Γιάννη Ρίτσου, «Ειρήνη»
«Αδέρφια μου, μες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει, όλος ο κόσμος με όλα τα όνειρά του. Δώστε τα χέρια αδέρφια μου, αυτό 'ναι η ειρήνη».
«Έλληνες αεί παίδες εστέ, ». Πλάτων, Τίμαιος,
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Για πρώτη φορά στον κόσμο το παιχνίδι αντιμετωπίζεται ως εργαλείο μάθησης, που δεν προσφέρει μόνο ευχαρίστηση, αλλά έχει σχέση με την πόλη .
Ο Πλάτων αντιμετωπίζει τα παιδιά ως αυριανούς πολίτες γι’ αυτό και το παιχνίδι είναι σημαντικότατο: «Πιστεύω ότι σε όλες τις πόλεις υπάρχει μία συνολική άγνοια σχετικά με τα παιχνίδια των παιδιών, τα οποία είναι το κυριότατο θέμα για τη νομοθεσία και τη διατήρηση ή όχι των νόμων».
«ΑΘΗΝΑΙΟΣ: Παιδεία είναι εκείνη που γυμνάζει τον άνθρωπο από την παιδική ηλικία στην αρετή και του εμπνέει σφοδρή επιθυμία να την αγαπήσει και να γίνει τέλειος πολίτης, σύμφωνα με το πνεύμα της δικαιοσύνης. Πλάτων, Νόμοι, 643e
Ο Πλάτων παρατηρεί ότι τα παιχνίδια και οι κανόνες τους μεταβάλλονται.
Αν οι νέοι συνηθίσουν στις αλλαγές, στο τέλος όχι μόνο θα τις ακολουθούν αλλά και θα τις επιζητούν, περιφρονώντας οτιδήποτε παλαιό, τον νου κι την καρδιά του λαού του, την ποίησή του, τα παιχνίδια του, τα τραγούδια του ,τη γλώσσα του ,τα έθιμά του. .Αν ένας λαός αρπάζει τα ξένα , δουλώνεται,ρουφιέται, εξοντώνεται. Φωτιάδης,Δημοτικιστής, 1908,Κωνσταντινουπολη
ΜΠΑΛΑ
Η σχέση του ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΎ με την λογοτεχνία έχει βαθιές ρίζες. Αν ανατρέξουμε στα Ομηρικά έπη θα βρούμε τις πρώτες πληροφορίες για παιχνίδι με μπάλα στη λεκάνη της Μεσογείου.
Η Ναυσικά και οι φίλες της, αφού λούστηκαν στην όχθη του ποταμού, πέταξαν τις μαντίλες τους και άρχισαν να παίζουν με τη σφαίρα: «Και σα χαρήκανε θροφή, κι αυτή κι οι παρακόρες, βγάλαν τις μπόλιες κι έπαιξαν τη σφαίρα ανάμεσό τους» (Οδύσ. Ζ, 99-100), μτφρ. Αργ. Εφταλιώτης.
Αλλά και στο Θ΄ της Οδύσσειας ο Οδυσσέας και οι Φαίακες έπαιζαν την πορφυρή σφαίρα, που την είχε φτιάξει ο Πόλυβος, με τα χέρια τους πετώντας την ψηλά ίσαμε τα σύννεφα, καθώς οι άλλοι ολόγυρα χτυπούσαν παλαμάκια. (Οδύσ. Θ΄, 372-4
ομαδικά παιχνίδια
Παιχνίδια, που προωθούν την ιδέα της συνεργασίας, της συλλογικότητας ,του συναγωνισμού και όχι του ανταγωνισμού...
«Μελετώντας προσεκτικά ορισμένα ομαδικά παιχνίδια (όπως Κολοκυθιά, Μικρή Ελένη, Γύρω γύρω όλοι, Δεν περνάς κυρα - Μαρία), βλέπουμε ότι τα παιδιά για να τα παίξουν σχηματίζουν έναν κύκλο. Πράξη καθαρά συμβολική. Με άλλα λόγια, τα παιδιά δημιουργούν κοινότητα. Παράλληλα, όμως, το παιχνίδι δίνει στο παιδί, λιγότερο ή περισσότερο συνειδητά, τη δυνατότητα να ξεφύγει από την πραγματικότητα, από τις απαγορεύσεις, να πλουτίσει την ψυχή του με μιαν αίσθηση ελευθερίας και δημιουργίας, να ονειρευτεί. Κάτι που δεν είναι εύκολο για τα σημερινά παιδιά...
»Ας θυμηθούμε μερικά από τα παιχνίδια μας : Αλογάκι, ποδήλατο, πατίνι, τραμπάλα, κρυφτό, κυνηγητό, τσέρκι (στεφάνι), πεντόβολα, καβάλες, βόλοι, πηλός, φλογέρα, φυσαρμόνικα, τόπι, κουτσό, σβούρα, γιο-γιο, σχοινάκι, κούνια, τσουλήθρα, τρενάκια, βαρκούλες, πλοία, επιτραπέζια παιχνίδια, καπάκια, φωτιές, τσιγκολελέτα, τυφλόμυγα, τα "αγάλματα" και τόσα άλλα... Πόσα από αυτά τα παιχνίδια παίζουν τα παιδιά ;».
Το παιχνίδι είναι και μια απόλαυση και απελευθερώνει τη φαντασία . Καλλιεργεί θετικά συναισθήματα, την επιμονή, την προσπάθεια για συγκέντρωση, τη συνεργασία, τις ηγετικές ικανότητες, την ανεκτικότητα προς τους άλλους, το μαθαίνει τη σχέση αιτίου και αποτελέσματος, καθώς και να περιμένει τις συνέπειες των πράξεών του.
Αναπτύσσει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση, την υπομονή, διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες. Με τους διάφορους ρόλους, που καλείται το παιδί να παίξει μέσω του παιχνιδιού, «δουλεύει» διαφορετικά συναισθήματα και εικόνες, μιμείται και μαθαίνει ότι υπάρχουν διαφόρων ειδών άνθρωποι.
Ας παίξουμε πάλι συγκεντρώνοντας τα ομαδικά παιχνίδια, που έπαιζαν άλλοτε τα Ελληνόπουλα...
1. Αναζητούμε πληροφοριες από γραπτες πηγες - ιστορικη συλλογή ΙΕΠ
1. ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΑΣ
Το βιβλίο είναι μια συλλογή παραδοσιακών παιχνιδιών από όλη την Ελλάδα και τιμήθηκε με βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών το 1978
«Η γνώση μας κάνει υπεύθυνους
ΜΑΚΑΡΕΝΚΟ-ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Αυτό το έργο παραδοσιακών παιχνιδιών μας εισάγει στον υπέροχο κόσμο των παιδιών, που είναι γεμάτος φαντασία και ελευθερια. Το να μιλάς για παραδοσιακά παιχνίδια σημαίνει να αναφερόμαστε σε εκείνα τα παιχνίδια που έχουν αντέξει στην ουσία τους για πολύ καιρό, υφίστανται λίγες αλλαγές, περνώντας από γενιά σε γενιά από τους παππούδες στους γονείς και από τους γονείς στα παιδιά.
Για να διαπαιδαγωγήσουν οι γονείς το παιχνίδι του παιδιού και για να το διαπαιδαγωγήσουν με το παιχνίδι, πρέπει να σκεφτούν καλά τι είναι το παιχνίδι και σε τι διαφέρει από την εργασία. (...) Πρέπει να παρατηρήσουμε πριν απ' όλα πως ανάμεσα σε παιχνίδι και δράση δεν υπάρχει μία τόσο μεγάλη διαφορά, όσο πιστεύουν μερικοί.
Κάθε καλό παιχνίδι απαιτεί πριν απ' όλα προσπάθειες ΔΡΑΣΗΣ και προσπάθειες σκέψης. ο παιχνίδι φέρνει στο παιδί χαρά. Αυτή η χαρά μπορεί να 'ναι χαρά δημιουργίας ή νίκης, μια αισθητική χαρά - χαρά ποιότητας
ΟΥΝΕΣΚΟ
What games did the colonist play? You may be familar with some colonial games and toys. Have you ever played tag, hide-and-seek, hopscotch, yo-yo, puzzles, dominoes, marbles, pick-up sticks, jump rope, spinning tops, leap frog, card decks, dice, and dolls? See if you can identify a few of the images below.
MCHEZO WA BAO.
*Mchezo uliodumu Kwa miaka mingi hata kabla ya kuja wakoloni.
*Mchezo unaoheshimika Hadi Sasa katika jamii zote za kitanzania.
*Ένα παιχνίδι που κράτησε πολλά χρόνια πριν ακόμα έρθουν οι άποικοι. * Το παιχνίδι που είναι σεβαστό μέχρι τώρα σε όλες τις κοινότητες της Τανζανίας.
Γιατί είναι σημαντικά τα παραδοσιακά παιχνίδια; τα παραδοσιακά παιχνίδια περιέχουν αξίες όπως ευχαρίστηση, αίσθηση ελευθερίας, αίσθηση φίλων, αίσθηση δημοκρατίας, αίσθημα ευθύνης
Τα παραδοσιακά παιχνίδια βοηθούν τους νέους να συνδεθούν με τις ρίζες και την ταυτότητά τους. Δυστυχώς, τα παραδοσιακά παιχνίδια έχουν εξαφανιστεί ή επισκιαστεί από τα διαδικτυακά παιχνίδια σε όλο τον κόσμο. Το Παγκόσμιο Έργο «Δημιουργία Ανοιχτής Ψηφιακής Βιβλιοθήκης για Παραδοσιακά Παιχνίδια (ODLTG)» στοχεύει στη χρήση ΤΠΕ για τη διαφύλαξη γνώσης όπως η ζωντανή κληρονομιά στον δημόσιο τομέα, τον περιορισμό του ψηφιακού χάσματος και την προώθηση της προσέγγισης πολιτισμών μέσω αθλημάτων και παιχνιδιών.
Σύμφωνα με ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Scientific Magazine Digital Culture Education and Society από τον Nayibibs Barrios, αποκαλύπτει ότι τα παιχνίδια είναι ζωτικής σημασίας για την οικοδόμηση της γνώσης και την ανάπτυξη που αποκτούν τα παιδιά για να αντιμετωπίσουν τα γεγονότα της ζωής. Ο ειδικός πιστεύει ότι η διαμόρφωση αξιών θα πρέπει να προωθείται μέσα από παραδοσιακά παιχνίδια, με βάση τον σεβασμό και την αξιοπρέπεια ως τον σημαντικότερο ρόλο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ως εκ τούτου, η The Woman Post σας προσκαλεί να εντάξετε άλλα παραδοσιακά παιχνίδια στον ελεύθερο χρόνο των παιδιών σας, για να προωθήσετε την κοινωνική αλληλεπίδραση.
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΟΜΑΔΙΚΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ
ΠΗΓΕΣ
ΑΓΓΕΙΑ-ΚΕΙΜΕΝΑ-ΛΕΞΙΚΑ
ΠΗΓΗ ΑΠΟ ΑΡΧΑΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddel-scott/search.html?start=60&lq=%CE%A0
LIDDELL & SCOTT ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ-ΛΕΞΙΚΟ
Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας
βόλος, ὁ (βάλλω), 1. ρίψη με δίχτυ πιασίματος, ρίψιμο διχτυού με το χέρι, σε Χρησμ. παρ' Ηροδ., Θεόκρ.· μεταφ., εἰς βόλον καθίστασθαι, πέφτω μέσα στην παγίδα του διχτυού, σε Ευρ. 2. το πράγμα που πιάνεται στο δίχτυ· το κοπάδι των ψαριών, σε Αισχύλ., Ευρ.
παῖς =παιδί, είτε γιος είτε κόρη, σε Ομήρ. Ιλ.· παῖς παιδός, το παιδί του παιδιού, εγγονάκι,
μολπή, ἡ (μέλπω),· 1. τραγούδι και χορός σε Όμηρ.· έπειτα, γενικά, παιχνίδι, άθλημα, λέγεται για ένα παιχνίδι με μπάλα (σφαίρα), σε Ομήρ. Οδ ἐπὶ τοῦ παιγνιδίου τῆς σφαίρας, τὸ ὁποῖον ἔπαιζεν ἡ Ναυσικά μετὰ τῶν φίλων αὐτῆς
πεσσεία, Αττ. πεττ-, ἡ, επιτραπέζιο παιχνίδι με πούλια, σε Πλάτ.
πεσσευτικός, Αττ. πεττ-, -ή, -όν, κατάλληλος για επιτραπέζιο παιχνίδι με πεσσούς (πεσσοί), επιδέξιος σε αυτό, σε Πλάτ.· πεττευτική (ενν. τέχνη) = πεσσεία, στον ίδ.
πεσσός, Αττ. πεττός, ὁ, I. πέτρα σε σχήμα οβάλ κατάλληλη για παιχνίδι· όπως η δική μας ντάμα, συνήθως στον πληθ., σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ. κ.λπ. II. οἱ πεσσοί, το μέρος όπου παίζεται το παιχνίδι ή το ίδιο το παιχνίδι, σε Ευρ.
ἑψία, Ιων. -ίη, ἡ, παιχνίδι που παιζόταν με χαλίκια, πετραδάκια.
ὁμ-έψιος, -ον (ἑψία), σύντροφος στο παιχνίδι, συμπαίκτης, σε Ανθ.
ὀστρᾰκίνδα, επίρρ., παίζοντας με πινάκια από πηλό ή θαλάσσια όστρακα, παιδιὰ ὀστρακίνδα, παιχνίδι που παίζεται με ένα ὄστρακον, μαύρο από τη μια πλευρά και άσπρο από την άλλη, το οποίο το πετούσαν τα παιδιά πάνω σε μια γραμμή που είχε χαραχθεί για να χωρίζει τις δύο ομάδες, και αναλόγως αν έπεφτε με την άσπρη ή τη μαύρη πλευρά προς τα πάνω, η μία ομάδα ήταν υποχρεωμένη να κυνηγήσει την άλλη, που έπρεπε να τραπεί σε φυγή και να καταδιωχθεί· ὀστρακίνδα βλέπειν (με αναφορά στο ὀστρακισμός), σε Αριστοφ.
παιγνία, ἡ, Ιων. -ίη, ἡ (παίζω), παιχνίδι, διασκέδαση, παιδιά, σε Ηρόδ.
παίγνιον, τό (παίζω)· I. παιχνιδάκι, παιχνίδι, σε Πλάτ. II. σε Θεόκρ., III. παιχνίδι, διασκεδαστικό ποίημα, σε Ανθ.· λέγεται για το χαρούμενο τιτίβισμα του τζιτζικιού, στο ίδ.
παιδιά, -ᾶς, ἡ (παίζω), παιδικό παιχνίδι, διασκέδαση, παίγνιο, παιχνιδάκι, σε Ξεν., Πλάτ.· παιδιὰ παίζειν πρός τινα, παίζω παιχνίδι με κάποιον, σε Αριστοφ.· μετὰπαιδιᾶς, με παιχνίδι, σε Θουκ.· ὥστε σοι παιδιὰν εἶναι δοκεῖν, φαίνεται ως ένα απλό παιδικό παιχνίδι, σε Αισχύλ.
παίζω, Δωρ. παίσδω, μέλ. παίξομαι, αόρ. αʹ ἔπαιξα, παρακ. πέπαικα, αργότερα πέπαιχα — Παθ., παρακ. πέπαισμαι, αργότερα πέπαιγμαι (παῖς)· I. 1. κυρίως, παίζω όπως τα παιδιά, διασκεδάζω, παίζω, σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ. κ.λπ. 2. χορεύω, σε Ομήρ. Οδ., Πίνδ.· ομοίως σε Μέσ., σε Ησίοδ. 3. παίζω παιχνίδι, σφαίρῃ παίζω, παίζω μπάλα, σε Ομήρ. Οδ.· επίσης, παίζω σφαῖραν, σε Πλούτ. 4. παίζω μουσικό όργανο, σε Ομηρ. Ύμν. II. 1. διασκεδάζω, παίζω, αστειεύομαι, κάνω αστεία, σε Ηρόδ., Ξεν. κ.λπ.· παίζω πρός τινα, περιπαίζω κάποιον, τον εμπαίζω, σε Ευρ.· παίζω εἰς τι, λέω αστεία σχετικά με κάποιο πράγμα, σε Πλάτ.· η μτχ. παίζων χρησιμ. απόλ., πάνω στην πλάκα, αστειευόμενος, στον ίδ. — Παθ., ὁ λόγος πέπαισται, ειπώθηκε ως αστείο, σε Ηρόδ.· ταῦτα πεπαίσθω ὑμῖν, αρκετά ειπώθηκαν ως αστεία, σε Πλάτ. 2. με αιτ., παίζω μαζί με, σε Ανθ., Λουκ.
ταβλιόπη, ἡ, κωμική λέξη, σχημ. κατά το Καλλιόπη, παιχνίδι με ζάρια, σε Ανθ.
τροχός, ὁ (τρέχω), οτιδήποτε τρέχει κυκλικά·
Α. I. στρογγυλή πλάκα, σε Ομήρ. Οδ. II. 1. τροχός, ρόδα, σε Ομήρ. Ιλ., Σοφ.· τροχοὺς μιμεῖσθαι, να μιμείσαι τροχούς, λέγεται για κάποιον που λυγίζει το σώμα του προς τα πίσω έτσι ώστε να σχηματίζει τροχό, σε Ξεν. 2. τροχός κεραμοποιού, σε Ομήρ. Ιλ. 3. τροχός θεατρικής μηχανής, σε Αριστ. , σε Λουκ. III. τροχός που χρησίμευε στο παιχνίδι των παιδιών και αποτελούνταν από σιδερένιο ή χάλκινο στεφάνι με κρίκους, οι οποίοι κατά την περιστροφή του τροχού ηχούσαν
φῐλ-άεθλος, -ον, αυτός που αγαπά τα παιχνίδια, σε Ανθ.
φῐλο-παίγμων, -ον (παίζω), αυτός που αγαπάει το παιχνίδι, παιχνιδιάρης, ευτράπελος, σε Ομήρ. Οδ., Αριστοφ.
ψῆφος, Δωρ. ψᾶφος, ἡ (ψάω)· I. μικρή πέτρα, σε Πίνδ., Ηρόδ. II. 1. πετραδάκι που το χρησιμοποιούσαν για την αρίθμηση, μετρητής, ψήφοις λογίζεσθαι, υπολογίζω χρησιμοποιώντας πετραδάκια, σε Ηρόδ.· υπολογίζω τέλεια ή με ακρίβεια, σε Αριστοφ.· ἐν ψήφῳ λέγειν, σε Αισχύλ.· στον πληθ., υπολογισμοί, λογαριασμοί, καθαραὶ ψῆφοι, εκεί όπου υπάρχει ακριβής εξίσωση, σε Δημ. 2. πετραδάκι που το χρησιμοποιούσαν στο παιχνίδι των πεσσών, σε Πλάτ. 3. α) πετραδάκι που το χρησιμοποιούσαν για ψηφοφορία, το οποίο το έριχναν μέσα στην κάλπη (ὑδρία),
https://ich.unesco.org/en/Decisions/6.COM/8.22
Michezo kwa watoto ni nyenzo ya ujenzi wa jamii bora.
Τα παιχνίδια για παιδιά είναι το υλικό για την οικοδόμηση μιας καλύτερης κοινωνία
