Στόχοι ενότητας
Πώς περιγράφουμε ένα κτίσμαΠοιος είναι
ο ρόλος του επιθέτου σε ένα περιγραφικό κείμενο
Ποιες
λέξεις ή φράσεις δηλώνουν τόποΜε την κλίση των θηλυκών ουσιαστικών
Ο ΤΟΠΟΣ ΣΤΟΝ ΛΟΓΟΓια να δηλώσουμε τον τόπο στα νέα ελληνικά χρησιμοποιούμε: ουσιαστικά, ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΜΕ ΠΡΟΘΕΣΗ , τοπικά επιρρήματα και αναφορικές προτάσεις που δηλώνουν τόπο.
Ουσιαστικά
Κάθε γλώσσα διαθέτει πλήθος λέξεις που δηλώνουν τόπο, π.χ. οι όροι της Γεωγραφίας όπως: βουνό, ποτάμι, λίμνη, νησί κτλ., τα σημεία του ορίζοντα, όπως: ανατολή, δύση κτλ. λέξεις που δηλώνουν την οικοδομική δραστηριότητα του ανθρώπου όπως: δρόμος, πλατεία, σπίτι, δωμάτιο, σκεπή κτλ. Όλα αυτά τα ουσιαστικά χρησιμοποιούνται συνήθως στην αιτιατική.
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ
Παραδείγματα.
Απόψε θα μείνουμε σπίτι.
Το καλοκαίρι πήγαμε πρώτα Πάρο και μετά Νάξο.
Σημείωση: Εδώ θα πρέπει να προσέξουμε ότι τα ουσιαστικά που δηλώνουν τόπο για να είναι επιρρηματικός προσδιορισμός θα πρέπει να απαντούν στην ερώτηση πού, π.χ. πού θα μείνουμε; σπίτι· πού πήγαμε; Πάρο, Νάξο. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να είναι αντικείμενο, π.χ. Οι γονείς θα πρέπει να φροντίσουν το σπίτι, ή υποκείμενο, π.χ. Φαίνεται η Πάρος.
Γενική του τόπου (πού;)
Με τη σημασία αυτή η γενική χρησιμοποιείται για να δηλώσουμε τον τόπο στον οποίο γίνεται μια ενέργεια. π.χ.
Στη μάχη του Μαραθώνα αρχηγός των Αθηναίων ήταν ο Μιλτιάδης.
→ η μάχη που έγινε στον Μαραθώνα.
Η Άνδρος είναι νησί των Κυκλάδων.
→ νησί που βρίσκεται στις Κυκλάδες
Φράσεις με προθέσεις ΚΑΙ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ που δηλώνουν τόπο και οι οποίες συνήθως σχηματίζονται με τις προθέσεις:Οι προθέσεις που χρησιμοποιούνται είναι οι εξής:
από, εκ-εξ, εκτός, εντός, επί, ίσαμε, κατά, μετά, μεταξύ, μέχρι, παρά, πριν, προ, προς, σε, έως-ως- από (π.χ. Ξεκίνησε πρωί από το χωριό.)
- μέχρι (π.χ. Πάω μέχρι την πλατεία.)
- προς (π.χ. Προς τα δεξιά βλέπετε το σαλόνι.)
- σε (π.χ. Προχώρησαν σε άλλο δωμάτιο.)
- ως (π.χ. Προχώρησε ως το τέρμα του δρόμου.)
Κατευθύνθηκε προς το σπίτι.
Mένει στο κέντρο της πόλης.
Προχώρησε ως το φανάρι και μετά στρίψε δεξιά
Πήγαμε ίσαμε την άκρη του χωριού.
Προχώρησε κατά το ποτάμι.
Ο ανελκυστήρας σταμάτησε μεταξύ δύο ορόφων.
Πήγαινε μέχρι την άκρη του δρόμου.
Έφυγε από την πατρίδα του.
Εμφανίστηκε εκ δεξιών. Εμφανίστηκε εξ αριστερών.
Αυτή τη στιγμή βρίσκεται εκτός γραφείου.Προσοχή: Για να είναι μια λέξη προσδιορισμός του τόπου θα πρέπει να απαντάει στην ερώτηση πού.
Τοπικά επιρρήματα (άκλιτες λέξεις που δηλώνουν τόπο), όπως τα: πάνω, κάτω, εδώ, εκεί, αλλού, κάπου, παντού, μέσα, δεξιά, αριστερά, μπροστά, από, πίσω, πλάι, δίπλα, ψηλά, χαμηλά, κοντά, απέναντι, γύρω, τριγύρω, ολόγυρα, ανάμεσα, βόρεια, νότια, ανατολικά, δυτικά, κ.ά.
Αναφορικές προτάσεις που δηλώνουν τόπο
Τελευταίος τρόπος για να δηλώσουμε επιρρηματικά τον τόπο είναι οι αναφορικές προτάσεις που δηλώνουν τόπο. Αυτές εισάγονται (αρχίζουν) συνήθως με τα αναφορικά τοπικά επιρρήματα: εκεί που, όπου, οπουδήποτε.
Παραδείγματα
Θα πάμε διακοπές όπου θέλετε.
Θα συναντηθούμε όπου συναντιόμαστε πάντα.
Οπουδήποτε πας ο ουρανός είναι γαλανός.
Να εντοπίσεις στις παρακάτω προτάσεις με ποιο τρόπο εκφέρεται ο επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου
Κινητική
