Αγία Σοφία: 1.500 Χρόνια Ιστορίας
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Φ. ΚΟΥΚΟΥΛΕ
Το 529 ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός απαγόρευσε την εργασία και τα δημόσια έργα κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και τα ανακήρυξε δημόσια αργία.
Συνηθιζόταν να καλλωπίζονται οι οικίες, να στολίζονται οι πόρτες και τα παράθυρα και να καθαρίζονται οι δρόμοι. Αυτό γινόταν και κατά την εορτή της Γεννήσεως του Κυρίου, οπότε «… εγένετο, και στολισμός διαφόρων κατά διαστήματα στηνομένων στύλων με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και άνθη εποχής».
Κατά το Δωδεκαήμερο τα παιδιά γυρνούσαν τα σπιτια, από τις πρώτες πρωινές ώρες μέχρι το δειλινό και με αυλούς και με σύριγγες (μουσικό όργανο) έλεγαν τα κάλαντα.
| ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Φ. ΚΟΥΚΟΥΛΕ Το 529 ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός απαγόρευσε την εργασία και τα δημόσια έργα κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και τα ανακήρυξε δημόσια αργία.  Συνηθιζόταν να καλλωπίζονται οι οικίες, να στολίζονται οι πόρτες και τα παράθυρα και να καθαρίζονται οι δρόμοι. Αυτό γινόταν και κατά την εορτή της Γεννήσεως του Κυρίου, οπότε «… εγένετο, και στολισμός διαφόρων κατά διαστήματα στηνομένων στύλων με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και άνθη εποχής».   |
Το γιορτινό τόνο της ημέρας φυσικά τον έδιναν τα ανάκτορα, όπου γινόταν προετοιμασία για την πομπική μετάβαση του βασιλιά, από το ιερό παλάτι ως την Αγία Σοφία
.Ο βασιλιάς φορώντας την χλαμύδα και το στέμμα και συνοδευόμενος από πατρίκιους, συγκλητικούς και στρατηγούς, έβγαινε από τα ανάκτορα και διά μέσου της κεντρικής οδού , της Μέσης Οδού, κατευθυνόταν προς την Αγία Σοφία, επευφημούμενος από το λαό που του εύχονταν «Εις πολλά τα έτη».
ΣΠΟΛΛΑΤΗ! Την λαμπρή και ένδοξη μέρα των Χριστουγέννων οι βασιλείς έδιδαν επίσημο γεύμα στα ανάκτορα, στο οποίο ήταν καλεσμένοι άρχοντες και αντιπρόσωποι ξένοι αλλά και δώδεκα φτωχοί κατά το παράδειγμα των δώδεκα μαθητών του Κυρίου.
ΣΠΟΛΛΑΤΗ!
Την λαμπρή και ένδοξη μέρα των Χριστουγέννων οι βασιλείς έδιδαν επίσημο γεύμα στα ανάκτορα, στο οποίο ήταν καλεσμένοι άρχοντες και αντιπρόσωποι ξένοι αλλά και δώδεκα φτωχοί κατά το παράδειγμα των δώδεκα μαθητών του Κυρίου.
Οι σημαντικότεροι σταθμοί στην ιστορία του μνημείου
360: Εγκαίνια της Μεγάλης Εκκλησίας επί βασιλείας του Κωνσταντίου Β΄
404: Ο ναός καταστρέφεται από πυρκαγιά κατά τη διάρκεια της στάσης που ακολούθησε την καθαίρεση του πατριάρχη Ιωάννου Χρυσοστόμου
415: Εγκαίνια της Αγίας Σοφίας του Θεοδοσίου Β΄
532: Ο ναός καίγεται κατά τη διάρκεια της Στάσης του Νίκα
537: Εγκαίνια της καινούργιας τρουλαίας βασιλικής του Ιουστινιανού Α΄
Η ΓΗ ΩΣ ΚΟΣΜΗΜΑ
404: Ο ναός καταστρέφεται από πυρκαγιά κατά τη διάρκεια της στάσης που ακολούθησε την καθαίρεση του πατριάρχη Ιωάννου Χρυσοστόμου
415: Εγκαίνια της Αγίας Σοφίας του Θεοδοσίου Β΄
532: Ο ναός καίγεται κατά τη διάρκεια της Στάσης του Νίκα
537: Εγκαίνια της καινούργιας τρουλαίας βασιλικής του Ιουστινιανού Α΄
ΕΙΡΕΣΙΩΝΗ Στόλιζαν κι οι Αρχαίοι "δέντρο"...Ειρεσιώνη, είρος, είριον, έριον = μαλλί προβάτου.
Κλαδί αγριελιάς ή δάφνης στολισμένο με γιρλάντες από λευκό-κόκκινο μαλλί & φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λ.π.), μικρά φιαλίδια με κρασί- μέλι - λάδι ή & μικρές μεταλλικές σφαίρες (Ήλιος - Σελήνη).
Το αποτέλεσμα ήταν ανάλογο του σύγχρονου Χριστουγεννιάτικου δέντρου. Αφιερωνόταν στην Αθηνά, τον Απόλλωνα & τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη) και αποτελούσε έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα του λήγοντος έτους και παράκληση γονιμότητας & ευφορίας για το επόμενο.(Liddell &Scott, Μέγα Λεξικό της Ε.Γ.)
Το θεοκρατικό καθεστώς του Βυζαντίου για χρόνια αντιμετώπιζε το έθιμο της Ειρεσιώνης ως ειδωλολατρικό. Φαίνεται όμως πώς από ένα χρονικό σημείο και έπειτα συγκαταλεγόταν και στα βυζαντινά ήθη και έθιμα.Το "στολισμένο δέντρο" έφτασε στους βόρειους λαούς από Έλληνες ταξιδευτές, που λόγω έλλειψης ελαιόδεντρων, στόλιζαν κλαδιά δέντρων κάθε τόπου.
Αιώνες αργότερα επανήλθε ως Γερμανικό έθιμο με τους Βαυαρούς που συνόδεψαν τον Όθωνα στην Ελλάδα και υιοθετήθηκε αμέσως. Το πρώτο έλατο στολίστηκε στα ανάκτορα του Ναυπλίου το 1833.Φαίνεται πως η "Ειρεσιώνη" υπήρχε πάντα στην ιστορική μνήμη των Ελλήνων.
Το Χριστουγεννιάτικο δένδρο άρχισε να καθιερώνεται σε όλα τα ελληνικά σπίτια από το 1950 και μετά.
ΕΙΡΕΣΙΩΝΗ
Στόλιζαν κι οι Αρχαίοι "δέντρο"...
Ειρεσιώνη, είρος, είριον,
έριον = μαλλί προβάτου.
Κλαδί αγριελιάς ή δάφνης στολισμένο με γιρλάντες από λευκό-κόκκινο μαλλί & φθινοπωρινούς καρπούς
(σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κ.λ.π.), μικρά φιαλίδια με κρασί- μέλι - λάδι ή & μικρές μεταλλικές σφαίρες
(Ήλιος - Σελήνη).
Το αποτέλεσμα ήταν ανάλογο του σύγχρονου Χριστουγεννιάτικου δέντρου.
Αφιερωνόταν στην Αθηνά, τον Απόλλωνα & τις Ώρες
(Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη) και αποτελούσε έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα του λήγοντος έτους και παράκληση γονιμότητας & ευφορίας για το επόμενο.
(Liddell &Scott, Μέγα Λεξικό της Ε.Γ.)
Το θεοκρατικό καθεστώς του Βυζαντίου για χρόνια αντιμετώπιζε το έθιμο της Ειρεσιώνης ως ειδωλολατρικό.
Φαίνεται όμως πώς από ένα χρονικό σημείο και έπειτα συγκαταλεγόταν και στα βυζαντινά ήθη και έθιμα.
Το "στολισμένο δέντρο" έφτασε στους βόρειους λαούς από Έλληνες ταξιδευτές, που λόγω έλλειψης ελαιόδεντρων, στόλιζαν κλαδιά δέντρων κάθε τόπου.
Αιώνες αργότερα επανήλθε ως Γερμανικό έθιμο με τους Βαυαρούς που συνόδεψαν τον Όθωνα στην Ελλάδα και υιοθετήθηκε αμέσως. Το πρώτο έλατο στολίστηκε στα ανάκτορα του Ναυπλίου το 1833.
Φαίνεται πως η "Ειρεσιώνη" υπήρχε πάντα στην ιστορική μνήμη των Ελλήνων.
Το Χριστουγεννιάτικο δένδρο άρχισε να καθιερώνεται σε όλα τα ελληνικά σπίτια από το 1950 και μετά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου