Τρίτη 25 Φεβρουαρίου 2025

ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ

σε νεοελληνική απόδοση (Γιώργος Σεφέρης):

[Πλάτων, Τίμαιος]
(24d) «... Τα έργα της πόλης σας ήταν πολλά και μεγάλα· τα έχουμε γραμμένα εδώ και τα θαυμάζουμε. (24e) Όμως ένα τα ξεπερνά όλα και σε μεγαλείο και σε αρετή. Τα κείμενά μας λένε πως η πόλη σας καταπόνεσε κάποτε μια δύναμη που όρμησε με αλαζονεία καταπάνω της Ευρώπης ολόκληρης και συνάμα ολόκληρης της Ασίας· ξεκινούσε απ᾽ έξω, από το Ατλαντικό πέλαγος, γιατί τότε ταξιδευότανε εκείνο το πέλαγος. Είχε ένα νησί εμπρός α­πό το στόμιό του, αυτό που ονομάζεται, καθώς λέτε, Στήλες του Ηρακλή. Και το νησί ήταν μεγαλύτερο από την Ασία και τη Λιβύη μαζί. Και οι ταξιδιώτες μπορούσαν να περάσουν από αυτό το νησί στα άλλα νησιά και από τα νησιά σ᾽ ολόκληρη την ήπειρο, [25a] στην αντίπερα όχθη αυτής της πραγματικής θάλασσας. Και μέσα στο στόμιο που λέγαμε μοιάζει να είναι ένα λιμάνι με στενή είσοδο· όμως έξω από το άλλο μέρος είναι πραγματικό πέλαγος και τη στεριά που το περιστοιχίζει θα τη λέγαμε πολύ σωστά και με την κυριολεξία ήπειρο. Λοιπόν σ᾽ αυτό το νησί, την Ατλαντίδα, βασιλιάδες είχαν δημιουργήσει μια μεγάλη και θαυμαστή δύναμη, που κυριαρχούσε πάνω σ᾽ ολόκληρο το νησί και πολλά άλλα νησιά και μέρη της ηπείρου. Κι ακόμη κρατούσε τη Λιβύη ώς την Αίγυπτο, (25b) και την Ευρώπη ώς την Τυρρηνία. Κι αυτή η δύναμη, αφού συγκεντρώθηκε σύσσωμη, επεχείρησε να υποδουλώσει με μια ορμή όλα τα μέρη σας και τα δικά μας και όσα βρίσκονται μέσα στο στόμιο. Τότε, Σόλων, φανερώθηκε σε όλους τους ανθρώπους η δύναμη της πόλης σας με την αρετή και τη ρώμη της. Γιατί ξεπέρασε όλες τις άλλες σε ψυχική αντοχή και σε πολεμική τέχνη. (25c) Στην αρχή επικεφαλής των Ελλήνων, κι έπειτα, όταν οι άλλοι την εγκατέλειψαν, αναγκασμένη να πολεμήσει μόνη, αφού άγγιξε τον έσχατο κίνδυνο, νίκησε τους εισβολείς, έστησε τρόπαιο, και δεν άφησε να υποδουλωθούν αυτοί που ποτέ δεν είχαν γίνει δούλοι. Κι εμάς τους άλλους, όσοι κατοικούμε δώθε από τις Ηράκλειες Στήλες, γενναιόδωρα όλους μας ελευθέρωσε. Όμως αργότερα ήρθαν τρομεροί σεισμοί και κατακλυσμοί και μέσα σε μια μέρα και μια νύχτα φρίκης, (25d) ολόκληρος ο στρατός σας βούλιαξε μονομιάς μέσα στη γη και το νησί η Ατλαντίδα βούλιαξε στη θάλασσα και αφανίστηκε. Γι᾽ αυτό και σήμερα ακόμη το πέλαγος σ᾽ εκείνα τα μέρη είναι δυσκολοταξίδευτο και ανεξερεύνητο· το εμπόδιο είναι η ρηχή λάσπη που άφησε το νησί καθώς καταποντιζότανε...»















Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2025

Το ημερολόγιο της γιορτής

 Το ημερολόγιο της γιορτής 8η ημέρα του Ελαφηβολιώνα, ο προάγων 

Δύο μέρες πριν την έναρξη των δραματικών αγώνων γίνεται η επίσημη παρουσίαση όλων των δραμάτων που θα διαγωνιστούν  στο ωδείο του Περικλή, δίπλα ακριβώς από το θέατρο του Διονύσου. Οι ποιητές και ο θίασός τους, ο χορός, οι υποκριτές και ο χορηγός, εμφανίζονται φορώντας στεφάνια μπροστά στο συγκεντρωμένο πλήθος και ανακοινώνουν τους τίτλους και το θέμα των έργων τους ή δίνουν μια περίληψή τους. 
9η ημέρα του Ελαφηβολιώνα, η αναβίωση του ερχομού του θεού στην πόλη
 Μία μέρα πριν τη γιορτή οι Αθηναίοι αναβιώνουν τον ερχομό του θεού Διόνυσου στην πόλη τους.
10η ημέρα του Ελαφηβολιώνα, η γιορτή ξεκινά 
Τη μέρα αυτή αρχίζει στην ουσία η γιορτή. Νωρίς το πρωί ξεκινά η μεγάλη πομπή . Κόσμος πολύς… Πολίτες χωρισμένοι ανά φυλές, μέτοικοι (ξένοι κάτοικοι), ακόμα και γυναίκες συμμετέχουν σε μία από τις σπάνιες ευκαιρίες που έχουν να βγουν από το σπίτι. 

. Η κούραση είναι μεγάλη κι ο κόσμος έχει ανάγκη να εκτονωθεί.  Χαρούμενες παρελάσεις στους δρόμους , γέλια και πειράγματα, ξεφάντωμα παντού. Ένα μικρό διάλειμμα πριν τους θεατρικούς αγώνες που θα ακολουθήσουν τις επόμενες τέσσερις μέρες…

ΟΙ 3 ΜΕΓΑΛΟΙ ΤΡΑΓΙΚΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ 








Σαν να ήμασταν εκεί…
11η έως 14η του Ελαφηβολιώνα, οι δραματικοί αγώνες 
Καιρός ειρήνης και οι αγώνες κρατούν τέσσερις μέρες. Οι παραστάσεις ξεκινούν με την ανατολή του ήλιου, όσο περισσότερο φυσικό φως τόσο το καλύτερο, άλλωστε. Διαρκούν μέχρι και τη δύση. Χρόνος πολύς για διαλείμματα δεν υπάρχει. Απαραίτητος εξοπλισμός για τους θεατές λίγο πρόχειρο φαγητό για να αντέξουν, μαξιλάρια για να κάθονται πιο άνετα και κυρίως ζεστά ρούχα. Πριν ξεκινήσουν οι παραστάσεις, δεν ξεχνούν τις θυσίες στον Διόνυσο.  Η σειρά εμφάνισης των διαγωνιζόμενων ορίζεται με κλήρωση, όπως και στους διθυραμβικούς χορούς. Τυχερός αυτός που θα κληρωθεί τελευταίος, αφού το κοινό θα έχει νωπές ακόμη τις εντυπώσεις του από τα έργα του. Η πρώτη μέρα ξεκινά πάντα με το διαγωνισμό πέντε κωμικών ποιητών. Ο καθένας παρουσιάζει από ένα έργο. Τις υπόλοιπες τρεις σειρά έχουν τρεις τραγικοί ποιητές. Κάθε μία μέρα αντιστοιχεί σε ένα ποιητή που πρέπει να παρουσιάσει τέσσερα έργα του, τρεις τραγωδίες και ένα σατυρικό δράμα. Η θεατρική πράξη σε όλο της το μεγαλείο! Είναι 5ος αιώνας και κατά τη διάρκεια της σπουδαίας γιορτής των Μεγάλων Διονυσίων οι θεατές ζουν μία ξεχωριστή εμπειρία. Παρακολουθούν συνολικά 20 διθυραμβικούς χορούς και 17 έργα, όλα καινούργια και για μία μόνο παράσταση! Αν μετρήσει κανείς και τον αριθμό των συντελεστών, το άθροισμα είναι εντυπωσιακό. Σ’ όλες τις κατηγορίες μαζί συμμετέχουν περίπου 1.160 χορευτές, 24 υποκριτές και 28 αυλητές! Το βράδυ της πέμπτης ημέρας είναι η μεγάλη στιγμή της ανάδειξης των νικητών του τραγικού αγώνα. Η γιορτή των Μεγάλων Διονυσίων φτάνει στο τέλος της. Τις επόμενες μέρες (συνήθως την 16η Ελαφηβολιώνα) η εκκλησία του δήμου θα συγκεντρωθεί στο θέατρο για να κρίνει τη διοργάνωση της γιορτής από τον Επώνυμο άρχοντα. Σε περίπτωση που έχουν γίνει καταγγελίες για παραβάσεις ή κακή συμπεριφορά άλλων πολιτών κατά τη διάρκεια της γιορτής, πρέπει οπωσδήποτε να συζητηθούν. Κι αν έρθουν μέρες πολέμου, πόσο διαφορετικά γίνονται όλα; Όσο κράτησε ο πολυτάραχος Πελοποννησιακός Πόλεμος, ακόμα και τότε οι δραματικοί αγώνες δεν σταμάτησαν! Μειώθηκαν μόνο οι μέρες της διεξαγωγής τους, από τέσσερις σε τρεις. Σε τέτοιους καιρούς οι Αθηναίοι είχαν μεγάλη ανάγκη να εξοικονομούν χρήματα για τις πολεμικές επιχειρήσεις. Έτσι, πλέον παρουσιάζονταν τρεις κωμωδίες, μία μετά από κάθε μέρα τραγικής διδασκαλίας


 








 













Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2025

Λέων Γ, Ο νικητής των Αράβων

Ο Λέων ήταν βοσκός από τη Θράκη, όπου οι γονείς του είχαν μετεγκατασταθεί από τη

Συρία

Ο Λέων Γ’ ήταν αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από το 717 έως το 741 μ.Χ. Ίδρυσε τη δυναστεία των Ισαύρων, η οποία κυβέρνησε μέχρι το 802 μ.Χ. Ο αυτοκράτορας είχε ταλέντο στη διοίκηση, και ανανέωσε τον πολιτικό μηχανισμό και τον νομικό κώδικα της αυτοκρατορίας. Η βασιλεία του Λέοντα αποτέλεσε επίσης

εποχή αρκετών συγκρούσεων με τον αραβικό κόσμο, ξεκινώντας με την επιτυχή υπεράσπιση της Κωνσταντινούπολης και καταλήγοντας στην ανακατάληψη της Μικράς Ασίας. 

Όσον αφορά άλλα νομικά ζητήματα, το 726 μ.Χ. (ή πιθανώς το 741 μ.Χ.) ο Λέων εξέδωσε

ένα νέο εγχειρίδιο για τους βυζαντινούς νόμους, με το όνομα ΕκλογήΜε τις διατάξεις της "Εκλογής" προστατεύθηκε και ενισχύθηκε ο θεσμός του γάμου, αυξήθηκαν τα δικαιώματα της συζύγου και των νομίμων τέκνων και εισήχθη η ισότητα όλων των πολιτών απέναντι στο νόμο .Αντί για τα συνηθισμένα Λατινικά, οι νέοι νόμοι γράφτηκαν στην ευρύτερα γνωστή ελληνική γλώσσα, για να διευκολυνθεί η πρακτική εφαρμογή τους στην καθημερινή ζωή από δικαστές, κυβερνήτες και δικηγόρους σε ολόκληρη την αυτοκρατορία. Η Εκλογή μεταφράστηκε επίσης στην αρμενική και σλαβική γλώσσα, μεταξύ άλλων. Ήταν η πρώτη φορά που οι απλοί άνθρωποι μπορούσαν να έχουν πρόσβαση και να κατανοήσουν τους νόμους σύμφωνα με τους οποίους έπρεπε να συμπεριφέρονται.

Με τον γεωργικό νόμο καταργήθηκε η σύνδεση του γεωργού με το κτήμα στο οποίο γεννήθηκε ή μακροχρόνια διέμενε, καταργήθηκε δηλαδή η δουλοπαροικία. Σκοπός του γεωργικού νόμου ήταν να περιοριστεί η επέκταση της μεγάλης ιδιοκτησίας και να ευνοηθεί η τάξη των μικροϊδιοκτητών που αποτελούσε τη βάση της άμυνας του κράτους.

Ο Λέων Γ΄ σε χρυσό σόλιδο. Επιγραφή D[OMINUS] NO[STER] LEON P[ERPETUUS] AV[GUST]US

Με την "Εκλογή" ο Λέων απευθύνθηκε και στους δικαστές, τους οποίους καλούσε "ούτε τους φτωχούς να περιφρονούν ούτε εκείνους που αδικούν να αφήνουν ανεξέλεγκτους", ενώ για να αποτρέψει τη δωροδοκία κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους όρισε ότι θα μισθοδοτούνταν όλοι τακτικά από το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο.