ΑΠΟΚΡΙΕΣ - ΔΙΟΝΥΣΟΣ

Α Π Ο Ρ Ι Ε Σ 

ΚΑΤΑΓΡΑΦΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΠΟΡΙΕΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ ΜΑΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ.  http://ancienttheater.culture.gr/el/i-genisi-tou-arxaiou-dramatos

Περιγραφή Παιχνιδιού - Διεύθυνση Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού  Αν έχετε παρατηρητικότητα και είστε καλοί στους γρίφους, ελάτε μαζί μου για να διακοσμήσουμε μαζί αγγεία με πρωταγωνιστές το θεό Διόνυσο και τους φίλους τους. Προσέξτε όμως! Δεν μπορείτε να διαλέξετε τυχαία τη θέση των χαρακτήρων. Θα σας καθοδηγήσουν τα λόγια και οι κινήσεις τους. Μην χάνετε χρόνο, η παρέα του Διονύσου σας περιμένει να παίξετε μαζί της! https://diotimae.blogspot.com/2015/11/blog-post.html «Η γέννηση του αρχαίου δράματος» Για να αναζητήσει κανείς τις ρίζες του θεάτρου, θα πρέπει στην ουσία να ψάξει στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής αλλά και του χρόνου, στην ανάγκη του ανθρώπου να εκφραστεί και να ερμηνεύσει τον κόσμο γύρω του αιώνες πριν. Όμως, ακόμη κι αν θεωρείται το δημιούργημα μιας μακρόχρονης εξέλιξης που χάνεται στο βάθος του χρόνου, στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού η αρχή του θεάτρου εντοπίζεται με ακρίβεια τόσο στο χώρο όσο και στον χρόνο: Αθήνα, 6ος αι. π.Χ. Στην πόλη αυτή γεννήθηκε η δραματική ποίηση με τη μορφή τραγωδίας. Ήταν ένα πρωτότυπο δημιούργημα με δικούς του κανόνες και γνωρίσματα αλλά και μια ιδιαίτερη μορφή έκφρασης. Με το συνδυασμό λόγου, μουσικής και μύθου εκφράστηκαν ιδέες, αξίες ακόμη και πολιτικοί στοχασμοί. Το πώς όμως έφτασε ο άνθρωπος στη δημιουργία της δραματικής ποίησης δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Κι αυτό γιατί οι πληροφορίες των αρχαίων πηγών μπορεί να είναι πολλές αλλά συνάμα σύντομες και συχνά με νοήματα σύνθετα. Έτσι, είναι δύσκολο να προσεγγίσουμε τις συνθήκες μέσα στις οποίες γεννήθηκε και αναπτύχθηκε το αρχαίο δράμα πριν από δυόμιση χιλιάδες χρόνια. Τα ερωτήματα πολλά. Άραγε υπάρχουν απαντήσεις σε όλα;   Η θεατρική πράξη γεννήθηκε από τη μίμηση; Πού και πότε εντοπίζονται τα πρώτα θεατρικά δρώμενα στον ελλαδικό χώρο; Πώς γεννιέται το δράμα στην αρχαία Ελλάδα; Γιατί μιλάμε για δραματικά είδη; Από πού εμπνέονταν οι δραματικοί ποιητές;

ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΣΤΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

Για να αναζητήσει κανείς τις ρίζες του θεάτρου, θα πρέπει στην ουσία να ψάξει στα βάθη της ανθρώπινης ιστορίας. Όμως,η αρχή του θεάτρου εντοπίζεται με ακρίβεια τόσο στο χώρο όσο και στον χρόνο: Αθήνα, 6ος αι. π.Χ. Στην πόλη αυτή γεννήθηκε η δραματική ποίηση με τη μορφή τραγωδίας. Ήταν ένα πρωτότυπο δημιούργημα με δικούς του κανόνες και γνωρίσματα αλλά και μια ιδιαίτερη μορφή έκφρασης. Με το συνδυασμό λόγου, μουσικής και μύθου εκφράστηκαν ιδέες, αξίες ακόμη και πολιτικοί στοχασμοί

Ο Αριστοτέλης για τη γέννηση της ποίησης

Η τέχνη της ποίησης απασχόλησε ιδιαίτερα τον Αριστοτέλη.

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, λοιπόν, η ποίηση πηγάζει από δύο φυσικές δεξιότητες του ανθρώπου.

 Η δύναμη της μίμησης και η αίσθηση της μελωδίας και του ρυθμού.

Από τις προϊστορικές ήδη κοινωνίες ο άνθρωπος στην προσπάθειά του να κατανοήσει και να ερμηνεύσει τον κόσμο και τις μυστηριώδεις δυνάμεις της φύσης, να εκφράσει τους φόβους, τις χαρές και τους πόθους του, να προστατευθεί από φανταστικούς ή πραγματικούς κινδύνους, χρησιμοποίησε τη μυθοπλασία και τη μίμηση.

Με αφετηρία τη μινωική Κρήτη 

Στην Κρήτη των μινωικών χρόνων εντοπίζονται ίσως τα πρώτα θεατρικά δρώμενα στον ελλαδικό χώρο. Ήταν στην ουσία ιερές τελετουργίες στο πλαίσιο της μινωικής λατρείας. Οι Μινωίτες είχαν συνδέσει το μυστήριο της ζωής και της δημιουργίας με τη γυναικεία φύση, την οποία, μάλιστα, είχαν θεοποιήσει. 

Όταν τα αρχαιολογικά ευρήματα αποκαλύπτουν. 

Γιατί όμως το δράμα συνδέθηκε με τα δρώμενα του Διονύσου και όχι κάποιου άλλου θεού από το ελληνικό πάνθεον; 

Ο Ευριπίδης λέει:

«Ο Διόνυσος είναι θεός του γλεντιού, βασιλεύει στα συμπόσια ανάμεσα σε λουλουδένια στέφανα, ζωηρεύοντας τους χαρούμενους χορούς στον ήχο της φλογέρας. Γέλια τρελά προκαλεί και διώχνει τις μαύρες έγνοιες.

». Οι δυο τεχνικές του Διονύσου είναι το κρασί κι ο χορός` σκοπός του δε η «κάθαρσις» με την ψυχολογική σημασία.  

Τα Διονύσια ήταν πομπή, με άνθη, σατιρικά τραγούδια, μουσικούς και πειράγματα, που έλεγαν ντυμένοι ως σάτυροι -ακόλουθοι του Διονύσου, κρατώντας λαμπάδες,θύρσους κοσμημένους με κισσό - και φορώντας προσωπίδες . Ο κορυφαίος σε άρμα – με τα πειράγματά του έσουρνε σε άλλους «τα εξ αμάξης

»… Οι περισσότερες από τις διονυσιακές γιορτές και έθιμα των αρχαίων Ελλήνων πέρασαν στο Βυζάντιο και έφτασαν μέχρι τα χρόνια μαςΑπό τη μίμηση στη δράση

Στην Αττική έμελλε ο διθύραμβος να διαμορφωθεί σε δράμα, να περάσει, δηλαδή, από τη μίμηση στη δράση. 

Γύρω στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. ένας ποιητής από το δήμο Ικαρίας της Αττικής (σημερινός Διόνυσος), ο Θέσπης, έκανε ένα επαναστατικό βήμα στην εκτέλεση του διθυράμβου. Ο πρωτοχορευτής  που ως τότε οδηγούσε το χορό, βγήκε από την ομάδα και στάθηκε απέναντί της. Με τη μορφή κάποιου προσώπου της ιστορίας, φορώντας προσωπείο, «υποκρίθηκε», συζητούσε, δηλαδή, με τον χορό ή εξηγούσε την ιστορία, λέγοντας, για παράδειγμα, τι συνέβη στον ίδιο ή σε κάποιο άλλο πρόσωπο. Αυτές οι ερωταποκρίσεις επαναλήφθηκαν, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας διάλογος ανάμεσα στο άτομο και την ομάδα. Σύμφωνα με την παράδοση, πρωτοχορευτής ήταν ο ίδιος ο Θέσπης που έκανε διάλογο με το χορό. Έτσι, έγινε ο πρώτος υποκριτής, ο πρώτος ηθοποιός, δηλαδή, σύμφωνα με την κυριολεκτική σημασία της λέξης σήμερα. Με την καινοτομία αυτή του Θέσπη άνοιξε ο δρόμος για έναν αμεσότερο τρόπο μίμησης. Οι μύθοι έπαψαν πια να είναι αφήγηση πράξεων και έγιναν δράση, μίμηση, αναπαράσταση πράξεων.