Τα «απαγορευμένα» τραγούδια που εγκρίθηκαν κατά λάθος από τη λογοκρισία της δικτατορίας
όποτε ακούω από τότε ακορντεόν
κι έχει σαν στάμπα τη ζωή μου σημαδέψει
δε θα περάσει ο φασισμός!
«Απαγορεύεται το συνομπρελίζεσθαι ανεξαρτήτως καιρού»,
αναφέρει ο νέος απίθανος εσωτερικός κανονισμός των Παιδαγωγικών Ακαδημιών.
Παράλληλα, η σχολική και εξωσχολική ζωή φοιτητών, δασκάλων, καθηγητών, μαθητών είναι υπό συνεχή επιτήρηση. Πολλοί επιθεωρητές «επαναφέρουν στην τάξη» όσους αποκλίνουν από την «Εθνική και Ηθική Διαπαιδαγώγηση» κάνοντας τους υποδείξεις για το υποχρεωτικό κούρεμα των μαλλιών, το μήκος της σχολικής ποδιάς, την άσπρη ή μπλε κορδέλα, τον εκκλησιασμό, τη λογοκρισία, και την απαγόρευση χιλιάδων βιβλίων και ειδικότερα για τη μαθητική συμπεριφορά.
Στην Πρωτοβάθμια και Μέση Εκπαίδευση επιβάλλονται συστήματα «αξιολόγησης» με βασικά κριτήρια την «ικανότητα προσαρμογής προς τας υποδείξεις»
«Πρόκειται για το "Ποινολόγιον" (1965-1978), όπου καταγράφονται τα κρούσματα απείθειας των παιδιών και η συνήθως εξαιρετικά σκληρή τιμωρία τους:
ένα αγόρι αποβάλλεται γιατί έκανε ποδήλατο,
ένα κορίτσι ακολουθεί την ίδια τύχη επειδή σκόπευε να αγοράσει τη φωτογραφία του αγαπημένου της ηθοποιού από το περίπτερο,
δυο αγόρια περνούν από ανάκριση γιατί γεύτηκαν μανταρίνια από ξένη μανταρινιά,
ενώ κάποιοι συμμαθητές τους τιμωρούνται γιατί κυκλοφορούσαν νωρίς το βράδυ στο δρόμο
. Την εποχή εκείνη, η στέρηση της ελευθερίας είχε -και για τα παιδιά- πολλά πρόσωπα.»
Δεν ήταν λοιπόν εύκολο να είσαι μαθητής εκείνα τα χρόνια, και ιδιαίτερα στην ελληνική επαρχία. Μισή κουβέντα παραπάνω, ένα γέλιο πίσω από την πλάτη του καθηγητή, ένα εξωσχολικό ανάγνωσμα στην τσάντα και είχες εξασφαλισμένη την αποβολή.
Το ίδιο κι αν είχες την απρονοησία να καλύψεις κάποιο συμμαθητή σου ή να ξεροβήξεις χωρίς προφανή αιτία. Δεν συζητάμε τι σε περίμενε αν σου ξέφευγε καμιά βλαστήμια. Στο κυνήγι των παιδιών συμμετείχαν αυτοβούλως παπάδες, περιπτεράδες και φιλήσυχοι πολίτες.
Ιδού ένα χαρακτηριστικό δείγμα:
"4.5.1965. Επιβάλλεται η ποινή της 3ημέρου αποβολής εκ των μαθημάτων εις την μαθήτριαν της Α΄ τάξεως Κ.Α. διότι συνελήφθη αναγιγνώσκουσα ρυπαρογραφήματα".
"3.3.1966. Εις τας μαθητρίας της Β΄ τάξεως Μ.Μ. και Α.Π. επεβλήθη η ποινή της μιας ημέρας αποβολής εκ των μαθημάτων, εις την μεν πρώτην διότι ηθέλησε να αγοράσει φωτογραφίας ηθοποιών εκ περιπτέρου, εις δε την δευτέραν διότι συμπεριεφέρθη απρεπώς εις τον κ. Μπιλλίνην Δημήτριον, κάτοικον Νεαπόλως".
Μια σύντομη καταγραφή που εγκαινιάζει την περίοδο της χούντας συνοψίζει συμβολικά τα ήθη της νέας εποχής: αγροφύλακες παρακολουθούν τις κινήσεις των μαθητών εκτός σχολείου, τους καταγγέλλουν στους δασκάλους τους και συμμετέχουν στις σχετικές ανακρίσεις που διενεργεί ο διευθυντής.
Οι εξουσίες που βρίσκονται πάνω από το κεφάλι των παιδιών πληθαίνουν και δεν σπανίζουν οι καλοθελητές, από τον παπά μέχρι τον πρόεδρο της κοινότητας, που με την παραμικρή ευκαιρία θα τρέξουν να τα καρφώσουν στη διεύθυνση του σχολείου.
Αλλοτε γιατί τα παιδιά δεν επέδειξαν τη δέουσα ευλάβεια την ώρα του εκκλησιασμού, άλλοτε γιατί περιφέρονταν άσκοπα γύρω από το καφενείο, κάποτε γιατί τόλμησαν να βγουν στο δρόμο χωρίς την ποδιά, την κορδέλα ή το σχολικό σήμα.
Βολεύονταν τότε πολλοί από τη μετατροπή των παιδιών σε πειθήνια στρατιωτάκια και έσπευδαν να βοηθήσουν το σχολείο στο κατασταλτικό του έργο.
"Για το καλό των παιδιών", φυσικά, που ιδιαίτερα στις μικρές επαρχιακές πόλεις και τα χωριά αναγκάζονταν να ζουν υπό συνεχή επιτήρηση.
Στο διάχυτο αυτό κλίμα τρομοκρατίας, όπου ο μεγάλος γινόταν καταδότης του μικρού συμπολίτη του, τα παιδιά καλούνταν να υιοθετήσουν αντίστοιχες πρακτικές στο εσωτερικό του σχολικού μικρόκοσμου: η τιμωρία τους ήταν παραδειγματική, όταν έβλεπαν κάτι "αξιόποινο" και δεν το κάρφωναν αμέσως στη διεύθυνση του σχολείου. Ταυτόχρονα, τα παιδιά πιέζονταν να εσωτερικεύσουν και να ακολουθήσουν ως αυτονόητο έναν κώδικα συμπεριφοράς που απαιτούσε από αυτά να ντύνονται, να κινούνται και να μιλούν με τον προβλεπόμενο τρόπο. Οι παραβάτες εξοστρακίζονταν από τη μαθητική κοινότητα και η διαγωγή τους μειωνόταν με τις γνωστές δυσάρεστες συνέπειες. Το κόλπο δεν έπιανε πάντα, και δεν έπιανε σε όλους. Κάποια παιδιά αντιστέκονταν στις απαγορεύσεις κάνοντας καζούρα στο μάθημα, κυκλοφορώντας μετά τη δύση του ήλιου, ή, απλώς, καλύπτοντας τους "απείθαρχους" συμμαθητές τους. Ας δούμε πώς: "9.12.1967. Οι μαθηταί της Α΄ τάξεως 1) Δ.Ι. και 2) Τ.Π. απεβλήθησαν ο πρώτος επί 3ήμερον και ο δεύτερος επί 2ήμερον, διότι ομού μετέβησαν εις το κτήμα της Μαρίας χήρας Παν. Βατίστα εν Νεαπόλει και εισελθών εις το εν λόγω κτήμα ο πρώτος απέκοψε μανταρίνια, τα οποία έφαγαν μαζί ως κατηγγέλθη από τα Οργανα της Αγροτικής Ασφαλείας αυτοπροσώπως εμφανισθέντα ενώπιόν μου και απεδείχθη εκ της ενεργηθείσης υπ' εμού ανακρίσεως. Η έκτισις της ποινής άρχεται από της 11.12.1967. Ο Διευθυντής". "29.3.1968. Επιβάλλεται η ποινή της μιας ημέρας αποβολής εκ των μαθημάτων εις τους μαθητάς της Ε΄ τάξεως Κ. και Π., διότι επέτρεψαν εις μαθητάς της τάξεώς των, όντες επιμεληταί, να παραμένουν εντός της αιθούσης διδασκαλίας των, προ της πρωινής προσευχής". Ο Παπαδόπουλος και οι 70.000 τεντιμπόιδες Αντίθετα από την καταθλιπτική εικόνα που αναδίνει το μαθητικό ποινολόγιο της δικτατορίας, οι μαθητές εκείνης της εποχής τόλμησαν εκείνο που δίσταζαν να πράξουν οι μεγαλύτεροι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου