Η βασιλεία του Γεωργίου Α΄ Γλύξμπουργκ

 Η βασιλεία του Γεωργίου Α΄ Γλύξμπουργκ

Μετά την έξωση του Όθωνα από την Ελλάδα επικράτησε μία περίοδος έντονης αναταραχής. Τελικά οι Άγγλοι επέβαλαν το 1863 στην χώρα μας ως βασιλιά τον Δανό πρίγκιπα Γεώργιο Α΄, της δυναστείας των Γλύξμπουργκ (η οποία θα ταλαιπωρούσε την χώρα για 111 χρόνια, μέχρι το 1974, οπότε με δημοψήφισμα ο λαός κατάργησε τον θεσμό της βασιλείας στην Ελλάδα.)

Ο βασιλιάς ήρθε με δώρο: τα Επτάνησα. Βέβαια, η Αγγλία που τα παραχώρησε στην πραγματικότητα τα "ξεφορτωνόταν", αφού τα προβλήματα που της δημιουργούσαν με τις συνεχείς εξεγέρσεις τους ήταν μεγαλύτερα από τα οφέλη που είχε κρατώντας τα στην κυριαρχία της.

Τον ίδιο χρόνο που ήρθε ο Γεώργιος ψηφίστηκε και το νέο σύνταγμα, από τα πιο προοδευτικά της εποχής του, με το οποίο περιοριζόταν η δύναμη του βασιλιά και η Ελλάδα ανακηρύχθηκε βασιλευόμενη δημοκρατία. Στην πραγματικότητα, όμως, ο βασιλιάς ανεπίσημα συνέχισε να διαμορφώνει τις πολιτικές εξελίξεις, παύοντας και διορίζοντας κυβερνήσεις της επιλογής του.

Για να δοθεί τέλος σ’ αυτήν την αστάθεια, με εισήγηση του Χαριλάου Τρικούπη (πολιτικού και αρχηγού της αντιπολίτευσης) το 1875 καθιερώθηκε η Αρχή της Δεδηλωμένης. Σύμφωνα με αυτήν ο βασιλιάς ήταν υποχρεωμένος να αναθέτει τον σχηματισμό κυβέρνησης στον αρχηγό του κόμματος που είχε την πλειοψηφία στην βουλή και όχι σε όπου ήθελε εκείνος, όπως ίσχυε μέχρι τότε.

Ένα σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα της εποχής ήταν πως πολύ λίγοι άνθρωποι (οι τσιφλικάδες: τσιφλίκι: μεγάλη έκταση γης που ανήκει σε έναν μόνον άνθρωπο) κατείχαν την περισσότερη καλλιεργήσιμη γη της χώρας. Ο Γεώργιος, για να περιορίσει το φαινόμενο αυτό και να μειώσει τον κίνδυνο εξεγέρσεων των φτωχών κολλήγων, άρχισε να παραχωρεί εθνικά κτήματα σε ακτήμονες γεωργούς. Από τότε, η μικρή γεωργική ιδιοκτησία που την καλλιεργεί μία οικογένεια θα κυριαρχήσει στην ελληνική αγροτική οικογένεια.

Η αγροτική παραγωγή συνέχισε να είναι η κύρια απασχόληση των Ελλήνων, αφού 8 στους 10 εκείνη την περίοδο ήταν αγρότες. Μετά το 1860 άρχισαν να αναπτύσσονται η ναυτιλία και η βιοτεχνία, καθώς και να δημιουργούνται τα πρώτα εργοστάσια.

Η ανάπτυξη της οικονομίας έφερε την αστυφιλία. Πολλοί άνθρωποι εγκατέλειπαν τα χωριά τους για να εργαστούν στις πόλεις. Η Αθήνα το 1870 είχε περίπου 70.000 κατοίκους, στριμωγμένους σε μικρά και φτωχικά σπιτάκια.

Ο Γεώργιος Α΄ δολοφονήθηκε το 1913, σε μία επίσκεψή του στην Θεσσαλονίκη.

Αλυτρωτισμός - Μεγάλη Ιδέα

Κατά την περίοδο της βασιλείας του διαδόθηκε στον ελληνικό κόσμο ο αλυτρωτισμός και η Μεγάλη Ιδέα. Η Μεγάλη Ιδέα ήταν ένα εθνικό ιδεώδες που κυριάρχησε στην πολιτική ζωή μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα και υποστήριζε πως η Ελλάδα έπρεπε να απελευθερώσει τις περιοχές στις οποίες ζούσαν Έλληνες και που βρίσκονταν ακόμη κάτω από την κυριαρχία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και να μεγαλώσει όσο μπορούσε περισσότερο τα γεωγραφικά όριά της.

Το κίνημα που διαπνεόταν από την Μεγάλη Ιδέα ονομάστηκε αλυτρωτισμός.

Ερωτήσεις κατανόησης

Τι εθνικότητας ήταν ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄; Ποια χώρα τον προώθησε για να έρθει στην Ελλάδα;

Πότε ενώθηκαν τα Επτάνησα με την Ελλάδα;

Για ποιον λόγο η Αγγλία μαζί με τον Βασιλιά έδωσε «δώρο» και τα Επτάνησα; Πού αποσκοπούσε νομίζετε η ενέργειά της αυτή;

Ποιες ήταν οι πολιτικές πρακτικές που χρησιμοποιούσε ο βασιλιάς προτού ισχύσει η αρχή της Δεδηλωμένης; Τι ανέφερε η αρχή της Δεδηλωμένης και ποια ήταν η χρησιμότητά της στην πολιτική ζωή της χώρας;

Πώς επιχείρησε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα με τους τσιφλικάδες ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄;

Περιγράψτε με λίγα λόγια την Μεγάλη Ιδέα και το κίνημα του αλυτρωτισμού.