Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 2025

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΑΞΕΩΝ

 Το 1 όταν πολλαπλασιαστεί με ένα φυσικό αριθμό δεν τον μεταβάλλει.

π.χ. 4 • 1 = 1 • 4 = 4

 Μπορούμε να αλλάξουμε τη σειρά των παραγόντων ενός γινομένου,

αντιμεταθετική ιδιότητα . π.χ. 7 • 5 = 5 • 7 = 35

 Μπορούμε να αντικαταστήσουμε παράγοντες με το γινόμενό τους ή να αναλύσουμε έναν παράγοντα σε γινόμενο,

προσεταιριστική ιδιότητα. π.χ. 5 • ( 2 • 3 ) = ( 5 • 2 ) • 3

 Επιμεριστική ιδιότητα του πολλαπλασιασμού ως προς την πρόσθεση.

π.χ. 5 • ( 2 + 3 ) = 5 • 2 + 5 • 3

 Επιμεριστική ιδιότητα του πολλαπλασιασμού ως προς την αφαίρεση.

π.χ. 5 • ( 2 - 3 ) = 5 • 2 - 5 • 3

Ο Πυθαγόρας και ο Πυθαγόρειος πίνακας

Στην αρχαία Ελλάδα ζούσε ο Πυθαγόρας, μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός. Γεννήθηκε σε χρονολογία που δεν μας είναι γνωστή, αλλά που εικάζεται πως είναι το 570 π.Χ. και ως επικρατέστερος τόπος γεννήσεως φέρεται η νήσος Σάμος. Είχε εφεύρει έναν «πίνακα», όπως τον έλεγε, που διευκόλυνε τους πολλαπλασιασμούς, οι οποίοι έως τότε γίνονταν με το μυαλό ή απλούστερα με πετραδάκια.
Μας φαίνεται τόσο απλό πράγμα! Ωστόσο, ο Πυθαγόρας αφιέρωσε είκοσι ολόκληρα χρόνια της ζωής του, ώσπου να επινοήσει αυτόν τον πίνακα, ο οποίος έκανε αθάνατο το όνομά του στους κατοπινούς αιώνες.

Ο Διαφωτισμός - EΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

Η μηχανή της λογικής

Στόχος: Να κατανοήσουμε τη σημασία της λογικής και της επιστήμης.

Παίζουμε το παιχνίδι «Λογική ή δεισιδαιμονία;»

διαβάζω φράσεις:

«Αν βρέξει, φταίει η μάγισσα!»

«Η γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο.»

«Πρέπει να υπακούμε χωρίς να ρωτάμε.»

«Να κάνουμε πείραμα για να μάθουμε!»

Σηκώνουμε κάρτα “Φως” ή “Σκοτάδι” ανάλογα με το αν η φράση δείχνει γνώση ή προκατάληψη.
🎯 Μαθαίνουμε τη βασική σκέψη του Διαφωτισμού.
📜 2. Οι φιλόσοφοι μιλούν

Στόχος: Να συνδέσουμε πρόσωπα – ιδέες – επιρροές.
Υλικά: καρτέλες με ονόματα και φράσεις.

Παράδειγμα καρτελών:

«Βολταίρος» → «Θέλω ελευθερία λόγου!»

«Ρουσσώ» → «Τα παιδιά μαθαίνουν από τη φύση!»

«Λοκ» → «Όλοι έχουν δικαίωμα στη ζωή και στην ελευθερία!»

«Μοντεσκιέ» → «Η εξουσία πρέπει να χωρίζεται!»

🧩 Δραστηριότητα: αντιστοιχούμε κάθε φιλόσοφο με τη φράση του και ζωγραφίζουμε ένα μικρό σύμβολο για την ιδέα του (π.χ. για τον Ρουσσώ ένα δέντρο, για τον Μοντεσκιέ μια ζυγαριά).
🎯 Εμπεδώνουμε τι πίστευε ποιος.
Αν ζούσε σήμερα...
Στόχος: Μεταφορά των ιδεών στο σήμερα.

Χωριζόμαστε σε ομάδες και απαντούμε σε μια ερώτηση:

Τι θα έλεγε ο Ρουσσώ για το σχολείο μας;

Ο Βολταίρος για τα social media;

Ο Μοντεσκιέ για τη δημοκρατία;

Οι ομάδες γράφουν ή παίζουν μια μικρή σκηνή (2–3 ατάκες).

🎯 Κατανόηση ότι οι ιδέες του Διαφωτισμού ζουν ακόμη.

🎨 4. Η αφίσα των Δικαιωμάτων

Στόχος: Να συνδέσουμε τον Διαφωτισμό με τη γέννηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Συζητούμε τι σημαίνει δικαίωμα (στη ζωή, στην ελευθερία, στη γνώμη).

Φτιάχνουμε ομαδικά μια αφίσα με τίτλο πζ “Φως για όλους”, όπου γράφουμε τα βασικά δικαιώματα και ζωγραφίζουμε σύμβολα ελευθερίας (φακός, βιβλίο, χέρια, φτερά…).
🎯 Εμπεδώνουμε τον ρόλο του Διαφωτισμού στη δημιουργία των δημοκρατικών αξιών.

📚 6. Χάρτης γνώσης

Στόχος: Σύνδεση Διαφωτισμού – Επαναστάσεων.

Σε μεγάλο χαρτόνι τοποθετούμε με χρώματα:

Τους φιλοσόφους στην Ευρώπη.

Τις ιδέες που ταξίδεψαν (με βέλη) προς την Αμερικανική , τη Γαλλική και την Ελληνικη Επανάσταση.

🎯 Οπτικοποιούμε ότι ο Διαφωτισμός άλλαξε ολόκληρο τον κόσμο.

Διαφωτισμός =

ΠΙΣΤΗ ΣΤΟΝ ΟΡΘΟ ΛΟΓΟ

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΠΡΟΛΗΨΕΩΝ ΚΑΙ ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΩΝ

ΑΡΧΕΣ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ-ΙΣΟΤΗΤΑ- ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

Οι αλλαγές που συντελέστηκαν στην Ευρώπη με την Αναγέννηση, την Θρησκευτική Μεταρρύθμιση, τις Ανακαλύψεις και την πρόοδο των Φυσικών Επιστημών, εκφράστηκαν τον 17ο και 18ο αιώνα με το κίνημα του Διαφωτισμού.

Οι διαφωτιστές αμφισβήτησαν τις δεισιδαιμονίες και τις προλήψεις της εποχής τους, την εξουσία των ευγενών και τον θρησκευτικό σκοταδισμό που παρεμπόδιζαν την γνώση και την ελευθερία.

Αντίθετα, τόνιζαν την ανάγκη του ανθρώπου να «φωτιστεί» μέσω της μόρφωσης. Πίστευαν πως ο άνθρωπος πρέπει να καλλιεργεί το πνεύμα του με την βοήθεια της λογικής και της επιστήμης. Εναντιώνονταν στην θανατική ποινή, τα βασανιστήρια, την δουλεία και τον πόλεμο. Ταυτόχρονα τάσσονταν υπέρ της ατομικής ελευθερίας και ενάντια στην καταπίεση από τον βασιλιά και την Εκκλησία.

Με το έργο τους προσπάθησαν να πείσουν τους ανθρώπους για την αναγκαιότητα της μόρφωσης, ώστε να μπορούν να διεκδικούν τα δικαιώματά τους.

Πίστευαν πως όλοι οι άνθρωποι έχουν ορισμένα φυσικά δικαιώματα (ζωής, ιδιοκτησίας, ισότητας απέναντι στο νόμο, ελευθερίας σκέψης και έκφρασης) και καμμιά εξουσία δεν έχει το δικαίωμα να τους τα στερεί.

Ο Διαφωτισμός ξεκίνησε στην Αγγλία, αναπτύχθηκε όμως περισσότερο στην Γαλλία.

Σημαντικοί εκπρόσωποι του Διαφωτισμού και έργα τους που έμειναν στην ιστορία:

Ζαν Ζακ Ρουσσώ -Το κοινωνικό συμβόλαιο, Βολταίρος- Το παιδί της φύσης

,Μοντεσκιέ - Το Πνεύμα των Νόμων , Τζoν Λοκ- Περί ιδιοκτησίας .

Στην εποχή του Διαφωτισμού αναπτύχθηκαν οι φυσικές επιστήμες:

Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος ανακάλυψε το αλεξικέραυνο.

ΟΑλεσάντρο Βόλτα κατασκεύασε την πρώτη μπαταρία. 

Ο Νεύτων ανακάλυψε και συνέγραψε τους νόμους τής βαρύτητας.

 Άρχισαν για πρώτη φορά να χρησιμοποιούνται τα εμβόλια.

Αναπτύχθηκε η λογοτεχνία (“Ντάνιελ Ντεφόε: Ροβινσών Κρούσος”, “Τζόναθαν Σουίφτ : Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ”,

αλλά και η μουσική (Βιβάλντι, Μπαχ, Μότσαρτ, κλπ.).

Οι ιδέες του Διαφωτισμού συγκεντρώθηκαν στην Εγκυκλοπαίδεια, ένα μεγάλο έργο με 33 τόμους που το έγραψαν πολλοί διαφωτιστές μαζί, για να παρουσιάσουν όλες τις νέες γνώσεις, τις νέες ιδέες και αντιλήψεις. Πρωτεργάτες εγκυκλοπαιδιστές ήταν ο Ντ’ Αλαμπέρ και ο Ντιντερό.

 Ο Κοπέρνικος "ανακάλυψε" το ηλιοκεντρικό σύστημα (ο Ήλιος βρίσκεται στο κέντρο και οι πλανήτες περιφέρονται γύρω του-Αρίσταρχος). Ποιος όμως έθεσε για πρώτη φορά την ηλιοκεντρική θεωρία. Ήταν πράγματι ο Κοπέρνικος;

Tι έγραψε ο Κοπέρνικος

»Και, εδώ, αρχίζουν τα «περίεργα»: τη θεωρία του Αρίσταρχου τη γνώριζαν όχι μόνο οι αρχαίοι, αλλά και ο ίδιος ο Κοπέρνικος, που ήξερε άριστα ελληνικά. Στο χειρόγραφο του ονομαστού έργου του Περί περιφορών των ουρανίων σωμάτων (De revolutionibus orbium celestium), έγραφε:

“Ο Φιλόλαος [πυθαγόρειος φιλόσοφος του E’ αιώνα] πίστευε στην κίνηση της Γης… την ίδια άποψη είχε και ο Σάμιος Αρίσταρχος… όπως είχε σχολιασθεί και από τον Αριστοτέλη, ο οποίος όμως απέρριπτε αυτή τη θεωρία” (…)

»Ομως, στο χειρόγραφο που έδωσε στον εκδότη του για εκτύπωση, ο Κοπέρνικος αφαίρεσε δυο σελίδες – αυτές ακριβώς που μνημονεύουν την προδρομική ανακάλυψη του Αρίσταρχου!

»Πολλοί ιστορικοί της αστρονομίας προσπάθησαν να «λύσουν το μυστήριο» αυτής της… αυτολογοκρισίας. Ορισμένοι – όπως ο διεθνούς φήμης έλληνας αστρονόμος E. Αντωνιάδης – την απόδωσαν σε πρόθεση του Κοπέρνικου να «διαγράψει» τον αρχαίο πρόδρομό του και να θεωρηθεί αυτός επινοητής του ηλιοκεντρικού συστήματος. Οπως κι έγινε, άλλωστε.

«Αστρονόμος Κοπέρνικος: Συνομιλία με τον Θεό», ζωγραφικός πίνακας του Γιαν Ματέικο

Οι ιστορικοί

»Ετσι ή αλλιώς, οι περισσότεροι ιστορικοί δεν έχουν δισταγμούς για την πατρότητα της ηλιοκεντρικής θεωρίας. Το 1766 λ.χ., ο γάλλος Dutens έγραφε: “Είναι απορίας άξιον ότι το σύστημα αυτό, τόσο σαφώς διατυπωμένο από τους αρχαίους, πήρε το όνομα ενός νεότερου φιλοσόφου”.Ενώ ο καθηγητής της Ιστορίας των Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ George Sarton τονίζει: “Ο Αρίσταρχος είχε διατυπώσει αυτό που ονομάζουμε ‘Σύμπαν του Κοπέρνικου’ δεκαοχτώ αιώνες πριν από τον Κοπέρνικο’.

»Aυτά για την ιστορικο-επιστημονική αλήθεια – χωρίς, φυσικά, καμιά “προγονοπληξία” και καμιά διάθεση “μείωσης” του έργου του μεγάλου πολωνού αστρονόμου, έστω και αν η πράξη του – η αποσιώπηση του Αρίσταρχου – γεννάει πολλά ερωτηματικά.

»Βέβαιο είναι πως οι πρωτοποριακές θεωρίες του “πατέρα”-Αρίσταρχου δεν μπόρεσαν να επικρατήσουν στον καιρό τους, ενώ η επανάληψη και ανάπτυξή τους από τον “γιο”-Κοπέρνικο, έφεραν τη μεγάλη επανάσταση στην αστρονομία και τον ανάδειξαν σε ανάδοχο του συστήματος.

Σημαντικοί εκπρόσωποι του Διαφωτισμού και ρητά τους

Ζαν Ζακ Ρουσσώ :Οι φορείς της εκτελεστικής εξουσίας δεν είναι αφέντες του λαού, μα υπάλληλοί του. Ο λαός πρέπει να μπορεί να τους διορίζει και να τους απολύει όποτε θέλει. Δεν υπάρχει θέμα να συμβληθούν με το λαό, πρέπει να τον υπακούσουν.

• Βολταίρος: Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τη στιγμή που το θελήσει να είναι.•
Αποφάσισα να είμαι ευτυχισμένος επειδή κάνει καλό στην υγεία.
Είναι τιμιότερο να κινδυνέψουμε για να σώσουμε έναν ένοχο, παρά να καταδικάσουμε έναν αθώο.

Μοντεσκιέ :Για να κάνεις μεγάλα πράγματα, δεν είναι ανάγκη να είσαι μεγαλοφυΐα. Δεν είναι ανάγκη να είσαι πάνω από τους άλλους ανθρώπους. Πρέπει να είσαι μαζί τους.
Η τυραννία ενός ηγεμόνα σε μια ολιγαρχία δεν είναι τόσο επικίνδυνη για το κοινό καλό όσο η απάθεια των πολιτών σε μια δημοκρατία.
«Δεν μπορεί κάτι να είναι απαραίτητα σωστό επειδή είναι νόμος. Πρέπει να είναι όμως νόμος, αν είναι το σωστό».
Τζoν Λοκ :Αν ένας ηγεμόνας χρησιμοποιεί την εξουσία του εναντίον του λαού του, τότε ο λαός έχει το δικαίωμα να τον αντιμετωπίσει με Βία.

Ζαν Ζακ Ρουσσώ

Αιμίλιος, λέγεται ένα έργο του διαφωτιστή Ζαν Ζακ Ρουσσώ που γράφτηκε το 1762.

Σε αυτό υποστήριξε ότι ο δάσκαλος δεν πρέπει να λειτουργεί σαν αυθεντία, αλλά χρειάζεται μόνο να θέτει ερωτήματα και να οδηγεί τον μαθητή στην ανακάλυψη των απαντήσεων.

Η διαπαιδαγώγησή του δεν πρέπει να υπακούει σε προσταγές, αυταρχική συμπεριφορά και ποινές αλλά να αποτελεί επακόλουθο «φυσικής τιμωρίας» ,να είναι σε θέση το παιδί να κατανοήσει τα λάθη του προκειμένου να μην τα επαναλάβει στο μέλλον. Να γνωρίζει το παιδί μέσα από τις πράξεις τα όριά του, οικοδομώντας μια σχέση ελευθερίας και αυτοπειθαρχίας με τον δάσκαλό του.

Η σημαντικότερη για τον πολιτισμό παιδαγωγική αντίληψη του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ είναι:Δεν πρέπει ο μαθητής να είναι κλεισμένος μέσα σε ένα κτήριο για να μορφωθεί. Πρέπει να είναι σε επαφή με την φύση.

ΚΥΗΣΗ

Ανάπτυξη εμβρύου μήνα–μήνα

Ανάπτυξη του Εμβρύου Μήνα–Μήνα

1ος μήνας

Το γονιμοποιημένο ωάριο (ζυγωτό) αρχίζει να πολλαπλασιάζεται και να ταξιδεύει προς τη μήτρα.
Εκεί εμφυτεύεται στο εσωτερικό της και αρχίζει να σχηματίζεται το έμβρυο και ο αμνιακός σάκος που το προστατεύει.
Ξεκινά να σχηματίζεται η καρδιά, ο εγκέφαλος και η νωτιαία στήλη.

2ος μήνας

Το έμβρυο έχει μέγεθος περίπου 3 εκατοστά.
Διακρίνονται μικρά χέρια και πόδια, καθώς και το πρόσωπο.
Αναπτύσσεται ο πλακούντας, που συνδέει το έμβρυο με τη μητέρα και του δίνει οξυγόνο και τροφή.
Η καρδιά του χτυπά σταθερά.
3ος μήνας
- Όλα τα κύρια όργανα έχουν σχηματιστεί.
- Το έμβρυο κινεί τα άκρα του, αν και η μητέρα δεν το νιώθει ακόμα.
- Το μήκος του είναι περίπου 7–8 εκατοστά.
4ος μήνας
- Το μωρό έχει σχηματισμένο πρόσωπο, με μάτια, μύτη, αυτιά.
- Οι μύες δυναμώνουν και κινείται πιο έντονα.
- Μήκος περίπου 15 εκατοστά.
5ος μήνας
- Η μητέρα αρχίζει να νιώθει τις κινήσεις του μωρού.
- Τα μαλλιά και τα νύχια αρχίζουν να σχηματίζονται.
- Το μωρό μπορεί να ακούει ήχους από έξω.
6ος μήνας
- Το δέρμα είναι λεπτό και κοκκινωπό, αλλά το σώμα μεγαλώνει.
- Το μωρό μπορεί να ανοίγει και να κλείνει τα μάτια του.
- Αντιδρά σε φως και ήχους.
- Έχει ύψος περίπου 30 εκατοστά.
7ος μήνας
- Οι πνεύμονες αρχίζουν να ωριμάζουν.
- Το μωρό μπορεί να κλωτσά και να αλλάζει θέση.
8ος μήνας
- Το μωρό παίρνει βάρος, το δέρμα του γίνεται πιο λείο.
- Οι κινήσεις του περιορίζονται, γιατί δεν έχει πολύ χώρο.
- Ο εγκέφαλος αναπτύσσεται γρήγορα.
9ος μήνας
- Το μωρό είναι έτοιμο για γέννηση!
- Όλα τα όργανα λειτουργούν, και το σώμα έχει το κανονικό του βάρος (περίπου 3 κιλά).
- Συνήθως γυρίζει με το κεφάλι προς τα κάτω, για να γεννηθεί.

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

1. Η αρχή της ζωής – Η γονιμοποίηση

Το σώμα του άνδρα και της γυναίκας έχει όργανα αναπαραγωγής που συνεργάζονται για να δημιουργηθεί μια νέα ζωή.
Όταν το σπερματοζωάριο (από τον άνδρα) ενωθεί με το ωάριο (της γυναίκας), σχηματίζεται το ζυγωτό.
Το ζυγωτό είναι το πρώτο κύτταρο του νέου ανθρώπου — περιέχει όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται για να αναπτυχθεί.

2. Από το ζυγωτό στο έμβρυο

Το ζυγωτό πολλαπλασιάζεται και γίνεται ένα μικρό σύνολο κυττάρων που λέγεται έμβρυο.
Το έμβρυο εμφυτεύεται στη μήτρα της γυναίκας, όπου βρίσκει τροφή και προστασία.
Μέσα στη μήτρα, το έμβρυο περιβάλλεται από αμνιακό υγρό, που το προστατεύει σαν «μαξιλάρι».
3. Η ανάπτυξη του εμβρύου
- Σιγά-σιγά αναπτύσσονται όλα τα όργανα: η καρδιά, ο εγκέφαλος, τα μάτια, τα χέρια και τα πόδια.
- Το έμβρυο συνδέεται με τη μητέρα μέσω του ομφάλιου λώρου, ο οποίος το ενώνει με τον πλακούντα.
- Από τον πλακούντα παίρνει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά και αποβάλλει άχρηστες ουσίες.
- 4. Από το έμβρυο στο βρέφος – Η γέννηση
  - Μετά από περίπου εννέα μήνες, το έμβρυο έχει πια αναπτυχθεί πλήρως και είναι έτοιμο να γεννηθεί.
  - Κατά τη γέννα, το μωρό βγαίνει από τη μήτρα και αρχίζει να αναπνέει μόνο του.
  - Το κλάμα του νεογέννητου είναι σημάδι ότι οι πνεύμονές του λειτουργούν.

5. Φροντίδα και σεβασμός

Η μητέρα χρειάζεται καλή διατροφή, ξεκούραση και ιατρική φροντίδα για να αναπτυχθεί σωστά το μωρό.
Η ζωή του ανθρώπου είναι πολύτιμη από την αρχή της και χρειάζεται αγάπη, φροντίδα και σεβασμό.
Ο ρόλος και των δύο γονιών είναι σημαντικός: η οικογένεια προστατεύει και φροντίζει το νέο μέλος.

Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2025

ενεργεια

Υ Λ Η

Οτιδήποτε υπάρχει στο σύμπαν είναι ύλη. Η Γη, οι θάλασσες, ο αέρας, ο Ήλιος, τα άστρα. Καθετί που o άνθρωπος παρατηρεί, που μπορεί να το αγγίζει ή να το αισθανθεί είναι ύλη.
Η ύλη μπορεί να μετατραπεί σε ενέργεια και η ενέργεια σε ύλη.

Ύλη και ενέργεια
η βάση της ισορροπίας στο σύμπαν.

Μορφές ενέργειας

Η ενέργεια έχει πολλά πρόσωπα... Αυτά τα διάφορα «πρόσωπα» της ενέργειας ονομάζονται μορφές ενέργειας.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΝΤΟΥ.....

ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

• Η κινητική και η δυναμική είναι οι δύο βασικές μορφές ενέργειας.

Κινητική ενέργεια είναι η ενέργεια που έχουν τα σώματα εξαιτίας της κίνησής τους.

Κινητική

Δυναμική ονομάζεται η ενέργεια που έχει ένα σώμα ή εξαιτίας της θέσης του (ύψος που βρίσκεται), ή της κατάστασης (παραμόρφωσης) που βρίσκεται.

Η δυναμική ενέργεια είναι συσσωρευμένη ενέργεια που περιμένει απλώς να απελευθερωθεί για να μετατραπεί σε άλλες μορφές ενέργειας.

Δυναμική Δυναμική

Πυρηνική

Πυρηνική ονομάζεται η ενέργεια που είναι αποθηκευμένη στον πυρήνα των ατόμων.

Η μεταβολή αυτή μπορεί να είναι είτε σχάση (διάσπαση) πυρήνων είτε σύντηξη (συνένωση) πυρήνων.

...............................................................................................................

Ο ΤΟΠΟΣ ΣΤΟΝ ΛΟΓΟ

Στόχοι ενότητας

Πώς περιγράφουμε ένα κτίσμα
Ποιος είναι ο ρόλος του επιθέτου σε ένα περιγραφικό κείμενο
Ποιες λέξεις ή φράσεις δηλώνουν τόπο

Με την κλίση των θηλυκών ουσιαστικών

Ο ΤΟΠΟΣ ΣΤΟΝ ΛΟΓΟ

Για να δηλώσουμε τον τόπο στα νέα ελληνικά χρησιμοποιούμε: ουσιαστικά, ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΜΕ ΠΡΟΘΕΣΗ , τοπικά επιρρήματα και αναφορικές προτάσεις που δηλώνουν τόπο.

Ουσιαστικά

Κάθε γλώσσα διαθέτει πλήθος λέξεις που δηλώνουν τόπο, π.χ. οι όροι της Γεωγραφίας όπως: βουνό, ποτάμι, λίμνη, νησί κτλ., τα σημεία του ορίζοντα, όπως: ανατολή, δύση κτλ. λέξεις που δηλώνουν την οικοδομική δραστηριότητα του ανθρώπου όπως: δρόμος, πλατεία, σπίτι, δωμάτιο, σκεπή κτλ. Όλα αυτά τα ουσιαστικά χρησιμοποιούνται συνήθως στην αιτιατική.

ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ

Παραδείγματα.

Απόψε θα μείνουμε σπίτι.

Το καλοκαίρι πήγαμε πρώτα Πάρο και μετά Νάξο.

Σημείωση: Εδώ θα πρέπει να προσέξουμε ότι τα ουσιαστικά που δηλώνουν τόπο για να είναι επιρρηματικός προσδιορισμός θα πρέπει να απαντούν στην ερώτηση πού, π.χ. πού θα μείνουμε; σπίτι· πού πήγαμε; Πάρο, Νάξο. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να είναι αντικείμενο, π.χ. Οι γονείς θα πρέπει να φροντίσουν το σπίτι, ή υποκείμενο, π.χ. Φαίνεται η Πάρος.

Γενική του τόπου (πού;)

Με τη σημασία αυτή η γενική χρησιμοποιείται για να δηλώσουμε τον τόπο στον οποίο γίνεται μια ενέργεια. π.χ.

Στη μάχη του Μαραθώνα αρχηγός των Αθηναίων ήταν ο Μιλτιάδης.

→ η μάχη που έγινε στον Μαραθώνα.

Η Άνδρος είναι νησί των Κυκλάδων.

→ νησί που βρίσκεται στις Κυκλάδες

Φράσεις με προθέσεις ΚΑΙ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ που δηλώνουν τόπο και οι οποίες συνήθως σχηματίζονται με τις προθέσεις:Οι προθέσεις που χρησιμοποιούνται είναι οι εξής:

από, εκ-εξ, εκτός, εντός, επί, ίσαμε, κατά, μετά, μεταξύ, μέχρι, παρά, πριν, προ, προς, σε, έως-ως- από (π.χ. Ξεκίνησε πρωί από το χωριό.)
- μέχρι (π.χ. Πάω μέχρι την πλατεία.)
- προς (π.χ. Προς τα δεξιά βλέπετε το σαλόνι.)
- σε (π.χ. Προχώρησαν σε άλλο δωμάτιο.)
- ως (π.χ. Προχώρησε ως το τέρμα του δρόμου.)

Κατευθύνθηκε προς το σπίτι.

Mένει στο κέντρο της πόλης.

Προχώρησε ως το φανάρι και μετά στρίψε δεξιά

Πήγαμε ίσαμε την άκρη του χωριού.

Προχώρησε κατά το ποτάμι.

Ο ανελκυστήρας σταμάτησε μεταξύ δύο ορόφων.

Πήγαινε μέχρι την άκρη του δρόμου.

Έφυγε από την πατρίδα του.

Εμφανίστηκε εκ δεξιών. Εμφανίστηκε εξ αριστερών.

Αυτή τη στιγμή βρίσκεται εκτός γραφείου.

Προσοχή: Για να είναι μια λέξη προσδιορισμός του τόπου θα πρέπει να απαντάει στην ερώτηση πού.

Τοπικά επιρρήματα (άκλιτες λέξεις που δηλώνουν τόπο), όπως τα: πάνω, κάτω, εδώ, εκεί, αλλού, κάπου, παντού, μέσα, δεξιά, αριστερά, μπροστά, από, πίσω, πλάι, δίπλα, ψηλά, χαμηλά, κοντά, απέναντι, γύρω, τριγύρω, ολόγυρα, ανάμεσα, βόρεια, νότια, ανατολικά, δυτικά, κ.ά.

Αναφορικές προτάσεις που δηλώνουν τόπο

Τελευταίος τρόπος για να δηλώσουμε επιρρηματικά τον τόπο είναι οι αναφορικές προτάσεις που δηλώνουν τόπο. Αυτές εισάγονται (αρχίζουν) συνήθως με τα αναφορικά τοπικά επιρρήματα: εκεί που, όπου, οπουδήποτε.

Παραδείγματα

Θα πάμε διακοπές όπου θέλετε.

Θα συναντηθούμε όπου συναντιόμαστε πάντα.

Οπουδήποτε πας ο ουρανός είναι γαλανός.

Να εντοπίσεις στις παρακάτω προτάσεις με ποιο τρόπο εκφέρεται ο επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου

1. Θα πάμε κινηματογράφο απόψε.
2. Θα τρέξετε μέχρι το τέλος της αυλής.
3. Το σπίτι μας βρίσκεται μακριά.
4. Πήγαμε όπου μας είπες.
5. Συναντήθηκαν στην πλατεία.
6. Έστριψε αριστερά για να μη χτυπήσει ένα σκύλο.
7. Δε θα το πιστέψεις αλλά μείναμε σπίτι όλη μέρα.
8. Θα γιορτάσουν την επέτειο εκεί που πρωτοσυναντήθηκαν.
9. Έφυγε από την πίσω πόρτα.
10. Έφτασε ως τον ουρανό.

esa- εποχες

Ένας χρόνος στη Γη -

Κατανόηση των εποχών

Δραστηριότητα 2: Γιατί η Γη έχει εποχές;

Σε αυτή τη δραστηριότητα, οι μαθητές θα διερευνήσουν γιατί η Γη έχει εποχές. Για το σκοπό αυτό θα κατασκευάσουν ένα μοντέλο Γης-Ήλιου. Θα μάθουν ότι η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της από τη Δύση προς την Ανατολή (αριστερόστροφα)- και θα ανακαλύψουν ότι η Γη έχει κλίση στον άξονά της και ότι αυτή η κλίση είναι υπεύθυνη για τις εποχές.

Εξοπλισμός

- Σφαίρα από πολυστυρένιο (διάμετρος περίπου 10 cm)
- Στυλό
- Μικρή σημαία της χώρας σας
- 1 ξύλινο σουβλάκι
- 2 φύλλα χαρτιού Α4
- Κολλητική ταινία
- Πυξίδα σχεδίασης
- Πυρσός

Η Γη χρειάζεται 365 ημέρες, ένα χρόνο, για να ολοκληρώσει μια τροχιά γύρω από τον Ήλιο. Κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου,

οι αλλαγές γίνονται ορατές και αισθητές, για παράδειγμα, οι ημέρες είναι μικρότερες ή μεγαλύτερες, οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες ή χαμηλότερες

και τα χρώματα στη φύση γύρω μας αλλάζουν. Αυτοί οι επαναλαμβανόμενοι κύκλοι καιρικών συνθηκών στη Γη

ονομάζονται εποχές.

Στα φυτά, οι αλλαγές στον κύκλο ζωής συχνά συνδέονται με εποχιακά μοτίβα - όπως η άνθιση

των φύλλων και των λουλουδιών την άνοιξη και η πτώση των φύλλων το φθινόπωρο. Ο χρόνος των εποχιακών γεγονότων του κύκλου ζωής

μπορεί να είναι χρήσιμος για την κατανόηση των μοτίβων του καιρού και του κλίματος.

Οι δορυφόροι παρατήρησης της Γης μπορούν να παρακολουθούν τις εποχιακές αλλαγές στη Γη από το διάστημα. Δορυφόροι όπως ο

European Sentinel-3 φέρουν όργανα που μπορούν να μετρήσουν τις μεταβαλλόμενες ποσότητες χλωροφύλλης στα φυτά,

τόσο στους ωκεανούς όσο και στην ξηρά. Μπορούν επίσης να μετρήσουν την ακτινοβολία που εκπέμπεται από την επιφάνεια της Γης,

αποκαλύπτοντας πώς αλλάζει η θερμοκρασία της ξηράς κατά τη διάρκεια του έτους. Επιπλέον, τα δορυφορικά δεδομένα μπορούν

να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση της υγείας της βλάστησης της Γης και για να αποκαλύψουν πώς μπορεί να αλλάξει το χρώμα της βλάστησης σε ένα χρόνο! Ένας δορυφόρος του ESA που ειδικεύεται στην παρατήρηση της βλάστησης είναι ο Proba-V, ένας μίνι δορυφόρος που παρακολουθεί την παγκόσμια ανάπτυξη της βλάστησης.

Δείκτης βλάστησης το καλοκαίρι (βόρειο ημισφαίριο) από την εφαρμογή

"Κλίμα από το Διάστημα" . Το λευκό αντιπροσωπεύει περιοχές χωρίς βλάστηση και σκούρες πράσινες περιοχές με υψηλή πυκνότητα βλάστησης.

Σχηματική αναπαράσταση του καλοκαιριού και του χειμώνα .

https://photodentro.edu.gr/photodentro/g-epoxes_v2.0_pidx0013736/story_html5.html

Η Γη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο μία φορά

κάθε χρόνο και περιστρέφεται γύρω από τον άξονα περιστροφής της

μία φορά την ημέρα. Αυτός ο άξονας περιστροφής έχει

κλίση 23,5 μοίρες σε σχέση με την κατεύθυνση

της τροχιάς της Γης γύρω από τον Ήλιο. Καθώς η Γη

περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο, ο κεκλιμένος άξονάς της δείχνει πάντα

προς την ίδια κατεύθυνση.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, το Βόρειο

ημισφαίριο λαμβάνει πιο άμεσα

ηλιακό φως από οποιαδήποτε άλλη εποχή του

χρόνου. Ο Ήλιος εμφανίζεται ψηλότερα πάνω

από τον ορίζοντα. Αυτό σημαίνει ότι οι ακτίνες του ήλιου

χτυπούν το έδαφος πιο άμεσα το

καλοκαίρι, θερμαίνοντάς το πιο αποτελεσματικά.

Γιατί πιστεύετε ότι είναι σημαντικό να γνωρίζουμε για τις εποχές; Σκεφτείτε πώς οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τη γνώση των εποχών για να οργανώσουν τη ζωή τους και να σηματοδοτήσουν το πέρασμα του χρόνου. Συζητήστε το

Σύντομη περιγραφή

Αυτό το υλικό περιλαμβάνει δύο δραστηριότητες για την προώθηση και την ενίσχυση των γνώσεων των μαθητών σχετικά με τις εποχές και εστιάζει στον βασικό μηχανισμό που κρύβεται πίσω από τις διάφορες εποχές στη Γη. Ο πόρος χωρίζεται σε διάφορα μέρη, επιτρέποντας έτσι τη σταδιακή κατάκτηση του θέματος και του περιεχομένου. Το σημείο εκκίνησης είναι μια γενική συζήτηση για τις εποχές, εξετάζοντας την αλλαγή των χρωμάτων στη Γη κατά τη διάρκεια ενός έτους. Ακολουθεί μια πρακτική δραστηριότητα που αποσκοπεί στο να εξερευνήσουν οι μαθητές την επίδραση του συστήματος Ήλιος-Γη στις εποχές.

ΘέμαΓεωγραφία, Επιστήμη

Μαθησιακοί στόχοι

- Κατανοήστε ότι ορισμένα δέντρα φαίνονται διαφορετικά σε διαφορετικές εποχές του έτους λόγω των εποχών.
- Κατανοήστε ότι οι εποχιακές αλλαγές μπορούν να παρατηρηθούν και από το διάστημα.
- Να εξηγήσετε τη σχέση μεταξύ του Ήλιου και της κίνησης της Γης, καθώς και την επιρροή του στη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας.
- Να εξηγήσουν γιατί υπάρχουν εποχές στη Γη και ποια είναι η επίδραση του Ήλιου σε αυτές.
- Ανάλυση εικόνων και εξαγωγή σχετικών πληροφοριών
- Να συνεργαστείτε και να μοιραστείτε τα συμπεράσματά σας

Εύρος ηλικίας

8 - 12 ετών

Χρόνος

περίπου 45 λεπτά ανά δραστηριότητα