PECHA ΚUCHA ... ΛΕΓΟΥΣΙΝ

 Τι σχέση έχει το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, ο φιλόσοφος Ηράκλειτος και μια τάξη παιδιών του Δημοτικού; Πατήστε Play στο βίντεο δεξιά !

Η Εβραία προξενήτρα του 1727 και το χρέος της Ιστορίας

Μια ματιά πίσω για να δούμε καθαρά το παρόν.       

         

Η Εβραία της χαρακτικής του 1727, η Κωνσταντινούπολη μετά την Άλωση και η βαθιά ιστορία ενός λαού

Το 1727, ο Γάλλος περιηγητής La Motraye απεικονίζει μια σκηνή στην Οθωμανική Κωνσταντινούπολη: Ένας Γενίτσαρος φλερτάρει μια νεαρή γυναίκα. Στο πλευρό του στέκεται μια Εβραία προξενήτρα. 

Η παρουσία της στην Οθωμανική Πόλη δεν είναι τυχαία. Μετά την Άλωση του 1453, ο Μωάμεθ Β΄ επέβαλε αναγκαστικούς εποικισμούς για να επανδρώσει την αποδεκατισμένη Κωνσταντινούπολη. Μετακινήθηκαν βίαια Έλληνες από νησιά και παραθαλάσσιες περιοχές, χριστιανοί από την Καππαδοκία, Εβραίοι από διάφορες κοινότητες, ακόμα και Αρμένιοι τεχνίτες. Το γεγονός ότι η γυναίκα της χαρακτικής είναι Εβραία δεν είναι τυχαίο, αλλά ιστορικά εξηγήσιμο.

Η ελληνική μνήμη και το τραύμα της Άλωσης

Η Άλωση της Πόλης δεν υπήρξε μόνο στρατιωτική κατάρρευση. Υπήρξε ανθρωπιστική τραγωδία. Χιλιάδες Έλληνες — κυρίως γυναίκες και παιδιά — πουλήθηκαν ως σκλάβοι. Οι εποικισμοί περιλάμβαναν και ελληνικούς πληθυσμούς. Ο καταναγκασμός, η μετατόπιση, η ένταξη με το ζόρι, οι μεταβολές ταυτότητας είναι κοινά τραύματα των υπόδουλων λαών

Και σήμερα, η πολιτική του εποικισμού συνεχίζεται. Η Τουρκία εφαρμόζει αντίστοιχες μεθόδους στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου: αλλοίωση του πληθυσμού, εγκατάσταση εποίκων, εργαλειοποίηση του δημογραφικού στοιχείου ως εργαλείο εξουσίας. Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται αυτούσια – αλλά συνεχίζεται.

Σύνδεση με το σήμερα

Η σημερινή παρουσία των Εβραίων στην Παλαιστίνη (ή Ισραήλ) συχνά διαβάζεται με απόλυτους όρους:

είτε ως επιστροφή «νόμιμων απογόνων»,

είτε ως ξένη εισβολή «εποίκων».

Και οι δύο αναγνώσεις ιστορικά κουτσουρεύουν το βάθος της εμπειρίας ενός λαού που:

διώχθηκε από τόπους,

εντάχθηκε χωρίς να ανήκει,

υπήρξε ο “απαραίτητος ξένος”,

όπως αυτή η γυναίκα στη χαρακτική – όχι ελεύθερη, ανεκτή.

Η αναγνώριση του παλαιστινιακού πόνου δεν απαιτεί την άρνηση της εβραϊκής διασποράς και του τραύματός της. Το αντίστροφο ισχύει εξίσου. Η μνήμη, αν θέλει να είναι έντιμη, δεν αφαιρεί – προσθέτει. Δεν διαγράφει – συνδέει...