Τι πρέπει να κάνουμε για να μετατρέψουμε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική ή την παθητική σε ενεργητική;
Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να διαπιστώσουμε σε ποια διάθεση βρίσκεται το ρήμα της πρότασης, δηλαδή αν βρίσκεται σε ενεργητική ή σε παθητική, π.χ.
α. Με έκαψε ο ήλιος.
β. Κάηκα από τον ήλιο.
Το ποιητικό αίτιο· οι μορφές του
Το ποιητικό αίτιο δείχνει το πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο προέρχεται αυτό που παθαίνει το υποκείμενο ενός παθητικού ρήματος.
Μπορεί να έχει τις εξής μορφές:
1. από + αιτιατική, π.χ.
Το σπίτι χτίστηκε από τον οικοδόμο.
(Ο οικοδόμος χτίζει το σπίτι.)
2. Μπορεί όμως να έχει και τη μορφή: με + αιτιατική, π.χ.
Οι εργαζόμενοι δικαιώθηκαν με την απόφαση του δικαστή.
(Η απόφαση του δικαστή δικαίωσε τους εργαζόμενους.)
3. Επίσης μπορεί να έχει τη μορφή: ρηματικό επίθετο σε -τος + σε, ή ρηματικό επίθετο σε -τος + από, π.χ.
Ο μαθητής είναι αγαπητός σε όλους.
(Όλοι αγαπούν τον μαθητή)
ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε μια πρόταση το προθετικό σύνολο από + αιτιατική δεν είναι πάντα ποιητικό αίτιο. Π.χ.
Από το πρωί σε περίμενα στην παραλία. = Εμπρόθετος προσδιορισμός του χρόνου
Τα έπαθα όλα αυτά από τη βλακεία μου. = Εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας
Κατά τη μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική, όταν το ρήμα είναι μονόπτωτο, το υποκείμενο μετατρέπεται σε ποιητικό αίτιο και το αντικείμενο μετατρέπεται σε υποκείμενο της παθητικής.
Ας δούμε τις αλλαγές σε πίνακα:
| ενεργητική | Ο δικαστής (υποκείμενο) | αθώωσε (ρήμα) | τον κατηγορούμενο (αντικείμενο) |
| παθητική | Ο κατηγορούμενος (υποκείμενο) | αθωώθηκε (ρήμα) | από τον δικαστή (ποιητικό αίτιο) |
α. Ο ήλιος φωτίζει τη γη.
β. Η γη φωτίζεται από τον ήλιο.
Ο γεωργός όργωσε το χωράφι.
Το χωράφι οργώθηκε από τον γεωργό.
Μονόπτωτα ρήματα με μία πρόταση ως αντικείμενο.
Πολλές φορές έχουμε ρήματα που παίρνουν ως αντικείμενο μία πρόταση.
1α. Ο διαιτητής αποφάσισε να αναβληθεί ο αγώνας.
1β. Αποφασίστηκε από τον διαιτητή να αναβληθεί ο αγώνας.
Ας κάνουμε μια γρήγορη επανάληψη:
Με την ενεργητική σύνταξη τονίζουμε τον δράστη μιας ενέργειας. Το ρήμα βρίσκεται στην ενεργητική διάθεση. Η πρόταση αποτελείται από υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο.
Με την παθητική σύνταξη τονίζουμε τον δέκτη της ενέργειας ή την ενέργεια. Το ρήμα βρίσκεται στην παθητική διάθεση. Η πρόταση αποτελείται από υποκείμενο, ρήμα, ποιητικό αίτιο.
Συμπέρασμα: Κατά τη μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική, όταν το ρήμα είναι μονόπτωτο και το αντικείμενο είναι πρόταση, το υποκείμενο μετατρέπεται σε ποιητικό αίτιο και το αντικείμενο (πρόταση) μετατρέπεται σε υποκείμενο της παθητικής.
Ας δούμε τις αλλαγές σε πίνακα:
| ενεργητική | Ο διαιτητής (υποκείμενο) | αποφάσισε (ρήμα ενεργητικής δ.) | να αναβληθεί ο αγώνας (αντικείμενο – πρόταση |
| παθητική | Αποφασίστηκε (ρήμα παθητικής δ.) | από τον διαιτητή (ποιητικό αίτιο) | να αναβληθεί ο αγώνας (υποκείμενο – πρόταση) |
Δίπτωτα ρήματα με δύο αντικείμενα σε αιτιατική
1α. Ο διευθυντής έδωσε τον έπαινο στον Γιώργο.
1β. Ο έπαινος δόθηκε από τον διευθυντή στον Γιώργο.
Δίπτωτο ρήμα με δύο αιτιατικές· η μια κατηγορούμενο του αντικειμένου
| ενεργητική | Οι γονείς (υποκείμενο) | εκλέγουν (ρήμα) | τον κ. Νικολάου (αντικείμενο) | πρόεδρο (κατηγορούμενο του αντικειμένου) |
| παθητική | Ο κ. Νικολάου (υποκείμενο) | εκλέγεται (ρήμα) | από τους γονείς (ποιητικό αίτιο) | πρόεδρος (κατηγορούμενο του υποκειμένου) |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου