Κεφάλαιο 3 ΒΙΒΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι
Οι προσδοκίες, που καλλιέργησε στους υπόδουλους χριστιανικούς λαούς το κίνημα των Νεοτούρκων το 1908, γρήγορα διαψεύστηκαν. Παρά τις επίσημες διακηρύξεις για ισότητα όλων των υπηκόων, οι χριστιανικοί πληθυσμοί της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εξακολουθούσαν να υπομένουν διακρίσεις. Μπροστά στις αρνητικές αυτές εξελίξεις, τα βαλκανικά κράτη προχώρησαν σε μυστικές συνεννοήσεις μεταξύ τους, οι οποίες οδήγησαν στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913.
.jpg)
Δε βρήκα τα βιβλία της Ελένης.(τίνος; ποιανού;)......................................
→ τα βιβλία που ανήκουν στην Ελένη.
Η Άνδρος είναι νησί των Κυκλάδων. (πού;).................................................
→ νησί που βρίσκεται στις Κυκλάδες
Θα φάμε κάτι της στιγμής.(πότε;)...................................
→ που γίνεται αυτή τη στιγμή
Έσπασε το ποτήρι του νερού.(για ποιο σκοπό).................................................
→ που χρησιμοποιείται για νερό
Μας κέρασε γλυκό του κουταλιού(τι είδους;).................................................
Η λύπη της μοναξιάς ήταν αβάσταχτη.(εξαιτίας).................................................
→ εξαιτίας της μοναξιάς
Το ντουλάπι των απορρυπαντικών είναι πάντα κλειδωμένο.(με τι;) .............
→ που περιέχει απορρυπαντικά
Τρεις μαθητές του τμήματος έφυγαν.(ποιο απ' όλα;)......................................
Η μαμά δε βαριόταν να μου λέει παραμύθια.
Τα παράγγελνε η ίδια στο βιβλιοπωλείο της πλατείας.
Στις φράσεις αυτές παρατηρούμε ότι η γενική πτώση μπορεί να χρησιμοποιηθεί κυρίως με δυο τρόπους:
Β. Ως προσδιορισμός , ως συμπλήρωμα δηλαδή της έννοιας ενός ουσιαστικού.
Όταν η γενική συνοδεύει ουσιαστικό, µπορεί να φανερώνει:
Ο Θεός κάλεσε τον πιο αγαπημένο Του άγγελο και του παρουσίασε ένα πρότυπο μητέρας. Στον άγγελο δεν άρεσε αυτό που είδε.
– Εργαστήκατε πολύ, Κύριε, δεν ξέρετε πλέον τι κάνετε, είπε ο άγγελος. Κοιτάξτε! Φιλί ειδικό, που θεραπεύει όλες τις αρρώστιες, έξι ζευγάρια χέρια για να μαγειρεύει, να πλένει, να σιδερώνει, να φροντίζει, να ελέγχει, να καθαρίζει. Δε θα δουλέψει!
– Το πρόβλημα δεν είναι τα χέρια, αντέτεινε ο Θεός. Είναι τα τρία ζευγάρια μάτια που χρειάστηκε να βάλω: ένα, για να βλέπει το παιδί της πίσω από κλειστές πόρτες και να το προστατεύει από ανοιχτά παράθυρα, ένα άλλο, για να το κοιτάζει με αυστηρότητα, όταν πρέπει να του μάθει κάτι ουσιώδες και το τρίτο, για να του δείχνει διαρκώς τρυφερότητα και αγάπη, όση δουλειά κι αν έχει εκείνη! Ο άγγελος εξέτασε το πρότυπο της μητέρας πιο προσεκτικά.
– Κι αυτό τι είναι;
– Ένας μηχανισμός αυτοθεραπείας. Δε θα έχει χρόνο να αρρωσταίνει, θα πρέπει να ασχολείται με τον σύζυγό της, με τα παιδιά, με το σπίτι.
– Νομίζω ότι πρέπει να ξεκουραστείτε λίγο, Κύριε, είπε ο άγγελος. Και να επιστρέψετε στο κλασικό πρότυπο με τα δύο χέρια, τα δύο μάτια, κλπ. Ο Θεός συμφώνησε με τον άγγελο. Αφού ξεκουράστηκε, μεταμόρφωσε τη μητέρα σε κανονική γυναίκα. Εξομολογήθηκε όμως στον άγγελο:
– Χρειάστηκε να της δώσω μια τόσο δυνατή θέληση, ώστε να νομίζει ότι θα έχει έξι χέρια, τρία ζευγάρια μάτια και ικανότητα αυτοθεραπείας. Αλλιώς, δε θα καταφέρει να εκπληρώσει το καθήκον της. Ο άγγελος την εξέτασε από κοντά. Κατά τη γνώμη του, αυτή τη φορά ο Θεός είχε επιτύχει. Ξαφνικά όμως πρόσεξε ένα λάθος:
– Αδειάζει. Αναρωτιέμαι, Κύριε, μήπως βάλατε ξανά υπερβολικά πολλά πράγματα σε αυτό το πρότυπο μητέρας.
– Δεν αδειάζει. Αυτό ονομάζεται δάκρυ.
– Και σε τι χρησιμεύει;
– Για να δείχνει χαρά, λύπη, απογοήτευση, πόνο, θυμό, ενθουσιασμό.
– Κύριε, είστε μεγαλοφυΐα! αναφώνησε ο άγγελος. Ακριβώς αυτό ήταν που έλειπε, για να συμπληρωθεί το πρότυπο. Ο Θεός πρόσθεσε με ύφος μελαγχολικό:
– Δεν το έβαλα εγώ. Όταν συναρμολόγησα όλα τα μέρη, το δάκρυ εμφανίστηκε από μόνο του. Ο άγγελος συγχάρηκε πάλι τον Παντοδύναμο κι έτσι δημιουργήθηκαν οι μητέρες.
2 Λεξιλόγιο: πρότυπο= μοντέλο, παράδειγμα αντιτείνω= αντιλέγω ουσιώδες= σημαντικό μηχανισμός αυτοθεραπείας= ένας τρόπος να θεραπεύω τον εαυτό μου κλασικό πρότυπο= συνηθισμένο μοντέλο εξομολογούμαι= λέω την αλήθεια, αποκαλύπτω καθήκον= υποχρέωση αναφωνώ= φωνάζω Η ταυτότητα του κειμένου:
Η πιο πάνω ιστορία γράφτηκε από τον διάσημο Βραζιλιάνο συγγραφέα Paulo Coelho (Πάολο Κοέλο) και βρίσκεται στο βιβλίο που φαίνεται στην εικόνα
. Ξεκλειδώνουμε το κείμενο:
1. Τι είδους κείμενο είναι αυτό που μόλις διάβασες;
Κύκλωσε τη σωστή απάντηση: α. επιχειρηματολογικό β. περιγραφικό γ. αφηγηματικό δ. κείμενο οδηγιών
2. Συμπλήρωσε τα 3Π και τα 2Τ της ιστορίας:
Πού; Ο χώρος όπου διαδραματίζεται η ιστορία
Πότε; Ο χρόνος κατά τον οποίο διαδραματίζεται η ιστορία
Ποιοι; Οι ήρωες και οι ηρωίδες της ιστορίας
3 Τι; Τι συμβαίνει; Ποιο είναι το πρόβλημα; Γιατί;
Τι κάνει ο ήρωας για να επιλύσει το πρόβλημα;
3. Τι ήταν αυτό που είδε ο άγγελος στο πρότυπο μητέρας και δεν του άρεσε; Να το περιγράψεις. ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ 4. Γιατί ο Θεός χρειάστηκε να βάλει στη μητέρα τρία ζευγάρια μάτια; ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ 5. Τι εξομολογήθηκε ο Θεός στον άγγελο σχετικά με τη δημιουργία της μητέρας; ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ 6. Ποιο λάθος πρόσεξε ο άγγελος στο πρότυπο μητέρας και ποια εξήγηση έδωσε ο Θεός στον άγγελό του; ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________
Θεωρία
Με πόσους τρόπους συνδέονται οι προτάσεις;
Οι προτάσεις στα νέα ελληνικά, συνδέονται με τρεις τρόπους μεταξύ τους:
1. με ασύνδετο σχήμα K ,K ,K ,K
2. με παρατακτική σύνδεση K και K
3. με υποτακτική σύνδεση Κ , ( Δ )
Συμπλεκτικοί: και/κι, ούτε, μήτε (ουδέ, μηδέ σε παλαιότερα κείμενα)
Διαζευκτικοί ή διαχωριστικοί: ή, είτε
Αντιθετικοί: αν και, αλλά, μα, παρά, όμως, ωστόσο, ενώ, μολονότι, μόνο (που)
Συμπερασματικοί: λοιπόν, ώστε, άρα, επομένως, οπότε
Επεξηγηματικός: δηλαδή
Τι είναι η υποτακτική σύνδεση;
ΕΥΚΟΛΑΚΙ! ΚΥΡΙΑ, + ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ
Να εντοπίσετε το είδος της σύνδεσης μεταξύ των παρακάτω προτάσεων
1. Σήμερα έχω τα γενέθλιά μου και θα κάνω πάρτι.
[ασύνδετο, παρατακτική, υποτακτική]
2. Κάλεσα τις αγαπημένες μου φίλες,( όπως με καλούν κι εκείνες στα δικά τους γενέθλια.)
[ασύνδετο, παρατακτική, υποτακτική]
3. Έγραψα τις προσκλήσεις και τις μοίρασα εδώ και μια βδομάδα.
[ασύνδετο, παρατακτική, υποτακτική]
4. Όλες μου υποσχέθηκαν ( ότι θα έρθουν.)
[ασύνδετο, παρατακτική, υποτακτική]
5. Πλησίαζε η ώρα και καμιά τους δεν ερχόταν.
[ασύνδετο, παρατακτική, υποτακτική]
6. Άρχισα να ανησυχώ.
[ασύνδετο, παρατακτική, υποτακτική]
7. Κοιτούσα με αγωνία την ώρα, την ξανακοιτούσα!
[ασύνδετο, παρατακτική, υποτακτική]
8. Μήπως έπαθαν κάτι ή μήπως δε με θέλουν για φίλη τους.
[ασύνδετο, παρατακτική, υποτακτική]
9. Αυτά σκεφτόμουν, όταν κτύπησε το κουδούνι.
[ασύνδετο, παρατακτική, υποτακτική]
10. Οι πονηρές μου έκαναν έκπληξη και ήρθαν όλες μαζί.
[ασύνδετο, παρατακτική, υποτακτική]
Α. Ως αντικείµενο ρημάτων, συνήθως σαν έμμεσο αντικείμενο:
π.χ. Toυ είπα να φύγει.
Δε μου μιλάει ποτέ.
Μου ζήτησε την άδεια να φύγει.
Β. Ως προσδιορισμός , ως συμπλήρωμα δηλαδή της έννοιας ενός ουσιαστικού.
Όταν η γενική συνοδεύει ουσιαστικό, µπορεί να φανερώνει:
Σε ποιον ανήκει κάτι (γενική κτητική):
π.χ. Το δωµάτιο της Ασπασίας είναι τακτοποιηµένο.
Το αυτοκίνητο του πατέρα είναι πολύ βρόμικο.
Το περιεχόμενο , αυτό που περιέχει αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό το οποίο προσδιορίζεται από τη γενική (γενική περιεχομένου):
π.χ. Μια οµάδα ποδοσφαιριστών επισκέφτηκε το σχολείο µας.
Εργάζεται σε κατάστημα φωτογραφικών ειδών.
Δίπλα στο σπίτι μου υπάρχει μια αποθήκη χαρτικών.
την ιδιότητα , ένα χαρακτηριστικό που έχει το ουσιαστικό το οποίο προσδιορίζεται (γενική της ιδιότητας):
π.χ. Συνάντησα έναν άντρα υψηλού αναστήµατος.
Είναι άτομο υψηλής ευφυίας.
Μελετούσε για πολλά χρόνια τα πουλιά της θάλασσας.
τη μέτρηση χώρου / χρόνου
π.χ. Ο αδερφός µου είναι τεσσάρων ετών.
Μετά από ταξίδι τριών ωρών φτάσαµε στο χωριό.
Αγόρασε σπίτι εκατό τατραγωνικών.
το σύνολο που διαιρείται (γενική διαιρετική):
π.χ. Κανείς δεν είχε το θάρρος να φάει το τελευταίο κοµµάτι
της πίτας.
Πολλοί μαθητές της τάξης μας δεν ήρθαν στο θέατρο.
την αιτία για την οποία γίνεται αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό που προσδιορίζεται:
π.χ. Η χαρά της δηµιουργίας ήταν το χαρακτηριστικό του.
Δώσε μου ένα ποτήρι νερό και πεθαίνω της δίψας.
το σκοπό για τον οποίο γίνεται αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό που προσδιορίζεται:
π.χ. Η µητέρα όλο το πρωί έφτιαχνε την τούρτα γενεθλίων µου.
Αγόρασε τα ρούχα της βάφτισης.
τον τόπο όπου γίνεται ή έγινε αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό που προσδιορίζεται:
π.χ. Μαζεύτηκε πολύς κόσµος στο πανηγύρι του χωριού µας.
Η γιορτή θα γίνει στην αυλή του σχολείου.
το χρόνο που γίνεται ή έγινε αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό που προσδιορίζεται:
π.χ. Του χρόνου θα επιστρέψω στην Ελλάδα.
Των Φώτων καθαγιάζονται τα ύδατα.
Β. Ως προσδιορισμός ,Η αιτιατική χρησιμοποιείται με επιρρηματική σημασία.
Φεύγω, πάω σχολείο. Να το μικρύνεις μια πιθαμή.
Απόψε θα πάμε πλατεία. Θα έρθουμε πάλι την Κυριακή.
%20(1)%20(1).png)
.jpg)
.jpg)
