Ἡ Καταστροφὴ τῶν Ψαρῶν-Ωδή

Ἡ Καταστροφὴ τῶν Ψαρῶν
Στῶν Ψαρῶν τὴν ὁλόμαυρη ράχη
περπατώντας ἡ Δόξα μονάχη
μελετᾶ τὰ λαμπρὰ παλληκάρια
καὶ στὴν κόμη στεφάνι φορεῖ
γεναμένο ἀπὸ λίγα χορτάρια
ποὺ εἶχαν μείνει στὴν ἔρημη γῆ.

Διονύσιος Σολωμός

Ωδή

 Ἐπὶ τὸ μέγα ἐρείπιον

ἡ Ἐλευθερία ὁλόρθη
προσφέρει δυὸ στεφάνους·
ἕν᾿ ἀπὸ γήινα φύλλα,
κ᾿ ἄλλον ἀπ᾿ ἄστρα.

Ανδρέας Κάλβος

 Μια μέρα ένας Γάλλος ναύαρχος ρώτησε τον Κανάρη, πού έβρισκε τόσο κουράγιο, να μπαίνει στο αραξοβόλι του τούρκικου στόλου, να βρίσκει τη ναυαρχίδα, που τη φύλαγαν και άλλα πολεμικά, και να την μπουρλοτιάζει. Πώς τολμούσε; 

- Δεν ένιωθες φόβο; ρώτησε ο Γάλλος.

 - Πως! Φοβόμουνα, ναύαρχε μου, είπε σεμνά ο Κανάρης, μα όταν ξεκινούσα γι' αυτή τη δουλειά, μίλαγα στον εαυτό μου και του έλεγα: :«ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΚΩΣΤΑΝΤΗ, ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ ΣΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ»

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης γεννήθηκε τό 1795 στά Ψαρά. Όπως όλοι οι Ψαριανοί έτσι καί ο Κωνσταντής ασχολήθηκε από μικρή ηλικία μέ τή θάλασσα, ενώ η μικρή μόρφωση πού έλαβε ήταν κάτι λίγα κολλυβογράμματα πού τού τά έμαθε ένας καλόγερος. Πατέρας του ήταν ο Μικές Κανάριος, ναυτικός καί δημογέροντας τών Ψαρών. Ο Κωνσταντής έμεινε ορφανός σέ νεαρή ηλικία καί προκειμένου νά βοηθήσει τή μάνα του έγινε μούτσος στό μπρίκι τού θείου του Δημήτρη Μπουρέκα. Όταν έπεσε τό Σούλι ο Κανάρης βρέθηκε στήν Πάργα νά μεταφέρει πρόσφυγες στό νησί τής Αγίας Μαύρας (Λευκάδα).

Μετά τόν θάνατο τού θείου του, ανέλαβε καπετάνιος στό πλοίο πού κάποτε είχε ξεκινήσει σάν μούτσος, πραγματοποιώντας πολλά εμπορικά ταξίδια σέ ολόκληρη τή Μεσόγειο. Σέ ηλικία 22 ετών νυμφεύθηκε τή Δέσποινα Μανιάτη, κόρη γνωστής ναυτικής οικογένειας τών Ψαρών, μέ τήν οποία απέκτησε επτά παιδιά. Ο Κωνσταντίνος Κανάρης ήταν ένας ήσυχος καί άσημος οικογενειάρχης πού έμενε πάντοτε μακρυά από τσακωμούς. Μόνη του έννοια ήταν τό μεροκάματο καί η ανατροφή τών παιδιών του.

Ο Κανάρης, όταν βρέθηκε στήν Οδησσό τό 1820, μυήθηκε στή Φιλική Εταιρεία καί έτσι μέ τό ξέσπασμα τής επανάστασης τού Αλέξανδρου Υψηλάντη στή Μολοδοβλαχία, έσπευσε αυθόρμητα νά καταταγεί στόν στόλο τού Νικολή Αποστόλη. Από τούς πρώτους μήνες ο Κανάρης ξεχώρισε γιά τό θάρρος του καί τήν αποφασιστικότητά του, κάνοντας επιδρομές στά μικρασιατικά παράλια, ενώ κατόπιν εντάχθηκε στά πυρπολικά καί έγινε ένας από τους ικανότερους μπουρλοτιέρηδες.