Παρασκευή 3 Οκτωβρίου 2025

ΠΩΣ ΕΚΦΡΑΖΕΤΑΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΣΤΟ ΛΟΓΟ-

ΣΧΟΛΕΙΟ

Ο χρόνος είναι η έννοια με την οποία αντιλαμβανόμαστε πότε γίνεται κάτι ή πόσο διαρκεί. Για να δηλώσουμε, λοιπόν, την έννοια του χρόνου στον προφορικό ή γραπτό λόγο, χρησιμοποιούμε διάφορους τρόπους, μεταξύ των οποίων είναι:

Α.) ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ

► ΧΡΟΝΟΙ των ρημάτων είναι οι διάφοροι τύποι, οι διάφορες μορφές που παίρνουν τα ρήματα για να μας δείξουν πότε γίνεται κάτι.

Πότε ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

π.χ. Ο αγώνας αρχίζει (ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ -τώρα – στο παρόν)

Ο αγώνας άρχισε (ΑΟΡΙΣΤΟΣ -χθες – στο παρελθόν)

Ο αγώνας θα αρχίσει (ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ-αύριο – στο μέλλον)

ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ

ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΙΚΟΙ

ΠΑΡΟΝΤΙΚΟΙ

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΙ

Παρατατικός

άρχιζα

Ενεστώτας

αρχίζω

ΜΕΛ. ΕΞΑΚΟΛΟΥΘ.

Θα αρχίζω

Αόριστος

άρχισα

Παρακείμενος

Έχω αρχίσει

ΜΕΛ. ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ

Θα αρχίσω

Υπερσυντέλικος

Είχα αρχίσει

ΜΕΛ.ΣΥΝΤΕΛΕΣΜ.

Θα έχω αρχίσει

Β) ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ

► Χρονικά επιρρήματα είναι οι άκλιτες λέξεις που φανερώνουν χρόνο.

Τα πιο συνηθισμένα χρονικά επιρρήματα είναι τα έξης:

Έπειτα, κατόπιν, πρώτα, πριν, πρωτύτερα, νωρίς, αργά, αργότερα, εγκαίρως, αμέσως, κιόλας, σήμερα, πέρυσι, απόψε, έπειτα, χθες, ξανά, συχνά, σπάνια, ποτέ, σήμερα κ.ά.

Πότε ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

π.χ. Φύγε αμέσως.

Η φίλη μου έφτασε εγκαίρως.

Θα μιλήσουμε αργότερα.

Γ) ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

► Χρησιμοποιούνται συχνά και κάποια ουσιαστικά , συνήθως σε πτώση αιτιατική και πιο σπάνια σε πτώση γενική .

π.χ. θα επιστρέψω το βράδυ.

Έλα την Κυριακή να φάμε μαζί.

Θα ξανάρθουμε του χρόνου.

► Επίσης ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΜΕ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

( ανά, κατά, με,σε, μετά, από, προς,για, ως κ.λπ.).

π.χ. Δεν κάνει τίποτα για την ώρα.

Θα έρθει κατά το βραδάκι.

Θα έχει φτάσει ως αύριο.

Δ) ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕ Σ

Πότε ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

π.χ. Ξημερώνοντας Χριστούγεννα, χτύπησε το σήμαντρο.

Παρατηρώντας τη μούχλα, ανακάλυψε την πενικιλίνη.

Ε) ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

► Χρονικές προτάσεις ονομάζονται οι εξαρτημένες (δευτερεύουσες) προτάσεις που φανερώνουν χρόνο, προσδιορίζουν δηλαδή χρονικά μια άλλη πρόταση.

Οι χρονικές προτάσεις εισάγονται με:

● χρονικούς συνδέσμους: Όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν, μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου, όσο που, άμα

Πότε ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

π.χ. Όταν έμαθε τα νέα, χάρηκε πάρα πολύ.

Μόλις την είδε, έτρεξε αμέσως κοντά της χαμογελώντας.

Θα έχει νυχτώσει, πριν έρθετε.

Μέχρι να αρχίσει η βροχή, είχα φτάσει σπίτι.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι χρονικές προτάσεις συνήθως χωρίζονται με κόμμα από την πρόταση που προσδιορίζουν.

π.χ. Όταν δεν έχει πολλή δουλειά, πηγαίνει στο εξοχικό του.

ΑΣΚΗΣΗ

ΣΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

1) Να υπογραμμίσεις και να αναγνωρίσεις τον τρόπο με τον οποίο εκφράζεται ο χρόνος στις παρακάτω προτάσεις:

*Σήμερα είσαι υπέροχος!

{………………………………………………...}

*Το πρωί έκανε πολύ κρύο.

{……………………..…………………….…....}

*Η γιαγιά συγκινήθηκε βλέποντας τον εγγονό της να παίζει στον κήπο.

{………………………………………………...}

*Ο Δημήτρης κοιμήθηκε στον καναπέ καθώς διάβαζε εφημερίδα.

{………………………………………………...}

*Τα χελιδόνια έφυγαν το φθινόπωρο και θα ξανάρθουν την άνοιξη.

{…………………………………………………}

*Προσπαθώντας να φτάσει το βάζο με το γλυκό έπεσε αλλά δεν χτύπησε.

{………………………………………………….}

Σκέψου το καλύτερα ως αύριο πριν μου απαντήσεις.

{…………………………………… ……………. }

*Να έρθεις προτού νυχτώσει, και αφού τελειώσουμε το παιχνίδι, θα σε γυρίσω στο σπίτι.

{………………………………………………….}

*Βλέποντας τη σημαία να κυματίζει δάκρυσε.

{…………………………………………………..}

2) Φτιάχνω προτάσεις με δύο ουσιαστικά που ναα φανερώνουν χρόνο , δυο χρονικά επιρρήματα, δυο χρονικούς συνδέσμους και δυο χρονικές μετοχές:

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

............................................................................................................................................................................................................................................

ΜΕΤΟΧΕΣ

…………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………….

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

...................................................................................

......................................................................

3) Να ξαναγράψεις το παρακάτω κείμενο αλλάζοντας τους χρόνους των ρημάτων ώστε όλα όσα αναφέρονται σε αυτό να φαίνονται σαν να συνέβαιναν στο παρελθόν.

Από νωρίς το πρωί ο ουρανός είναι σκεπασμένος με μαύρα σύννεφα, που όσο περνά η ώρα πυκνώνουν. Η ατμόσφαιρα είναι βαριά και απειλητική. Ο αέρας αρχίζει να φυσάει δυνατά. Τα κλαδιά των δέντρων λυγίζουν δεξιά και αριστερά, έτοιμα να σπάσουν. Σε λίγο αρχίζουν τα μπουμπουνητά. Αστραπές σκίζουν τον αέρα και τα τζάμια τρίζουν από το δυνατό θόρυβο. Δεν αργεί να ξεσπάσει η βροχή. Στην αρχή είναι απαλή, αλλά στη συνέχεια δυναμώνει όλο και περισσότερο. Οι σταγόνες χτυπούν με δύναμη το τζάμι. Τραβάω την κουρτίνα της μπαλκονόπορτας και κοιτάζω έξω. Ευτυχώς είναι Σάββατο και δεν έχουμε σχολείο. Έτσι κάθομαι στη ζεστασιά και την ασφάλεια του σπιτιού μου και παρακολουθώ τη βροχή από το τζάμι. Είναι η πρώτη φθινοπωρινή καταιγίδα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2025

Σύγκριση φυσικών ή δεκαδικών αριθμών

Για να συγκρίνεις δύο φυσικούς αριθμούς, ακολουθείς τα εξής βήματα:

Συγκρίνεις τα ψηφία

Εάν τα ψηφία σε μια θέση είναι ίδια, προχωράς στην επόμενη θέση

Παράδειγμα: Συγκρίνουμε τους αριθμούς 801 και 811.

Τα ψηφία στις εκατοντάδες είναι ίδια (8).

Τα ψηφία στις δεκάδες είναι διαφορετικά: 0 στο 801 και 1 στο 811.

Επειδή το 1 > 0, ο αριθμός 811 είναι μεγαλύτερος από τον 801 (801 < 811).

Σύγκριση δεκαδικών αριθμών

Για να συγκρίνεις δύο δεκαδικούς αριθμούς:

Συγκρίνεις τα ακέραια μέρη (τα ψηφία πριν την υποδιαστολή) των αριθμών.

Ο αριθμός με το μεγαλύτερο ακέραιο μέρος είναι ο μεγαλύτερος.

Εάν τα ακέραια μέρη είναι ίσα, συγκρίνεις τα δεκαδικά ψηφία, ξεκινώντας από τα δεκαδικά του πρώτου δεκαδικού ψηφίου (δεκατα).

Προχωράς έτσι σε κάθε θέση (εκατοστά, χιλιοστά ) μέχρι να βρεις διαφορά.

Παράδειγμα: Συγκρίνουμε τους αριθμούς 1,13 και 1,15.

Τα ακέραια μέρη είναι ίσα (1).

Τα ψηφία στα δεκάτα είναι ίσα (1).

Τα ψηφία στα εκατοστά είναι διαφορετικά: 3 στο 1,13 και 5 στο 1,15.

Επειδή το 5 > 3, ο αριθμός 1,15 είναι μεγαλύτερος από τον 1,13 (1,13 < 1,15).

2.Όταν θέλουμε να διατάξουμε ορισμένους αριθμούς κατά αύξουσα σειρά, τους γράφουμε σε μία γραμμή, αρχίζοντας από τον μικρότερο προς τον μεγαλύτερο.

3. Όταν θέλουμε να τους διατάξουμε κατά φθίνουσα σειρά, τους γράφουμε σε μία σειρά, ξεκινώντας από τον μεγαλύτερο και φτάνοντας στον μικρότερο.

1) Βάζω Σ στο σωστό και Λ στο λάθος:

 Ο αριθμός 1.006 είναι μικρότερος από το 1.060. ( )

 0 αριθμός 27,72 είναι ίσος με τον αριθμό 72,27. ( )

 Ο αριθμός 456 βρίσκεται ανάμεσα στους αριθμούς 455 και 457. ( )

 22.200 > 22.002 > 20.202 > 20.220 ( )

2) Βάζω τα σύμβολα της ισότητας και της ανισότητας (>, =, <) στα παρακάτω ζεύγη αριθμών:

1.025 ………. 1.052 5.040 ………. 5.004 378 ………. 387

25.302 ………. 25.302 0,235 ………. 0,253 1,4 ………. 1,40

35,08 ………. 35,008 12,06 ………. 42,6

3) Τοποθετώ τους παρακάτω αριθμούς στη σειρά αρχίζοντας από το μικρότερο και βάζοντας το σύμβολο της ανισότητας:

478 4,98 27,4 0,78 3,078 0,0078

ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Ο πατέρας του Λουκά θέλει να βάψει το καθιστικό δωμάτιο του σπιτιού τους και ο ελαιοχρωματιστής του ζητάει 102,80 €. Για να το βάψει μόνος του πρέπει να αγοράσει χρώμα που κοστίζει 52,53 €, ρολό που κοστίζει 3,65 €, πινέλα που κοστίζουν 3,80 €, χαρτοταινία που κοστίζει 2,40 € και διαλυτικό που κοστίζει 4,90 €. Σε ποια περίπτωση το βάψιμο θα κοστίσει λιγότερο;

Λύση

Απάντηση .....................................

Γεωγραφικές Ανακαλύψεις

Τον 15 ο και 16 ο αιώνα το κλείσιμο των εμπορικών δρόμων διαμέσου της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η ανάγκη για περισσότερα πλούτη και μεγαλύτερη δύναμη, σπρώχνει τους Ευρωπαίους βασιλιάδες να χρηματοδοτήσουν υπερατλαντικά ταξίδια, με σκοπό να βρεθεί ένας άλλος δρόμος για τις Ινδίες προκειμένου να προμηθεύονται πολύτιμα μέταλλα και μπαχαρικά που δεν υπήρχαν στην Ευρώπη, αλλά και να ανακαλύψουν νέα εδάφη για να επεκτείνουν τα όρια των κρατών τους. Στην πραγματοποίηση των ταξιδιών βοηθά και η πρόοδος της τεχνολογίας, με την τελειοποίηση των ναυτικών οργάνων (πυξίδα, αστρολάβος) καθώς και η ναυπήγηση πιο μοντέρνων πλοίων. Έτσι λοιπόν, τολμηροί θαλασσοπόροι ανακαλύπτουν καινούργιες ηπείρους, αποδεικνύουν την σφαιρικότητα της Γης και ανοίγουν νέους εμπορικούς δρόμους.
• Ο Βαρθολομαίος Ντιάζ ανακαλύπτει (1488) το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας.
• Ο Χριστόφορος Κολόμβος ανακαλύπτει (1492) την Αμερική.
• Ο Βάσκο ντα Γκάμα είναι ο πρώτος που φτάνει (1498) μέχρι την Ινδία.
• Ο Μαγγελάνος πραγματοποιεί πρώτος τον περίπλου της Γης (1519-1522).

Η ανάπτυξη του εμπορίου αλλά και τα πολύτιμα μέταλλα που φτάνουν στην Ευρώπη από τις νέες χώρες που ανακαλύπτονται, βοηθούν στην δημιουργία καινούργιων ισχυρών κρατών (Πορτογαλία, Ισπανία, Αγγλία, Γαλλία, κλπ.) και οδηγούν στην ανάπτυξη του καπιταλισμού.1

Στην ζωή των Ευρωπαίων μπαίνουν νέα είδη διατροφής (ντομάτες, πατάτες, κακάο, βανίλια) και νέες συνήθειες (καπνός, καφές). Από την άλλη, οι «πολιτισμένοι» Ευρωπαίοι κατακτούν με βία τις περιοχές που ανακαλύπτουν και εκμεταλλεύονται τους κατοίκους τους με τον πιο σκληρό τρόπο. Σημαντικοί πολιτισμοί καταστρέφονται και εκατομμύρια άνθρωποι μετατρέπονται σε δούλους.
Η οικονομική ανάπτυξη των Ευρωπαίων βασίζεται στην υποδούλωση άλλων λαών. Πολλά προβλήματα, τα οποία μάς απασχολούν μέχρι σήμερα, όπως είναι η φτώχεια των χωρών της Αφρικής και της Ασίας, οι διάφορες πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ των λαών τους και η μετανάστευση, έχουν –λιγότερο ή περισσότερο– τις ρίζες τους στην αποικιοκρατική συμπεριφορά των Ευρωπαίων. Παρόμοια καταπίεση,όμως, εκείνα τα χρόνια υπάρχει και στο εσωτερικό της Ευρώπης: Παντού σχεδόν επικρατεί απόλυτη μοναρχία και τα ευρωπαϊκά κράτη κάνουν συχνούς και αιματηρούς πολέμους μεταξύ τους.

1 -καπιταλισμός
(πολιτική) το πολιτικό και οικονομικό σύστημα όπου βασικό οικονομικό παράγοντα αποτελεί το ιδιωτικό κεφάλαιο.

ΕΠΙΛΕΓΩ ΜΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΩ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΜΟΥ

Ισπανοί κατακτητές

Τον Αύγουστο του 1492 ο Κολόμβος σαλπάρει από την Ισπανία με τρία πλοία με σκοπό να κάνει τον γύρο του κόσμου και να αποδείξει την άποψη που ολοένα και περισσότερο κέρδιζε έδαφος ότι η γη είναι σφαιρική. Επί εβδομάδες έπλεε προς την Δύση και όταν τον Οκτώβριο του 1492 αντίκρισε μία λωρίδα στεριάς θεώρησε ότι είχε φτάσει στην Ινδία. Χάρτες δεν υπήρχαν, την απόσταση δεν την γνώριζαν οπότε έχουμε την γνωστή ιστορία με τους κατοίκους που ονόμασε Ινδιάνους κλπ. Η Αμερική πήρε το όνομά της από τον Ιταλό εξερευνητή Αμέριγκο Βεσπούτσι , επειδή απέδειξε ότι ο Νέος Κόσμος δεν ήταν μέρος της Ινδίας, αλλά μια ξεχωριστή ήπειρος.

Διαβάζοντας το ημερολόγιο του ίδιου του Κολόμβου μαθαίνουμε ότι οι ντόπιοι ήταν ιδιαίτερα φιλόξενοι και ευγενικοί. Δεν είχαν όπλα, και η καθημερινή τους ζωή ήταν γεμάτη από γαλήνη. Πουθενά στο νησί δεν βρήκε φυλακές. Αυτό που μέσα από το ημερολόγιο του Κολόμβου προκύπτει είναι το πόσο εύκολα οι άνθρωποι αυτοί εμπιστεύθηκαν τον Κολόμβο και τους άνδρες του. Τους παρείχαν τρόφιμα και στέγη ενώ τους βοήθησαν να επισκευάσουν τις ζημιές στα πλοία τους από το ταξίδι.

Ο Κολόμβος τους αντάμειψε με τον σκληρότερο τρόπο για την φιλοξενία τους. Εκμεταλλευόμενος την ευγένεια και την εργατικότητά τους συνέλαβε αρκετούς από τους άντρες σαν σκλάβους.

ΔΕΚΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΜΟΥ

-Να διαβάζω και να γράφω δεκαδικούς αριθμούς

-Να μάθω την αξία θέσης των ψηφίων ενός δεκαδικού αριθμού

- Να συγκρίνω δεκαδικούς αριθμούς

-Να κατανοησω ποτε τους χρησιμοποιούμε

-Να κατανοήσω την ανάγκη μετατροπής δεκαδικών κλασμάτων σε δεκαδικούς αριθμούς

ΣΤΟΝ ΒΥΘΟ

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΒΥΘΟ

Ένα ταξίδι στον βυθό "κρύβει" πάντα πολλές εκπλήξεις. Δες τις παρακάτω εικόνες και το βίντεο, φαντάσου ότι εσύ εξερευνάς το βυθό και αφηγήσου ό,τι βλέπεις σ΄αυτόν.

τετραδιο εργασιων

αερια

https://science.nasa.gov/kids/earth/what-are-greenhouse-gases/

Τι είναι τα αέρια του θερμοκηπίου;

Τα αέρια του θερμοκηπίου είναι αέρια στην ατμόσφαιρα της Γης που παγιδεύουν τη θερμότητα από τον ήλιο κοντά στην επιφάνεια του πλανήτη μας. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μιας διαδικασίας γνωστής ως φαινόμενο του θερμοκηπίου. Τα αέρια του θερμοκηπίου περιλαμβάνουν το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο, το υποξείδιο του αζώτου και τους υδρατμούς.

Κινούμενα σχέδια υπερηρώων αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου

NASA/JPL-Caltech

Τα αέρια του θερμοκηπίου είναι αέρια που μπορούν να παγιδεύσουν τη θερμότητα από τον ήλιο κοντά στην επιφάνεια της Γης. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μιας διαδικασίας γνωστής ως φαινόμενο του θερμοκηπίου. Τα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα λειτουργούν σαν γυάλινα θερμοκήπια για την καλλιέργεια φυτών. Παγιδεύουν τη θερμότητα που διαφεύγει από τον πλανήτη. Ή, όπως όταν τυλίγετε μια κουβέρτα γύρω από τον εαυτό σας για να ζεσταθείτε, αυτά τα αέρια διατηρούν τον πλανήτη ζεστό.

Τα αέρια του θερμοκηπίου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Χωρίς αυτά, η Γη θα ήταν πολύ κρύα για να υποστηρίξει τη ζωή όπως την ξέρουμε. Είναι σαν ένας θερμοστάτης που μετράει τη θερμοκρασία της Γης. Όσο περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου υπάρχουν στον αέρα, τόσο θερμότερη γίνεται η θερμοκρασία της Γης.

Επί δεκαετίες, οι επιστήμονες μετρούσαν τα αέρια του θερμοκηπίου με όργανα στο έδαφος και στο διάστημα, όπως δορυφόρους. Ορισμένα αέρια του θερμοκηπίου υπήρχαν πάντα στον αέρα. Ωστόσο, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι πράγματα όπως η καύση άνθρακα για σταθμούς παραγωγής ενέργειας ή βενζίνης για αυτοκίνητα προσθέτουν περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα.

Τι είναι λοιπόν αυτά τα αέρια;