Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2025

ΡΟΒΕΣΠΙΕΡΟΣ

 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ-ΣΧΟΛΕΙΟ

Ο Ροβεσπιέρος και το Ρολόι της Ελευθερίας»

(παιδικό αφήγημα για τους μαθητές του Στ ΄1 εμπνευσμένο από τη Γαλλική Επανάσταση)

Στο Παρίσι, ένα πρωινό του 1793, οι καμπάνες χτυπούσαν δυνατά.
Όλος ο κόσμος μιλούσε για Ελευθερία, Ισότητα και Αδελφοσύνη.
Οι άνθρωποι είχαν βαρεθεί τους πλούσιους που ζούσαν στα παλάτια και ήθελαν όλοι να έχουν ψωμί, σχολείο και δικαιώματα.

Ανάμεσά τους ήταν κι ένας άνθρωπος με γυαλιά και πράο βλέμμα — ο Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος.
Τον έλεγαν «Αδιάφθορο», γιατί δεν αγαπούσε τα πλούτη ούτε τη δύναμη,
παρά μόνο τη δικαιοσύνη.

Κάθε μέρα περπατούσε στους δρόμους και μιλούσε στους φτωχούς.
«Όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι», έλεγε.
«Κανείς δεν πρέπει να πεινά όταν ο άλλος έχει περίσσευμα».

Μια μέρα, καθώς περνούσε από την πλατεία, είδε ένα παλιό ρολόι που είχε σταματήσει.
Το κοίταξε και είπε χαμογελώντας:
«Ίσως και η Γαλλία να ’ναι έτσι τώρα — ένα ρολόι που πρέπει να ξαναρχίσει να χτυπά».

Και πράγματι, εκείνα τα χρόνια, το ρολόι της Γαλλίας ξαναχτύπησε.
Οι άνθρωποι έμαθαν να μιλούν, να διεκδικούν, να ονειρεύονται.
Η πορεία δεν ήταν εύκολη — πολλές φορές το ρολόι σταμάτησε ξανά.
Μα ο Ροβεσπιέρος πίστευε πως ο χρόνος της δικαιοσύνης θα ξαναρχίσει,
όταν κάθε παιδί θα μπορεί να λέει:
«Έχω δικαίωμα να σκέφτομαι και να ζω ελεύθερα».


🕰️ Μήνυμα για τα παιδιά:
Η Επανάσταση 
είναι οι στιγμές που οι άνθρωποι ενώνουν τις φωνές τους για να φτιάξουν έναν πιο δίκαιο κόσμο.



Ο ΡΟΒΕΣΠΙΕΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

 Ὅ Φύλλο Εργασίας για τους  μαθητές του Στ΄ 1

 Εισαγωγή Στον 18ο αιώνα, οι φιλόσοφοι του Διαφωτισμού, όπως ο Ρουσσώ και ο Βολταίρος, μίλησαν για το φως της γνώσης. Λίγα χρόνια μετά, στη Γαλλία, ο Ροβεσπιέρος προσπάθησε να κάνει πράξη αυτά τα ιδανικά: μια κοινωνία δίκαιη, με ισότητα και παιδεία για όλους.

Ο Ροβεσπιέρος ήταν  ένας από τους πρώτους που συνέδεσαν τη Δημοκρατία με την Παιδεία.

Στα κείμενά του, ιδίως στις ομιλίες του στη Συντακτική Συνέλευση, υποστήριζε ότι:

«Η Παιδεία είναι το θεμέλιο της Δημοκρατίας· χωρίς γνώση, ο λαός δεν μπορεί να είναι ελεύθερος.»

Πίστευε πως:

  • Η μόρφωση πρέπει να είναι δημόσια, δωρεάν και ίδια για όλους, αγόρια και κορίτσια.

  • Η αρετή και η πολιτική συνείδηση πρέπει να καλλιεργούνται από μικρή ηλικία.

  • Η ισότητα στην εκπαίδευση είναι η πραγματική βάση της κοινωνικής δικαιοσύνης.

 ✏️ Δραστηριότητα 1 

– Από τη φύση στη γνώση Διάβασε το απόσπασμα από το έργο «Αιμίλιος» του Ρουσσώ: «Ο δάσκαλος δεν πρέπει να επιβάλλει τη γνώση, αλλά να οδηγεί το παιδί να την ανακαλύπτει μόνο του.» 

Συζήτησε στην ομάδα σου: • Πώς μοιάζει αυτή η ιδέα με τη δική μας τάξη; • Τι σημαίνει “ανακαλύπτω μόνος μου”; Τι κοινό έχουν οι ιδέες του Ρουσσώ και του Ροβεσπιέρου;

- Ζωγράφισε ή γράψε ένα παράδειγμα μάθησης «στη φύση», όπως έκανε ο μικρός Αιμίλιος. 

😀🕚🕚 Δραστηριότητα 2 – 

Το Ρολόι της Ελευθερίας    

Διάβασε από το θεατρικό: «Ίσως κι η Γαλλία να ’ναι ένα ρολόι που χρειάζεται ένα χτύπο καινούριο — τον χτύπο της Ελευθερίας.» 

Ερώτηση: • Τι πιστεύεις ότι σημαίνει το «ρολόι της Ελευθερίας»; • Πότε χτυπά πιο δυνατά;

 Ζωγράφισε ένα ρολόι και γράψε μέσα του λέξεις όπως Ισότητα, Φιλία, Δικαιοσύνη, Γνώση. 

💭 Δραστηριότητα 3 – 

Το όνειρο του Ροβεσπιέρου

 Ο Ροβεσπιέρος πίστευε πως η Παιδεία είναι ο θεμέλιος λίθος της Δημοκρατίας. Ήθελε κάθε παιδί να μορφώνεται, ανεξάρτητα από το αν είναι πλούσιο ή φτωχό.

 

Συζήτηση στην τάξη: 

1. Γιατί είναι σημαντικό να έχουν όλοι τα ίδια δικαιώματα στη μόρφωση; 

2. Τι σημαίνει “ισότιμη παιδεία” σήμερα; 

3. Αν μπορούσες να προτείνεις έναν “Νόμο της Παιδείας”, τι θα έγραφες; 

 Οι ομάδες μπορούν να γράψουν τους δικούς τους «Νόμους της Παιδείας» σε χαρτόνια και να τους αναρτήσουν στην τάξη. ἱ

Δραστηριότητα 4 –

 Ο Διαφωτισμός σήμερα Παιχνίδι ιδεών: Σκέψου μια κατάσταση στο σχολείο ή στην κοινωνία όπου «λείπει το φως της γνώσης». Πώς θα μπορούσες να φέρεις εσύ λίγο «φως»;  Παρουσίασε τη σκέψη σου με σχέδιο, ποίημα ή μικρό θεατρικό διάλογο.


Φύλλο Δραστηριοτήτων: Ρουσσώ και Ροβεσπιέρος – 

Η Παιδεία για Όλους

1. Σωστό ή Λάθος
Διάβασε προσεκτικά τις προτάσεις και βάλε ✓ ή ✗.

  1. Ο Ρουσσώ πίστευε ότι ο δάσκαλος πρέπει να λέει πάντα τις απαντήσεις.

  2. Ο Ροβεσπιέρος ήθελε όλα τα παιδιά να έχουν δικαίωμα στην παιδεία.

  3. Στον κήπο, ο Αιμίλιος έγραφε μόνο τα ονόματα των φυτών.

  4. Ο Ρουσσώ πίστευε ότι τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα όταν ανακαλύπτουν μόνα τους τις απαντήσεις.


2. Βρες τις Λέξεις
Βρες στον παρακάτω πίνακα τις λέξεις που έχουν σχέση με τον Ρουσσώ και την εκπαίδευση:
(Παιχνίδι τύπου σταυρόλεξου)

Λέξεις: Ρουσσώ, Αιμίλιος, Κήπος, Μαθητής, Ερωτήσεις, Ανακάλυψη



3.  Σύνδεσε τα με τη ζωή σου

Σκέψου ένα πράγμα που σου αρέσει να μαθαίνεις μόνος σου. Γράψε πώς θα σε βοηθούσε ένας δάσκαλος όπως ο Ρουσσώ.

4.Ο Διαφωτισμός σήμερα

Παιχνίδι ιδεών:
Σκέψου μια κατάσταση στο σχολείο ή στην κοινωνία όπου “λείπει το φως της γνώσης”.
Πώς θα μπορούσες να φέρεις εσύ λίγο “φως”;

Παρασκευή 10 Οκτωβρίου 2025

Γαλλική Επανάσταση (1789

Η Ελευθερία οδηγεί τον Λαό 1789






  «ΕλευθερίαΙσότητα, Αδελφοσύνη»




Τον 18ο αιώνα τρεις ήταν οι κοινωνικές τάξεις που αποτελούσαν την γαλλική κοινωνία: οι ευγενείς (το 1,5% του πληθυσμού) και ο κλήρος (0,5% του πληθυσμού) από την μια, που είχαν μόνο δικαιώματα και δεν πλήρωναν καθόλου φόρο, και ο λαός (αστοί, εργάτες, χωρικοί: το υπόλοιπο 98%) που πλήρωνε όλους τους φόρους χωρίς να έχει δικαιώματα. Το 1789, μετά από έναν δύσκολο χειμώνα με κρύο και πείνα, ο λαός στην ύπαιθρο και τις πόλεις ξεσηκώθηκε και επαναστάτησε .


Η Γαλλική Επανάσταση πέρασε από τρία στάδια. 


Πρώτο στάδιο
Οι επαναστάτες κατάργησαν τα προνόμια των ευγενών,
μοίρασαν την εκκλησιαστική περιουσία στον λαό, και περιόρισαν την εξουσία τού βασιλιά στο ελάχιστο. Ψήφισαν την Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, η οποία εμπνεόταν από τις αξίες και τις αρχές του Διαφωτισμού. 




Αυτό το περιστατικό λαϊκής εξέγερσης ξεκίνησε από γυναίκες της αγοράς του Παρισιού, οι οποίες, το πρωί της 5ης Οκτωβρίου 1789, συγκεντρώθηκαν για να διαμαρτυρηθούν για την υψηλή τιμή και τη σπανιότητα του ψωμιού. Στη διαδήλωση σύντομα προσχώρησαν δημοκρατικοί επαναστάτεςΤο πλήθος των διαδηλωτριών, με την υποστήριξη των επαναστατών, επιτέθηκαν το οπλοστάσιο της πόλης για όπλα και πήγαν στο παλάτι των Βερσαλλιών στον βασιλιά Λουδοβίκο ΙΣΤ'. Την επόμενη μέρα, το πλήθος υποχρέωσε τον βασιλιά, την οικογένειά του και το μεγαλύτερο

μέρος της Συντακτικής να επιστρέψουν
 μαζί τους στο Παρίσι.
Το κύριο σύνθημά τους ήταν: «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη»
..δεύτερο στάδιο, .Οι ευγενείς, για να ανακτήσουν τα προνόμιά τους, ζήτησαν από τους Ευρωπαίους ηγεμόνες να επιτεθούν στους επαναστάτες ,δηλαδή στον ίδιο τον λαό τους. Το γεγονός αυτό εξόργισε τους επαναστάτες .Ο βασιλιάς, πολλοί ευγενείς που κατηγορήθηκαν ως εχθροί της Επανάστασης, εκτελέστηκαν από τους επαναστάτες


Στο τρίτο στάδιο, πήρε την εξουσία ο Ναπολέων Βοναπάρτης (Μ. Ναπολέων), ο οποίος κυβέρνησε δικτατορικά και έκανε πολέμους για πάνω από 20 χρόνια, εναντίον των γειτονικών κρατών. Οι πόλεμοι του Ναπολέοντα τελείωσαν με την ολοκληρωτική του ήττα στο Βατερλώ (1815).
 


Το ίδιο έτος, οι υπόλοιποι απολυταρχικοί ηγεμόνες της Ευρώπης συνεννοήθηκαν και ίδρυσαν την Ιερά Συμμαχία, προκειμένου να εμποδίσουν τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς να επηρεαστούν από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Η Γαλλική Επανάσταση  επηρέασε και άλλους λαούς, όπως τον ελληνικό που επαναστάτησε λίγα χρόνια αργότερα.











ΡΟΒΕΣΠΙΕΡΟΣ
Καταγόταν από φτωχική οικογένεια και παρά την πρόωρη απώλεια της μητέρας του, κατάφερε να σπουδάσει νομικά στο Παρίσι.

Από παιδί ήταν ιδιαίτερα φιλομαθής κι όπως γράφει ο αμερικανός ιστορικός Stanley Loomis:«Ασχολήθηκε επίμονα με την καλλιέργεια της σκέψης του […] Η μελέτη ήταν ο Θεός του».
Υπήρξε ο δικηγόρος των αδικημένων, έβαζε τις αρχές πριν από το προσωπικό κέρδος, πριν ακόμα κι από την προσωπική φιλία.

Σε ένα ποίημά του λέει ότι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε έναν δίκαιο άνθρωπο είναι να γνωρίσει το μίσος εκείνων για τους οποίους πρόσφερε την ζωή του.

Ο Ροβεσπιέρος ήταν οπαδός της γενικής και ισότιμης παιδείας όλου του λαού,  η οποία κρινόταν ως η απαραίτητη προϋπόθεση για ένα δημοκρατικό καθεστώς.



Πέμπτη 9 Οκτωβρίου 2025

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ


Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, οι αποικίες που είχαν δημιουργήσει οι Άγγλοι στην Αμερική είχαν αναπτυχθεί αρκετά σε οικονομικό επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά, οι άποικοι ήταν
υποχρεωμένοι να έχουν εμπορικές και οικονομικές σχέσεις μόνο με  την Αγγλία. 

Αυτό ήταν κάτι που τους προξενούσε μεγάλη δυσαρέσκεια. Όταν η Αγγλία το 1773, επειδή χρειαζόταν χρήματα, αύξησε πολύ την φορολογία στις αποικίες σε διάφορα προϊόντα, όπως το τσάι και την ζάχαρη, η δυσαρέσκειά τους κορυφώθηκε. Την νύχτα της 16ης Δεκεμβρίου 1773


οργισμένοι κάτοικοι της Βοστώνης, μεταμφιεσμένοι σε Ινδιάνους αχθοφόρους, πέταξαν στην θάλασσα το φορτίο του τσαγιού με το οποίο ήταν φορτωμένα τα αγγλικά καράβια . Μετά τα γεγονότα αυτά, ξέσπασε η Αμερικανική Επανάσταση

Δυόμισι χρόνια μετά, στις 4 Ιουλίου 1776, οι Αμερικανοί άποικοι διακήρυξαν επίσημα την ανεξαρτησία τους από την Αγγλία. Εκείνη την ημέρα δημιουργήθηκαν ο Η.Π.Α. (Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής). Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, βαθιά επηρεασμένη από τις αξίες του Διαφωτισμού, ανέφερε τα δικαιώματα της ζωής, της ελευθερίας και της ισότητας απέναντι στην εξουσία ως αδιαπραγμάτευτες ανθρώπινες αξίες.

διαφωτισμός-λεξικό

ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΛΕΞΕΩΝ ΣΕ ΛΕΞΙΚΑ

LIDDELL & SCOTT

φῶςτόαπό φάος, φως   ΑΠΟ ΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

φωςγεν. φωτός

διά + αρχαία ελληνική φωτίζω < φάος / φῶς 

ασκηση

Ανακαλυπτουμε συνθετες  και παραγωγες  λεξεις  

1.φως  2.διαφωτισμός

Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 2025

Ρουσσώ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

 

🌼 «Στον κήπο με τον Αιμίλιο»

Ήταν ένα ηλιόλουστο πρωινό.
Ο μικρός Αιμίλιος κρατούσε ένα μικρό τετράδιο και ένα μολύβι.
Ο δάσκαλός του, ο κύριος Ζαν Ζακ, τον περίμενε στον κήπο.

— «Έλα, Αιμίλιε», είπε χαμογελώντας. «Σήμερα το μάθημα θα το κάνουμε εδώ, κοντά στα φυτά μας».

Ο Αιμίλιος κοίταξε γύρω του:
ήταν γεμάτος ο κήπος από λουλούδια, βασιλικούς, μέντες, πεταλούδες και μέλισσες.
«Τι όμορφα που είναι όλα!» φώναξε.

— «Πες μου, μικρέ μου φίλε», είπε ο δάσκαλος,
«ποιο λουλούδι πιστεύεις πως είναι το πιο δυνατό;»

Ο Αιμίλιος σκέφτηκε λίγο και έδειξε ένα αγριολούλουδο που είχε φυτρώσει ανάμεσα στις πέτρες.
— «Αυτό, γιατί κατάφερε να ζήσει μόνο του!»

Ο Ρουσσώ χαμογέλασε.
— «Μπράβο, Αιμίλιε! Να θυμάσαι: το πιο δυνατό δεν είναι πάντα το πιο μεγάλο ή το πιο όμορφο. Είναι εκείνο που αντέχει και προσπαθεί

Έπειτα ο Αιμίλιος έσκυψε, ακούμπησε το χώμα και σημείωσε στο τετράδιό του:

«Τα φυτά μεγαλώνουν με αγάπη, φως και νερό — κι εμείς οι άνθρωποι με καλοσύνη και σκέψη.»

— «Αυτό, παιδί μου, είναι το καλύτερο μάθημα της μέρας», είπε ο δάσκαλος.
Και οι δυο έμειναν για λίγο σιωπηλοί,
ακούγοντας μόνο το τραγούδι των πουλιών και το θρόισμα των φύλλων.


🌞 Έτσι μάθαινε ο Αιμίλιος:



μέσα από τη ζωή και τη φύση.

 Ο «Αιμίλιος» του Ρουσσώ

Πολύ παλιά, το 1762, ένας σπουδαίος φιλόσοφος που λεγόταν Ζαν Ζακ Ρουσσώ έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Αιμίλιος».
Μίλησε για το πώς πρέπει να μεγαλώνουν και να μαθαίνουν τα παιδιά.


🌱 Τι πίστευε ο Ρουσσώ

  • Κάθε παιδί γεννιέται καλό και γεμάτο περιέργεια.

  • Η εκπαίδευση πρέπει να βοηθά το παιδί να αναπτύσσεται φυσικά, όπως μεγαλώνει ένα φυτό.

  • Ο δάσκαλος δεν πρέπει να διατάζει, αλλά να κάνει ερωτήσεις και να βοηθά το παιδί να σκεφτεί μόνο του.

  • Το παιδί μαθαίνει καλύτερα μέσα από την εμπειρία, τα λάθη του και την παρατήρηση του κόσμου γύρω του.

  • Αντί να πει ο δάσκαλος:

    «Το νερό παγώνει στους 0 βαθμούς!»

    θα μπορούσε να ρωτήσει:

    «Τι νομίζεις ότι θα γίνει αν βάλουμε αυτό το μπολ με νερό στην κατάψυξη;»

    Έτσι, το παιδί μαθαίνει με πείραμα και ανακαλύπτει μόνο του την απάντηση — και αυτό θυμάται για πάντα!

Μαζί με τον δάσκαλό του βγαίνουν στον κήπο, κοιτούν τα φυτά, τα λουλούδια, τα έντομα·
και ο Αιμίλιος κρατά σημειώσεις για όσα βλέπει — όπως ένας μικρός ερευνητής.


🌱 Τι μαθαίνει εκεί ο Αιμίλιος:

  • Πώς μεγαλώνει ένα φυτό από σπόρο.

  • Πώς χρειάζεται ήλιο, νερό και φροντίδα.

  • Ότι κάθε ζωντανό πλάσμα έχει τον δικό του ρυθμό και σκοπό.

  • Ότι η υπομονή και η παρατήρηση οδηγούν στη γνώση.


Ο Ρουσσώ μέσα από αυτή τη σκηνή ήθελε να δείξει πως:
👉 Η φύση είναι το πρώτο σχολείο του παιδιού.
👉 Ο δάσκαλος μαθαίνει μαζί με τον μαθητή, ρωτώντας και παρατηρώντας.
👉 Η μάθηση πρέπει να είναι χαρά, όχι καταναγκασμός.

  • ❤️ Το μήνυμα του Ρουσσώ

    Ο Ρουσσώ μας διδάσκει ότι το παιδί πρέπει να μαθαίνει με ελευθερία, χαρά και σκέψη,
    και ο δάσκαλος να είναι οδηγός

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΑΞΕΩΝ



 Το 1 όταν πολλαπλασιαστεί με ένα φυσικό αριθμό δεν τον μεταβάλλει. 
π.χ. 4 • 1 = 1 • 4 = 4

  Μπορούμε να αλλάξουμε τη σειρά των παραγόντων ενός γινομένου,

 αντιμεταθετική ιδιότητα . π.χ. 7 • 5 = 5 • 7 = 35 

 Μπορούμε να αντικαταστήσουμε παράγοντες με το γινόμενό τους ή να αναλύσουμε έναν παράγοντα σε γινόμενο, 

προσεταιριστική ιδιότητα. π.χ. 5 • ( 2 • 3 ) = ( 5 • 2 ) • 3


  Επιμεριστική ιδιότητα του πολλαπλασιασμού ως προς την πρόσθεση.
 π.χ. 5 • ( 2 + 3 ) = 5 • 2 + 5 • 3

  Επιμεριστική ιδιότητα του πολλαπλασιασμού ως προς την αφαίρεση.
 π.χ. 5 • ( 2 - 3 ) = 5 • 2 - 5 • 3

Ο Πυθαγόρας και ο Πυθαγόρειος πίνακας




Στην αρχαία Ελλάδα ζούσε ο Πυθαγόρας, μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός. Γεννήθηκε σε χρονολογία που δεν μας είναι γνωστή, αλλά που εικάζεται πως είναι το 570 π.Χ. και ως επικρατέστερος τόπος γεννήσεως φέρεται η νήσος Σάμος. Είχε εφεύρει έναν «πίνακα», όπως τον έλεγε, που διευκόλυνε τους πολλαπλασιασμούς, οι οποίοι έως τότε γίνονταν με το μυαλό ή απλούστερα με πετραδάκια.
Μας φαίνεται τόσο απλό πράγμα! Ωστόσο, ο Πυθαγόρας αφιέρωσε είκοσι ολόκληρα χρόνια της ζωής του, ώσπου να επινοήσει αυτόν τον πίνακα, ο οποίος έκανε αθάνατο το όνομά του στους κατοπινούς αιώνες.



Ο Διαφωτισμός - EΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ















Η μηχανή της λογικής

Στόχος: Να κατανοήσουμε τη σημασία της λογικής και της επιστήμης.

  • Παίζουμε το παιχνίδι «Λογική ή δεισιδαιμονία;»

  •  διαβάζω φράσεις:

    • «Αν βρέξει, φταίει η μάγισσα!»

    • «Η γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο.»

    • «Πρέπει να υπακούμε χωρίς να ρωτάμε.»

    • «Να κάνουμε πείραμα για να μάθουμε!»

  • Σηκώνουμε κάρτα “Φως” ή “Σκοτάδι” ανάλογα με το αν η φράση δείχνει γνώση ή προκατάληψη.
    🎯 Μαθαίνουμε τη βασική σκέψη του Διαφωτισμού.

📜 2. Οι φιλόσοφοι μιλούν

Στόχος: Να συνδέσουμε πρόσωπα – ιδέες – επιρροές.
Υλικά: καρτέλες με ονόματα και φράσεις.

Παράδειγμα καρτελών:

  • «Βολταίρος» → «Θέλω ελευθερία λόγου!»

  • «Ρουσσώ» → «Τα παιδιά μαθαίνουν από τη φύση!»

  • «Λοκ» → «Όλοι έχουν δικαίωμα στη ζωή και στην ελευθερία!»

  • «Μοντεσκιέ» → «Η εξουσία πρέπει να χωρίζεται!»

🧩 Δραστηριότητα: αντιστοιχούμε κάθε φιλόσοφο με τη φράση του και ζωγραφίζουμε ένα μικρό σύμβολο για την ιδέα του (π.χ. για τον Ρουσσώ ένα δέντρο, για τον Μοντεσκιέ μια ζυγαριά).
🎯 Εμπεδώνουμε τι πίστευε ποιος.

Αν ζούσε σήμερα...

Στόχος: Μεταφορά των ιδεών στο σήμερα.

  • Χωριζόμαστε  σε ομάδες και απαντούμε σε μια ερώτηση:

    • Τι θα έλεγε ο Ρουσσώ για το σχολείο μας;

    • Ο Βολταίρος για τα social media;

    • Ο Μοντεσκιέ για τη δημοκρατία;

  • Οι ομάδες γράφουν ή παίζουν μια μικρή σκηνή (2–3 ατάκες).


  • 🎯 Κατανόηση ότι οι ιδέες του Διαφωτισμού ζουν ακόμη.


🎨 4. Η αφίσα των Δικαιωμάτων

Στόχος: Να συνδέσουμε  τον Διαφωτισμό με τη γέννηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

  • Συζητούμε τι σημαίνει δικαίωμα (στη ζωή, στην ελευθερία, στη γνώμη).

  • Φτιάχνουμε  ομαδικά μια αφίσα με τίτλο πζ “Φως για όλους”, όπου γράφουμε τα βασικά δικαιώματα και ζωγραφίζουμε σύμβολα ελευθερίας (φακός, βιβλίο, χέρια, φτερά…).
    🎯 Εμπεδώνουμε τον ρόλο του Διαφωτισμού στη δημιουργία των δημοκρατικών αξιών.


📚 6. Χάρτης γνώσης

Στόχος: Σύνδεση Διαφωτισμού – Επαναστάσεων.

  • Σε μεγάλο χαρτόνι τοποθετούμε με χρώματα:

    • Τους φιλοσόφους στην Ευρώπη.

    • Τις ιδέες που ταξίδεψαν (με βέλη) προς την Αμερικανική , τη Γαλλική και την Ελληνικη  Επανάσταση.


    • 🎯 Οπτικοποιούμε ότι ο Διαφωτισμός άλλαξε ολόκληρο τον κόσμο.



Διαφωτισμός =
 ΠΙΣΤΗ ΣΤΟΝ ΟΡΘΟ ΛΟΓΟ
                          ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΠΡΟΛΗΨΕΩΝ ΚΑΙ ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΩΝ
                                         ΑΡΧΕΣ 
                          ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ-ΙΣΟΤΗΤΑ-  ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ


Οι αλλαγές που συντελέστηκαν στην Ευρώπη με την Αναγέννηση, την Θρησκευτική Μεταρρύθμιση, τις Ανακαλύψεις και την πρόοδο των Φυσικών Επιστημών, εκφράστηκαν τον 17ο και 18ο αιώνα με το κίνημα του Διαφωτισμού. 

Οι διαφωτιστές αμφισβήτησαν τις δεισιδαιμονίες και τις προλήψεις της εποχής τους, την εξουσία των ευγενών και τον θρησκευτικό σκοταδισμό που παρεμπόδιζαν την γνώση και την ελευθερία.

 Αντίθετα, τόνιζαν την ανάγκη του ανθρώπου να «φωτιστεί» μέσω της μόρφωσης. Πίστευαν πως ο άνθρωπος πρέπει να καλλιεργεί το πνεύμα του με την βοήθεια της λογικής και της επιστήμης. Εναντιώνονταν στην θανατική ποινή, τα βασανιστήρια, την δουλεία και τον πόλεμο. Ταυτόχρονα τάσσονταν υπέρ της ατομικής ελευθερίας και ενάντια στην καταπίεση από τον βασιλιά και την Εκκλησία.

 Με το έργο τους προσπάθησαν να πείσουν τους ανθρώπους για την αναγκαιότητα της μόρφωσης, ώστε να μπορούν να διεκδικούν τα δικαιώματά τους

Πίστευαν πως όλοι οι άνθρωποι έχουν ορισμένα φυσικά δικαιώματα (ζωής, ιδιοκτησίας, ισότητας απέναντι στο νόμο, ελευθερίας σκέψης και έκφρασης) και καμμιά εξουσία δεν έχει το δικαίωμα να τους τα στερεί. 

Ο Διαφωτισμός ξεκίνησε στην Αγγλία, αναπτύχθηκε όμως περισσότερο στην Γαλλία.

Σημαντικοί εκπρόσωποι του Διαφωτισμού και έργα τους που έμειναν στην ιστορία: 

Ζαν Ζακ Ρουσσώ -Το κοινωνικό συμβόλαιο,      Βολταίρος- Το παιδί της φύσης 

,Μοντεσκιέ Το Πνεύμα των Νόμων ,                Τζoν Λοκ- Περί ιδιοκτησίας .


 Στην εποχή του Διαφωτισμού αναπτύχθηκαν οι φυσικές επιστήμες: 

Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος ανακάλυψε το αλεξικέραυνο. 

ΟΑλεσάντρο  Βόλτα κατασκεύασε την πρώτη μπαταρία.

 Ο Νεύτων ανακάλυψε και συνέγραψε τους νόμους τής βαρύτητας

 Άρχισαν για πρώτη φορά να χρησιμοποιούνται τα εμβόλια.

 Αναπτύχθηκε η λογοτεχνία (“Ντάνιελ Ντεφόε: Ροβινσών Κρούσος”, “Τζόναθαν Σουίφτ : Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ”, 

αλλά και η μουσική (Βιβάλντι, Μπαχ, Μότσαρτ, κλπ.).

 Οι ιδέες του Διαφωτισμού συγκεντρώθηκαν στην Εγκυκλοπαίδεια, ένα μεγάλο έργο με 33 τόμους που το έγραψαν πολλοί διαφωτιστές μαζί, για να παρουσιάσουν όλες τις νέες γνώσεις, τις νέες ιδέες και αντιλήψεις. Πρωτεργάτες εγκυκλοπαιδιστές ήταν ο Ντ’ Αλαμπέρ και ο Ντιντερό.

 Ο Κοπέρνικος "ανακάλυψε" το ηλιοκεντρικό σύστημα (ο Ήλιος βρίσκεται στο κέντρο και οι πλανήτες περιφέρονται γύρω του-Αρίσταρχος). Ποιος όμως έθεσε για πρώτη φορά την ηλιοκεντρική θεωρία. Ήταν πράγματι ο Κοπέρνικος;


Tι έγραψε ο Κοπέρνικος

»Και, εδώ, αρχίζουν τα «περίεργα»: τη θεωρία του Αρίσταρχου τη γνώριζαν όχι μόνο οι αρχαίοι, αλλά και ο ίδιος ο Κοπέρνικος, που ήξερε άριστα ελληνικά. Στο χειρόγραφο του ονομαστού έργου του Περί περιφορών των ουρανίων σωμάτων (De revolutionibus orbium celestium), έγραφε:

“Ο Φιλόλαος [πυθαγόρειος φιλόσοφος του E’ αιώνα] πίστευε στην κίνηση της Γης… την ίδια άποψη είχε και ο Σάμιος Αρίσταρχος… όπως είχε σχολιασθεί και από τον Αριστοτέλη, ο οποίος όμως απέρριπτε αυτή τη θεωρία” (…)

»Ομως, στο χειρόγραφο που έδωσε στον εκδότη του για εκτύπωση, ο Κοπέρνικος αφαίρεσε δυο σελίδες – αυτές ακριβώς που μνημονεύουν την προδρομική ανακάλυψη του Αρίσταρχου!

»Πολλοί ιστορικοί της αστρονομίας προσπάθησαν να «λύσουν το μυστήριο» αυτής της… αυτολογοκρισίας. Ορισμένοι – όπως ο διεθνούς φήμης έλληνας αστρονόμος E. Αντωνιάδης – την απόδωσαν σε πρόθεση του Κοπέρνικου να «διαγράψει» τον αρχαίο πρόδρομό του και να θεωρηθεί αυτός επινοητής του ηλιοκεντρικού συστήματος. Οπως κι έγινε, άλλωστε.

«Αστρονόμος Κοπέρνικος: Συνομιλία με τον Θεό», ζωγραφικός πίνακας του Γιαν Ματέικο

Οι ιστορικοί

»Ετσι ή αλλιώς, οι περισσότεροι ιστορικοί δεν έχουν δισταγμούς για την πατρότητα της ηλιοκεντρικής θεωρίας. Το 1766 λ.χ., ο γάλλος Dutens έγραφε: “Είναι απορίας άξιον ότι το σύστημα αυτό, τόσο σαφώς διατυπωμένο από τους αρχαίους, πήρε το όνομα ενός νεότερου φιλοσόφου”.Ενώ ο καθηγητής της Ιστορίας των Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ George Sarton τονίζει: “Ο Αρίσταρχος είχε διατυπώσει αυτό που ονομάζουμε ‘Σύμπαν του Κοπέρνικου’ δεκαοχτώ αιώνες πριν από τον Κοπέρνικο’.

»Aυτά για την ιστορικο-επιστημονική αλήθεια – χωρίς, φυσικά, καμιά “προγονοπληξία” και καμιά διάθεση “μείωσης” του έργου του μεγάλου πολωνού αστρονόμου, έστω και αν η πράξη του – η αποσιώπηση του Αρίσταρχου – γεννάει πολλά ερωτηματικά.

»Βέβαιο είναι πως οι πρωτοποριακές θεωρίες του “πατέρα”-Αρίσταρχου δεν μπόρεσαν να επικρατήσουν στον καιρό τους, ενώ η επανάληψη και ανάπτυξή τους από τον “γιο”-Κοπέρνικο, έφεραν τη μεγάλη επανάσταση στην αστρονομία και τον ανάδειξαν σε ανάδοχο του συστήματος.




Σημαντικοί εκπρόσωποι του Διαφωτισμού και ρητά τους 
Ζαν Ζακ Ρουσσώ :Οι φορείς της εκτελεστικής εξουσίας δεν είναι αφέντες του λαού, μα υπάλληλοί του. Ο λαός πρέπει να μπορεί να τους διορίζει και να τους απολύει όποτε θέλει. Δεν υπάρχει θέμα να συμβληθούν με το λαό, πρέπει να τον υπακούσουν.

• Βολταίρος: Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τη στιγμή που το θελήσει να είναι.•
Αποφάσισα να είμαι ευτυχισμένος επειδή κάνει καλό στην υγεία.
Είναι τιμιότερο να κινδυνέψουμε για να σώσουμε έναν ένοχο, παρά να καταδικάσουμε έναν αθώο.

Μοντεσκιέ :Για να κάνεις μεγάλα πράγματα, δεν είναι ανάγκη να είσαι μεγαλοφυΐα. Δεν είναι ανάγκη να είσαι πάνω από τους άλλους ανθρώπους. Πρέπει να είσαι μαζί τους.
Η τυραννία ενός ηγεμόνα σε μια ολιγαρχία δεν είναι τόσο επικίνδυνη για το κοινό καλό όσο η απάθεια των πολιτών σε μια δημοκρατία.
«Δεν μπορεί κάτι να είναι απαραίτητα σωστό επειδή είναι νόμος. Πρέπει να είναι όμως νόμος, αν είναι το σωστό».
Τζoν Λοκ :Αν ένας ηγεμόνας χρησιμοποιεί την εξουσία του εναντίον του λαού του, τότε ο λαός έχει το δικαίωμα να τον αντιμετωπίσει με Βία.

Ζαν Ζακ Ρουσσώ 
Αιμίλιος,  λέγεται ένα έργο του διαφωτιστή Ζαν Ζακ Ρουσσώ που γράφτηκε το 1762.
Σε αυτό υποστήριξε ότι ο δάσκαλος δεν πρέπει να λειτουργεί σαν αυθεντία, αλλά χρειάζεται μόνο να θέτει ερωτήματα και να οδηγεί τον μαθητή στην ανακάλυψη των απαντήσεων.
Η διαπαιδαγώγησή του δεν πρέπει να υπακούει σε προσταγές, αυταρχική συμπεριφορά και ποινές αλλά να αποτελεί επακόλουθο «φυσικής τιμωρίας» ,να  είναι σε θέση  το παιδί να κατανοήσει τα λάθη του προκειμένου να μην τα  επαναλάβει στο μέλλον. Να γνωρίζει το παιδί μέσα από τις πράξεις τα όριά του, οικοδομώντας μια σχέση ελευθερίας και αυτοπειθαρχίας με τον δάσκαλό του.

Η σημαντικότερη για τον πολιτισμό παιδαγωγική αντίληψη του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ είναι:Δεν πρέπει ο μαθητής να είναι κλεισμένος μέσα σε ένα κτήριο για να μορφωθεί. Πρέπει να είναι σε επαφή με την φύση.


ΚΥΗΣΗ

Ανάπτυξη εμβρύου μήνα–μήνα


Ανάπτυξη του Εμβρύου Μήνα–Μήνα

1ος μήνας

  • Το γονιμοποιημένο ωάριο (ζυγωτό) αρχίζει να πολλαπλασιάζεται και να ταξιδεύει προς τη μήτρα.

  • Εκεί εμφυτεύεται στο εσωτερικό της και αρχίζει να σχηματίζεται το έμβρυο και ο αμνιακός σάκος που το προστατεύει.

  • Ξεκινά να σχηματίζεται η καρδιά, ο εγκέφαλος και η νωτιαία στήλη.


2ος μήνας

  • Το έμβρυο έχει μέγεθος περίπου 3 εκατοστά.

  • Διακρίνονται μικρά χέρια και πόδια, καθώς και το πρόσωπο.

  • Αναπτύσσεται ο πλακούντας, που συνδέει το έμβρυο με τη μητέρα και του δίνει οξυγόνο και τροφή.

  • Η καρδιά του χτυπά σταθερά.

    3ος μήνας

    • Όλα τα κύρια όργανα έχουν σχηματιστεί.

    • Το έμβρυο κινεί τα άκρα του, αν και η μητέρα δεν το νιώθει ακόμα.

    • Το μήκος του είναι περίπου 7–8 εκατοστά.



    4ος μήνας

    • Το μωρό έχει σχηματισμένο πρόσωπο, με μάτια, μύτη, αυτιά.

    • Οι μύες δυναμώνουν και κινείται πιο έντονα.


    • Μήκος περίπου 15 εκατοστά.


    5ος μήνας

    • Η μητέρα αρχίζει να νιώθει τις κινήσεις του μωρού.

    • Τα μαλλιά και τα νύχια αρχίζουν να σχηματίζονται.

    • Το μωρό μπορεί να ακούει ήχους από έξω.


    6ος μήνας

    • Το δέρμα είναι λεπτό και κοκκινωπό, αλλά το σώμα μεγαλώνει.

    • Το μωρό μπορεί να ανοίγει και να κλείνει τα μάτια του.

    • Αντιδρά σε φως και ήχους.

    • Έχει ύψος περίπου 30 εκατοστά.


    7ος μήνας

    • Οι πνεύμονες αρχίζουν να ωριμάζουν.

    • Το μωρό μπορεί να κλωτσά και να αλλάζει θέση.



    8ος μήνας

    • Το μωρό παίρνει βάρος, το δέρμα του γίνεται πιο λείο.

    • Οι κινήσεις του περιορίζονται, γιατί δεν έχει πολύ χώρο.

    • Ο εγκέφαλος αναπτύσσεται γρήγορα.


    9ος μήνας

    • Το μωρό είναι έτοιμο για γέννηση!

    • Όλα τα όργανα λειτουργούν, και το σώμα έχει το κανονικό του βάρος (περίπου 3 κιλά).

    • Συνήθως γυρίζει με το κεφάλι προς τα κάτω, για να γεννηθεί.










ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

1. Η αρχή της ζωής – Η γονιμοποίηση

  • Το σώμα του άνδρα και της γυναίκας έχει όργανα αναπαραγωγής που συνεργάζονται για να δημιουργηθεί μια νέα ζωή.

  • Όταν το σπερματοζωάριο (από τον άνδρα) ενωθεί με το ωάριο (της γυναίκας), σχηματίζεται το ζυγωτό.

  • Το ζυγωτό είναι το πρώτο κύτταρο του νέου ανθρώπου — περιέχει όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται για να αναπτυχθεί.


2. Από το ζυγωτό στο έμβρυο

  • Το ζυγωτό πολλαπλασιάζεται και γίνεται ένα μικρό σύνολο κυττάρων που λέγεται έμβρυο.

  • Το έμβρυο εμφυτεύεται στη μήτρα της γυναίκας, όπου βρίσκει τροφή και προστασία.

  • Μέσα στη μήτρα, το έμβρυο περιβάλλεται από αμνιακό υγρό, που το προστατεύει σαν «μαξιλάρι».

  • 3. Η ανάπτυξη του εμβρύου

    • Σιγά-σιγά αναπτύσσονται όλα τα όργανα: η καρδιά, ο εγκέφαλος, τα μάτια, τα χέρια και τα πόδια.

    • Το έμβρυο συνδέεται με τη μητέρα μέσω του ομφάλιου λώρου, ο οποίος το ενώνει με τον πλακούντα.

    • Από τον πλακούντα παίρνει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά και αποβάλλει άχρηστες ουσίες.

    •  4. Από το έμβρυο στο βρέφος – Η γέννηση

      • Μετά από περίπου εννέα μήνες, το έμβρυο έχει πια αναπτυχθεί πλήρως και είναι έτοιμο να γεννηθεί.

      • Κατά τη γέννα, το μωρό βγαίνει από τη μήτρα και αρχίζει να αναπνέει μόνο του.

      • Το κλάμα του νεογέννητου είναι σημάδι ότι οι πνεύμονές του λειτουργούν.

 5. Φροντίδα και σεβασμός

  • Η μητέρα χρειάζεται καλή διατροφή, ξεκούραση και ιατρική φροντίδα για να αναπτυχθεί σωστά το μωρό.

  • Η ζωή του ανθρώπου είναι πολύτιμη από την αρχή της και χρειάζεται αγάπη, φροντίδα και σεβασμό.

  • Ο ρόλος και των δύο γονιών είναι σημαντικός: η οικογένεια προστατεύει και φροντίζει το νέο μέλος.


ΕΛΕΝΑ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ