Τα κάστρα της λευτεριάς - Οι Σουλιώτες

 Οι Σουλιώτες ήταν Έλληνες που ζούσαν σε απομονωμένα χωριά, κτισμένα πάνω στις βραχώδεις και απότομες πλαγιές των βουνών της Θεσπρωτίας. Ήταν ορθόδοξοι χριστιανοί, μιλούσαν  αρβανίτικα και ελληνικά, έγραφαν όμως στα ελληνικά. Ζούσαν σε δύσκολες συνθήκες και από μικρή ηλικία όλοι μάθαιναν να χειρίζονται τα όπλα. Η προσαρμογή στις δύσκολες συνθήκες ζωής, η ενασχόληση από την παιδική ηλικία στα όπλα, το ομαδικό πνεύμα, καθώς και η εξαιρετική γενναιότητα, χάρισαν στους Σουλιώτες μια κάποια αυτονομία απέναντι στους Τούρκους· αυτονομία που τους επέτρεψε να αυτοδιοικούνται σύμφωνα με τα δικά τους ήθη και έθιμα.

 Σιγά σιγά απέκτησαν και τον έλεγχο των γύρω χωριών, από τα οποία εισέπρατταν χρήματα. Ένα μέρος από τα χρήματα αυτά τα έδιναν στον σουλτάνο ως φόρο. Στις αρχές του 19ου αιώνα είχαν ήδη αποκτήσει μεγάλη στρατιωτική δύναμη και έρχονταν σε συχνές συγκρούσεις με τους Τούρκους. Το 1803 όμως νικήθηκαν από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το Σούλι. Έφυγαν χωρισμένοι σε τρεις ομάδες. Οι μόνοι που παρέμειναν ήταν ο καλόγερος Σαμουήλ και άλλοι πέντε άντρες. Αυτοί κλείστηκαν σε μία αποθήκη πυρομαχικών που υπήρχε σε ένα ύψωμα, το Κούγκι, και την ανατίναξαν. Σκοτώθηκαν και οι έξι, ανατινάζοντας μαζί και όλους τους Τούρκους που είχαν μπει στο μεταξύ μέσα.

 
Η πρώτη ομάδα κατόρθωσε και έφτασε ασφαλής στην Κέρκυρα. Η δεύτερη ομάδα εγκλωβίστηκε στο Ζάλογγο. Στην μάχη που έγινε εκεί, οι περισσότεροι Σουλιώτες σκοτώθηκαν. Όσες Σουλιώτισσες γλίτωσαν στην μάχη, για να μην πιαστούν αιχμάλωτες των Τούρκων κατέφυγαν σε έναν απότομο βράχο και, τραγουδώντας –όπως λέει η παράδοση– για να πάρουν θάρρος, γκρεμίστηκαν από εκεί μαζί με τα παιδιά τους. Η τρίτη ομάδα εγκαταστάθηκε γύρω από την μονή Σέλτσου, στα Άγραφα. Τον Απρίλιο, οι Τούρκοι περικύκλωσαν την περιοχή και στην μάχη που ακολούθησε σκοτώθηκαν σχεδόν όλοι. Περισσότερες από διακόσιες Σουλιώτισσες που γλίτωσαν από την μάχη, έπεσαν κι αυτές από έναν γκρεμό, δημιουργώντας ένα νέο Ζάλογγο. 

Όταν πέθανε ο Αλή, συνέχισαν τον πόλεμο εναντίον των Τούρκων.

 Το 1822 αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν. Διασκορπίστηκαν στον ελληνικό χώρο και, από τα μέρη που πήγε ο καθένας, προσέφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στην Ελληνική Επανάσταση. Ερωτήσεις κατανόησης 

1. Τι χαρακτηριστικό είχαν τα µέρη που κατοικούσαν οι Σουλιώτες; Γιατί είχαν διαλέξει αυτού του είδους τα µέρη; 

2. Πώς µπόρεσαν και κατέκτησαν την –σχετική– αυτονοµία τους οι Σουλιώτες; 

3. Τι έγινε στο Κούγκι; (Ποιοι είχαν οχυρωθεί, ποιοι επιτέθηκαν, γιατί επιτέθηκαν, γιατί αντέδρασαν έτσι οι αµυνόµενοι;) 

4. Σε πόσες οµάδες χωρίστηκαν οι Σουλιώτες όταν εγκατέλειψαν το Σούλι; Μέχρι πού έφτασε η κάθε οµάδα; 

5. Τι έγινε στο Ζάλογγο; (Ποιοι κατέφυγαν εκεί; Για ποιον λόγο; Γιατί διάλεξαν αυτόν τον τρόπο αντίδρασης;) 

ΤΙ ΜΑΘΑΙΝΑΝ ΟΙ ΠΑΠΠΟΥΔΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΓΙΑΓΙΑΔΕΣ ΜΑΣ  ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ

σχολειο    

ΠΑΛΙΑ ψηφιακα ΣΧΟΛΙΚΑ βιβλία

 πατα στην εικόνα

ΣΕΛ 29-30 ΣΟΥΛΙ

σχολειο   

Ο Αλη πριν γίνει πασας-

Αρχοντικό του Καλαμπάκα Γιαννάκης Καλαμπάκας και επίγονοι  https://www.academia.edu/

Αρχοντικό του Καλαμπάκα

«Το συγκρότημα τούτο των κτιρίων ήταν γνωστό ως Σαράι, ανάκτορο, και συγκροτήθηκε μεταξύ των ετών 1770-1776.

Από τις υπάρχουσες ιστορικές πηγές εντοπίζεται ότι, όταν το 1784 ο Αλής Τεπελενλής, αργότερα ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων, καταδιώκονταν από την Υψηλή Πύλη ζήτησε άσυλο στο αρχοντικό του Ιωάννη Καλαμπάκα. Ο οικοδεσπότης τον δέχθηκε και τον προσέλαβε μάλιστα αρχηγό της σωματοφυλακής του, έναντι αδράς αμοιβής.»

Ο Αλή πασάς, που από ληστής ...είχε διοριστεί πασάς των Ιωαννίνων, πέρασε το 1790 από τα Τρίκαλα κατά την εκστρατεία του εναντίον των Σουλιωτών και έκανε «αὐστηροτάτας ἐπιτιμήσεις στοὺς Κοτσαμπασῆδες Τρικάλων»,⁵⁴ μεταξύ των οποίων και στον «ἄρχοντα πρώτης τάξεως» Ιωάννη Καλαμπάκα.⁵⁵

Η μητέρα του λεγόταν Χάμκω, ήταν Ελληνίδα στην καταγωγή και ελληνόγλωσση - δεύτερη γυναίκα του Βελή, κόρη του Μπέη της Κόνιτσας. 

https://www.ekalampaka.gr/article/arxontiko-toy-kalampaka-giannakis-kalampakas-kai-epigonoi-meros-3o-toy-filologoy-spyridonos-vliora

ΠΡΟΣΘΕΤΩ ΟΜΩΝΥΜΑ ΚΑΙ ΕΤΕΡΩΝΥΜΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ

KANONEΣ

 Ομώνυμα λέγονται τα κλάσματα που έχουν τον ίδιο παρονομαστή.

Ετερώνυμα λέγονται τα κλάσματα που έχουνε διαφορετικούς παρονομαστές.

Όπως και όλοι οι αριθμοί, τα κλάσματα μπορούν να προστεθούν, να αφαιρεθούν, να πολλαπλασιαστούν και να διαιρεθούν.

 Ειδικοί κανόνες ισχύουν για την πρόσθεση και την αφαίρεση, όπου για να μπορέσει να εκτελεστεί η πράξη πρέπει τα κλάσματα να είναι ομώνυμα, δηλαδή να έχουν ίδιο παρονομαστή

Πρόσθεση ομώνυμων κλασμάτων

Προσθέτουμε τους αριθμητές και αφήνουμε τον ίδιο παρονομαστή

---

2.  Για να προσθέσουμε ή να αφαιρέσουμε
ετερώνυμα κλάσματα, πρέπει πρώτα να τα μετατρέψουμε σε ομώνυμα. Παράδειγμα

αντικείμενο -ΣΧΟΛΕΙΟ

 Οι αρχαίοι Αθηναίοι μάθαιναν  μουσική.

ρήμα: μάθαιναν :
υποκ.: ποιοι-ες-α  μάθαιναν :
αντ.: τι  μάθαιναν :  ___________________ 

Ο Νίκος   χάρισε το στυλό του.
ρήμα: 
υποκ.: ποιος-α-ο χάρισε:
αντ.: τι χάρισε:  ___________________ 

Προσοχή

1. Δεν κάνουμε ποτέ την ερώτηση πού ή πώς, γιατί οι απαντήσεις που θα πάρουμε δε μας δίνουν αντικείμενο.

2. Το αντικείμενο, όπως έχουμε ξαναπεί, δε βρίσκεται ποτέ σε ονομαστική.

Ας εφαρμόσουμε τη θεωρία:

 

Οι Αθηναίοι μετέφεραν τα παιδιά τους στην Τροιζήνα. 1ο βήμα: βρίσκουμε το ρήμα: ρήμα –μετέφεραν 2ο βήμα: βρίσκουμε το υποκείμενο ρωτώντας: ποιοι μετέφεραν; Οι Αθηναίοι- υποκείμενο σε ονομαστική 3ο βήμα: διαπιστώνουμε ότι το ρήμα είναι μεταβατικό-μονόπτωτο (μεταφέρω κάποιον). Μετέφεραν   μεταβατικό 4ο βήμα: Ρωτάμε τι, ποιον, σε ποιον μετέφεραν οι Αθηναίοι; τα παιδιά  -αντικείμενο σε πτώση  αιτιατική

Ενεργητικά ρήματα, αμετάβατα και μεταβατικά- σχολειο

 

Ενεργητικά ρήματα, αμετάβατα και μεταβατικά

Ενεργητικά ρήματα ή ρήματα ενεργητικής διάθεσης είναι τα ρήματα που δηλώνουν ότι το υποκείμενο ενεργεί, π.χ.

1ο παράδειγμα

Ο ήλιος λάμπει

Στο παράδειγμά μας έχουμε ένα ρήμα που μας δείχνει ότι ο ήλιος κάνει μια ενέργεια (λάμπει).

 

2ο παράδειγμα

..................  Ο ήλιος φωτίζει τη γη

Στο παράδειγμά μας έχουμε ένα ρήμα που μας δείχνει ότι ο ήλιος κάνει μια ενέργεια (φωτίζει).

 

Αν σκεφτούμε λίγο περισσότερο, θα πούμε ότι το ρήμα (φωτίζει) δείχνει πως το υποκείμενο (ήλιος) ενεργεί.

Ακόμη μπορούμε να πούμε ότι η ενέργεια του ήλιου πηγαίνει (μεταβαίνει) στη γη.

 

Από τα δύο προηγούμενα παραδείγματα βγάζουμε τα εξής συμπεράσματα:

 

 

ενεργητική διάθεση έχουν τα ρήματα που δείχνουν πως το υποκείμενο ενεργεί (λάμπει, φωτίζει).

Όταν έχουμε ρήματα που δηλώνουν απλώς ενέργεια, χωρίς η ενέργεια αυτή να μεταβαίνει (πηγαίνει) κάπου αλλού, τότε λέμε πως το ρήμα είναι ενεργητικό αμετάβατο.

Όταν έχουμε ρήματα που δηλώνουν ενέργεια, και η ενέργεια αυτή μεταβαίνει (πηγαίνει) σε κάποιον άλλον (γη), τότε λέμε πως το ρήμα είναι ενεργητικό μεταβατικό.

Η Ειρεσιώνη και τα Κάλαντα

Το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο σε ελληνικό σπίτι στολίστηκε στην Πλάκα. Όταν το είδε ο Μακρυγιάννης είπε:” Τα δέντρα μου εγώ δεν τ’ αφήνω να φυτρώσουν μέσα στην κάμαρα! Μόνο τ’ άρματά μου φυτρώνουν εκεί”

Οι Βαυαροί μάς έφεραν το ρεβεγιόν και τα έλατα








Το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο που στολίστηκε στην Ελλάδα ήταν το 1833 στα Ανάκτορα του Όθωνα στο Ναύπλιο. Μάλιστα οι κάτοικοι του Ναυπλίου σχημάτιζαν ουρές έξω από το παλάτι για να θαυμάσουν το νεόφερτο όσο και παράξενο για εκείνη την εποχή έθιμο.

το πρωτο ρεβεγιον

Το γεύμα στο ανάκτορο του Ναυπλίου ήταν πλούσιο, με πολλά κυνηγετικά θηράματα, και συνοδευόταν από άφθονη σαμπάνια. Μετά το τέλος του δείπνου μετακινήθηκαν όλοι σε άλλη αίθουσα για να πιουν καφέ ενώ ο Οθωνας συζητούσε, μαζί τους, χαλαρά, «άνευ εθιμοτυπίας». Οι καλεσμένοι ήταν πολλοί, μεταξύ των οποίων, οι πρέσβεις των ευρωπαϊκών κρατών και ορισμένων ασιατικών, ένας πρίγκιπας από την Περσία, Αρμένιοι και έμποροι από τη Σμύρνη.

Ενα πρόβλημα που ανέκυψε ήταν ο φωτισμός. Επειδή τα κηροπήγια ήταν πολύ λίγα, χρησιμοποιήθηκαν ζωντανοί φανοστάτες, υπηρέτες δηλαδή που κρατούσαν όλη τη βραδιά υψωμένους φανούς.


Το ΠΡΩΤΟ ρεβεγιόν



Μάλιστα, φαίνεται ότι κάποιες Ελληνίδες είχαν μάθει και ευρωπαϊκούς χορούς, που ήταν άγνωστοι στον περισσότερο κόσμο, καθώς χόρεψαν με τον Οθωνα σε δύο ή τρεις εσπερίδες που είχαν γίνει σε σπίτια εύπορων οικογενειών του Ναυπλίου.

Πάντως, η μεγάλη... εισαγωγή ευρωπαϊκών χορών, όπως το γαλλικό βαλς, η πολωνέζα και η μαζούρκα, άρχισε από το 1837, μετά την άφιξη στην Ελλάδα της Αμαλίας, που λάτρευε τον χορο.















το παλάτι που έζησαν νιόπαντροι ο Όθων με την Αμαλία




Χριστουγεννιάτικα δέντρα στην καταγεγραμμένη ιστορία

Ένα συντεχνιακό χρονικό της Βρέμης της Γερμανίας του 1570 είναι η πρώτη φορά που η παράδοση του χριστουγεννιάτικου δέντρου επιβεβαιώθηκε σε έντυπη μορφή. Το χρονικό σημειώνει ότι ένα μικρό δέντρο στολισμένο με «μήλα, ξηρούς καρπούς, χουρμάδες, κουλούρια και χάρτινα λουλούδια» είχε στηθεί στο Σωματείο προς όφελος των παιδιών των μελών της συντεχνίας, που μάζευαν τις λιχουδιές την ημέρα των Χριστουγέννων

ιστορια 3000 χρονων

απο την αρχαία ελληνική “Ειρεσιώνη της Ελιάς” στο Ελατό


Το Μουσείο προσκαλεί τους μικρούς του φίλους να στολίσουν την Ειρεσιώνη, ένα κλαδί ελιάς, όπως έκαναν στην αρχαιότητα. Θα γνωρίσουν από που προέρχεται το αγαπημένο τους αυτό έθιμο και θα τραγουδήσουν κάλαντα ηλικίας σχεδόν 3.000 ετών.
Η Ειρεσιώνη (από τη λέξη εἶρος που σημαίνει μαλλί προβάτου) ήταν ένα κλαδί ελιάς (κότινος) ή δάφνης στολισμένο με κορδελάκια από λευκό και κόκκινο μαλλί, καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λπ.), μικρά μπουκαλάκια γεμάτα κρασί,μέλι και λάδι ή ακόμη και μικρές σφαίρες από μέταλλο, που παρίσταναν τον Ήλιο και τη Σελήνη.



Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό και προσομοίαζε στο σημερινό Χριστουγεννιάτικο δέντρο, ενώ το κρατούσαν αγόρια ,το περιέφεραν στους δρόμους της πόλης των Αθηνών τραγουδώντας τις καλένδες (κάλαντα) από σπίτι σε σπίτι, λέγοντας ευχές και παινέματα για τον νοικοκύρη προσπαθώντας να επιτύχουν ένα γενναιόδωρο κέρασμα.




Όταν έφθαναν στο σπίτι τους κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτά τους και την άφηναν εκεί μέχρι την ίδια ημέρα του νέου έτους. Το στόλισμα και η περιφορά της Ειρεσιώνης συνηθίζονταν στις γιορτές. Οι γιορτές ήταν αφιερωμένες στη θεά Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).
Ένας νεαρός περιέχυνε την ειρεσιώνη με κρασί από έναν τελετουργικό αμφορέα και κρεμούσε το δεντράκι στην πύλη του ναού του Απόλλωνα.



Όταν τα παιδιά έφθαναν στα δικά τους σπίτια, ιδίως στα αγροτικά, κατά τον Αριστοφάνη, κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτά τους, όπου έμενε μέχρι την ίδια ημέρα του επόμενου έτους, οπότε, αφού τοποθετούσαν την νέα, κατέβαζαν την παλιά και την έκαιγαν.
Η μετάβαση στο έλατο

Το Βυζαντίο καταδίκασε το έθιμο ως ειδωλολατρικό και απαγόρευσε την τέλεσή του. Ωστόσο, οι Έλληνες που ταξίδευαν πολύ το μετέδωσαν στους Βόρειους λαούς, οι οποίοι λόγω έλλειψης ελαιοδέντρων, στόλιζαν κλαδιά από τα δέντρα που φύονταν στις περιοχές τους, όπως είναι τα έλατα.

Αιώνες αργότερα το ίδιο έθιμο επανεισάχθηκε στην Ελλάδα από τους Βαυαρούς που συνόδεψαν τον στην Ελλάδα, ως δικό τους Χριστουγεννιάτικο έθιμο. Κάπως έτσι, πραγματοποιήθηκε η μετάβαση απο την αρχαία Ελληνική “Ειρεσιώνη της Ελιάς” στο Ελατό της σύγχρονης εποχής, που πρωτοστολίστηκε το 1833 από τον Βασιλιά Όθωνα ως Χριστουγεννιάτικο δέντρο στα ανάκτορα του Ναυπλίου και νίκησε κατά κράτος το… καραβάκι που είχε στο μεταξύ επικρατήσει ως έθιμο που ταίριαζε στην ναυτική Ελλάδα.

Οι Έλληνες, που στην ιστορική μνήμη τους είχαν την Ειρεσιώνη, υιοθέτησαν πολύ γρήγορα το Χριστουγεννιάτικο δέντρο με το έλατο

«Τα Καρύδια» είναι ένα παραδοσιακό παιχνίδι που παίζουν τα παιδιά στην Ήπειρο την ημέρα των Χριστουγέννων.

Είναι ένα ομαδικό και ευχάριστο παιχνίδι και παίζεται στο χώμα και με καρύδια.

Κάποιο παιδί χαράζει στο χώμα μια ευθεία γραμμή. Πάνω σ' αυτή, κάθε παίκτης βάζει κι από ένα καρύδι στη σειρά. Μετά, ο κάθε παίκτης με τη σειρά του και από κάθετη απόσταση ενός με δύο μέτρα από τη γραμμή των καρυδιών, σημαδεύει σκυφτός, και με το μεγαλύτερο και το πιο στρογγυλό καρύδι του, κάποιο άλλο καρύδι.