθουν μέρες πολέμου, πόσο διαφορετικά γίνονται όλα; Όσο κράτησε ο πολυτάραχος Πελοποννησιακός Πόλεμος, ακόμα και τότε οι δραματικοί αγώνες δεν σταμάτησαν! Μειώθηκαν μόνο οι μέρες της διεξαγωγής τους, από τέσσερις σε τρεις. Σε τέτοιους καιρούς οι Αθηναίοι είχαν μεγάλη ανάγκη να εξοικονομούν χρήματα για τις πολεμικές επιχειρήσεις. Έτσι, πλέον παρουσιάζονταν τρεις κωμωδίες, μία μετά από κάθε μέρα τραγικής διδασκαλίας

 

Γλώσσα για τη Δευτερα

 

Λέων Γ, Ο νικητής των Αράβων

Ο Λέων ήταν βοσκός από τη Θράκη, όπου οι γονείς του είχαν μετεγκατασταθεί από τη

Συρία

. Ο Λέων Γ’ ήταν αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από το 717 έως το 741 μ.Χ. Ίδρυσε τη δυναστεία των Ισαύρων, η οποία κυβέρνησε μέχρι το 802 μ.Χ. Ο αυτοκράτορας είχε ταλέντο στη διοίκηση, και ανανέωσε τον πολιτικό μηχανισμό και τον νομικό κώδικα της αυτοκρατορίας. Η βασιλεία του Λέοντα αποτέλεσε επίσης

εποχή αρκετών συγκρούσεων με τον αραβικό κόσμο, ξεκινώντας με την επιτυχή υπεράσπιση της Κωνσταντινούπολης και καταλήγοντας στην ανακατάληψη της Μικράς Ασίας. 

Όσον αφορά άλλα νομικά ζητήματα, το 726 μ.Χ. (ή πιθανώς το 741 μ.Χ.) ο Λέων εξέδωσε

ένα νέο εγχειρίδιο για τους βυζαντινούς νόμους, με το όνομα Εκλογή. Με τις διατάξεις της "Εκλογής" προστατεύθηκε και ενισχύθηκε ο θεσμός του γάμου, αυξήθηκαν τα δικαιώματα της συζύγου και των νομίμων τέκνων και εισήχθη η ισότητα όλων των πολιτών απέναντι στο νόμο .Αντί για τα συνηθισμένα Λατινικά, οι νέοι νόμοι γράφτηκαν στην ευρύτερα γνωστή ελληνική γλώσσα, για να διευκολυνθεί η πρακτική εφαρμογή τους στην καθημερινή ζωή από δικαστές, κυβερνήτες και δικηγόρους σε ολόκληρη την αυτοκρατορία. Η Εκλογή μεταφράστηκε επίσης στην αρμενική και σλαβική γλώσσα, μεταξύ άλλων. Ήταν η πρώτη φορά που οι απλοί άνθρωποι μπορούσαν να έχουν πρόσβαση και να κατανοήσουν τους νόμους σύμφωνα με τους οποίους έπρεπε να συμπεριφέρονται.

Με τον γεωργικό νόμο καταργήθηκε η σύνδεση του γεωργού με το κτήμα στο οποίο γεννήθηκε ή μακροχρόνια διέμενε, καταργήθηκε δηλαδή η δουλοπαροικία. Σκοπός του γεωργικού νόμου ήταν να περιοριστεί η επέκταση της μεγάλης ιδιοκτησίας και να ευνοηθεί η τάξη των μικροϊδιοκτητών που αποτελούσε τη βάση της άμυνας του κράτους.

Ο Λέων Γ΄ σε χρυσό σόλιδο. Επιγραφή D[OMINUS] NO[STER] LEON P[ERPETUUS] AV[GUST]US

Με την "Εκλογή" ο Λέων απευθύνθηκε και στους δικαστές, τους οποίους καλούσε "ούτε τους φτωχούς να περιφρονούν ούτε εκείνους που αδικούν να αφήνουν ανεξέλεγκτους", ενώ για να αποτρέψει τη δωροδοκία κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους όρισε ότι θα μισθοδοτούνταν όλοι τακτικά από το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο.

Η Αντιγόνη αντιμετωπίζει τον Κρέοντα

https://www.youtube.com/watch?v=uqvPrJS339Q

ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΔΙΟΝΥΣΟΣ

 

Περιγραφή Παιχνιδιού - Διεύθυνση Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού 

Αν έχετε παρατηρητικότητα και είστε καλοί στους γρίφους, ελάτε μαζί μου για να διακοσμήσουμε μαζί αγγεία με πρωταγωνιστές το θεό Διόνυσο και τους φίλους τους.

Προσέξτε όμως! Δεν μπορείτε να διαλέξετε τυχαία τη θέση των χαρακτήρων.

Θα σας καθοδηγήσουν τα λόγια και οι κινήσεις τους.

Μην χάνετε χρόνο, η παρέα του Διονύσου σας περιμένει να παίξετε μαζί της!

ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

 

ΑΠΟΚΡΙΕΣ - ΔΙΟΝΥΣΟΣ

Α Π Ο Ρ Ι Ε Σ 

ΚΑΤΑΓΡΑΦΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΠΟΡΙΕΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ ΜΑΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ.  http://ancienttheater.culture.gr/el/i-genisi-tou-arxaiou-dramatos

Περιγραφή Παιχνιδιού - Διεύθυνση Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού  Αν έχετε παρατηρητικότητα και είστε καλοί στους γρίφους, ελάτε μαζί μου για να διακοσμήσουμε μαζί αγγεία με πρωταγωνιστές το θεό Διόνυσο και τους φίλους τους. Προσέξτε όμως! Δεν μπορείτε να διαλέξετε τυχαία τη θέση των χαρακτήρων. Θα σας καθοδηγήσουν τα λόγια και οι κινήσεις τους. Μην χάνετε χρόνο, η παρέα του Διονύσου σας περιμένει να παίξετε μαζί της! https://diotimae.blogspot.com/2015/11/blog-post.html «Η γέννηση του αρχαίου δράματος» Για να αναζητήσει κανείς τις ρίζες του θεάτρου, θα πρέπει στην ουσία να ψάξει στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής αλλά και του χρόνου, στην ανάγκη του ανθρώπου να εκφραστεί και να ερμηνεύσει τον κόσμο γύρω του αιώνες πριν. Όμως, ακόμη κι αν θεωρείται το δημιούργημα μιας μακρόχρονης εξέλιξης που χάνεται στο βάθος του χρόνου, στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού η αρχή του θεάτρου εντοπίζεται με ακρίβεια τόσο στο χώρο όσο και στον χρόνο: Αθήνα, 6ος αι. π.Χ. Στην πόλη αυτή γεννήθηκε η δραματική ποίηση με τη μορφή τραγωδίας. Ήταν ένα πρωτότυπο δημιούργημα με δικούς του κανόνες και γνωρίσματα αλλά και μια ιδιαίτερη μορφή έκφρασης. Με το συνδυασμό λόγου, μουσικής και μύθου εκφράστηκαν ιδέες, αξίες ακόμη και πολιτικοί στοχασμοί. Το πώς όμως έφτασε ο άνθρωπος στη δημιουργία της δραματικής ποίησης δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Κι αυτό γιατί οι πληροφορίες των αρχαίων πηγών μπορεί να είναι πολλές αλλά συνάμα σύντομες και συχνά με νοήματα σύνθετα. Έτσι, είναι δύσκολο να προσεγγίσουμε τις συνθήκες μέσα στις οποίες γεννήθηκε και αναπτύχθηκε το αρχαίο δράμα πριν από δυόμιση χιλιάδες χρόνια. Τα ερωτήματα πολλά. Άραγε υπάρχουν απαντήσεις σε όλα;   Η θεατρική πράξη γεννήθηκε από τη μίμηση; Πού και πότε εντοπίζονται τα πρώτα θεατρικά δρώμενα στον ελλαδικό χώρο; Πώς γεννιέται το δράμα στην αρχαία Ελλάδα; Γιατί μιλάμε για δραματικά είδη; Από πού εμπνέονταν οι δραματικοί ποιητές;

ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΣΤΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

Για να αναζητήσει κανείς τις ρίζες του θεάτρου, θα πρέπει στην ουσία να ψάξει στα βάθη της ανθρώπινης ιστορίας. Όμως,η αρχή του θεάτρου εντοπίζεται με ακρίβεια τόσο στο χώρο όσο και στον χρόνο: Αθήνα, 6ος αι. π.Χ. Στην πόλη αυτή γεννήθηκε η δραματική ποίηση με τη μορφή τραγωδίας. Ήταν ένα πρωτότυπο δημιούργημα με δικούς του κανόνες και γνωρίσματα αλλά και μια ιδιαίτερη μορφή έκφρασης. Με το συνδυασμό λόγου, μουσικής και μύθου εκφράστηκαν ιδέες, αξίες ακόμη και πολιτικοί στοχασμοί

Ο Αριστοτέλης για τη γέννηση της ποίησης

Η τέχνη της ποίησης απασχόλησε ιδιαίτερα τον Αριστοτέλη.

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, λοιπόν, η ποίηση πηγάζει από δύο φυσικές δεξιότητες του ανθρώπου.

 Η δύναμη της μίμησης και η αίσθηση της μελωδίας και του ρυθμού.

Από τις προϊστορικές ήδη κοινωνίες ο άνθρωπος στην προσπάθειά του να κατανοήσει και να ερμηνεύσει τον κόσμο και τις μυστηριώδεις δυνάμεις της φύσης, να εκφράσει τους φόβους, τις χαρές και τους πόθους του, να προστατευθεί από φανταστικούς ή πραγματικούς κινδύνους, χρησιμοποίησε τη μυθοπλασία και τη μίμηση.

Με αφετηρία τη μινωική Κρήτη 

Στην Κρήτη των μινωικών χρόνων εντοπίζονται ίσως τα πρώτα θεατρικά δρώμενα στον ελλαδικό χώρο. Ήταν στην ουσία ιερές τελετουργίες στο πλαίσιο της μινωικής λατρείας. Οι Μινωίτες είχαν συνδέσει το μυστήριο της ζωής και της δημιουργίας με τη γυναικεία φύση, την οποία, μάλιστα, είχαν θεοποιήσει. 

Όταν τα αρχαιολογικά ευρήματα αποκαλύπτουν. 

Γιατί όμως το δράμα συνδέθηκε με τα δρώμενα του Διονύσου και όχι κάποιου άλλου θεού από το ελληνικό πάνθεον; 

Ο Ευριπίδης λέει:

«Ο Διόνυσος είναι θεός του γλεντιού, βασιλεύει στα συμπόσια ανάμεσα σε λουλουδένια στέφανα, ζωηρεύοντας τους χαρούμενους χορούς στον ήχο της φλογέρας. Γέλια τρελά προκαλεί και διώχνει τις μαύρες έγνοιες.

». Οι δυο τεχνικές του Διονύσου είναι το κρασί κι ο χορός` σκοπός του δε η «κάθαρσις» με την ψυχολογική σημασία.  

Τα Διονύσια ήταν πομπή, με άνθη, σατιρικά τραγούδια, μουσικούς και πειράγματα, που έλεγαν ντυμένοι ως σάτυροι -ακόλουθοι του Διονύσου, κρατώντας λαμπάδες,θύρσους κοσμημένους με κισσό - και φορώντας προσωπίδες . Ο κορυφαίος σε άρμα – με τα πειράγματά του έσουρνε σε άλλους «τα εξ αμάξης

»… Οι περισσότερες από τις διονυσιακές γιορτές και έθιμα των αρχαίων Ελλήνων πέρασαν στο Βυζάντιο και έφτασαν μέχρι τα χρόνια μαςΑπό τη μίμηση στη δράση

Στην Αττική έμελλε ο διθύραμβος να διαμορφωθεί σε δράμα, να περάσει, δηλαδή, από τη μίμηση στη δράση. 

Γύρω στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. ένας ποιητής από το δήμο Ικαρίας της Αττικής (σημερινός Διόνυσος), ο Θέσπης, έκανε ένα επαναστατικό βήμα στην εκτέλεση του διθυράμβου. Ο πρωτοχορευτής  που ως τότε οδηγούσε το χορό, βγήκε από την ομάδα και στάθηκε απέναντί της. Με τη μορφή κάποιου προσώπου της ιστορίας, φορώντας προσωπείο, «υποκρίθηκε», συζητούσε, δηλαδή, με τον χορό ή εξηγούσε την ιστορία, λέγοντας, για παράδειγμα, τι συνέβη στον ίδιο ή σε κάποιο άλλο πρόσωπο. Αυτές οι ερωταποκρίσεις επαναλήφθηκαν, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας διάλογος ανάμεσα στο άτομο και την ομάδα. Σύμφωνα με την παράδοση, πρωτοχορευτής ήταν ο ίδιος ο Θέσπης που έκανε διάλογο με το χορό. Έτσι, έγινε ο πρώτος υποκριτής, ο πρώτος ηθοποιός, δηλαδή, σύμφωνα με την κυριολεκτική σημασία της λέξης σήμερα. Με την καινοτομία αυτή του Θέσπη άνοιξε ο δρόμος για έναν αμεσότερο τρόπο μίμησης. Οι μύθοι έπαψαν πια να είναι αφήγηση πράξεων και έγιναν δράση, μίμηση, αναπαράσταση πράξεων. 

ΠΑΙΔΕΙΑ-ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ

 ΑΠΟΡΙΕΣ....

αι  παιδιαι 

 

Αετός -απόσπασμα βιβλιου

 O αετός στο… κοτέτσι

    Μια φορά κι έναν καιρό, εκεί που περπατούσε μες στο δάσος ένας άνθρωπος βρήκε ένα μικρό αετό. Τον πήρε σπίτι του και τον έβαλε στο κοτέτσι του όπου σύντομα έμαθε να τρώει και να συμπεριφέρεται σαν τα κοτόπουλα. Μια μέρα ένας φυσιοδίφης που περνούσε από κει, ρώτησε τον ιδιοκτήτη γιατί είχε αναγκάσει τον αετό, το βασιλιά των πουλιών, να ζει στο κοτέτσι μαζί με τα κοτόπουλα. «Αφού του έδωσα να φάει ό,τι τρώνε οι κότες και τον εκπαίδευσα σαν κοτόπουλο, δεν έμαθε ποτέ να πετάει», απάντησε ο ιδιοκτήτης. «Φέρεται σαν κοτόπουλο κι έχει πάψει να είναι αετός». «Κι όμως» επέμεινε ο φυσιοδίφης «έχει ακόμα καρδιά αετού και σίγουρα μπορεί να μάθει να πετάει».

    Αφού το κουβέντιασαν καλά, οι δυο άντρες συμφώνησαν να δουν αν αυτό ήταν δυνατό. Ο φυσιοδίφης έπιασε μαλακά τον αετό στα χέρια του και του είπε: «Ανήκεις στον ουρανό κι όχι στη γη. Άπλωσε τα φτερά σου και πέτα». Ο αετός όμως είχε μπερδευτεί∙ δεν ήξερε ποιος ήταν και βλέποντας τα κοτόπουλα να τρώνε πήδησε κάτω για να πάει μαζί τους. Χωρίς να χάσει το θάρρος του ο φυσιοδίφης πήρε την άλλη μέρα τον αετό ψηλά στη στέγη του σπιτιού και τον παρακίνησε και πάλι λέγοντας: «Είσαι αετός. Ανήκεις στον ουρανό όσο και στη γη. Άπλωσε τα φτερά σου και πέτα».

    Ο αετός κοίταξε γύρω του, κοίταξε το κοτέτσι και μετά τον ουρανό. Δεν πέταξε όμως. Τότε ο φυσιοδίφης τον σήκωσε ψηλά ίσια προς τον ήλιο κι ο αετός άρχισε ξαφνικά να τρέμει και ν’ ανοίγει αργά τα φτερά του. Τελικά βγάζοντας μια θριαμβευτική κραυγή όρμησε προς τον ουρανό. Ίσως ο αετός να θυμάται πάντα τα κοτόπουλα με νοσταλγία. Ίσως να ξαναγυρίζει κάπου κάπου για επίσκεψη στο κοτέτσι. Αλλά απ’ ότι ξέρουμε ποτέ δεν ξαναγύρισε να ζήσει σαν κοτόπουλο. Ήταν αετός παρ’ όλο που μεγάλωσε και εξημερώθηκε σαν κοτόπουλο».
James Aggrey, “The Parable of the Eagle”

Εκδόσεις Γλάρος 1980