ΕΟΡΤΗ 25 ης ΜΑΡΤΙΟΥ αρχειακο υλικο για τα σχολεια της ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ

 1.Κανονισμός της υπέρ της επαρχίας Φιλιατών της Ηπείρου Φιλεκπαιδευτικής αδελφότητας “Η ΑΓΑΠΗ”   ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ

«Ἡ Ἀγάπη». Πρωταρχικό στόχο και αποστολή της θέτει την υποστήριξη και διάδοση της παιδείας στη επαρχία Φιλιατών.

2. Ιδρυση του «Ἑλληνικοῦ Φιλολογικοῦ Συλλόγου Κωνσταντινουπόλεως

Ο Σύλλογος θέτει ως πρωταρχικό στόχο τη διάδοση της παιδείας του Έθνους, με τη σύσταση νέων σχολείων και την ενίσχυση των παλαιών, με την ίδρυση βιβλιοθηκών, με την ενεργό συμβολή του στη βελτίωση και αύξηση του διδακτικού προσωπικού και των μεθόδων και μέσων της διδασκαλίας.

Ανακαλύπτουμε την Ηγουμενίτσα  στον καζά Μαργαριτίου

Χανέδες λεγόταν οι φορολογούμενες οικογένειες/σπίτια του κάθε χωριού από τους Τούρκους . 

Ανακαλυπτουμε  σε ποιον καζά ανήκε το χωριό μας.

Ο Ηπειρωτικός αυτός Σύλλογος στελεχώνεται από Ηπειρώτες της διασποράς, οι οποίοι, στο σύνολό τους, από τα μέσα του 16ου αιώνα, μεταξύ άλλων και λόγω των βίαιων εξισλαμισμών, κατευθύνονται στα μεγάλα αστικά κέντρα της τότε Οθωμανικής επικράτειας

. Ο Ηπειρωτικός Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος, υλοποιώντας το άρθρο 24 του καταστατικού του, ζητά και λαμβάνει πληροφορίες για την εκπαιδευτική κατάσταση της Ηπείρου από τους αρχιερείς, τους δημογέροντες και τις σχολικές εφορίες των κοινοτικών σχολείων προκειμένου να ενισχύσει όσα σχολεία έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, αλλά και να υποστηρίξει την ίδρυση νέων 

 Τα μέλη του Συλλόγου, τα οποία στο σύνολό τους ήταν Ηπειρώτες καταγόμενοι από όλα σχεδόν τα Τμήματα της Ηπείρου, γρήγορα διαπιστώνουν ότι το κάθε ηπειρωτικό διαμέρισμα πρέπει να ιδρύσει και ένα συλλογικό όργανο που θα δραστηριοποιείται στο κέντρο λήψης των αποφάσεων, στην Πόλη, έχοντας τη δυνατότητα παρέμβασης για την επίλυση των καθημερινών αναφυόμενων προβλημάτων της αντιπροσωπευτικής περιοχής του.

 Έτσι γεννήθηκαν οι Σύλλογοι και οι Αδελφότητες της Τουρκοκρατίας

 Η παρουσία του Καποδίστρια στην πολιτική σκηνή της χώρας αποτελεί τον πρώτο μεγάλο σταθμό.

Ηγείται ενός νεοσύστατου κράτους και στον τομέα της εκπαίδευσης δίνει αποδεκτές για την εποχή

του λύσεις, λύσεις ελληνικές.. Θεμελιώνει την πρώτη λαϊκή εκπαίδευση , που ονομάστηκε και

<< δημοτική>> επειδή φορέας της ήταν η τοπική αυτοδιοίκηση. Θεμελιώνει και την επαγγελματική

εκπαίδευση με το Ορφανοτροφείο και την Επαγγελματική Σχολή στην Αίγινα. Η δολοφονία του

άνοιξε τον δρόμο για νέες περιπέτειες.

Οι Βαυαροί έρχονται και αντί της λαϊκής παιδείας δίνουν προτεραιότητα στη β/θμια εκπ/ση.

Επιχειρούν μια βαθειά τομή στα εσωτερικά ελληνικά θέματα. Είναι πράξη ενσυνείδητη και

υπολογισμένη. Η επιβίωση της βαυαρικης δυναστείας μπορει να διασφαλιστεί με την ύπαρξη μιας

κοινωνικής τάξης αφοσιωμένης σε αυτή. Δημιουργούν μιαν ελιτ ,γαλουχημένη από τα ιδανικά του

αυταρχισμού, τους υπαλλήλους που στελεχώνουν τον κρατικό μηχανισμό ( απόφοιτοι των

Γυμνασίων) και τα ανώτερα στελέχη της Διοίκησης ( απόφοιτοι Οθωνείου Πανεπιστημίου) . Μέσα

στα σχολεία αυτά μπολιάστηκε η ψευτοκλασική , τυποκρατική παράδοση της Κεντρικής Ευρώπης η

οποία εναγωνίως καλλιεργεί αυταρχική τη συνείδηση των νέων. Μέσω της παρασιτικής παιδείας

κατορθώνουν να

περιφρουρήσουν αυταρχικό τους κατεστημένο από τις επιδράσεις νεωτερικών κινημάτων της

Ευρώπης.

......Πρόθεση του Αδελφάτου είναι να ταυτιστεί ο δημοτικισμός με τον λαό ,γι αυτό τη δημοτική τη χρησιμοποιεί ως μέσο προβολής κοινωνικών προβληματισμών

και  διεκδικήσεων. Οι επιδράσεις του κινήματος του Αδελφάτου και το πνεύμα της

συλλογικής συνείδησης που χαρακτήριζε τη δράση των μελών του

εξακολουθούν σε κάποιο βαθμό να επηρεάζουν έως σήμερα το εκπαιδευτικό

μας σύστημα.

“ Για ένα έθνος που έχει ιστορία και παράδοση, φιλότιμο κι αξιοπρέπεια, ο

κοσμοπολιτισμός θα 'ναι ένα είδος ανταλλαγής. Αν δεν έχει ένα έθνος κάτι

να παρουσιάσει σ' αυτή την ανταλλαγή, αρπάζει τα ξένα αλλά δουλώνεται,

ρουφιέται, εξοντώνεται. Αν έχει κάτι, πρέπει να 'χει και το φιλότιμο και τη

θέληση να τα παρουσιάσει αυτά τα δικά του μ' αξιοπρέπεια. Τα ιδιαίτερά

του αυτά είναι ο νους κι η καρδιά του λαού του, την ποίησή του, τα έθιμά

του. Αυτά πρέπει να τα τιμήσει και να τα καλλιεργήσει, για να

παρουσιαστεί σαν έθνος που αξίζει τ' όνομά του στην κοσμοπολίτικη αυτή

ανταλλαγή. Έτσι θα καλλιεργήσομε το εθνικό μας Εγώ, και τότες μπορούμε

να παρουσιαστούμε με αξιοπρέπεια στον Παγκόσμιο

Ανθρωπισμό.”(Φωτιάδης,1908)

Η κωμόπολη των Φιλιατών αποτελούσε σημαντικό ενδιάμεσο διαμετακομιστικό σταθμό από και προς το λιμάνι της Σαγιάδας, το οποίο εξακολουθεί να είναι ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της Ηπείρου. Στο λιμάνι αυτό διακινούταν μεγάλο μέρος των εισαγωγών και εξαγωγών από και προς τα Ιωάννινα και την υπόλοιπη Ήπειρο αλλά και προς τα λιμάνια άλλων χωρών. Το πλεονέκτημα αυτό καταστούσε τους Φιλιάτες σημαντικό εμπορικό κέντρο (και όχι μόνο) με ελπιδοφόρες προοπτικές30. Σταδιακά η οικονομική κατάσταση της Σαγιάδας παρουσιάζει αξιοσημείωτη πρόοδο με συνέπεια η τοπική κοινότητα να ευημερεί, εξαιτίας των θετικών και ευεργετικών συνεπειών που προκαλούσε η συνεχώς αυξανόμενη λειτουργία του λιμανιού και οι εμπορικές συναλλαγές που διεκπεραιώνονταν εκεί

ΓΕΝΙΚΑ

Μετά την κατάκτηση της πρωτεύουσας της Ηπείρου (1430)1 , σταδιακά οι Οθωμανοί κατέλαβαν, μέχρι το 1450, όλη την Παλαιά Ήπειρο από το όρος Πίνδος μέχρι τα δυτικά παράλια

Η ολοκλήρωση της κυριαρχίας του Οθωμανικού κράτους οδηγεί στην ουσιαστική εγκατάλειψη της παιδείας γενικά και της εκπαίδευσης ειδικότερα στην ευρύτερη περιφέρεια.