Τρίτη 21 Νοεμβρίου 2023

Οι Έλληνες στις παροικίες και τις παραδουνάβιες ηγεμονίες

ΑΠΑΝΤΩ ΜΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ

ΒΙΑΙΟΣ ΕΠΟΙΚΙΣΜΟΣ-ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ

Το πρώτο κύμα μετακίνησης πληθυσμών δημιουργείται από τον 15ο έως τον 16ο αιώνα,
1453, εάλω η Πόλις και ο κόσμος άλλαξε....

Η τύχη του λαού:

Εκείνη την περίοδο της επέκτασης του οθωμανικού κράτους, οι σουλτάνοι εφάρμοζαν στις περιοχές που είχαν κατακτήσει ,συστηματικά την πολιτική των εποικισμών. Αυτές οι μετακινήσεις πληθυσμού (sürgün) είχαν καταναγκαστικό χαρακτήρα,.

Τα πρώτα μέτρα του Μωάμεθ Πορθητή για τους αναγκαστικούς εποικισμούς πάρθηκαν αμέσως μετά την Άλωση .

Εκδόθηκε διάταγμα που επέβαλλε τη μεταφορά πληθυσμού, μουσουλμανικού, χριστιανικού και εβραϊκού, από άλλες πόλεις της οθωμανικής επικράτειας στην Κωνσταντινούπολη.

Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας δημιουργούνται κύματα μετακίνησης

των Ελλήνων προς την Ευρώπη ,όταν οι Έλληνες εγκαταλείπουν τις τουρκοκρατούμενες περιοχές ως πρόσφυγες πηγαίνοντας κυρίως στην Ιταλία. Τις αθρόες μετακινήσεις επέβαλαν οι Τουρκικοί εποικισμοί, οι εξισλαμισμοί και οι αιχμαλωσίες.

Οι πρόσφυγες διαλέγουν κυρίως παραθαλάσσια μέρη, όπως την Βενετία, την Νάπολη και την Μασσαλία, ιδρύοντας εκεί ελληνικές παροικίες .

Το δεύτερο κύμα μετανάστευσης γίνεται κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, όταν οι Έλληνες μεταναστεύουν, για οικονομικούς λόγους τώρα πια, κυρίως στην κεντρική Ευρώπη και την Ρωσία.

Οι Έλληνες μετανάστες εργάζονται ως ναυτικοί, στρατιώτες, τεχνίτες, ή αντιγραφείς χειρογράφων. Οι περισσότεροι όμως διαπρέπουν ως έμποροι.

Ιδρύουν παροικίες, συνήθως σε πόλεις που βρίσκονται κατά μήκος των εμπορικών δρόμων που διασχίζουν την Βαλκανική χερσόνησο και την Ευρώπη. Έτσι, δημιουργούνται σημαντικές παροικίες σε Οδησσό, Βουκουρέστι, Τεργέστη, Βιέννη και Βουδαπέστη, στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, την Μολδαβία και την Βλαχία, τις οποίες κυβερνούν Φαναριώτες ηγεμόνες.

.Στα ξένα που ήταν εγκαταστημένοι Έλληνες επαγγελματίες και έμποροι αρχίζουν τη δράση τους. Σφιχτοδένονται ακόμη περισσότερο σωματειακά σχηματίζοντας έτσι ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ και ΑΔΕΛΦΑΤΑ.

Στα Αδελφάτα μπορεί ελεύθερα να γραφτεί μέλος κάθε ορθόδοξος από οιαδήποτε κοινωνική τάξη και βαθμό, γυναίκα ή άντρας. Τα μέλη τους, που καλούνται αναμεταξύ τους «αδελφοί», πληρώνουν ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση μια ετήσια συνδρομή. Αν τα έσοδα του Αδελφάτου δεν επαρκούν τότε τα πλουσιότερα μέλη, προσφέρουν περισσότερα χρήματα και σκεπάζουν τα ελλείμματα από εράνους που γίνονται ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ.

Με την πάροδο του χρόνου κτίζουν ελληνικά σχολεία και ναούς

Οι «Έλληνες της Διασποράς» με τα πλούτη που αποκτούν εκδίδουν ελληνικά βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες, αλλά και ενισχύουν οικονομικά τα σχολεία των ιδιαίτερων πατρίδων τους στις τουρκοκρατούμενες περιοχές.

Βοηθούν, έτσι, να μεταδοθούν οι νέες γνώσεις και οι ιδέες του Διαφωτισμού ανάμεσα στους ραγιάδες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Στις παροικίες, λοιπόν, της Διασποράς προετοιμάστηκε ιδεολογικά η Επανάσταση του 1821.

Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης της Ερωφίλης του Γεωργίου Χορτάτζη, 1637.

Παροικία: Περιοχή μέσα σε μία πόλη, στην οποία ζει οργανωμένα μια κοινότητα ανθρώπων από ξένη χώρα, φροντίζοντας να διατηρεί ζωντανούς τους δεσμούς με την πατρίδα (με τα δικά τους καταστήματα, σχολεία, εκκλησίες, σωματεια κλπ.).

Ερωτήσεις κατανόησης

üΠοια η βασικη διαφορά μεταξύ εποικισμού και μετανάστευσης;

üΠότε έγινε το πρώτο μεταναστευτικό κύμα των Ελλήνων προς την Δύση και πότε έγινε το δεύτερο;

ü Ποια είναι η βασική διαφορά μεταξύ των δύο μεταναστευτικών

κυμάτων;

ü Ποιο ήταν το επάγγελμα με το οποίο κυρίως ασχολήθηκαν οι Έλληνες στην Ευρώπη;

ü Σε ποιες πόλεις δημιουργήθηκαν οι σημαντικότερες ελληνικές παροικίες; Πως οργάνωσαν τα Αδελφάτα;

ü Πώς βοήθησαν οι Έλληνες της Δύσης στην αφύπνιση των ραγιάδων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας;

για την παρουσιαση στο σχολειο

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ -ΣΧΟΛΕΙΟ

Οδησσός

Η Οδησσός των Ελλήνων

Οι Ελληνες της Οδησσού, γενικά της Ρωσίας, αποτέλεσαν τις πιο δραστήριες πατριωτικές επαναστατικές δυνάμεις της Ελληνικής Διασποράς. Η ελληνική παροικία της Οδησσού στάθηκε ένα αξιόλογο κέντρο ελληνικής παιδείας του Ελληνισμού.Οι Ελληνες της Οδησσού, γενικά της Ρωσίας, στην πλειοψηφία τους, ήταν οπαδοί του άμεσου ένοπλου αγώνα.
Ο Ρήγας,ο Αδαμάντιος Κοραής κι άλλοι λόγιοι υποστήριζαν ότι η απελευθέρωση του ελληνικού λαού από την τουρκική τυραννία θα πρέπει να επιτευχθεί διά μέσω της μόρφωσης, της παιδείας του Ελληνα.

Λιμάνι της Οδησσού

ΟΔΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

Μαριούπολη

Το πρώτο έντυπο ελληνικό βιβλίο: η Ἐπιτομὴ του Κωνσταντίνου Λάσκαρι με χαρακτήρες του Δημητρίου Δαμιλά, Μιλάνο, 1476

Στις αρχές του 19ου αιώνα τα ελληνικά πλοία, προερχόμενα από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, μετέφεραν στο Λιβόρνο σιτηρά από τον Εύξεινο Πόντο.

Εδώ: Το στόμιο της Μαύρης Θάλασσας,τα θαλάσσια ταξίδια διαρκούν πολύ κι έτσι το δρομολόγιο "Οδησσός-Λιβόρνο-Οδησσός" μπορεί να γίνει μόνο δυο φορές το χρόνο, στην καλύτερη περίπτωση. Εδώ: 'Aποψη της πόλης και του λιμανιού της Οδησσού.

Οι έμποροι ταξίδευαν σε κοινές πορείες, καραβάνια, και κατά τη διάρκεια του μεγάλου ταξιδιού σταματούσαν για ξεκούραση στα λεγόμενα καραβάν-σεράγια. Εδώ: Έμποροι ξεκουράζονται σε καραβάν-σεράι στη Βουλγαρία

Στη Βιέννη εκδόθηκαν ειδικά εμπορικά εγχειρίδια, τα οποία χρησιμοποιούσαν οι έλληνες έμποροι ως πρακτικά βοηθήματα για τις συναλλαγές τους. Εδώ: Σελίδα τίτλου του βιβλίου "Ιστορίας του εμπορίου επιτομή",

Τα πανεπιστήμια και οι ακαδημίες της Ιταλίας ήταν πολύ φημισμένα την περίοδο μεταξύ 15ου-αρχές 19ου αιώνα, έτσι ώστε πολλοί Έλληνες τα προτιμούσαν για τις σπουδές τους. Εδώ: Δίπλωμα Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο του Τορίνο όπου δίδασκαν και Ελληνες καθηγητές .

Οι αυτοκράτορες της Αυστρίας παραχωρούσαν κατά καιρούς προνόμια στους βαλκάνιους ορθόδοξους εμπόρους. Εδώ: Το καισαροβασιλικό προνόμιο του αυτοκράτορα Ιωσήφ Β', 1783.