Παρασκευή 27 Μαΐου 2022

 Ενότητα Ε΄ - Κεφάλαιο 1

Μακεδονικές εξεγέρσεις - Ο Μακεδονικός Αγώνας (1904-1908)


Παύλος Μελάς

Μετά την απελευθέρωση των Ελλήνων από τον οθωμανικό ζυγό, η Μακεδονία παρέμεινε οθωμανική περιοχή. Παρ' όλα αυτά, οι Έλληνες που ζούσαν εκεί συνέχισαν να επιδιώκουν την ελευθερία και την ένωσή τους με την Ελλάδα.

Το επίσημο ελληνικό κράτος, λόγω της οικονομικής και πολιτικής εξάρτησής του από τις Μεγάλες Δυνάμεις, δεν είχε την δυνατότητα να επέμβει, γι' αυτό επίσημα κρατούσε ουδέτερη στάση. Ανεπίσημα όμως, ενίσχυε την οργάνωση και αποστολή εκεί εθελοντών από την Ελλάδα.

Το 1854 ξέσπασε ένα επαναστατικό κίνημα στην Μακεδονία, όμως κατεστάλη από τους Οθωμανούς. Οι αρχηγοί του αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή.

Το 1870 η Οθωμανική αυτοκρατορία αναγνώρισε την Βουλγαρική Εκκλησία ως αυτοκέφαλη, δηλαδή ανεξάρτητη από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Το φιρμάνι του σουλτάνου μεταξύ των άλλων ανέφερε πως η Βουλγαρική Εκκλησία μπορούσε να επεκταθεί σε κάθε μέρος όπου οι περισσότεροι κάτοικοι επιθυμούσαν να υπαχθούν σ' αυτήν.

Μετά απ' αυτό ξεκίνησε μία περίοδος προσηλυτισμού των μακεδονικών πληθυσμών από ένοπλα βουλγαρικά σώματα. Οι Έλληνες απάντησαν με ένοπλα αντάρτικα σώματα, που προσπαθούσαν να αποτρέψουν τον εκβουλγαρισμό των Μακεδόνων.


Ο Καπετάν Άγρας και η ομάδα του στη λίμνη των Γιαννιτσών 

Τον Φεβρουάριο του 1878, την ίδια περίοδο που με την Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου δημιουργήθηκε μια μεγάλη Βουλγαρία που περιελάμβανε το μεγαλύτερο τμήμα της Μακεδονίας, έγινε μία ακόμη ελληνική επανάσταση, με τους επαναστάτες να κηρύττουν στο Λιτόχωρο την ένωση της Μακεδονίας με την Ελλάδα.

Το κίνημα κατεστάλη γρήγορα, αλλά παρ' όλα αυτά η Ελλάδα το χρησιμοποίησε στο Συνέδριο του Βερολίνου, για να μην παραχωρηθεί η Μακεδονία στην Βουλγαρία, πράγμα που τελικά κατάφερε.

Το αντάρτικο και από τις δύο χώρες συνεχίστηκε. Το 1904, αξιωματικοί του ελληνικού στρατού, όπως ο Παύλος Μελάς, ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης και ο Τέλλος Αγαπηνός (Άγρας) καθώς και οπλαρχηγοί από άλλες ελληνικές περιοχές μετέβησαν στην Μακεδονία και από κοινού με τους ντόπιους σχημάτισαν αντάρτικες ομάδες.

Ο θάνατος του Παύλου Μελά, τον Οκτώβριο του 1904, κινητοποίησε την κυβέρνηση ώστε να διεκδικήσει δυναμικότερα την Μακεδονία. Μέχρι το 1907 τα ελληνικά αντάρτικα σώματα είχαν κερδίσει ένα σημαντικό μέρος των μακεδονικών εδαφών.

Το 1908 ένα μέρος των Τούρκων, οι Νεότουρκοι όπως ονομάστηκαν, επαναστάτησαν ενάντια στην απολυταρχική διοίκηση του σουλτάνου και τις επεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων.

Πεπεισμένοι οι Έλληνες και οι Βούλγαροι αντάρτες από τις αρχικές παραπλανητικές διακηρύξεις των Νεοτούρκων για ισότητα και δικαιοσύνη, κατέθεσαν τα όπλα.

Το Μακεδονικό ζήτημα όμως δεν λύθηκε. Έτσι, ο αγώνας για την διεκδίκηση της Μακεδονίας συνεχίστηκε μερικά χρόνια αργότερα, κατά τους Βαλκανικούς πολέμους (1912).

Ερωτήσεις κατανόησης

Ποιο ήταν το σπουδαιότερο επαναστατικό κίνημα στην Μακεδονία πριν την έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα;

Γιατί η ελληνική κυβέρνηση δεν βοηθούσε φανερά τους Μακεδόνες επαναστάτες, αλλά έστελνε εθελοντικά σώματα, όσο πιο μυστικά μπορούσε;

Πότε έγινε αυτοκέφαλη η Εκκλησία της Βουλγαρίας;

Τι σημαίνει «αυτοκέφαλη»;

Ποιος ήταν ο όρος του σουλτανικού φιρμανιού που πυροδότησε τον Μακεδονικό Αγώνα;

Ποια ήταν τα τρία σπουδαιότερα για το μακεδονικό ζήτημα γεγονότα του 1878, έτσι όπως αναφέρονται άλλα λιγότερο, άλλα περισσότερο στο κείμενο;

Πότε ξεκίνησε ο Μακεδονικός Αγώνας; Πόσα χρόνια κράτησε και ποιο ήταν το κύριο χαρακτηριστικό του;

Γιατί Η Ελλάδα και η Βουλγαρία δεν πολεμούσαν με «κανονικές» μάχες μεταξύ τους, αλλά έκαναν ανταρτοπόλεμο;


Το Κίνημα στο Γουδί (1909) – Ελευθέριος Βενιζέλος


« Λαός Στρατός μαζί για την Αναγέννησητης Ελλάδας», λιθογραφία της εποχής

Ο 20ος αιώνας δεν ξεκίνησε καλά για την Ελλάδα: Η οικονομία βρισκόταν σε εξαιρετικά άσχημη κατάσταση, ο φτωχός λαός υπέφερε από τους τσιφλικάδες που κατείχαν σχεδόν όλη την καλλιεργήσιμη γη, τα εθνικά θέματα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο (Κρήτη και Μακεδονία παρέμεναν κάτω από την εξουσία των Οθωμανών) και ο στρατός ήταν αποδιοργανωμένος, αφού ο βασιλιάς διόριζε ως ανώτερα στελέχη μόνο φιλοβασιλικούς αξιωματικούς.

Τα κατώτερα και μεσαία στελέχη του στρατού, μην αντέχοντας άλλο την διάλυση του στρατού αλλά και της κοινωνίας, μαζεύτηκαν στο Γουδί (περιοχή της Αθήνας) και στις 15 Αυγούστου 1909 κήρυξαν επανάσταση: Ζητούσαν κατάργηση της βασιλείας ή αντικατάσταση του βασιλιά, βελτίωση του Συντάγματος και εκδημοκρατισμό της κυβέρνησης και του στρατού.


Ελευθέριος Βενιζέλος

Μετά το Κίνημα στο Γουδί η κυβέρνηση αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Οι κινηματίες κάλεσαν στην Αθήνα τον Ελευθέριο Βενιζέλο, έναν έμπειρο Κρητικό πολιτικό, ο οποίος είχε διατελέσει βουλευτής και υπουργός στην αυτόνομη Κρητική Πολιτεία.

Ο Βενιζέλος κέρδισε με μεγάλη πλειοψηφία τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1910 και ξεκίνησε το μεταρρυθμιστικό του έργο.

Από τον επόμενο χρόνο αναθεώρησε το Σύνταγμα, καθιέρωσε την υποχρεωτική φοίτηση στο Δημοτικό σχολείο και ρύθμισε διάφορα εργασιακά ζητήματα, όπως την ίδρυση συνεταιρισμών, την καθιέρωση αργιών και την ρύθμιση του ωραρίου εργασίας.

Προσπάθησε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι κολλήγοι εξαιτίας των γαιοκτημόνων, απαλλοτριώνοντας πολλά από τα τσιφλίκια και δίνοντας την γη τους στους ακτήμονες γεωργούς.

Μεγάλη φροντίδα έδειξε για την αναδιοργάνωση και τον εκσυγχρονισμό του στρατού και του στόλου προετοιμάζοντας, ως ένθερμος οπαδός της Μεγάλης Ιδέας, την Ελλάδα για πόλεμο με την Τουρκία προκειμένου να απελευθερωθούν ελληνικές αλύτρωτες περιοχές και να μεγαλώσουν τα σύνορά της.

Η εξέγερση στο Κιλελέρ

Στον θεσσαλικό κάμπο, στις αρχές του 20ου αιώνα, κυριαρχούσαν τα τσιφλίκια, μεγάλες γεωργικές εκτάσεις που ανήκαν σε έναν άνθρωπο η κάθε μία. Οι περισσότεροι αγρότες δεν είχαν δική τους γη και δούλευαν ως εργάτες στα χωράφια των τσιφλικάδων.

Οι άθλιες συνθήκες ζωής και εργασίας των φτωχών αγροτών τους οδηγούσαν συχνά σε εξεγέρσεις. Οι τσιφλικάδες στις 8 Μαρτίου 1907 δολοφόνησαν έναν νεαρό δικηγόρο που αγωνιζόταν για τα δικαιώματα των αγροτών, τον Μαρίνο Αντύπα. Ο αναβρασμός που ξεκίνησε από το γεγονός αυτό κατέληξε σε αγροτική εξέγερση στο Κιλελέρ (χωριό του θεσσαλικού κάμπου), στις 6 Μαρτίου 1910.

Αποτέλεσμα της εξέγερσης ήταν να σκοτωθούν μερικοί αγρότες και να τραυματιστούν ακόμη περισσότεροι. Από την άλλη, όμως, χάρη στην εξέγερση εντάθηκαν οι πιέσεις του κόσμου για μια δίκαιη λύση του αγροτικού προβλήματος υπέρ των φτωχών και άκληρων αγροτών.

Ερωτήσεις κατανόησης

Περιγράψτε την κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα κατά την δεκαετία του 1900.

Πότε έγινε το κίνημα στο Γουδί; Ποια ήταν τα αιτήματα των κινηματιών; Τι κατάφεραν τελικά;

Γιατί το κίνημα στο Γουδί έγινε από μεσαία και κατώτερα στελέχη και όχι από όλον τον στρατό, συνολικά;

Ποια ήταν τα θέματα με τα οποία καταπιάστηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος όταν ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας;

Περιγράψτε με λίγα λόγια την αγροτική εξέγερση στο Κιλελέρ (πότε έγινε, από ποιους έγινε, γιατί έγινε, τι ζητούσαν, τι πέτυχαν).

Τι σχέση βλέπετε να έχει η εξέγερση του Κιλελέρ με τις αποφάσεις του Βενιζέλου για διανομή της αγροτικής γης σε ακτήμονες γεωργούς;

Πέμπτη 26 Μαΐου 2022

 

Η κλίση του Επιθέτου στα Νέα Ελληνικά


 

 

Πληροφορίες για το επίθετο

 

Το επίθετο είναι ένα μέρος του λόγου που κατά κανόνα δίνει ένα χαρακτηριστικό, μια ιδιότητα ή μια ποιότητα στο ουσιαστικό που προσδιορίζει, π.χ. Η ξύλινη πόρτα. Η σωστή απάντηση.

 

Συμφωνία επιθέτου με το ουσιαστικό

Το επίθετο συμφωνεί με το ουσιαστικό που προσδιορίζει ως προς το γένος, τον αριθμό και την πτώση.

 

Θέση του επιθέτου

Η θέση του επιθέτου μέσα στο λόγο ποικίλλει. Συνήθως τοποθετείται στο λόγο πριν από το ουσιαστικό, αλλά μπορεί να τοποθετείται και μετά από αυτό, π.χ. Ήταν μια ένοπλη ληστεία που κατέληξε σε φιάσκο, αλλά και Ήταν μια ληστεία ένοπλη που κατέληξε σε φιάσκο. Κάτι ανάλογο γίνεται, όταν μεταξύ ουσιαστικού και επιθέτου μεσολαβεί το ρήμα είμαι, π.χ. Οι πλανήτες είναι ετερόφωτοι, αλλά και Ετερόφωτοι είναι οι πλανήτες.

Διακρίσεις στη μορφολογία των επιθέτων
μονοκατάληκταδικατάληκτατρικατάληκτα
ισοσύλλαβαισοσύλλαβα
ανισοσύλλαβα
ισοσύλλαβα
ανισοσύλλαβα

 

Ορθογραφία-Τονισμός

 

Η γενική τάση που υπάρχει στον τονισμό των επιθέτων είναι να παραμένει ο τόνος στην ίδια συλλαβή, π.χ. ο άγριος λύκος, του άγριου λύκου, οι άγριοι λύκοι. Μερικές φορές, συνήθως σε τυπικό ύφος, ο τόνος των επιθέτων που τονίζονται στην προπαραλήγουσα μετακινείται, π.χ. Το βιβλίο των αγρίων ζώων.

Ορισμένα επίθετα, που δηλώνουν εθνική προέλευση, παρουσιάζονται στο λόγο με διαφορετικό τονισμό, π.χ. Βουλγάρικο τυρί, αλλά και Ο βουλγαρικός στρατός. Η αμερικάνικη κυριαρχία, αλλά και Η αμερικανική βοήθεια. Η διαφοροποίηση αυτή είναι τις περισσότερες φορές τυχαία. Σπανιότερα γίνεται για λόγους ύφους. Σ' αυτές τις περιπτώσεις το επίθετο που τονίζεται στη λήγουσα συναντάται σε τυπικό ύφος.








ΕΞΑΣΚΗΣΗ

http://users.sch.gr/ipap/NEGlossa/Ask-ep/dikatalikta-polys-1.htm

Ασκήσεις με επίθετα σε -ής,-ής.-ές/-ης,-ης,-ες 

1. Να συμπληρώσεις τα κενά βάζοντας στην κατάλληλη πτώση το επίθετο της παρένθεσης. 

• Στις υπηρεσίες πρέπει να υπάρχουν....................................................................(διαφανής) διαδικασίες. • Το τρένο θεωρείται πολύ ........................................................(ασφαλής) συγκοινωνιακό μέσο. • Η φυσική και τα μαθηματικά είναι ..................................................... (συγγενής) επιστήμες. • Η εξέλιξη στηρίζεται στη ...............................................(διαρκής) αναζήτηση. • Η σαμπάνια είναι ................................................(αφρώδης) οίνος. • Τα ...................................................(ογκώδης) κιβώτια μεταφέρονται δύσκολα. • Οι ..........................................................(συνεπής) επαγγελματίες έχουν πάντα δουλειά. • Το .............................................(συνεχής) ωράριο κουράζει τους καταστηματάρχες. 

2. Να μεταφέρεις τα επίθετα από τον ενικό στον πληθυντικό αριθμό ή αντίστροφα κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές στις προτάσεις. • Το θηριώδες οικοδόμημα ασχημίζει την πόλη. ........................................................................................................................................................................................ • Τα συμβούλια των μαθητών είναι πενταμελή. ........................................................................................................................................................................................ • Η προσφορά προϊόντων κρίνεται ανεπαρκής. ........................................................................................................................................................................................ • Η ειλικρινής σχέση των κρατών εξασφαλίζει την ειρήνη. ........................................................................................................................................................................................ • Το υπουργείο καθόρισε τον ακριβή όρο διεξαγωγής του διαγωνισμού. ........................................................................................................................................................................................ • Ο αθλητής νιώθει ευτυχής μετά τη νίκη. ........................................................................................................................................................................................ • Η πτώση δέντρων ήταν αποτέλεσμα των θυελλωδών ανέμων. ........................................................................................................................................................................................ • Οι παραστάσεις τραγωδίας στην Επίδαυρο είναι δημοφιλείς εκδηλώσεις. ........................................................................................................................................................................................ 

3. Να συμπληρώσεις τα κενά βάζοντας στην κατάλληλη πτώση το επίθετο της παρένθεσης. 

Αποτέλεσμα της .................................................. (συνεχής) κίνησης των αυτοκινήτων στις πόλεις είναι τα ............................................(διαρκής) προβλήματα. Η κυκλοφορία των οχημάτων δεν είναι .......................................(ασφαλής) , καθώς και η αστυνόμευση δεν μπορεί να είναι ............................................ (επαρκής) και η σήμανση είναι .....................................................(ελλιπής). Κάποιοι οδηγοί έχουν .........................................(εμφανής) αδυναμίες στην οδήγησή τους κι επιπλέον είναι ............................................... (αγενής) προς τους πεζούς. Λύση μπορεί να προκύψει από την ................................................ (ακριβής) τήρηση των διατάξεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας

OΔΥΣΣΕΙΑ -ΕΠΙΘΕΤΑ

 





«Αδέρφια, κάποια μέσα εκεί στον αργαλειό της φαίνει
κ 227και τραγουδάει γλυκόλαλα που αντιλαλεί το σπίτι, 
κ 228είτε γυναίκα είτε θεά. Μόν' ας φωνάξει κάποιος».
κ 229Έτσι είπε, κι όλοι φώναξαν καλώντας την, κι εκείνη
κ 230αμέσως βγήκε κι άνοιξε τις λαμπερές της πόρτες,
κ 231και τους καλούσε, κι έτρεξαν ανύποπτοι όλοι οι άλλοι,
κ 232κι απόμεινε ο Ευρύλοχος σα να 'νιωσε παγίδα.

Στης καλοπλέξουδης θεάς σταμάτησα την πόρτα
κ 311και φώναξα, κι ως άκουσε η Κίρκη τη φωνή μου 
κ 312αμέσως βγήκε κι άνοιξε τις λαμπερές της πόρτες,
κ 313και με καλούσε. Πήγαινα με σπλάχνα μαραμένα.
κ 314Σαν μπήκα μέσα μ' έβαλε σ' ένα θρονί να κάτσω,
κ 315πανώριο, αργυροκάρφωτο, που 'χε σκαμνί από κάτω,
κ 316κι ετοίμασε χυλό να πιω σ' ένα χρυσό ποτήρι 
κ 317κι έριξε μέσα με κακό σκοπό τα μαγικά της.
κ 318Σαν ήπια και δε μ' έπιασαν τα δολερά της μάγια,
κ 319με χτύπησε με το ραβδί κι έτσι δυο λόγια μου 'πε·
κ 320«Σύρε με τους συντρόφους σου στη χοιρομάντρα τώρα».

https://www.efsyn.gr/tehnes/art-nea/174477_anaktoro-toy-agamemnona-stin-karlsroyi




















Τετάρτη 25 Μαΐου 2022

Η Έλλη από ένα ορθογώνιο χαρτόνι με μήκος 20 εκ. και πλάτος 10 εκ. έκοψε ένα τετράγωνο κομμάτι πλευράς 8 εκ.



 α. Βρες την περίμετρο του χαρτονιού που έμεινε μετά το κόψιμο (το σκούρο μέρος του σχήματος).
 β. Βρες το εμβαδόν του χαρτονιού που έμεινε μετά το κόψιμο (το σκούρο μέρος του σχήματος)
. γ. Βρες τι ποσοστό του εμβαδού του αρχικού χαρτονιού είναι το εμβαδόν του τετράγωνου που κόπηκε .






 .............................................................................................

 Η περίμετρος τετραγώνου με εμβαδό 36 τετραγωνικά μέτρα είναι: 
 Α. 6 μέτρα Β. 24 μέτρα Γ. 36 μέτρα Δ. 144 μέτρα

 http://www.hms.gr/pythagoras/pdf/THEMATA%20EXASKISIS_E-ST_DHM.pdf http://www.hms.gr/pythagoras/pdf/THEMATA%20EXASKISIS_A%20GYMN.pdf http://www.hms.gr/pythagoras/pdf/BOHTHIMA_G-ST%20DHM.pdf

Αναστάσιμη προσευχή

1.

Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν,
θανάτῳ θάνατον πατήσας,
καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι,
ζωὴν χαρισάμενος!

Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι,
προσκυνήσωμεν ἅγιον, Κύριον,
Ἰησοῦν τὸν μόνον ἀναμάρτητον.
Τὸν Σταυρόν σου Χριστὲ προσκυνοῦμεν
καὶ τὴν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν
ὑμνοῦμεν καὶ δοξάζομεν·
σὺ γὰρ εἶ Θεὸς ἡμῶν,
ἐκτὸς σοῦ ἄλλον οὐκ οἴδαμεν,
τὸ ὄνομά σου ὀνομάζομεν.
Δεῦτε πάντες οἱ πιστοί,
προσκυνήσωμεν τὴν τοῦ Χριστοῦ ἁγίαν ἀνάστασιν·
ἰδοὺ γὰρ ἦλθε διὰ τοῦ Σταυροῦ
χαρὰ ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ.
Διὰ παντὸς εὐλογοῦντες τὸν Κύριον,
ὑμνοῦμεν τὴν ἀνάστασιν αὐτοῦ·
Σταυρὸν γὰρ ὑπομείνας δι᾿ ἡμᾶς,
θανάτῳ θάνατον ὤλεσεν.

Ἀναστὰς ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τοῦ τάφου

 καθὼς προεῖπεν,

 ἔδωκεν ἡμῖν τὴν αἰώνιον ζωὴν καὶ μέγα ἔλεος.








Το Πασχαλινό τροπάριο ή «Χριστός Ανέστη!» (Ο Χριστός αναστήθηκε!) είναι γνωστό τροπάριο της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Χρησιμοποιείται ως φράση χαιρετισμού κατά την πασχαλινή περίοδο, δηλαδή την εορτή της Ανάστασης του Χριστού και για σαράντα ημέρες, δηλαδή μέχρι την απόδοση του Πάσχα, την Τετάρτη της παραμονής του εορτασμού της εορτής της Αναλήψεως. Θεωρείται η καρδιά του πασχαλινού μηνύματος

Τρίτη 17 Μαΐου 2022

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΓΡΑΜΜΑ -ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ



Παραλληλόγραμμο 

Το λέει και τ’ όνομά του: 
Παραλληλόγραμμο λέγεται το τετράπλευρο που έχει τις απέναντι πλευρές του παράλληλες.

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΓΡΑΜΜΟΥ 






Ορθογώνιο λέγεται το παραλληλόγραμμο εκείνο που έχει τις γωνιες του ΟΡΘΕΣ . 
 ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ορθογώνιου παραλληλόγραμμου 
1. Όλες οι γωνίες είναι ορθές. 
2.Οι απέναντι πλευρές του είναι παράλληλες. 
3.Οι απέναντι πλευρές του είναι ίσες.

Τετράγωνο

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΕΤΡΑΓΩΝΟΥ
1. Όλες οι γωνίες είναι ορθές. 
2.Οι απέναντι πλευρές του είναι παράλληλες.
3.Όλες οι πλευρές του είναι ίσες.

ΡΟΜΒΟΣ








σχολειο


Το άθροισμα των γωνιών ενός τετραπλεύρου, κάθε τετραπλεύρου, ισούται με 360 μοίρες.