ερωτηματολόγιο

«Το παιχνίδι διαπαιδαγωγεί έναν άνθρωπο»

 «Τυφλόμυγα, κουτσό, αμάδες, μήλα, καλέκι, μπίλιες»... Λέξεις που μπορεί πριν αρκετά χρόνια για τα παιδιά κάποιας άλλης εποχής να σήμαιναν παιχνίδι και ξεγνοιασιά, σήμερα όμως αυτά έχουν χαθεί. Στις αυλές των σχολείων δεν ακούει πια κανείς αυτές τις λέξεις, ενώ στις γειτονιές τα παιδιά που παίζουν στους δρόμους είναι ελάχιστα, αφού πια και η έννοια της γειτονιάς έχει χαθεί. Τα παιχνίδια αυτά σαν «συστατικά» είχαν τη συντροφικότητα, την εφευρετικότητα και βοηθούσαν τα παιδιά να αναπτύξουν το μυαλό τους, ενώ όσα «υλικά» κι αν έλειπαν, περίσσευε η φαντασία.

Επίσης τα παιδιά από μόνα τους έφτιαχναν τα παιχνίδια τους χρησιμοποιώντας υλικά από το περιβάλλον. Ενα άχρηστο αντικείμενο για τους μεγάλους μπορεί να έπαιρνε διαστάσεις και να ήταν το καλύτερο παιχνίδι στα χέρια ενός παιδιού. Οπως τα άχρηστα στεφάνια από τα πεταμένα βαρέλια, που με την ανάλογη διχάλα γινόταν τσέρκι, τα άχρηστα κουρέλια γίνονταν κουτσούνες και μπάλες, τα πεταμένα κονσερβοκούτια και τα καπάκια από τις πορτοκαλάδες, γίνονταν βαγόνια και καρότσες...

Βασιλιά, βασιλιά.... Ενα παιδί κάθεται κάπου ψηλά και κάνει το βασιλιά. Τα υπόλοιπα κάνουν μία ομάδα μπροστά του και ρωτούν: - Βασιλιά, βασιλιά με τα δώδεκα σπαθιά, τι δουλιά; - Τεμπελιά! Απαντά ο βασιλιάς...

 Η τυφλόμυγα. Ενα παιδί τα φυλάει δένοντας τα μάτια του με ένα μαντίλι. Τα υπόλοιπα κινούνται γύρω του αγγίζοντάς το και το παιδί που τα φυλάει προσπαθεί να πιάσει κάποιο. Οταν το καταφέρει, ψηλαφώντας με τα δάχτυλά του θα πρέπει να μαντέψει ποιο παιδί έχει πιάσει φωνάζοντας το όνομά του...

Μέλισσα - μέλισσα. Παιζόταν από ομάδα παιδιών. Ελεγαν ένα τραγουδάκι: Περνά περνά η μέλισσα με τα μελισσόπουλα και με τα κλωσόπουλα. Το επαναλάμβαναν συνέχεια, ενώ κάτω από τα χέρια τους περνούσαν τα υπόλοιπα παιδιά ένα ένα...

Το κουτσό. Σ' έναν άξονα που χάραζαν στο χώμα, έφτιαχναν τρία ή πέντε ημικύκλια διαδοχικά και εναλλάξ. Τα παιδιά ένα - ένα κινούνταν όπως δείχνουν τα βέλη, στο ένα πόδι (κουτσό) σπρώχνοντας και μία πετρούλα από το ένα ημικύκλιο στο άλλο χωρίς να πατήσουν τη διαχωριστική γραμμή ή να βγουν από το ημικύκλιο είτε αυτοί είτε η πετρούλα που έσπρωχναν...

Πινακωτή. Το παιχνίδι αυτό παιζόταν από δύο ομάδες παιδιών. Η μία ομάδα ήταν μία μάνα και τα τρία της παιδιά. Η άλλη ομάδα ήταν ο βασιλιάς με όλο το επιτελείο του και το στρατό του. Εστελνε λοιπόν ο βασιλιάς έναν αξιωματικό στη μάνα και της έλεγε: - Πινακωτή Πινακωτή!! Η μάνα απαντούσε: - Από το άλλο μου τ' αυτί, γιατ' είμαι μάνα και κουφή...

Τα πεντόβολα. Τα πεντόβολα ήταν πέντε πετραδάκια λεία, πέντε βόλοι. Τα έπιανε ο παίχτης στα χέρια του και τα έριχνε στο έδαφος. Κατόπιν διάλεγε κάποιο και το έπαιρνε στο χέρι του. Αυτό ήταν η μάνα. Κατόπιν πέταγε τη μάνα στον αέρα και με το άλλο χέρι έπιανε ένα πετραδάκι από κάτω. Αυτό επαναλαμβανόταν μέχρι να πιάσει όλα τα πετραδάκια...

Στην Καστοριά, σε επίσκεψη σε σχολείο, διαπίστωσαν ότι ένα κοριτσάκι αλλοδαπής οικογένειας, η Ελντα, που ζούσε στην Ελλάδα, ήταν αρχικά απομονωμένη από τους συμμαθητές της και υπήρχαν δυσκολίες προσαρμογής. Οταν σε κάποια φάση έδωσαν στα παιδιά να παίξουν πεντόβολα, εκείνη τα «έπαιζε σαν θεά», όπως παρατήρησαν οι άλλοι συμμαθητές της. Από τότε η πρόοδος ήταν αλματώδης: Χάρη στο παιχνίδι εντάχθηκε στην ομάδα...

Παιχνίδια, που προωθούν την ιδέα της συνεργασίας, της συλλογικότητας ,του συναγωνισμού και όχι του ανταγωνισμού...

«Μελετώντας προσεκτικά ορισμένα ομαδικά παιχνίδια (όπως Κολοκυθιά, Μικρή Ελένη, Γύρω γύρω όλοι, Δεν περνάς κυρα - Μαρία), βλέπουμε ότι τα παιδιά για να τα παίξουν σχηματίζουν έναν κύκλο. Πράξη καθαρά συμβολική. Με άλλα λόγια, τα παιδιά δημιουργούν κοινότητα. Παράλληλα, όμως, το παιχνίδι δίνει στο παιδί, λιγότερο ή περισσότερο συνειδητά, τη δυνατότητα να ξεφύγει από την πραγματικότητα, από τις απαγορεύσεις, να πλουτίσει την ψυχή του με μιαν αίσθηση ελευθερίας και δημιουργίας, να ονειρευτεί. Κάτι που δεν είναι εύκολο για τα σημερινά παιδιά...

»Ας θυμηθούμε μερικά από τα παιχνίδια μας : Αλογάκι, ποδήλατο, πατίνι, τραμπάλα, κρυφτό, κυνηγητό, τσέρκι (στεφάνι), πεντόβολα, καβάλες, βόλοι, πηλός, φλογέρα, φυσαρμόνικα, τόπι, κουτσό, σβούρα, γιο-γιο, σχοινάκι, κούνια, τσουλήθρα, τρενάκια, βαρκούλες, πλοία, επιτραπέζια παιχνίδια, καπάκια, φωτιές, τσιγκολελέτα, τυφλόμυγα, τα "αγάλματα" και τόσα άλλα... Πόσα από αυτά τα παιχνίδια παίζουν τα παιδιά ;».

 Το παιχνίδι είναι και μια απόλαυση και απελευθερώνει τη φαντασία  . Καλλιεργεί θετικά συναισθήματα, την επιμονή, την προσπάθεια για συγκέντρωση, τη συνεργασία, τις ηγετικές ικανότητες, την ανεκτικότητα προς τους άλλους, το μαθαίνει τη σχέση αιτίου και αποτελέσματος, καθώς και να περιμένει τις συνέπειες των πράξεών του.

Αναπτύσσει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση, την υπομονή, διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες. Με τους διάφορους ρόλους, που καλείται το παιδί να παίξει μέσω του παιχνιδιού, «δουλεύει» διαφορετικά συναισθήματα και εικόνες, μιμείται και μαθαίνει ότι υπάρχουν διαφόρων ειδών άνθρωποι.

Ας παίξουμε πάλι συγκεντρώνοντας όλα τα ομαδικά παιχνίδια, που έπαιζαν άλλοτε τα Ελληνόπουλα...