ΘΕΜΑ: Κειμενικά Είδη-επανάληψη

Τα Κειμενικά Είδη 

(Η κατηγοριοποίησή τους σύμφωνα με το νέο ΠΣ του ΥΠ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Τα Κειμενικά Είδη

Α. Περιγραφή

Δομή της περιγραφής:

1. Ονομασία του περιγραφόμενου αντικειμένου

2. Παρουσίαση της εμφάνισης, των ιδιοτήτων, των λειτουργιών του κ.λ.π.

Γλώσσα:

1. Ρήματα: Ενεστώτας – Συνδετικά

2. Επίθετα που δηλώνουν τις ιδιότητες των αντικειμένων (μέγεθος, χρώμα, σχήμα κ.λ.π.).

Χαρακτηρίζονται από ακρίβεια

3. Ειδικό λεξιλόγιο

4. Συνδετικές/ λέξεις/φράσεις

5. , επιρρηματικοί προσδιορισμοί του τόπου (πάνω, κάτω, μπροστά, πίσω,

αριστερά, δεξιά κ.λ.π.

Χρησιμοποιούνται σε:

1. Προσωπικές, καθημερινές, τεχνικές περιγραφές

2. Περιγραφικές αναφορές

3. Επιστημονικές αναφορές

4. Ορισμούς

Περιγραφικά κείμενα (περιγράφουν  πραγμάτα)

 έναν  άνθρωπο ένα ζώο  ένα φυτό  ένα αντικείμενο  ένα πρόσωπο  έναν τόπο  ένα κτίσμα  ένα φαινόμενο  μια κατάσταση

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

2. Ποιο είναι το θέμα; 3. Τι δηλώνουν τα ουσιαστικά, τα επίθετα, τα ρήματα, το ειδικό λεξιλόγιο; 4. Ποιες πληροφορίες περιέχει το κείμενο; 5. Που οργανώνονται οι πληροφορίες; (στον χώρο)

Β. Αφήγηση 

Δομή της αφήγησης

1. Προσανατολισμός: πληροφορίες για τους «ήρωες», τον χώρο και τον χρόνο· η αρχική κατάσταση.

 2. Περιπέτεια: το πρόβλημα που εμφανίζεται, τα γεγονότα που ανατρέπουν την αρχική κατάσταση· η δράση για την επίλυσή του, τα εμπόδια και το αποτέλεσμα της δράσης. 

3. Αξιολόγηση: σχολιασμός των γεγονότων από τον αφηγητή. 

4. Λύση: η τελική έκβαση

 Ρήματα: συνήθως σε παρελθοντικούς χρόνους (κυρίως αόριστο ή ιστορικό ενεστώτα) 2. Ρήματα που δηλώνουν κίνηση/δράση, ενέργειες,

Ερωτήσεις: 1. Τι έγινε; 2. Ποιοι; 3. Που; 4. Πότε; 5. Γιατί; 6. Αποτελέσματα; 7. Που οργανώνονται οι πληροφορίες; (στον χώρο και στον χρόνο)

Χρησιμοποιούνται σε: 1. προσωπικές διηγήσεις 2. ιστορικές διηγήσεις 3. ιστορίες 4. μύθους 5. παραμύθια 6. αφηγήσεις

Γ. Επιχειρηματολογία 

Επιχειρηματολογικά κείμενα (επιχειρηματολογούν μέσω της διαδικασίας της ανάπτυξης μιας πρότασης ώστε να πείσει για την αποδοχή μιας άποψης

Η δομή της επιχειρηματολογίας 

1. Ξεκινά από έναν ισχυρισμό/

 2. Επιχειρήματα και τεκμήρια -αποδείξεις που υποστηρίζουν τον ισχυρισμό/θέση 

3. Κατάληξη σε ένα συμπέρασμα

Η γλώσσα της επιχειρηματολογίας 

-Σαφήνεια

-Παθητική σύνταξη

-Πλούσια στίξη 

 Χρησιμοποιούνται σε:1. διάλογο 2. πολιτικό λόγο 3. άρθρα 4. δοκίμια 5. επιστημονικά κείμενα

Δ. ΟΔΗΓΙΕΣ

 Δομή των οδηγιών:

1. Αρχή:

εξηγεί το περιεχόμενο των οδηγιών ή προτρέπει κάποιον  να προσέξει το περιεχόμενο των οδηγιών

2.. Μπορεί να υπάρχουν σχόλια, εικόνες, σκίτσα ή αρίθμηση

3.Ρήματα σε ενεστώτα χρόνο (για να δημιουργεί η αίσθηση διαχρονικότητας) και (συχνά) σε έγκλιση προστακτική ή υποτακτική.

Χρησιμοποιούνται σε: 1. διαδικασίες 2. οδηγίες 3. εγχειρίδια 4. συνταγές 

Ερωτήσεις: 1. Πως; 2. Προς ποια κατεύθυνση; 3. Με ποια μέσα, υλικά κ.λ.π. 4. Σε ποιο στάδιο, φάση;

Προϊόντα σύνθεσης κειμενικών ειδών

1. Επιστημονικά πειράματα 2. Επιθεωρήσεις/Αξιολογήσεις 3. Ταξιδιωτικές εντυπώσεις 4. Σχόλια 5. Συνεντεύξεις 6. Επιστολές 7. Ειδήσεις/Νέα 8. Άρθρα 9. Ιστοσελίδες

 Ε.Εξήγηση

Δομή της εξήγησης:

Περιγραφή του φαινομένου, του γεγονότος ή της έννοιας

,βήματα που οργανώνονται σε χρονική ή αιτιολογική σειρά

(πώς, γιατί)

, προσωπικές παρατηρήσεις, κρίσεις, 

Γλώσσα:

1. Κοινά ουσιαστικά (συνήθως αφηρημένα), 

2. Ρήματα (συνήθως σε ενεστώτα χρόνο) δράσης και ρήματα σκέψης.

3. Συνδετικές/ λέξεις/φράσεις που δηλώνουν χρονικές και αιτιολογικές σχέσεις.

Ενδεικτικές δραστηριότητες στα κειμενικά είδη 

 Σε ποιο είδος (δίδονται τα χαρακτηριστικά των κειμενικών ειδών) ανήκει το κείμενο; Ποια χαρακτηριστικά του σας οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα; 

 Να τοποθετήσετε τα παρακάτω κείμενα σε κάποιο από τα κειμενικά είδη (δίδονται  τα χαρακτηριστικά των κειμενικών ειδών) λαμβάνοντας υπόψη ότι θα μπορούσαν κάποια από αυτά να επιτελούν περισσότερες διαδικασίες. 

 Στο κείμενο που κατατάξατε στις περιγραφές, και αφού λάβετε υπόψη σας τα χαρακτηριστικά του κειμενικού είδους της περιγραφής (δίδονται  τα χαρακτηριστικά των κειμενικών ειδών) να προσπαθήσετε να εντοπίσετε τον χώρο, τον χρόνο και τον σκοπό της επικοινωνίας (π.χ. απόσπασμα από διήγημα ή μυθιστόρημα ή ταξιδιωτικές εντυπώσεις από άρθρο σε ιστοσελίδα). 5

. Στο κείμενο που κατατάξατε στις αφηγήσεις, και αφού λάβετε υπόψη σας τα χαρακτηριστικά του κειμενικού είδους της αφήγησης (δίδονται  τα χαρακτηριστικά των κειμενικών ειδών) να προσπαθήσετε να εντοπίσετε τον χώρο, τον χρόνο και τον σκοπό της επικοινωνίας (π.χ. απόσπασμα από διήγημα ή μυθιστόρημα). 6

. Στο κείμενο που κατατάξατε στις επιχειρηματολογίες, και αφού λάβετε υπόψη σας τα χαρακτηριστικά του κειμενικού είδους της επιχειρηματολογίας (δίδονται  τα χαρακτηριστικά των κειμενικών ειδών) να προσπαθήσετε να αιτιολογήσετε τις γλωσσικές επιλογές του συγγραφέα σε σχέση με τον επικοινωνιακό του στόχο (π.χ. ομιλία πολιτικού, δοκίμιο, άρθρο). 7.

 Στο κείμενο που κατατάξατε στις επιχειρηματολογίες, ποιος είναι ο βασικός ισχυρισμός (αποδεικτέα θέση) του συγγραφέα; Σε ποια δεδομένα(τεκμήρια, παραδείγματα κ.τ.λ.) αλλά και εγγυήσεις στηρίζεται (αξιώματα, γενικές αρχές κ.τ.λ.); 8.

 Στο κείμενο που κατατάξατε στις οδηγίες, και αφού λάβετε υπόψη σας τα χαρακτηριστικά του κειμενικού είδους της οδηγίας (δίδονται  τα χαρακτηριστικά των κειμενικών ειδών), να προσπαθήσετε να εντοπίσετε τον χώρο, τον χρόνο και τον σκοπό της επικοινωνίας (π.χ. απόσπασμα από διήγημα/μυθιστόρημα όπου ένας ήρωας απευθύνει παραινέσεις σε κάποιον άλλο).