Γ. Σεφέρης, Κίχλη
Πόλεις, μικρές πατρίδες της ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ!....
ΚΙΒΥΡΑ Αρχαία ελληνική πόλη της Φρυγίας, πρωτεύουσα της Κιβυριακής Τετράπολης. Το 23 μ.Χ. καταστράφηκε από σεισμό και αργότερα ξαναχτίστηκε, με το όνομα Καισάρεια
Γ. Σεφέρης, Κίχλη
Οι Φιλικοί είχαν επιλέξει η Επανάσταση να ξεκινήσει από την Πελοπόννησο, επειδή:
§ είχε ορεινό έδαφος και κατάλληλο για κλεφτοπόλεμο,
§ πολλοί πρόκριτοι ήταν μέλη της Φιλικής Εταιρείας, και
§ ο ελληνικός πληθυσμός εκεί ήταν πολύ περισσότερος από τον τουρκικό.
Ως έναρξη της Επανάστασης είχε οριστεί η 25η Μαρτίου, για συμβολικούς λόγους (ταυτόχρονα με τον ευαγγελισμό της Θεοτόκου).
Γι’ αυτόν τον λόγο ο Παπαφλέσσας, παπάς και αγωνιστής, μαζί με τον Κολοκοτρώνη, κλέφτη και οπλαρχηγό, όργωναν τα χωριά της Πελοποννήσου για να ξεσηκώσουν τους ραγιάδες, αλλά και να πείσουν όσους προεστούς ήταν δύσπιστοι για την αναγκαιότητα της Επανάστασης. Ταυτόχρονα ξεκινούσε και η λειτουργία των μπαρουτόμυλων της Δημητσάνας.
Οι κινήσεις αυτές ανησύχησαν τους Τούρκους. Κάλεσαν, υποτίθεται για σύσκεψη, τους προεστούς στην Τριπολιτσά (Τρίπολη). Τους λίγους που πήγαν, όμως, τους φυλάκισαν και τους κράτησαν ομήρους.
Η Επανάσταση, τελικά, ξεκίνησε κατά τα τέλη Μαρτίου, σε διάφορες περιοχές:
Στις 17 Μαρτίου στην Μάνη, στις 20 Μαρτίου στην Γορτυνία, στις 21 στα Καλάβρυτα, στις 23 στην Καλαμάτα και το Αίγιο, και στις 25 στην Πάτρα.
Στην Στερεά Ελλάδα οι συνθήκες για εξέγερση ήταν δυσκολότερες απ' ότι στην Πελοπόννησο: Είχε περισσότερους Τούρκους κατοίκους. Ταυτόχρονα, στην τοποθεσία που βρίσκεται ήταν εύκολο να καταφθάσουν τουρκικά στρατεύματα από αρκετά μέρη της αυτοκρατορίας, για να καταστείλουν μια εξέγερση των Ελλήνων.
Παρ' όλα αυτά, στις 27 Μαρτίου ο Αθανάσιος Διάκος και άλλοι οπλαρχηγοί συγκεντρώθηκαν στην μονή Οσίου Λουκά, κοντά στην Λιβαδειά, και ορκίστηκαν «Ελευθερία ή Θάνατο». Οι πρώτες πόλεις που ξεσηκώθηκαν ήταν τα Σάλωνα, η Λιβαδειά, η Θήβα και η Λαμία.
Παρόμοιο κλίμα επικρατούσε και στο Αιγαίο, όπου ένα-ένα τα νησιά ξεσηκώνονταν.
Τον Μάιο επαναστάτησαν στην Θεσσαλία οι κάτοικοι του Πηλίου. Με την έλευση, όμως, του γνωστού για την αγριότητά του Τούρκου στρατηγού Μαχμούτ (Δράμαλη), διασκορπίστηκαν.
Τον ίδιο μήνα ο Φιλικός Εμμανουήλ Παπάς, με ορμητήριο το Άγιο Όρος, κήρυξε την Επανάσταση στην Μακεδονία. Η τουρκική αντίδραση εκεί, όμως, ήταν άμεση και η εξέγερση καταπνίγηκε.
Οι Οθωμανοί στην εξέγερση των ραγιάδων απάντησαν με τρομοκρατία, δολοφονώντας χριστιανούς σε διάφορες πόλεις και κρεμώντας και τον ίδιο τον πατριάρχη (τον Γρηγόριο Ε΄) στην Κωνσταντινούπολη.
Τον πρώτο καιρό οι επαναστάτες δρούσαν αυθόρμητα και ανοργάνωτα. Όλοι τους ήταν απλοί αγρότες, δεν είχαν σχέση με όπλα και με μάχες, ούτε ήξεραν από πόλεμο. Για όπλα είχαν μόνο τα μαχαίρια τους και τα αγροτικά τους εργαλεία.
Ευτυχώς για τους Έλληνες, μεγάλο μέρος του οθωμανικού στρατού της Πελοποννήσου είχε φύγει στην Ήπειρο, για να καταστείλει την ανταρσία του Αλή πασά εναντίον της Υψηλής Πύλης (του σουλτάνου). Αυτό βοήθησε πολύ τους άπειρους επαναστάτες να πετύχουν μερικές πρώτες νίκες, οι οποίες τους ανέβασαν το ηθικό.
Με την εξάπλωση της Επανάστασης, την αρχηγία των στρατιωτικών δυνάμεων των εξεγερμένων ανέλαβε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
Ερωτήσεις κατανόησης
ü
Ποια πλεονεκτήματα είχε η Πελοπόννησος,
ώστε να επιλεγεί ως τόπος έναρξης της Επανάστασης εναντίον των Τούρκων;
ü
Ποια μειονεκτήματα είχε η Στερεά Ελλάδα
για το ξέσπασμα της Επανάστασης;
ü
Πότε ξεκίνησε η Επανάσταση στην
Πελοπόννησο και πότε στην Στερεά Ελλάδα;
ü
Οι επαναστάτες ήταν έμπειροι και οργανωμένοι
ή άπειροι και ανοργάνωτοι; Από πού φαίνεται αυτό;
ü
Ποιο ήταν το γεγονός που διευκόλυνε τα
σχέδια και τις κινήσεις των επαναστατών;
ü
“...για
να ξεσηκώσουν τους ραγιάδες, αλλά και να πείσουν όσους προεστούς ήταν δύσπιστοι.”
Αφού
οι προεστοί ήταν κι αυτοί Έλληνες, γιατί ήταν δύσπιστοι να ξεκινήσουν έναν
αγώνα για την απελευθέρωση των Ελλήνων, δηλαδή και των ίδιων;
ü
Γιατί οι Τούρκοι δολοφόνησαν τον
πατριάρχη, αφού το προηγούμενο διάστημα είχε διακηρύξει την αφοσίωσή του στον
σουλτάνο, αφορίζοντας την Επανάσταση και τους επαναστάτες;
Στην ελληνική γλώσσα υπάρχουν πάρα πολλά ρήματα κάνουμε, π.χ. τρέχω, γελώ, αδικώ, σφυρίζω, ανεβαίνω, κοιμάμαι, ντύνομαι, περιποιούμαι κ.τ.λ.
Παρατηρώντας όλα αυτά τα ρήματα διαπιστώνουμε ότι στο α' ενικό πρόσωπο του ενεστώτα (δηλ. εγώ τώρα...) τελειώνουν σε δύο μόνο καταλήξεις:
στην κατάληξη-ω, π.χ. τρέχω, ζω, αδικώ, σφυρίζω, ανεβαίνω
στην κατάληξη -μαι, π.χ. φαίνομαι, έρχομαι, κοιμάμαι, ντύνομαι, φιλιέμαι, περιποιούμαι
Για να μπορούμε, λοιπόν, να τα μελετάμε πιο εύκολα, χωρίζουμε τα ρήματα σε δύο μεγάλες κατηγορίες, ανάλογα με την κατάληξή τους. Τις κατηγορίες αυτές τις ονομάζουμε φωνές. Έτσι,
όσα ρήματα τελειώνουν σε -ω ανήκουν στην ενεργητική φωνή, ενώ
όσα ρήματα τελειώνουν σε -μαι ανήκουν στην παθητική φωνή.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Για να βρεις τη φωνή του ρήματος πρέπει να το μεταφέρεις στο α' ενικό πρόσωπο του ενεστώτα (εγώ τώρα...).
Συνεπώς, μόλις δούμε ένα ρήμα να τελειώνει σε -ω, καταλαβαίνουμε ότι ανήκει στην ενεργητική, ενώ το ρήμα που τελειώνει σε -μαι ανήκει στην παθητική.
ΑΡΑ....
Αν μας δοθεί ένας τύπος του ρήματος που δεν είναι στο α' ενικό του ενεστώτα, τότε εμείς, για να καταλάβουμε σε ποια φωνή ανήκει, θα το μεταφέρουμε στο α' ενικό του ενεστώτα, δηλαδή στο εγώ και τώρα, π.χ.
ΛΥΘΗΚΕ- ΕΓΩ ΛΥΝΟΜΑΙ ΤΩΡΑ
τύπος ρήματος | στο α' ενικό ενεστώτα (εγώ τώρα...) | θα είναι |
γέλασα | γελώ | ενεργητική |
γελάστηκα | γελιέμαι | παθητική |
έχω φιλήσει | φιλώ | ενεργητική |
έχω φιληθεί | φιλιέμαι | παθητική |
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ
Τόπο : Στο Ηράκλειο ο καιρός είναι υγρός
2. Χρόνο : έφυγε χθες
3. Τρόπο : με το να μιλάς ( ή : μιλώντας ) διαρκώς επιβαρύνεις τη θέση σου
4. Αιτία : δάκρυσε από συγκίνηση
1.Να συμπληρώσετε τις παρακάτω φράσεις με τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς που υπάρχουν μέσα στο πλαίσιο, ανάλογα με τις ερωτήσεις που βρίσκονται στη δεξιά στήλη.
1. Συνήθιζε να κάθεται……………………………………………………… πού.;
2. Τα παιδιά μαθαίνουν γράμματα……………………………………… πού ;
3. Όλα ήταν……………………………………………………………ωραία! πόσο;
4. Βλεπόμαστε………………………………………………………………….. πότε;
5. Θα σε βοηθήσω,……………………………………………………………. με ποια προϋπόθεση;
6. Περπατούσανε………………………………………………………………. πού, πώς;
7. Περάσαμε μια ευχάριστη βραδιά…………………………………….. πώς;
8. Όλα θα πάνε………………………………………………………………….. πώς, πότε;
Αναγνωρίζω τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς:
1. Να υπογραμμίσετε στα επόμενα παραδείγματα τους εμπρόθετους προσδιορισμούς και στη συνέχεια να σημειώσετε τι δηλώνουν ) :
1. Ηρθε η θεία από το Σικάγο.
2. Ο παππούς προχωρούσε τοίχο τοίχο.
3. Παιδιά καθίστε πλάι πλάι.
4. Ο δρόμος περνάει μπροστά από τη θάλασσα.
5. Ο πατέρας κοιμάται το μεσημερί.
6. Στο τεστ έγραψα πολύ καλά.
7. Ο Καραγκίοζης πεθαίνει της πείνας.
8. Μάζεψα χρήματα για άγορες.
9. Ο Μάριος είναι άσος στο τένις.
Από εκεί, μαζί με τον ηγεμόνα Μιχαήλ Σούτσο, καθώς και με 2.000 περίπου μαχητές που συγκέντρωσε στον δρόμο, κατέβηκε στο Ιάσιο, την πρωτεύουσα , όπου κήρυξε την επανάσταση εναντίον των Τούρκων. Κυκλοφόρησε μάλιστα και μία προκήρυξη στην οποίαν υπονοούσε πως από πίσω κρυβόταν η Ρωσία, η οποία θα τους βοηθούσε με την πρώτη ευκαιρία.
Πολύ γρήγορα όμως εμφανίστηκαν οι δυσκολίες.
Οι μεγάλες Δυνάμεις καταδίκασαν αμέσως τις ενέργειες αυτές, τις οποίες χαρακτήρισαν
τρομοκρατικές. Ταυτόχρονα, η Ρωσία όχι μόνο δεν φάνηκε πρόθυμη να βοηθήσει,
αλλά αντίθετα ο τσάρος αποκήρυξε τον Υψηλάντη και τους επαναστάτες. Το ίδιο
έκανε και ο Πατριάρχης.
Ο Υψηλάντης, απομονωμένος από τα ευρωπαϊκά κράτη, την Ρωσία και την Εκκλησία, προσπάθησε να βρει συμπαράσταση από τον απλό κόσμο. Όμως κι εκεί τα πράγματα ήταν δύσκολα: οι Έλληνες των παροικιών ήταν διστακτικοί να συμμετάσχουν στον Αγώνα, αλλά και οι ντόπιοι πληθυσμοί ήταν αρνητικοί έως και εχθρικοί προς τους επαναστάτες.
Παρά τις δυσκολίες, ο Υψηλάντης έφυγε από το Ιάσιο μαζί με τους άλλους μαχητές και τέλη Μαρτίου έφτασε στο Βουκουρέστι. Στον δρόμο συγκρότησε τον Ιερό Λόχο, στρατιωτικό σώμα που αποτελούνταν από 500 σπουδαστές των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, που έτρεχαν με ενθουσιασμό να πάρουν μέρος στον Αγώνα.
Χωρίς στρατιωτική εμπειρία και χωρίς βοήθεια από πουθενά, ο Υψηλάντης με μερικές χιλιάδες στρατιώτες έδωσε αρκετές μάχες εναντίον των Τούρκων. Η αποφασιστικότερη απ’ όλες δόθηκε στο Δραγατσάνι (2 Ιουνίου 1821).
Σ’ αυτή την μάχη ο Ιερός Λόχος διαλύθηκε και οι Έλληνες κατατροπώθηκαν.
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διέφυγε στην Αυστρία, όπου τον συνέλαβαν οι αυστριακές αρχές και τον κράτησαν στην φυλακή μέχρι το 1827. Άσχημο τέλος είχαν και οι υπόλοιποι αγωνιστές.
Η επανάσταση στην Μολδοβλαχία έσβησε άδοξα.
Παρ’ όλα αυτά δημιούργησε έναν αντιπερισπασμό στον οθωμανικό στρατό, ο οποίος αναγκάστηκε να συγκεντρώσει τα στρατεύματά του στον Δούναβη, με αποτέλεσμα οι Έλληνες της Πελοποννήσου να βρουν ελεύθερο «χώρο» για να επαναστατήσουν πιο εύκολα.
ΕΠΙΛΕΓΩ ΜΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΩ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ
ü
Ποιες δυσκολίες συνάντησε ο Υψηλάντης
όταν ξεκίνησε την Επανάσταση;
ü
Γιατί, νομίζετε, ο Πατριάρχης και ο τσάρος
της Ρωσίας αποκήρυξαν τους επαναστάτες;
ü
Ποια ήταν η σημαντικότερη μάχη του
Ιερού Λόχου; Ποιο ήταν το αποτέλεσμά της;
ü
Η Ελληνική Επανάσταση σε τι ωφελήθηκε
από την επανάσταση στην Μολδοβλαχία;
Οι Έλληνες που ζούσαν στην Δύση τον 18ο αιώνα, συνεπαρμένοι μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, άρχισαν να συνειδητοποιούν πως ανήκαν σε ένα ξεχωριστό και ιδιαίτερο έθνος, το ελληνικό και να συναισθάνονται πως ήταν απόγονοι ενός σπουδαίου λαού, των αρχαίων Ελλήνων.
Επηρεασμένοι από αυτό το κλίμα, συναντήθηκαν το 1814 στην Οδησσό της Ρωσίας τρεις Έλληνες πατριώτες, δύο έμποροι (Νικόλαος Σκουφάς, Εμμανουήλ Ξάνθος) και ένας διανοούμενος (Αθανάσιος Τσακάλωφ) και αποφάσισαν να ιδρύσουν μια μυστική οργάνωση, που θα είχε τελικό σκοπό την απελευθέρωση του ελληνικού γένους.
Η μύηση στην Εταιρεία γινόταν κρυφά και έπαιρνε την μορφή ιεροτελεστίας. Ο υποψήφιος έδινε μυστικόν όρκο ν’ αγωνιστεί μέχρις εσχάτων για την απελευθέρωση της πατρίδας.
Οι
Φιλικοί για λόγους ασφάλειας δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους και επικοινωνούσαν με
συνθηματικές λέξεις και μυστικό αλφάβητο. Μάλιστα, προκειμένου να δίνουν θάρρος
στους υποδούλους να συμμετάσχουν στην Εταιρεία, διέδιδαν πως από πίσω κρυβόταν
μία μεγάλη και ισχυρή χώρα και άφηναν να εννοηθεί πως η χώρα αυτή ήταν η Ρωσία.
Για να γίνει η δράση τους πιο αποτελεσματική, το 1818 μετέφεραν την έδρα της Εταιρείας στην Κωνσταντινούπολη από όπου, μέσα σε συνθήκες τέλειας μυστικότητας, ξεσήκωναν τους υπόδουλους Έλληνες.
Τελικά απευθύνθηκαν στον Αλέξανδρο Υψηλάντη, στρατηγό και υπασπιστή του τσάρου. Εκείνος δέχτηκε με ενθουσιασμό.
Οι Φιλικοί σχεδίαζαν να ξεκινήσουν την εξέγερση ταυτόχρονα στην Μολδοβλαχία και την Πελοπόννησο, προκειμένου να διασπάσουν τον οθωμανικό στρατό. Προσπαθούσαν ακόμα να ξεσηκώσουν και τους άλλους βαλκανικούς λαούς και, ταυτόχρονα, ήλπιζαν σε βοήθεια από την Ρωσία.
Ερωτήσεις κατανόησης
ü
Πού, πότε και από ποιους ιδρύθηκε η
Φιλική Εταιρεία; Ποιος ήταν ο σκοπός της;
ü
Τι φοβούνταν οι Φιλικοί και για ποιον
λόγο, ώστε να επικοινωνούν με μυστικά αλφάβητα και να μην γνωρίζονται μεταξύ
τους;
ü
Γιατί άφηναν να εννοηθεί πως πίσω από
αυτούς κρυβόταν μία μεγάλη χώρα (και γιατί δεν ονομάτιζαν την χώρα);
ü
Για ποιον λόγο πήγαν πρώτα στον
Καποδίστρια για να του προσφέρουν την αρχηγία; Γιατί αρνήθηκε αυτός;
ü Ποιος έγινε τελικά ο αρχηγός;
ü Ποιο ήταν το σχέδιο της Φιλικής Εταιρείας για το ξεκίνημα της Επανάστασης;
Το παρακάτω έγγραφο είναι συνταγμένο με τον κρυπτογραφικό κώδικα της ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ, σχετικό με την κατήχηση των Φιλικών.
ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΚΑΠΟΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ;;;;
Είναι το μοναδικό ελληνικό μουσείο που διεκδικεί τη σημαντική αυτή διάκριση για το 2022. Τον Μάιο η απονομή του βραβείου στο ετήσιο συνέδριο του European Museum Forum στην Εσθονία.