σύνδεσμοι-προτάσεις και διαθεματικες

https://www.greek-language.gr/greekLang/files/document/modern_greek/grammatiki.tsolaki.pdf

Ἡ παιδεία στά Φάρασα τῆς Καππαδοκίας

Ἡ φαρασιώτικη γλῶσσα:

-Στὰ Φάρασα, θεῖε, μιλοῦσαν τουρκικά;

-Στὴν περιοχή μας, γιὲ μου, τὰ Φάρασα ἦταν τὸ μόνο ἀμιγὲς ἑλληνικὸ χριστιανικὸ χωριό, ὅπου δὲν μιλοῦσαν τουρκικά.

Μιλοῦσαν τὰ φαρασιώτικα, ποὺ εἶχαν ὡς βάση τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γλώσσα καὶ εἶχαν ὁμοιότητες μὲ τὴν κυπριακὴ διάλεκτο.

Ἡ προφορὰ ἔμοιαζε καὶ μὲ τὴν κρητική.

Ὑπῆρχαν βέβαια καὶ τρεῖς οἰκογένειες Τούρκων.

Σιγὰ-σιγὰ ὅμως καὶ αὐτὲς ἀφομοιώθηκαν μὲ τοὺς Φαρασιῶτες. Μιλοῦσαν τὰ φαρασιώτικα καὶ συμμετεῖχαν σὲ ὅλες τὶς ἐκδηλώσεις μας.

Τὰ σχολεῖα καὶ οἱ δάσκαλοι τῶν Φαράσων:

-Πατέρα,λένε μερικοὶ ὅτι στὸν Βαρασὸ τὰ παιδιὰ μάθαιναν γράμματα ἀπὸ τοὺς παπάδες. Δὲν εἴχατε σχολεῖα καὶ δασκάλου

-Σχολεῖα πάντα ὑπῆρχαν στὸν Βαρασό, ἀλλὰ οἱ Τοῦρκοι στὰ παλιὰ χρόνια δὲν ἄφηναν νὰ λειτουργήσουν τὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα. Ἔτσι τὰ παιδιὰ μάθαιναν... κρυφὰ ἀνάγνωση καὶ γραφὴ ἀπὸ τὰ βιβλία τῆς ἐκκλησίας, ἀπὸ τοὺς παπάδες. Ἀργότερα, ὅταν ἡσύχασαν κάπως τὰ πράγματα, ἄνοιξαν τὰ σχολεῖα καὶ Βαρασιῶτες δάσκαλοι μάθαιναν γράμματα στὰ παιδιά. Γυμνάσιο ὅμως δὲν εἴχαμε. Πολλοὶ δάσκαλοι ἦταν παπαδάσκαλοι [...].

Στὰ δικά μας τὰ χρόνια δάσκαλος στὸν Βαρασὸ ἦταν ὁ Χατζεφεντής [...].

Ὁ Παΐσιος (Μητροπολίτης Καισαρείας Παΐσιος Β’, 1777-1871) ἤξερε ὅτι τὰ Φάρασα εἶχαν ἀνάγκη ἀπὸ δάσκαλο.

Ἤξερε ἐπίσης καὶ τοὺς κινδύνους ποὺ διέτρεχαν τὰ ὀρθόδοξα χριστιανικὰ χωριὰ ἀπὸ τοὺς πλανόδιους πλάνους τοῦ Παπισμοῦ. Ἔτσι θεώρησε τὸν Χατζεφεντὴ (δηλ. τὸν Ἅγιο Ἀρσένιο ἐκ Φαράσων) ὡς τὸν πλέον κατάλληλο νὰ ἀναλάβει στὸν Βαρασὸ τὸ ἔργο τοῦ παπᾶ καὶ τοῦ δασκάλου [...].

Ἡ διδασκαλία τῆς ἀνάγνωσης καὶ τῆς ζωγραφικῆς:

Στὴν ἀρχὴ τὰ παιδιὰ μάθαιναν τὸ ἀλφάβητο καὶ τὸν συλλαβισμὸ ἀναλυτικά. Ἔλεγαν δηλαδὴ ἄλφα, βήτα, γάμμα καὶ συλλαβίζανε: «βήτ’ ἄλφα βά, βήτ’ ἔψιλον βέ».

Τὸ σύστημα αὐτὸ τὸ ἔλεγαν «‘πὸ ‘πουκάτου». «Ψαλλαίνω ‘πὸ ‘πουκάτου» ἔλεγαν τὰ παιδιὰ καὶ ἐννοοῦσαν τὸν συλλαβισμό.

«Ψαλλαίνω ‘πὸ ‘πάνου» ἔλεγαν γιὰ τὴν ἀνάγνωση. Ἀφοῦ μάθαιναν νὰ διαβάζουν τὰ ἑλληνικά, μάθαιναν καὶ τοὺς ἀριθμούς, τις τέσσερις πράξεις, τὴν τουρκικὴ καὶ ἀρμενικὴ γραφὴ καὶ ἀνάγνωση. Βιβλία εἶχαν τὰ βιβλία τῆς ἐκκλησίας, τὴν Ὀκτώηχο, τὸ Ψαλτήρι, τὴν Παλαιὰ καὶ Καινὴ Διαθήκη καὶ βίους Ἁγίων.

Ἔκαναν καὶ μάθημα ζωγραφικῆς.

Ὁ Χατζεφεντὴς τοὺς ἔδειχνε μιὰ τυπωμένη εἰκόνα Ἁγίου ἢ ζωγράφιζε ὁ ἴδιος δυὸ-τρεῖς Ἁγίους σὲ χαρτί, τὸ κολλοῦσε στὸν πίνακα καὶ ἔλεγε στὰ παιδιά: «Φτιάξτε ὅποια εἰκόνα σᾶς ἀρέσει».

Τὰ παιδιὰ ἔφερναν μαζί τους μέσα σὲ μπουκαλάκια μελάνες μὼβ φτιαγμένες μὲ λαλέδες, ποὺ ἦταν εἶδος κρίνου, κίτρινες φτιαγμένες ἀπὸ βρασμένες φλοῦδες ροδιοῦ, μαῦρες ἀπὸ καπνιὰ καὶ κόκκινες ἀπὸ ριζάρι. Εἶχαν καὶ πένες ἀπὸ νεροκάλαμα ἢ ἀπὸ φτερὰ ἀετοῦ, κι ἔτσι ζωγράφιζαν.

Τὰ Φάρασα τῆς Καππαδοκίας – Μνῆμες Φαρασιωτῶν γερόντων, Ἔκδοση Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου Μοναζουσῶν

«Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος».

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ‘Ρωμνιός’ , 7 ΤΕΥΧΟΣ

Να αναγνωρίσετε τις τελικές, αιτιολογικές ,χρονικές και υποθετικές προτάσεις και να  υπογραμμίσετε τον σύνδεσμο με τον οποίο εισάγονται.

Πρώτα να ανοίξετε το βιβλίο Γραμματικής και να μάθετε καλά τους τελικούς, χρονικούς ,υποθετικούς  και τους αιτιολογικούς συνδέσμους.

1.     Η Ελένη χαίρεται , γιατί  έγραψε καλά στις εξετάσεις.

2.     Η Μαρία ήρθε σπίτι μου, για να παίξουμε σκάκι.

3.     Χάρηκε, επειδή ήρθαν οι φίλοι του.

4.     Αν με ακούσει, θα χαρεί.

5.     Όταν διαβάζει, γράφει καλά στις εξετάσεις.

6.     Θα παίξουμε επιτραπέζια παιχνίδια, αφού βρέχει έξω.

7.     Έφυγε βιαστικά, για να μη χάσει το πλοίο.

8.     Οι μαθητές ήθελαν να κλείσει το σχολείο, μόλις άρχιζαν οι ζέστες.

9.     Αν  μαθω τους συνδέσμους, θα καταλάβω τις δευτερεύουσες προτάσεις.

10.    Είμαστε χαρούμενοι, αφού πλησιάζουν τα Χριστούγεννα.

12.   Σηκώθηκε στον πίνακα, για να λύσει την άσκηση.

αντωνυμία +ρημα                 

Το                στόλισα

αρθρο +ουσιαστικό

Το           δέντρο

προθεση +ουσιαστικό

με              στολίδια

Γραφω  το αρθρο που ταιριάζει  μπροστα απο τα ουσιαστικα:

την , οι, τις, των, της 

......   προσκλήσεις    ............ πρόσκληση.....  προσκλήσεων

......  διοργάνωσης ..... διοργανώσεις .... διοργανώσεων

Γράφω  την αντωνυμία που ταιριαζει  μπροστα από τα ρήματα

τον, με, σε , την, αυτός, μου, εγώ, εκείνος, της, εμεις

....  προσκάλεσα,     ...  είδε,     ..... διοργανωσα,      ....  προσκάλεσε,     ....   διοργάνωσε,        ....ρύθμισα,       , ...  ζήτησε    ,....  είπε , .    ... ζωγράφισα ,     ...έδειξα,  

  .... προσκαλουμε,  ..... έστειλε,   .....έστειλε

κάλεσέ ..... ,      φώναξέ .....   

Άσκηση για τη διάκριση 

της προσωπικής αντωνυμίας, πρόθεσης και άρθρου

Στις παρακάτω προτάσεις να χαρακτηρίσεις τις λέξεις που βρίσκονται μέσα σε εισαγωγικά «»

καθ να γραψεις πάνω από τις εντονες λέξεις τι είναι : ουσιαστικό ή ρήμα 

«Τον» αγαπάς αλήθεια; 

*Φέρε «το» κλειδί. 

*«Με» αγαπάς; 

Θα έρθω «με» το τρένο. 

Αυτό είναι «του» Βαγγελάκη. 

Να «του» δώσεις τα παιχνίδια.. 

«Σου το» υπόσχομαι ότι θα έρθω

Θα «σε» δω   αύριο; *

Κλίνω την προσωπικη αντωνυμία και την μαθαινω καλά 

τετραδιο εργασιων

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΤΟ 16 διαιρείται ακριβώς με το 2 ;    ΝΑΙ

ΤΟ  6  διαιρείται ακριβώς με το 2 ;

ΤΟ 20  διαιρείται ακριβώς με το 2 ;

ΤΟ  19 διαιρείται ακριβώς με το 2 ;

ΤΟ 24  διαιρείται ακριβώς με το 2 ;

ΤΟ    25 διαιρείται ακριβώς με το  5;

ΤΟ 12  διαιρείται ακριβώς με το  5;

ΤΟ 10   διαιρείται ακριβώς με το  5;

ΤΟ 3   διαιρείται ακριβώς με το  5;

ΤΟ 50    διαιρείται ακριβώς με το  5;

ΤΟ 10   διαιρείται ακριβώς με το  10;

ΤΟ 30  διαιρείται ακριβώς με το  10;

ΤΟ 50   διαιρείται ακριβώς με το  10;

ΤΟ 100   διαιρείται ακριβώς με το  10;

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ, “ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΤΗ ΣΑΛΠΙΓΓΑ” (1969)

Αν μπορούσες να ακουστείς
θα σου έδινα την ψυχή μου
να την πας ως την άκρη του κόσμου.
να την κάνεις περιπατητικό αστέρι ή ξύλα
αναμμένα για τα Χριστούγγενα – στο τζάκι του Νέγρου
ή του Έλληνα χωρικού. Να την κάνεις ανθισμένη μηλιά
στα παράθυρα .
Αν μπορούσες να ακουστείς
θα σου έδινα την ψυχή μου
να την κάνεις τις νύχτες
ορατές νότες, έγχρωμες,
στον αέρα του κόσμου.

Να την κάνεις αγάπη.